Wersja [14699]
To jest stara wersja DzialalnoscGospodarczaWNiemczech utworzona przez WojciechLisiewicz, 2011-09-23 22:30:10.
Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Wstęp
1. Forma prawna
2. Zatrudnianie pracowników
3. Podwykonawstwo, przekazywan...
B. Kwestie korporacyjne - praw...
C. Kwestie prawa pracy
1. Reguły dotyczące odstąpieni...
2. Szczególne reguły prawa pol...
D. Pozostałe aspekty prawa gos...
E. Zamówienia publiczne
F. Kwestie podatkowe
1. Opodatkowanie podmiotów gos...
G. Literatura, akty prawne, in...
1. Forma prawna
2. Zatrudnianie pracowników
3. Podwykonawstwo, przekazywan...
B. Kwestie korporacyjne - praw...
C. Kwestie prawa pracy
1. Reguły dotyczące odstąpieni...
2. Szczególne reguły prawa pol...
D. Pozostałe aspekty prawa gos...
E. Zamówienia publiczne
F. Kwestie podatkowe
1. Opodatkowanie podmiotów gos...
G. Literatura, akty prawne, in...
Wykonywanie działalności gospodarczej w Niemczech przez polskie podmioty gospodarcze
praktyczne aspekty prawne i rozważania strategiczne istotne dla przedsiębiorcy
Wykonywanie działalności gospodarczej przez polskie podmioty za zachodnią granicą związane jest z wkroczeniem nie tylko na inny rynek pod względem ekonomicznym, ale również - jeśli nie przede wszystkim - na terytorium o innym porządku prawnym. Wprawdzie obowiązujące w ramach UE swobody gospodarcze znacznie upraszczają ten temat, jednak istniejące mimo to różnice w porządkach prawnych państwo stawiają polskiego przedsiębiorcę przed szeregiem wyzwań, w szczególności prawnych. Przy tym wiele (odmiennych) rozwiązań prawnych w Niemczech nie musi stanowić utrudnienia - jednak wymaga niejednokrotnie zmiany podejścia lub innej strategii biznesowej. Niniejszy artykuł ma za zadanie dać wstępną orientację, jakie kwestie w podanym wyżej kontekście powinny być uwzględnione.
A. Wstęp
Podstawowe możliwe (tudzież sensowne) konstelacje wykonywania działalności gospodarczej przez polskiego przedsiębiorcę w Niemczech są następujące:
- właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Polsce (np. spółka z o.o. wg polskiego prawa); spółka przyjmuje bezpośrednio zlecenia od zleceniodawcy z Niemiec (transgraniczne świadczenie usług);
- właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Niemczech (np. tworzy GmbH wg prawa niemieckiego); spółka przyjmuje zlecenia w Niemczech, przez co nie ma miejsca transgraniczne świadczenie usług (ale osiedlenie się w innym kraju);
- właściciel tworzy spółki zarówno w Polsce jak i w Niemczech; spółka niemiecka otrzymuje zlecenia od zleceniodawcy, podwykonawcą spółki niemieckiej jest spółka polska (wariant a); ewentualnie zlecenia może wykonywać bezpośrednio spółka niemiecka, a polska spółka odstępuje jedynie pracowników (wariant b),
- ze względów podatkowych sensowne może być również rozszerzenie palety możliwości o podmiot generujący zysk z kraju o niskim obciążeniu podatkowym (jak w konstelacji 3, przy czym zleceniobiorca ma siedzibę w kraju innym, niż Polska czy Niemcy).
Nie jest możliwa bezwzględna ocena, który ze wskazanych powyżej wariantów jest najbardziej korzystny. Każdy z wariantów wykazuje szereg specyficznych zalet ale i skutków negatywnych. Ocena tychże zalet lub wad będzie w znacznym stopniu zależała od tego, jakie czynniki z biznesowego punktu widzenia są dla (polskiego) przedsiębiorcy istotne. Tak więc wybór optymalnego wariantu będzie zależał od konkretnych preferencji przedsiębiorcy. I tak wybór będzie inny, jeśli przedsiębiorca dąży do optymalizacji działalności pod względem wysokości obciążenia podatkowego, a inny, jeśli preferuje rozwiązanie wymagające najmniejszego nakładu środków na zarządzanie danym rozwiązaniem. Jeszcze inna decyzja musi być prawdopodobnie podjęta, jeśli działalność ma wyeliminować ryzyka prawne i zapewnić przewidywalność regulacyjną.
