Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wiki source for ZasiedzenieNieruchomosciKC


Show raw source

====Zasiedzenie nieruchomości wg KC====
==komentarz do art. 172 KC==

((1)) Przesłanki zasiedzenia wg K
Z {{pu przepis="art. 172 KC"}} i nast. wynika, że do nabycia własności konieczne jest:
1) dopuszczalność zasiedzenia,
1) samoistne i nieprzerwane posiadanie dokonującego zasiedzenia,
1) upływ oznaczonego terminu oraz
1) uwzględnienie przeszkód powodujących wydłużenie terminu.

((2)) Dopuszczalność zasiedzenia
Zasiedzenie może z reguły dotyczyć każdej [[Nieruchomosc nieruchomości]]. Jednakże w przypadku nieruchomości budynkowych zasiedzenie możliwe jest tylko wraz z zasiedzeniem prawa głównego (czyli użytkowania wieczystego, {{pu przepis="art. 235 § 2 KC"}}).
W przypadku nieruchomości lokalowych konieczne jest natomiast istnienie już wcześniej samodzielnego lokalu w rozumieniu {{pu przepis="art. 2 UWłasnLokali"}}. Brak jest więc opcji ustanowienie prawa odrębnej własności przez zasiedzenie Dopuszczalne jest również zasiedzenie użytkowania wieczystego (przeciwko innemu użytkownikowi) oraz służebności gruntowej ({{pu przepis="art. 292 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 352 KC"}}).

Występują jeszcze inne - systemowe - ograniczenia w nabywaniu własności nieruchomości przez zasiedzenie. Sąd Najwyższy w [[UchwalaSNIIICZP3007 uchwale z 26.10.2007 r. (III CZP 30/07)]] podsumowując swoje rozważania dotyczące dopuszczalności zasiedzenia stwierdził, iż przez zasiedzenie nie można nabyć własności nieruchomości, jeżeli:
1) zostały wyłączone z obrotu cywilnoprawnego ze względu na ich szczególny charakter (nie jest możliwe zasiedzenie gruntów, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 10 ust. 3 PrWodn"}} lub była w {{pu przepis="art. 5 ust. 6 UZasadInwestZakrDrógKraj"}}, {{pu przepis="art. 177 KC"}}, przepisy ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach z 1961 r.) lub
1) nabycie własności zostało wyraźnie wyłączone przez ustawę,
1) spełnienie wszystkich przesłanek wymaganych do zasiedzenia nie wystarcza do nabycia własności bez przewidzianego w ustawie zezwolenia (np. [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabycie własności nieruchomości położonej w Polsce przez cudzoziemca]]) (str. 15 uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26.10.2007 r., sygn. III CZP 30/07, Lex nr 309705).
Zasiedzenie gruntu stanowiącego drogę publiczną lub przeznaczonego pod drogę było przedmiotem orzeczenia SN (WyrokSNICSK29311).

Nie może też nabyć własności osoba już będąca właścicielem z innego tytułu. Okoliczność, iż samoistny posiadacz nie może być właścicielem, ma ważkie znaczenie dla nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Wyklucza ona nabycie nieruchomości bez obciążeń przez jej właściciela. W przeciwnym bowiem razie teoretycznie zachodziłaby możliwość likwidacji obciążeń na nieruchomości, jeżeli właściciel władałby nią tak, jakby tych obciążeń nie było. Przesłanka ta ma także zadanie porządkujące: wymaga ustalenia, iż inne zdarzenia prawne nie doprowadziły do nabycia własności. W grę wchodzą wszelkie cywilnoprawne (czynności prawne, ex lege i z mocy orzeczeń sądowych) i publicznoprawne sposoby uzyskania własności (akty administracyjne).

((2)) Nieprzerwane samoistne posiadanie nieruchomości
Samoistnego posiadacza władającego nieruchomością i zmierzającego do jej zasiedzenia określa się również pojęciem "uzukapient" (SokolowskiPanstwoIPrawo2010, s. 71).

