Zastaw umowny zwykły na prawach
art. 327 – 335 KC
W pewnym zakresie będziemy tu stosować przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych (zob. art. 328 KC
art. 328 KC
Do zastawu na prawach stosuje się odpowiednio przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.
), ale są jednakże i różnice, o których należy bezwzględnie pamiętać.Do zastawu na prawach stosuje się odpowiednio przepisy o zastawie na rzeczach ruchomych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.
A. Przedmiot zastawu
Przedmiotem zastawu na prawach mogą być tylko prawa zbywalne. Prawami zbywalnymi są te wierzytelności, które podlegają przeniesieniu w drodze przelewu, art. 509 § 1 KC
art. 509 KC
§ 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
.§ 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
B. Ustanowienie zastawu na prawach
Podobnie jak w przypadku zastawu ręcznego dla ustanowienia zastawu na prawach konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy zastawcą i zastawnikiem. Również i w tym wypadku niezbędnym elementem jest wierzytelność, którą zastaw na prawie ma zabezpieczać.
1. Wierzytelność
Wierzytelność zabezpieczona zastawem na prawach powinna spełniać te same wymagania, które stawia się wobec wierzytelności zabezpieczonych zastawem ręcznym.
2. Umowa o ustanowienie zastawu na prawach
Umowa o ustanowienie zastawu na prawach wymaga zachowania formy pisemnej z datą pewną pod rygorem nieważności (art. 329 § 1 zd. 2 w zw. z art. 73 § 2 zd. 1 KC
art. 73 KC
§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
). Jednakże istnieją lex specialis (np. art. 180 KSH§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
art. 180 KSH
Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
), które każą dochowywać innej formy szczególnej i które mają pierwszeństwo przed przepisem art. 329 § 1 zd. 2 KCZbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
art. 329 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.
§ 2. Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę.
. W pozostałym zakresie umowa zastawu na prawach powinna odpowiadać tym samym wymaganiom, co umowa o ustanowienie zastawu na rzeczach ruchomych (zob. wyżej).§ 1. Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Jednakże umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.
§ 2. Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę.
Powstaje pytanie, czy konieczne jest do rozporządzenia prawem i jego zastawienia stosowne uprawnienie i czy, jeżeli odpowiedź byłaby twierdząca, możliwe jest analogiczne zastosowanie przepisu art. 309 KC
art. 309 KC
Przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
i dalej - art. 169 KCPrzepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
3. Wydanie rzeczy
Odnosząc ten wymóg do zastawu na prawach można zakładać, że do skuteczności umowy jest konieczne wydanie dokumentu, z którego prawo wynika, jeżeli prawo to jest z tym dokumentem związane (art. 517 KC
art. 517 KC
§ 1. Przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanych z dokumentem na okaziciela lub z dokumentem zbywalnym przez indos.
§ 2. Przeniesienie wierzytelności z dokumentu na okaziciela następuje przez przeniesienie własności dokumentu. Do przeniesienia własności dokumentu potrzebne jest jego wydanie.
) albo indos (art. 19 PrWeksl§ 1. Przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanych z dokumentem na okaziciela lub z dokumentem zbywalnym przez indos.
§ 2. Przeniesienie wierzytelności z dokumentu na okaziciela następuje przez przeniesienie własności dokumentu. Do przeniesienia własności dokumentu potrzebne jest jego wydanie.
art. 19 PrWeksl
Jeżeli indos zawiera wzmiankę "waluta na zabezpieczenie", "waluta w zastaw" lub jakąkolwiek inną wzmiankę, wyrażającą zastaw, posiadacz może wykonywać wszystkie prawa z weksla; wszelako indos jego ma znaczenie jedynie indosu pełnomocniczego.
Dłużnicy wekslowi nie mogą w tym przypadku zasłaniać się wobec posiadacza zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z indosantem, chyba że posiadacz, biorąc weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.
).Jeżeli indos zawiera wzmiankę "waluta na zabezpieczenie", "waluta w zastaw" lub jakąkolwiek inną wzmiankę, wyrażającą zastaw, posiadacz może wykonywać wszystkie prawa z weksla; wszelako indos jego ma znaczenie jedynie indosu pełnomocniczego.
Dłużnicy wekslowi nie mogą w tym przypadku zasłaniać się wobec posiadacza zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z indosantem, chyba że posiadacz, biorąc weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.
C. Wygaśnięcie zastawu na prawach
Zastaw na prawach wygasa w ten sam sposób, co zastaw na rzeczach ruchomych.
D. Przeniesienie zastawu na prawach
Zastaw na prawach jest również prawem zbywalnym, wobec czego dopuszczalne jest pochodne nabycie zastawu na prawach. I w tym wypadku niezbędnym warunkiem jest przelew wierzytelności zabezpieczonej zastawem.
E. Roszczenia wynikające ze stosunku prawnego zastawu na prawach
Roszczenia te są zbliżone do roszczeń wynikających z zastawu ustanowionego na rzeczach ruchomych, z odpowiednim uwzględnieniem różnic.
CategoryZastaw CategoryPrawaZastawnicze CategoryZabezpieczenieWierzytelnosci
Na tej stronie nie ma komentarzy