Ocena podanych powyżej wariantów (1, 2, 3a, 3b, 4) i - co za tym idzie - wskazanie zalet i wad każdego z nich powinno uwzględniać odpowiedź na następujące pytania:
- jakie korzyści lub ograniczenia z racji zaistnienia transgranicznego stanu faktycznego pojawiają się w danej konstelacji (głównie w związku z prawem UE i zawartymi w nim swobodami gospodarczymi ale również w zakresie prawa zamówień publicznych itp.),
- jakie ograniczenia lub koszty przynosi dana konstelacja w zakresie zatrudnienia pracowników z Polski przy zleceniach wykonywanych w Niemczech,
- jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z każdą z przedstawionych wyżej konstelacji.
Wbrew pozorom, wybór konstelacji, w której działalność będzie wykonywana, nie będzie miał większego wpływu na podstawowe problemy prawne, które się pojawią. Wstępnie można stwierdzić, co następuje:
1. Forma prawna
Z punktu widzenia formy prawnej, wszystkie ze wskazanych wyżej konstelacji nie wykazują w żadnym ze wskazanych porządków prawnych żadnych szczególnych cech. Przez to dobór formy prawnej podmiotu lub podmiotów powołanych w danym przypadku przez przedsiębiorcę jest niemal dowolny, tym bardziej że niemieckie i polskie formy prawne są zarówno co do ich koncepcji jak i wielu zapisów szczegółowych do siebie zbliżone.
Jedynie wariant 4 zawiera pewną niewiadomą - tu najprościej jest zastosować formę prawną kraju, w którym spółka założona w celu uzyskania oszczędności podatkowych ma siedzibę (np. Cypr czy Bułgaria). Jednak na pozostałe kwestie forma ta nie będzie miała większego wpływu. Z punktu widzenia kosztów wszelkich transakcji konieczne jest wtedy uwzględnienie kosztów i ryzyk związanych z zaangażowaniem fachowców na nieznanym terenie (jeśli na takim powstałaby dana forma prawna).
Ponieważ prowadzenie większej działalności gospodarczej osobiście lub w formie spółek osobowych (np. w Polsce spółka jawna, w Niemczech oHG) jest związane z dużym ryzykiem, wskazane jest zastosowanie formy posiadającej osobowość prawną. Najprostsze i w praktyce wypróbowane są sp. z o.o. oraz GmbH.
Z punktu widzenia formy prawnej, wszystkie ze wskazanych wyżej konstelacji nie wykazują w żadnym ze wskazanych porządków prawnych żadnych szczególnych cech. Przez to dobór formy prawnej podmiotu lub podmiotów powołanych w danym przypadku przez przedsiębiorcę jest niemal dowolny, tym bardziej że niemieckie i polskie formy prawne są zarówno co do ich koncepcji jak i wielu zapisów szczegółowych do siebie zbliżone.
Jedynie wariant 4 zawiera pewną niewiadomą - tu najprościej jest zastosować formę prawną kraju, w którym spółka założona w celu uzyskania oszczędności podatkowych ma siedzibę (np. Cypr czy Bułgaria). Jednak na pozostałe kwestie forma ta nie będzie miała większego wpływu. Z punktu widzenia kosztów wszelkich transakcji konieczne jest wtedy uwzględnienie kosztów i ryzyk związanych z zaangażowaniem fachowców na nieznanym terenie (jeśli na takim powstałaby dana forma prawna).
Ponieważ prowadzenie większej działalności gospodarczej osobiście lub w formie spółek osobowych (np. w Polsce spółka jawna, w Niemczech oHG) jest związane z dużym ryzykiem, wskazane jest zastosowanie formy posiadającej osobowość prawną. Najprostsze i w praktyce wypróbowane są sp. z o.o. oraz GmbH.