((3)) posiadanie samoistne
W razie wątpliwości, czy osoba władająca nieruchomością jest posiadaczem samoistnym, należy zbadać, czy doszło do skutecznego nabycia posiadania i jaki charakter ma to posiadanie.
Nabycie posiadania zostało opisane [[NabyciePosiadania w odrębnym opracowaniu]].
Posiadaczem samoistnym jest wg {{pu przepis="art. 336 KC"}} ten, kto faktycznie włada rzeczą jak właściciel (więcej o posiadaniu samoistnym w opracowaniu pt. [[PosiadanieSamoistne Posiadanie samoistne]]). Posiadaczowi powołującemu się na zasiedzenie pomaga w tym wypadku domniemanie wynikające z {{pu przepis="art. 339 KC"}}. Nie ma tutaj znaczenia świadomość posiadacza, że właścicielem nieruchomości jest ktoś inny. Decyduje to wyłącznie o złej wierze,a ta nie wyklucza zasiedzenia, lecz wydłuża termin niezbędnego posiadania do lat trzydziestu (postanowienie SN z dnia 18.3.2009 r., IV CSK 407/08, Lex nr 511007]]).
Obszernie na temat posiadania samoistnego prowadzącego do zasiedzenia nieruchomości pisze [[SokolowskiPanstwoIPrawo2010 K.P.Sokołowski w Państwie i Prawie nr 11 z 2010, s. 71 i nast.]].

((3)) posiadanie nieprzerwane
Do zasiedzenia prowadzi tylko posiadanie nieprzerwane. Wykazanie tej drugiej przesłanki ułatwia domniemanie prawne ciągłości posiadania ({{pu przepis="art. 340 KC"}}) oraz zasada, zgodnie z którą posiadanie przywrócone uważa się za nieprzerwane ({{pu przepis="art. 345 KC"}}). Wobec domniemania z {{pu przepis="art. 340 zd. 1 KC"}} kwestionujący zasiedzenie winien udowodnić, iż doszło do trwałej utraty władztwa nad rzeczą. Natomiast posiadanie nie traci charakteru posiadania nieprzerwanego, jeżeli posiadacz tylko przejściowo nie wykonuje władztwa ({{pu przepis="art. 340 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 337 KC"}}).

((2)) Upływ czasu
Zasiedzenie jest formą tzw. **dawności**, co oznacza, że skutek prawny następuje po upływie stosownego czasu. W przypadku zasiedzenia własności okres czasu konieczny do nabycia tego prawa jest zależny od tego, czy posiadacz uzyskał posiadanie w dobrej czy w złej wierze. Późniejsze zmiany świadomości w zakresie własnych uprawnień są bez znaczenia.
Trzeba pamiętać, że obecne okresy zostały wprowadzone ustawą o zmianie KC z dnia 28.7.1990 r., która weszła w życie 1.10.1990 r. Wcześniej obowiązywał okres 10 lat dla posiadacza będącego w dobrej wierze i 20 lat dla posiadacza w złej wierze. Nowe – dłuższe – okresy stosuje się, jeżeli nabycie posiadania w dobrej wierze nastąpiło po 1.10.1980 r. albo nabycie posiadania w złej wierze nastąpiło po 1.10.1970 r. Przepisy obecnie obowiązujące stosujemy więc do stanów faktycznych nie zakończonych przed wejściem w życie ustawy z 28.7.1990 r.

((3)) zasiedzenie po 20 latach
Zasiedzenie może nastąpić po upływie 20 lat, jeżeli posiadacz w momencie nabycia posiadania był w dobrej wierze.
Pod pojęciem dobrej wiary należy rozumieć znów stan świadomości posiadacza usprawiedliwiony okolicznościami, świadczącymi o prawidłowości rozumowania posiadacza. Posiadacz powinien być w dobrej wierze w momencie obejmowania nieruchomości w posiadanie (zob. {{pu przepis="art. 172 KC"}} na końcu).
Okres 20 lat liczy się od chwili objęcia nieruchomości w posiadanie samoistne. Objęcie w posiadanie może nastąpić także w wyniku przekształcenia posiadania zależnego w posiadanie samoistne, przy czym w tym wypadku warunkiem jest uzewnętrznienie zamiaru przekształcenia podstawy posiadania. Na okres 20 lat składać się może także czas samoistnego posiadania przez poprzednika prawnego, jeżeli w trakcie trwania okresu zasiedzenia doszło do zmiany osoby posiadacza ({{pu przepis="art. 176 zd. 1 KC"}}). Z drugiej strony nie wlicza się do tego okresu czasu, gdy zasiedzenie nieruchomości z mocy szczególnych przepisów było niedopuszczalne. Miało to np. miejsce w latach 1961 - 1990 na podstawie ustawy z 14.7.1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. Nr 32, poz. 159). Wykluczała ona bowiem możliwość zasiedzenia terenów państwowych położonych w granicach miast i osiedli oraz terenów państwowych położonych poza tymi granicami, lecz włączonych do planu zagospodarowania przestrzennego miasta lub osiedla i przekazanych dla realizacji zadań jego gospodarki. Ponadto uchylony z dniem 1.10.1990 r. {{pu przepis="art. 177 KC"}} wykluczał zasiedzenie nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej.
Liczenie okresu posiadania następuje wg przepisów o przedawnieniu ({{pu przepis="art. 121 KC"}} i nast.) z uwzględnieniem jednak szczególnych przepisów {{pu przepis="art. 173 KC"}} i {{pu przepis="art. 176 KC"}}.

