Wersja [16381]
To jest stara wersja KazusDarowiznaNr2 utworzona przez MarcinKrzymuski, 2012-05-21 00:12:06.
Kazus nr 2 z umowy darowizny
darowizna obciążona poleceniem wg art. 893 KC
art. 893 KC
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
A. Stan faktyczny
Małżonkowie A i B obdarowali swojego syna Jana nieruchomością rolną. Jednocześnie w umowie darowizny, zawartej w formie aktu notarialnego, zobowiązali Jana do "spłaty" na rzecz ich córki (siostry Jana = Marii) w wysokości 20.000 zł. Jan nie wypłacił siostrze kwoty określonej w umowie. Maria wystąpiła zatem przeciwko niemu z powództwem o zasądzenie 20.000 zł.
Czy Maria może domagać się od Jana zapłaty 20.000 zł?
B. Odpowiedź
1. Roszczenie z art. 893 KC
Maria mogłaby żądać od Jana zapłaty na podstawie art. 893 KC
Warunkiem tego jest, aby polecenie było roszczeniem zaskarżalnym przed organami państwowymi. Co do tego jednak zachodzą wątpliwości.
"Nałożenie na obdarowanego (lub spadkobiercę) polecenia, także majątkowego, nie prowadzi bowiem do powstania stosunku zobowiązaniowego analogicznego jak wynikający z innych zdarzeń prawnych, z którymi ustawa łączy taki skutek (zawarcie umowy, wyrządzenie szkody, zapis testamentowy). Taki wniosek wywodzi się z charakteru prawnego polecenia, którego nałożenie na określoną osobę (obdarowanego, spadkobiercę) prowadzi do powstania zobowiązania naturalnego (niezupełnego).
Oznacza to, że zarówno gdy chodzi o polecenie przy darowiźnie, jak i przy poleceniu testamentowym, określony krąg podmiotów może domagać się od obciążonego powinnego zachowania się wynikającego z treści polecenia, jednak podmioty te nie mogą skorzystać z przymusu państwowego w celu zmuszenia obciążonego do takiego zachowania się" (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2002 r., sygn. akt: III CZP 19/02 (LEX nr 74583, Orzecznictwo Sądów Polskich z 2003 nr 10, poz. 123).
Osoba, która odnosi z polecenia korzyść, nie jest wierzycielem, lecz beneficjariuszem.
Maria nie ma więc roszczenia wobec Jana o zapłatę 20.000 zł z art. 893 KC
2. Roszczenie z art. 393 KC
Maria mogłaby jednak domagać się zapłaty 20.000 zł, gdyby zastrzeżenie zapłaty stanowiło zobowiązanie się Jana do świadczenia na rzecz osoby trzeciej (art. 393 § 1 KC
W przypadku umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba trzecia nabywa uprawnienie do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia na swoją rzecz (Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, 2011, art. 393 uw. 1). Dłużnik ma obowiązek spełnienia świadczenia osobie trzeciej, nie zaś wierzycielowi.
Należy więc w drodze wykładni ustalić, czy umowa miała charakter umowy uprawniającej (właściwa umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej) (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 marca 1973 r., sygn. III CRN 40/73 (OSNC z 1974 nr 2, poz. 26)).
Ponieważ jednak ustalono już powyżej, że strony przyjęły formę polecenia a nie zaskarżalnego zobowiązania do świadczenia na rzecz osoby trzeciej, dalsza analiza na tle art. 393 KC
Maria nie ma również roszczenia z art. 393 § 1 KC
art. 893 KC
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Maria mogłaby żądać od Jana zapłaty na podstawie art. 893 KC
art. 893 KC
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
.Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Warunkiem tego jest, aby polecenie było roszczeniem zaskarżalnym przed organami państwowymi. Co do tego jednak zachodzą wątpliwości.
"Nałożenie na obdarowanego (lub spadkobiercę) polecenia, także majątkowego, nie prowadzi bowiem do powstania stosunku zobowiązaniowego analogicznego jak wynikający z innych zdarzeń prawnych, z którymi ustawa łączy taki skutek (zawarcie umowy, wyrządzenie szkody, zapis testamentowy). Taki wniosek wywodzi się z charakteru prawnego polecenia, którego nałożenie na określoną osobę (obdarowanego, spadkobiercę) prowadzi do powstania zobowiązania naturalnego (niezupełnego).
Oznacza to, że zarówno gdy chodzi o polecenie przy darowiźnie, jak i przy poleceniu testamentowym, określony krąg podmiotów może domagać się od obciążonego powinnego zachowania się wynikającego z treści polecenia, jednak podmioty te nie mogą skorzystać z przymusu państwowego w celu zmuszenia obciążonego do takiego zachowania się" (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2002 r., sygn. akt: III CZP 19/02 (LEX nr 74583, Orzecznictwo Sądów Polskich z 2003 nr 10, poz. 123).
Osoba, która odnosi z polecenia korzyść, nie jest wierzycielem, lecz beneficjariuszem.
Maria nie ma więc roszczenia wobec Jana o zapłatę 20.000 zł z art. 893 KC
art. 893 KC
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
, gdyż jest to jedynie polecenie.Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
2. Roszczenie z art. 393 KC
art. 393 KC
§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
Maria mogłaby jednak domagać się zapłaty 20.000 zł, gdyby zastrzeżenie zapłaty stanowiło zobowiązanie się Jana do świadczenia na rzecz osoby trzeciej (art. 393 § 1 KC
art. 393 KC
§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
- pactum in favorem tertii).§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
W przypadku umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba trzecia nabywa uprawnienie do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia na swoją rzecz (Rzetecka-Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, 2011, art. 393 uw. 1). Dłużnik ma obowiązek spełnienia świadczenia osobie trzeciej, nie zaś wierzycielowi.
Należy więc w drodze wykładni ustalić, czy umowa miała charakter umowy uprawniającej (właściwa umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej) (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 marca 1973 r., sygn. III CRN 40/73 (OSNC z 1974 nr 2, poz. 26)).
Ponieważ jednak ustalono już powyżej, że strony przyjęły formę polecenia a nie zaskarżalnego zobowiązania do świadczenia na rzecz osoby trzeciej, dalsza analiza na tle art. 393 KC
art. 393 KC
§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
jest niedopuszczalna.§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
Maria nie ma również roszczenia z art. 393 § 1 KC
art. 393 KC
§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
.§ 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
§ 2. Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać.
§ 3. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.
- P. Sokołowski, Ausgewählte Probleme der Auflagenschenkung nach polnischem und deutschem Recht in: Wudarski/von Bar, Deutschland und Polen in der europäischen Rechtsgemeinschaft, 2012, s. 193-222;
- SokolowskiPS2009.
CategoryKazusyDarowizna