2. Zatrudnianie pracowników
Najbardziej kompleksowym tematem przy wykonywaniu działalności gospodarczej w Niemczech jest temat zatrudniania pracowników z Polski. Najprostszym rozwiązaniem z prawnego punktu widzenia jest tu zatrudnienie pracowników przez podmiot o siedzibie w Niemczech. W takim wypadku jednak obowiązują wszystkie reguły niemieckiego rynku pracy.
Jeśli pracownicy mają być zatrudniani na polskich warunkach, czyli przez polskiego pracodawcę, pojawia się szereg prawnych ograniczeń istniejących niezależnie od europejskich swobód gospodarczych. Ograniczenia te obowiązują jednak niezależnie od sposobu, w jakim polski pracownik pojawi się (czasowo, w celu wykonania usługi) w Niemczech.
O ile zatem pewne jest, że angażowanie spółki wyłącznie niemieckiej nie pozwoli na zatrudnianie pracowników "z Polski" (wariant 2), to wszystkie pozostałe warianty będą traktowane przez niemieckie prawo w zasadzie tak samo: wydelegowanie polskiego pracownika do Niemiec wiąże się z pewnymi ograniczeniami, niezależnie od tego, czy praca odbywa się przez pracownika odesłanego między spółkami koncernu czy też ze spółki polskiej do zleceniodawcy.
Najbardziej kompleksowym tematem przy wykonywaniu działalności gospodarczej w Niemczech jest temat zatrudniania pracowników z Polski. Najprostszym rozwiązaniem z prawnego punktu widzenia jest tu zatrudnienie pracowników przez podmiot o siedzibie w Niemczech. W takim wypadku jednak obowiązują wszystkie reguły niemieckiego rynku pracy.
Jeśli pracownicy mają być zatrudniani na polskich warunkach, czyli przez polskiego pracodawcę, pojawia się szereg prawnych ograniczeń istniejących niezależnie od europejskich swobód gospodarczych. Ograniczenia te obowiązują jednak niezależnie od sposobu, w jakim polski pracownik pojawi się (czasowo, w celu wykonania usługi) w Niemczech.
O ile zatem pewne jest, że angażowanie spółki wyłącznie niemieckiej nie pozwoli na zatrudnianie pracowników "z Polski" (wariant 2), to wszystkie pozostałe warianty będą traktowane przez niemieckie prawo w zasadzie tak samo: wydelegowanie polskiego pracownika do Niemiec wiąże się z pewnymi ograniczeniami, niezależnie od tego, czy praca odbywa się przez pracownika odesłanego między spółkami koncernu czy też ze spółki polskiej do zleceniodawcy.
3. Podwykonawstwo, przekazywanie zlecenia dalej
Tu nie ma co do zasady żadnych ograniczeń poza tymi, które mają zastosowanie na mocy umowy między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Jeśli zleceniodawca dopuszcza podwykonywstwo, prawo nie zabrania tego ani w Polsce ani w Niemczech. Szczegółowy kształt umów, które powinny być w takim wypadku zawarte, nie różni się co do zasady od tego, jak zawierane byłyby takie umowy w przypadku projektu realizowanego wyłącznie w Polsce.
Podwykonawstwo było problematyczne do końca kwietnia 2011 roku, kiedy to obowiązywały jeszcze okresy przejściowe w zakresie swobody przepływu prawcowników (Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego). W celu uniknięcia obejścia prawa ograniczona była nie tylko swoboda zatrudniania pracowników z Polski, ale również w pewnym zakresie swoboda wykonywania usług na terenie Niemiec. W chwili obecnej ograniczenia takie w ogóle nie obowiązują.
Tu nie ma co do zasady żadnych ograniczeń poza tymi, które mają zastosowanie na mocy umowy między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Jeśli zleceniodawca dopuszcza podwykonywstwo, prawo nie zabrania tego ani w Polsce ani w Niemczech. Szczegółowy kształt umów, które powinny być w takim wypadku zawarte, nie różni się co do zasady od tego, jak zawierane byłyby takie umowy w przypadku projektu realizowanego wyłącznie w Polsce.
