Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Wykonywanie działalności gospodarczej w Niemczech przez polskie podmioty gospodarcze

praktyczne aspekty prawne i rozważania strategiczne istotne dla przedsiębiorcy

Wykonywanie działalności gospodarczej przez polskie podmioty za zachodnią granicą związane jest z wkroczeniem nie tylko na inny rynek pod względem ekonomicznym, ale również - jeśli nie przede wszystkim - na terytorium o innym porządku prawnym. Wprawdzie obowiązujące w ramach UE swobody gospodarcze znacznie upraszczają ten temat, jednak istniejące mimo to różnice w porządkach prawnych państwo stawiają polskiego przedsiębiorcę przed szeregiem wyzwań, w szczególności prawnych. Przy tym wiele (odmiennych) rozwiązań prawnych w Niemczech nie musi stanowić utrudnienia - jednak wymaga niejednokrotnie zmiany podejścia lub innej strategii biznesowej. Niniejszy artykuł ma za zadanie dać wstępną orientację, jakie kwestie w podanym wyżej kontekście powinny być uwzględnione.


A. Wstęp
Podstawowe, możliwe tudzież sensowne konstelacje wykonywania działalności gospodarczej przez polskiego przedsiębiorcę w Niemczech to:

1. właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Polsce (np. spółka z o.o. wg polskiego prawa); spółka przyjmuje bezpośrednio zlecenia od zleceniodawcy z Niemiec (transgraniczne świadczenie usług);
2. właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Niemczech (np. GmbH wg prawa niemieckiego); spółka przyjmuje zlecenia w Niemczech, przez co nie ma miejsca transgraniczne świadczenie usług (ale osiedlenie się w innym kraju);
3. właściciel tworzy spółki zarówno w Polsce jak i w Niemczech; spółka niemiecka otrzymuje zlecenia od zleceniodawcy, podwykonawcą spółki niemieckiej jest spółka polska (wariant a); ewentualnie zlecenia może wykonywać bezpośrednio spółka niemiecka, a polska spółka odstępuje jedynie pracowników (wariant b).

Nie jest możliwa bezwzględna ocena, który ze wskazanych powyżej wariantów jest najbardziej korzystny. W zależności jednak od preferencji przedsiębiorcy możliwe jest wskazanie, który z wariantów w danej sytuacji jest najbardziej korzystny przez podanie konkretnych zalet i wad każdego z wariantów. Ocena wskazanych powyżej wariantów (1, 2, 3a, 3b) musi uwzględniać odpowiedź na następujące pytania:

1. jakie korzyści lub ograniczenia z racji zaistnienia transgranicznego stanu faktycznego pojawiają się w danej konstelacji (głównie w związku z prawem UE i zawartymi w nim swobodami gospodarczymi ale również w zakresie prawa zamówień publicznych itp.),
2. jakie ograniczenia lub koszty przynosi dana konstelacja w zakresie zatrudnienia pracowników z Polski przy zleceniach wykonywanych w Niemczech,
3. jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z każdą z przedstawionych wyżej konstelacji.

Z punktu widzenia formy prawnej, wszystkie ze wskazanych wyżej konstelacji nie wykazują w żadnym ze wskazanych porządków prawnych żadnych szczególnych cech. Przez to dobór formy prawnej podmiotu lub podmiotów powołanych w danym przypadku przez przedsiębiorcę jest niemal dowolny, tym bardziej że niemieckie i polskie formy prawne są zarówno co do ich koncepcji jak i wielu zapisów szczegółowych do siebie zbliżone.

Konstelacja 1:


B. Kwestie korporacyjne - prawo spółek
Ponieważ prowadzenie działalności gospodarczej od pewnego wolumenu obrotów powinno być prowadzone w sposób minimalizujący ryzyko przedsiębiorcy, należy w możliwie wczesnym stadium działalności stworzyć

W zakresie formy prawnej, w której możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej, konieczna jest zarówno decyzja co do konkretnego rodzaju korporacji (osobowość prawna czy też nie; jaki rodzaj ewentualnej spółki), ale również co do tego, w którym kraju podmiot powinien być rejestrowany i któremu prawu ma przez to podlegać.





