Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Wyrok ETS z 3.9.2009, C-489/07

dane orzeczenia: WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba) z dnia 3 września 2009 r.
sygn. akt: C-489/07
tryb postępowania: wniosek o wydanie, na podstawie art. 234 TWE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Amtsgericht Lahr (Niemcy)
strony: Pia Messner przeciwko Firma Stefan Krüger
publikacja oficjalna: Zbiór Orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE

sentencja:
Wykładni przepisów art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość należy dokonywać w ten sposób, że stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu generalną możliwość żądania przez sprzedawcę od konsumenta odszkodowania za używanie rzeczy zakupionej w drodze umowy zawartej na odległość, w przypadku gdy ten ostatni skorzystał ze swego prawa do odstąpienia w terminie. Jednakże te same przepisy nie stoją na przeszkodzie temu, by konsument był zobowiązany do zapłaty odszkodowania za używanie rzeczy, w przypadku gdy korzystał z rzeczy w sposób niezgodny z zasadami prawa cywilnego, takimi jak dobra wiara czy bezpodstawne wzbogacenie, pod warunkiem że nie narusza to celu tej dyrektywy, a w szczególności funkcjonalności i skuteczności prawa do odstąpienia, czego ustalenie jest zadaniem sądu krajowego.

cytowane przepisy:

• § 312d BGB, § 346 BGB, § 355 BGB, § 357 BGB,
• art. 6 dyrektywy 97/7,
• por. art. 7 UOchrPrKonsum
  art. 7 UOchrPrKonsum
  1. Konsument, który zawarł umowę na odległość, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni, ustalonym w sposób określony w art. 10 ust. 1. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
  2. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).
  3. W razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

  [schowaj]
  , art. 10 UOchrPrKonsum
  art. 10 UOchrPrKonsum
  1. Termin dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umowy, liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia.
  2. W razie braku potwierdzenia informacji, o których mowa w art. 9 ust. 1, termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosi trzy miesiące i liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia. Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu biegu tego terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skróceniu do dziesięciu dni od tej daty.
  3. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi w wypadkach:
  1) świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1,
  2) dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na informatycznych nośnikach danych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania,
  3) umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,
  4) świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,
  5) świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,
  6) dostarczania prasy,
  7) usług w zakresie gier hazardowych.

  [schowaj]
  ;

dostępność: na stronie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości

wyciąg z uzasadnienia:
(...)
Postępowanie przed sądem krajowym i pytanie prejudycjalne

10 W dniu 2 grudnia 2005 r. P. Messner kupiła od Stefan Krüger, za pośrednictwem internetu, używany notebook za cenę 278 EUR.

11 W czasie gdy dokonywała się ta transakcja zakupu, Stefan Krüger umieścił w internecie ogólne warunki sprzedaży, w których można było przeczytać między innymi, że kupujący jest zobowiązany do odszkodowania za pogorszenie towaru spowodowane jego używaniem zgodnie z przeznaczeniem.

12 W sierpniu 2006 r. zepsuł się ekran komputera. P. Messner powiadomiła o tym spółkę Stefan Krüger w dniu 4 sierpnia 2006 r. Ta odmówiła dokonania nieodpłatnej naprawy usterki.

13 W dniu 7 listopada 2006 r. P. Messner oświadczyła, że wycofuje się z umowy sprzedaży i zaoferowała spółce Stefan Krüger zwrot notebooka w zamian za zwrot ceny kupna. Odstąpienia dokonano w terminie przewidzianym przez BGB, ponieważ P. Messner nie otrzymała przewidzianych przepisami tego kodeksu informacji mogących spowodować rozpoczęcie biegu terminu do odstąpienia od umowy.

14 P. Messner zażądała od spółki Stefan Krüger zwrotu kwoty 278 EUR przed Amtsgericht Lahr.

15 Stefan Krüger podważył to roszczenie, twierdząc, że P. Messner jest w każdym razie zobowiązana do zapłaty odszkodowania za używanie notebooka przez około osiem miesięcy. Rynkowa cena trzymiesięcznego najmu porównywalnego notebooka wynosi 118,80 EUR, a zatem mające zostać zapłacone przez P. Messner odszkodowanie wynosiłoby 316,80 EUR za cały okres używania przez nią notebooka.

16 W tej sytuacji Amtsgericht Lahr postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy wykładni art. 6 ust. 2 dyrektywy 97/7 [...] w związku z ust. 1 zdanie drugie tego samego artykułu należy dokonywać w ten sposób, że w sprzeczności z nim stoi przepis prawa krajowego, który w przypadku rozwiązania przez konsumenta umowy w wyznaczonym na to terminie uprawnia sprzedawcę do żądania odszkodowania za używanie dostarczonego produktu?”.

W przedmiocie pytania prejudycjalnego

17 Poprzez swoje pytanie sąd krajowy zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wykładni przepisów art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7 należy dokonywać w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie normie krajowej, która przewiduje możliwość żądania przez sprzedawcę odszkodowania od konsumenta za używanie produktu zakupionego w drodze umowy zawartej na odległość, w przypadku gdy ten ostatni w odpowiednim terminie skorzystał z prawa do odstąpienia.

18 Na podstawie art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7 konsument z tytułu wykonywania swego prawa odstąpienia od umowy nie może ponosić żadnych kosztów poza bezpośrednimi kosztami zwrotu towarów.

19 W tym względzie z motywu czternastego dyrektywy 97/7 wynika, że ten zakaz obciążania konsumenta kosztami innymi niż bezpośrednie koszty zwrotu towarów ma na celu zapewnienie, by gwarantowane przez tę dyrektywę prawo do odstąpienia „nie miało jedynie formalnego charakteru”. Jeśli wiązałoby się ono dla konsumenta z negatywnymi skutkami finansowymi, to mogłoby to powstrzymywać go od skorzystania z tego prawa.