Podwykonawstwo było problematyczne do końca kwietnia 2011 roku, kiedy to obowiązywały jeszcze okresy przejściowe w zakresie swobody przepływu prawcowników (Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego). W celu uniknięcia obejścia prawa ograniczona była nie tylko swoboda zatrudniania pracowników z Polski, ale również w pewnym zakresie swoboda wykonywania usług na terenie Niemiec. W chwili obecnej ograniczenia takie w ogóle nie obowiązują.
Konstelacja 1:
B. Kwestie korporacyjne - prawo spółek
Ponieważ prowadzenie działalności gospodarczej od pewnego wolumenu obrotów powinno być prowadzone w sposób minimalizujący ryzyko przedsiębiorcy, należy w możliwie wczesnym stadium działalności stworzyć
W zakresie formy prawnej, w której możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej, konieczna jest zarówno decyzja co do konkretnego rodzaju korporacji (osobowość prawna czy też nie; jaki rodzaj ewentualnej spółki), ale również co do tego, w którym kraju podmiot powinien być rejestrowany i któremu prawu ma przez to podlegać.
Pominięto kwestię międzynarodowego prawa spółek (kolizyjnego), ponieważ obowiązująca zarówno w Polsce jak i w Niemczech (choć tam w ostatnich latach mniej rygorystycznie) zasada siedziby powoduje, że wybór siedziby danej formy prawnej będzie powodował konieczność stosowania danego prawa. W wypadku zastosowania formy prawnej kraju trzeciego (w szczególności popularnej w Europie angielskiej limited) może przynieść korzyści jedynie w zakresie
nie przedstawia konkretnych korzyści poza - nieistotną w wypadku -musiałby oczywiście zostać przedstawiony w odrębnym zakresie.
C. Kwestie prawa pracy
Często motywacją polskiego przedsiębiorcy przy podejmowaniu działalności na rynkach krajów Europy Zachodniej są (jeszcze) konkurencyjne ceny pracy w Polsce. Tu zadanie znacznie ułatwia prawo europejskie, ponieważ swobody gospodarcze co do zasady umożliwiają a wręcz wspierają tego typu modele biznesowe, o czym często się zapomina. Jednak mimo to istnieją zarówno branżowe jak i ogólne przepisy ograniczające możliwości zatrudniania pracowników w Niemczech. Od maja 2011 roku nie chodzi tu już raczej o ograniczenia związane z narodowością pracownika, a bardziej o warunki zatrudnienia. Aspekty te wymagają również uwzględnienia, ponieważ oczekiwane korzyści z zatrudnienia pracowników spoza Niemiec nie mają sensu, jeśli ich zatrudnienie będzie podlegało w 100 % prawu niemieckiemu.
1. Reguły dotyczące odstąpienia pracowników
Możliwym modelem zatrudniania pracowników z Polski jest zatrudnianie ich w spółce krajowej i odsyłanie do pracy w spółce powiązanej (grupa kapitałowa). Co do zasady bardzo rygorystyczne w Niemczech prawo w zakresie odstępowania pracowników (tzn. kierowania pracowników jednego pracodawcy do innego pracodawcy) nie obowiązuje w koncernie (§ 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o odstępowaniu pracowników z dnia 03.02.1995, BGBl. I S. 158).
Możliwym modelem zatrudniania pracowników z Polski jest zatrudnianie ich w spółce krajowej i odsyłanie do pracy w spółce powiązanej (grupa kapitałowa). Co do zasady bardzo rygorystyczne w Niemczech prawo w zakresie odstępowania pracowników (tzn. kierowania pracowników jednego pracodawcy do innego pracodawcy) nie obowiązuje w koncernie (§ 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o odstępowaniu pracowników z dnia 03.02.1995, BGBl. I S. 158).