Pominięto kwestię międzynarodowego prawa spółek (kolizyjnego), ponieważ obowiązująca zarówno w Polsce jak i w Niemczech (choć tam w ostatnich latach mniej rygorystycznie) zasada siedziby powoduje, że wybór siedziby danej formy prawnej będzie powodował konieczność stosowania danego prawa. W wypadku zastosowania formy prawnej kraju trzeciego (w szczególności popularnej w Europie angielskiej limited) może przynieść korzyści jedynie w zakresie

nie przedstawia konkretnych korzyści poza - nieistotną w wypadku -musiałby oczywiście zostać przedstawiony w odrębnym zakresie.

C. Kwestie prawa pracy
Często motywacją polskiego przedsiębiorcy przy podejmowaniu działalności na rynkach krajów Europy Zachodniej są (jeszcze) konkurencyjne ceny pracy w Polsce. Tu zadanie znacznie ułatwia prawo europejskie, ponieważ swobody gospodarcze co do zasady umożliwiają a wręcz wspierają tego typu modele biznesowe, o czym często się zapomina. Jednak mimo to istnieją zarówno branżowe jak i ogólne przepisy ograniczające możliwości zatrudniania pracowników w Niemczech. Od maja 2011 roku nie chodzi tu już raczej o ograniczenia związane z narodowością pracownika, a bardziej o warunki zatrudnienia. Aspekty te wymagają również uwzględnienia, ponieważ oczekiwane korzyści z zatrudnienia pracowników spoza Niemiec nie mają sensu, jeśli ich zatrudnienie będzie podlegało w 100 % prawu niemieckiemu.

D. Pozostałe aspekty prawa gospodarczego
Np. zlecenia wobec podwykonawców - jaka forma prawna itd.

E. Zamówienia publiczne
W wypadku wykonywania zleceń przez sektor publiczny lub przez pewne branże (np. energetyczną) pojawia się często temat zamówień publicznych. W przeciwieństwie do obecnie obowiązującego prawa polskiego w Niemczech prywatne przedsiębiorstwa energetyczne są zazwyczaj tzw. przedsiębiorstwami sektorowymi, podlegającymi mimo prywatnej własności prawu zamówień publicznych. Identyfikacja zleceniodawców podlegających pod przepisy o zamówieniach publicznych jest zatem konieczna w celu określenia reguł, wg których będą udzielane zlecenia. Przy czym należy zauważyć, iż zastosowanie prawa zamówień publicznych może skutkować nie tylko ograniczeniami, ale również dodatkowymi uprawnieniami dla przedsiębiorcy z Polski. W takich wypadkach bowiem prawo zamówień europejskich wynikające z prawa europejskiego chroni polskiego oferenta przed nieuzasadnioną dyskryminacją.

F. Kwestie podatkowe
Ze względów finansowych w wypadku decyzji podejmowania działalności gospodarczej w innym kraju pierwszorzędne znaczenie ma tematyka podatkowa. Jest to związane nie tylko z różnym poziomem obciążenia podatkowego w różnych krajach, a również odrębnymi regułami stosowania prawa podatkowego pod rządami różnych porządków prawnych.


G. Literatura, akty prawne, inne źródła

• zarówno w zakresie udzielania zleceń jak i zatrudniania pracowników znaczenie może mieć stan prawny wynikający z dyrektywy o usługach (2006/123/WE) - por. Schlachter/Cornilis, Europäische Dienstleistungsrichtlinie - Handkommentar; por. w tym kontekście też uwagi na stronie KE;
• dyrektywa 96/71/WE oraz w jej kontekście niemiecka ustawa o delegowaniu pracowników

---

Artykuł należy do następujących kategorii: prawo gospodarcze, prawo obce