Kazus nr 9 z czynów niedozwolonych
A. Stan faktyczny
W dniu 27.1.1998 r. funkcjonariusze Policji prowadzili obserwację podejrzanego samochodu Do samochodu podeszło 4 mężczyzn, z których trzech wsiadło do wewnątrz. Policjanci będący w cywilnych ubraniach ruszyli biegiem w kierunku pojazdu, trzymając w jednej ręce legitymacje służbowe, a w drugiej pistolety i krzycząc: "Policja!". Funkcjonariusz T.K. podbiegł do prawych przednich drzwi, gdzie na przednim siedzeniu obok kierowcy siedział powód S.B., trzymający jakiś czarny przedmiot w ręce. Kiedy powód na polecenie funkcjonariusza położył ręce z przodu, T.K. zauważył, że trzymał on panel od radia. Wobec tego, że powód nie posłuchał rozkazu wyjścia z samochodu, policjant wyciągnął go, a następnie kazał mu położyć się na ziemi twarzą do dołu, z rozłożonymi rękami, do czego powód zastosował się. T.K. cały czas trzymał przeładowany i odbezpieczony pistolet. Przyklęknął nad powodem, przygniótł go kolanem i polecił podać ręce do tyłu, w celu skucia kajdankami. Powód podając ręce uderzył przypadkiem w rękę policjanta, w której trzymał on pistolet, który wówczas wystrzelił. Pocisk ugodził powoda w plecy i wyszedł z drugiej strony. S.B. przeszedł skomplikowaną operację. U powoda stwierdzono 10-procentowy trwały uszczerbek na zdrowiu; nie ma obecnie żadnych powikłań. W dniu wypadku powód nie był zatrudniony, jest bezdzietnym kawalerem, mieszka z matką.
Powód wnosi o odszkodowanie i zadośćuczynienie w łącznej wysokości 25.000 zł.
Czy S.B. ma roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie w podanej wysokości?
B. Rozwiązanie
Roszczenie S.B. wobec Skarbu Państwa z art. 417 § 1 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
1. Podstawa odpowiedzialności
Jak w przypadku każdego z roszczeń odszkodowawczych odpowiedzialność zależy od (1) wystąpienia szkody, (2) spowodowanej oznaczonym w ustawie zdarzeniem i adekwatnego związku przyczynowo skutkowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem.
a. szkoda
S.B. został postrzelony, co oznacza, iż doznał szkody w formie szkody na osobie. Szkoda ta w swym majątkowym wymiarze podlega napawieniu wg wyznaczników określonych w art. 444 KC
art. 444 KC
§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
. W zakresie w jakim szkoda na osobie prowadzi do niemajątkowych reperkusji (tzw. krzywda), przysługiwałoby stosowne zadośćuczynienie.§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
b. zdarzenie powodujące szkodę
Wg art. 417 § 1 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku odszkodowawczego SP jest “niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej”. Wynikają stąd następujące przesłanki odpowiedzialności SP: - działanie/zaniechanie§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
- organu władzy publicznej,
- niezgodne z prawem i
- przy wykonywaniu funkcji władzy publicznej.
(1) wykonawca władzy publicznej
Po nowelizacji SP i inne podmioty (j.s.t.) odpowiadają za własne działanie, a nie za cudze (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 527). Stąd też warunkiem jest, aby bezpośredni sprawca występował w roli wykonawcy władzy publicznej, a może nim być zarówno organ w rozumieniu prawa administracyjnego jak i osoba faktycznie wykonująca czynności z zakresu władzy publicznej (imperium). Wykonywanie władzy publicznej dotyczy wszelkich form działalności państwa, samorządu terytorialnego i innych instytucji publicznych (TK w wyroku 23.9.2003, K 20/02). Obejmuje więc wszystkie władze w sensie konstytucyjnym, czyli ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą.
(2) czyn wykonawcy władzy publicznej
“Czynem” organu władzy publicznej jest wg art. 417 § 1 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
zarówno działanie jak i zaniechanie. Należy przyjąć jednak, że odpowiedzialność za zaniechanie następuje tylko wówczas, gdy zachodzi obowiązek podjęcia określonego działania.§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
W tym przypadku policjant zaniechał zabezpieczenia broni, do czego zobowiązywały go przepisy aktów normatywnych regulujących zasady posługiwania się bronią przez funkcjonariuszy policji.
(3) niezgodność z prawem działania/zaniechania
Jako niezgodność z prawem rozumieć należy niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa (Art. 87 KRP – Art. 94 KRP), natomiast już nie z normami moralnymi albo obyczajowymi, wynikającymi z zasad współżycia społecznego albo dobrych obyczajów (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 531 i TK w cytowanym wyroku).
Niewątpliwie niezabezpieczenie broni wbrew przepisom nakazującym ostrożne obchodzenie się z pistoletami, stanowi naruszenie prawa
(4) związek działania/zaniechania z wykonywaniem władzy publicznej
Podmioty władzy publicznej odpowiadają tylko za działanie/zaniechanie bezpośredniego sprawcy – wykonawcy władzy publicznej – pozostające w funkcjonalnym związku z wykonywaniem władzy publicznej.
Tutaj wystrzał przydarzył się w chcili dokonywania czynności operacyjnych, czyli w trakcie pełnienia służby i w ścisłym związku z wykonywaniem poleceń i obowiązków służbowych. Niezabezpieczenie borni pozostaje więc w ścisłym związku z wykonywaniem władzy publicznej.
c. związek przyczynowo-skutkowy
Doznana przez S.B. szkoda jest normalnym (art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
) skutkiem wystrzału z niezabezpieczonej broni.§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
2. Zakres odpowiedzialności
Zakres odpowiedzialności w przypadku szkód na osobie wyznacza art. 444 KC
art. 444 KC
§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
.§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
3. Wynik
SP (statio fisci Policja) odpowiada za szkody wyrządzone przez policjanta. SB ma roszczenie wobec SP o odszkodowanie w zakresie określonym art. 444 KC
art. 444 KC
§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
.§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
CategoryKazusyDelikty
Na tej stronie nie ma komentarzy