2. Szczególne reguły prawa polskiego obowiązujące pracownika odesłanego do wykonywania pracy za granicami kraju
Należy pamiętać, iż powierzenie zadań polskiemu pracownikowi poza granicami kraju wiąże się z obowiązkiem zapłaty pracownikowi dodatkowego uposażenia z tytułu wykonywania pracy poza faktycznym miejscem pracy (tzw. diety - zarówno te pozostające do dyspozycji pracownika jak i ryczałty za przejazdy, nocleg itd.) - por. Rozporządzenie Dz. U. 2002, nr 236 poz. 1991 z późniejszymi zmianami. Możliwość zastosowania wobec pracownika co do zasady polskich reguł wymaga bowiem bezwzględnie ustalenia w umowie miejsca pracy w kraju.
Należy pamiętać, iż powierzenie zadań polskiemu pracownikowi poza granicami kraju wiąże się z obowiązkiem zapłaty pracownikowi dodatkowego uposażenia z tytułu wykonywania pracy poza faktycznym miejscem pracy (tzw. diety - zarówno te pozostające do dyspozycji pracownika jak i ryczałty za przejazdy, nocleg itd.) - por. Rozporządzenie Dz. U. 2002, nr 236 poz. 1991 z późniejszymi zmianami. Możliwość zastosowania wobec pracownika co do zasady polskich reguł wymaga bowiem bezwzględnie ustalenia w umowie miejsca pracy w kraju.
D. Pozostałe aspekty prawa gospodarczego
Np. zlecenia wobec podwykonawców - jaka forma prawna itd.
E. Zamówienia publiczne
W wypadku wykonywania zleceń przez sektor publiczny lub przez pewne branże (np. energetyczną) pojawia się często temat zamówień publicznych. W przeciwieństwie do obecnie obowiązującego prawa polskiego w Niemczech prywatne przedsiębiorstwa energetyczne są zazwyczaj tzw. przedsiębiorstwami sektorowymi, podlegającymi mimo prywatnej własności prawu zamówień publicznych. Identyfikacja zleceniodawców podlegających pod przepisy o zamówieniach publicznych jest zatem konieczna w celu określenia reguł, wg których będą udzielane zlecenia. Przy czym należy zauważyć, iż zastosowanie prawa zamówień publicznych może skutkować nie tylko ograniczeniami, ale również dodatkowymi uprawnieniami dla przedsiębiorcy z Polski. W takich wypadkach bowiem prawo zamówień europejskich wynikające z prawa europejskiego chroni polskiego oferenta przed nieuzasadnioną dyskryminacją.
F. Kwestie podatkowe
Ze względów finansowych w wypadku decyzji podejmowania działalności gospodarczej w innym kraju pierwszorzędne znaczenie ma tematyka podatkowa. Jest to związane nie tylko z różnym poziomem obciążenia podatkowego w różnych krajach, a również odrębnymi regułami stosowania prawa podatkowego pod rządami różnych porządków prawnych.
1. Opodatkowanie podmiotów gospodarczych w Niemczech
W wypadku podjęcia działalności gospodarczej (siedziba przedsiębiorcy, spółki) w Niemczech podmiot podlega opodatkowaniu wg zasad niemieckiego systemu podatkowego. Podobnie, jak w Polsce, niemiecki ustawodawca rozróżnia między opodatkowaniem osób fizycznych i osób prawnych. Stąd też przedsiębiorstwa
W wypadku podjęcia działalności gospodarczej (siedziba przedsiębiorcy, spółki) w Niemczech podmiot podlega opodatkowaniu wg zasad niemieckiego systemu podatkowego. Podobnie, jak w Polsce, niemiecki ustawodawca rozróżnia między opodatkowaniem osób fizycznych i osób prawnych. Stąd też przedsiębiorstwa
G. Literatura, akty prawne, inne źródła
- zarówno w zakresie udzielania zleceń jak i zatrudniania pracowników znaczenie może mieć stan prawny wynikający z dyrektywy o usługach (2006/123/WE) - por. Schlachter/Cornilis, Europäische Dienstleistungsrichtlinie - Handkommentar; por. w tym kontekście też uwagi na stronie KE;
- dyrektywa 96/71/WE oraz w jej kontekście niemiecka ustawa o delegowaniu pracowników
Artykuł należy do następujących kategorii: prawo gospodarcze, prawo obce
Na tej stronie nie ma komentarzy