((3)) zasiedzenie po 30 latach
Zasiedzenie po dłuższym okresie następuje, gdy w chwili nabycia posiadania posiadacz był złej wierze. Posiadaczem w złej wierze jest ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie (postan. SN z 13.1.2000 r., II CKN 657/98, niepubl. (LEX nr 51060)).

((2)) Uwzględnienie przeszkód powodujących wydłużenie terminu

((3)) małoletniość właściciela
Do okoliczności powodujących zmianę długości terminu należy przede wszystkim niepełnoletniość właściciela nieruchomości, przeciw któremu biegnie zasiedzenie ({{pu przepis="art. 173 KC"}}). Zob. więcej w rozwiązaniu do KazusZasiedzenieWlasnosciNieruchomosci1.

((3)) nieuwzględnienie okresów sprzed zmian KC
Należy też pamiętać, iż całego okresu posiadania przed wejściem w życie przepisów wyłączających zasiedzenie nieruchomości państwowych nie dolicza się do okresu niezbędnego do zasiedzenia takiej nieruchomości. Wobec powyższego termin zasiedzenia nieruchomości należącej do Skarbu Państwa, którego nieruchomości nie można było zasiedzieć (wg uchylonego w 1990 r. {{pu przepis="art. 177 KC"}}) biegnie dopiero od dnia wejścia w życie ustawy, która ten przepis uchyliła tzn. od 1.10.1990 r. (ostatnio SN w postanowieniu z 19.3.2003 r., I CKN 106/01, niepubl. (LEX nr 78265)). Możliwe jest natomiast doliczenie połowy czasu potrzebnego do zasiedzenia na mocy art. 10 ustawy z 28.7.1990 r. (zob. [[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19900550321zob. tekst na stronach ISAP]]).

((3)) wstrzymanie biegu zasiedzenia
Sąd Najwyższy w uchwale z 26.10.2007 ([[UchwalaSNIIICZP3007 III CZP 30/07]]) zauważył natomiast, iż mogło dojść do zawieszenia biegu zasiedzenia ({{pu przepis="art. 175 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 121 pkt 4 KC"}}). Więcej zob. w rozwiązaniu KazusZasiedzenieWlasnosciNieruchomosci2.

((1)) Orzecznictwo
Orzeczenia dot. zasiedzenia nieruchomości:
- [[UchwalaSNIIICZP10005 uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 19 stycznia 2006 r., III CZP 100/05]],
- postanowienie SN z dnia 18.3.2009 r., IV CSK 407/08, informacja w [[http://www.rp.pl/artykul/4,340489_Oferta_kupna_nie_wylacza_mozliwosci_zasiedzenia.html Rzeczpospolitej]]

((1)) Kazusy
Problematyki tej dotyczą następujące kazusy:
- [[KazusNabycieWlasnosciNieruchomosci3 kazus nr 3]] z nabycia nieruchomości,
- [[KazusNabycieWlasnosciNieruchomosci5 kazus nr 5]],
- [[KazusZasiedzenieWlasnosciNieruchomosci1 kazus nr 1]] z zasiedzenia nieruchomości,
- [[KazusZasiedzenieWlasnosciNieruchomosci2 kazus nr 2]] z zasiedzenia nieruchomości.
----
CategoryZasiedzenie CategoryNabycieWlasnosciNieruchomosci