20 Ponadto z tego samego motywu wynika, że prawo do odstąpienia ma na celu ochronę konsumenta w szczególnej sytuacji sprzedaży wysyłkowej, w której „nie ma możliwości zobaczenia produktu w rzeczywistości ani upewnienia się co do charakteru usług przed zawarciem umowy”. Poprzez prawo do odstąpienia zostaje zatem wyrównana niekorzyść wynikająca dla konsumenta z umowy zawieranej na odległość, ponieważ przysługuje mu właściwy termin do zastanowienia się, podczas którego może obejrzeć i wypróbować zakupiony produkt.

21 To właśnie w świetle tych celów należy dokonywać wykładni zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7.

22 W tym względzie należy stwierdzić, że generalne ustanowienie odszkodowania za używanie produktu zakupionego w drodze umowy zawartej na odległość jest niezgodne z tymi celami.

23 Tak jak podkreśliła bowiem rzecznik generalny w pkt 74 swojej opinii, w przypadku gdy konsument musiałby zapłacić takie odszkodowanie jedynie z tego względu, że miał możliwość korzystania z rzeczy zakupionej w drodze umowy zawartej na odległość w okresie, gdy znajdowała się ona w jego posiadaniu, to mógłby skorzystać z prawa do odstąpienia tylko w zamian za zapłatę odszkodowania. Taka konsekwencja stałaby w jasnej sprzeczności z brzmieniem i celem art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7 i uniemożliwiałaby konsumentowi w pełni swobodne i pozbawione presji korzystanie z terminu do zastanowienia się, który przysługuje mu na podstawie tej dyrektywy.

24 Podobnie funkcjonalność i skuteczność prawa do odstąpienia mogłaby zostać naruszona, gdyby konsument miał płacić odszkodowanie z uwagi na zwykłą okoliczność obejrzenia i wypróbowania rzeczy zakupionej w drodze umowy zawartej na odległość. Ponieważ prawo do odstąpienia ma właśnie na celu zaoferowanie konsumentowi tej możliwości, skorzystanie z niej nie może prowadzić do tego, by konsument mógł wykonywać to prawo wyłącznie pod warunkiem, że zapłaci odszkodowanie.

25 Jednakże, o ile dyrektywa 97/7 dotyczy ochrony konsumenta w szczególnej sytuacji umowy zawieranej na odległość, o tyle jej celem nie jest przyznanie mu praw wykraczających poza to, co jest konieczne do umożliwienia mu skutecznego wykonywania prawa do odstąpienia.

26 W rezultacie cel dyrektywy 97/7, a w szczególności zakaz wyrażony w art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2, nie stoją zasadniczo na przeszkodzie temu, by na podstawie uregulowania państwa członkowskiego konsument był zobowiązany do zapłaty słusznego odszkodowania w przypadku, gdy używał rzeczy zakupionej w drodze umowy zawartej na odległość w sposób niezgodny z zasadami prawa cywilnego, takimi jak dobra wiara czy bezpodstawne wzbogacenie.

27 W tym względzie należy zauważyć, że z ostatniego zdania czternastego motywu dyrektywy 97/7 wynika, że do państw członkowskich należy ustalenie pozostałych warunków lub ustaleń wynikających z wykonywania prawa do odstąpienia od umowy. Niemniej jednak uprawnienie to powinno być wykonywane z poszanowaniem celu tej dyrektywy, a w szczególności nie może naruszać funkcjonalności i skuteczności prawa do odstąpienia. Tak byłoby na przykład w przypadku, gdyby wysokość odszkodowania okazała się nieproporcjonalna w stosunku do ceny zakupu spornej rzeczy, jak przywołano w poprzednim punkcie, lub gdyby na podstawie regulacji krajowej na konsumencie spoczywał ciężar dowodu, że nie używał rzeczy podczas okresu do odstąpienia w sposób wykraczający poza to, co było konieczne do umożliwienia mu skutecznego wykonywania prawa do odstąpienia.

28 To właśnie w świetle tych zasad sąd krajowy powinien rozpoznać daną zawisłą przed nim sprawę, uwzględniając słusznie wszelkie jej okoliczności, a w szczególności charakter spornego produktu oraz okres, pod koniec którego, ze względu na nieprzestrzeganie przez sprzedawcę obowiązku poinformowania, konsument skorzystał z prawa do odstąpienia.

29 Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe rozważania, na postawione pytanie trzeba odpowiedzieć, że wykładni przepisów art. 6 ust. 1 zdanie drugie i ust. 2 dyrektywy 97/7 należy dokonywać w ten sposób, że stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu generalną możliwość żądania przez sprzedawcę od konsumenta odszkodowania za używanie rzeczy zakupionej w drodze umowy zawartej na odległość, w przypadku gdy ten ostatni skorzystał ze swego prawa do odstąpienia w terminie. Jednakże te same przepisy nie stoją na przeszkodzie temu, by konsument był zobowiązany do zapłaty odszkodowania za używanie rzeczy, w przypadku gdy korzystał z rzeczy w sposób niezgodny z zasadami prawa cywilnego, takimi jak dobra wiara czy bezpodstawne wzbogacenie, pod warunkiem że nie narusza to celu tej dyrektywy, a w szczególności funkcjonalności i skuteczności prawa do odstąpienia, czego ustalenie jest zadaniem sądu krajowego.
(...)

omówienia:
b.d.

---

CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryUmowaSprzedazy