Wyrok ETS z 17.12.2009, C-227/08
dane orzeczenia: WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba) z dnia 17 grudnia 2009 r., w sprawie C‑227/08 w postępowaniu Eva Martín Martín przeciwko EDP Editores, SL
sentencja: Artykuł 4 dyrektywy Rady 85/577/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy stwierdził z urzędu nieważność umowy podlegającej zakresowi przedmiotowemu tej dyrektywy ze względu na to, że konsument nie został poinformowany o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy, nawet wówczas, gdy konsument nie podniósł tej nieważności w żadnym momencie postępowania przed właściwymi sądami krajowymi.
hasła: Dyrektywa 85/577/EWG– Artykuł 4 – Ochrona konsumentów – Umowy zawarte poza lokalem przedsiębiorstwa – Prawo odstąpienia od umowy – Obowiązek poinformowania przez przedsiębiorcę – Nieważność umowy – Właściwe środki
dostępność: na stronie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
z uzasadnienia:
(19) (...) [N]a wstępie przypomnieć, że prawo wspólnotowe nie wymaga w zasadzie, by sady krajowe podnosiły z urzędu zarzut naruszenia przepisów wspólnotowych, jeżeli zbadanie takiego zarzutu zmuszałoby je do wyjścia poza granice sporu wyznaczone przez jego strony, opierające się na okolicznościach innych niż te, na których strona zainteresowana zastosowaniem tych przepisów oparła swoje roszczenie (zob. podobnie w szczególności wyroki: z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie C-430/93 van Schijndel i van Veen, Rec. s. I-4705, pkt 22, z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawach połączonych C-222/05 do C-225/05 van der Weerd i in., Zb.Orz. s. I-4233, pkt 36).
(22) W tym względzie należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że, jak wynika to w szczególności z motywów czwartego i piątego, celem dyrektywy jest ochrona konsumenta przed ryzykiem wynikającym z zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa (wyrok z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie C‑412/06 Hamilton, Zb.Orz.. s. I-2383, pkt 32), które to umowy cechują się tym, że zwykle to przedsiębiorca rozpoczyna negocjacje, a konsument jest całkowicie nieprzygotowany, w szczególności w zakresie porównania cen i jakości różnych dostępnych ofert, na ten rodzaj obwoźnej sprzedaży.
(23) To ze względu na ten brak równowagi dyrektywa gwarantuje ochronę konsumenta, ustanawiając, po pierwsze, przysługujące mu prawo odstąpienia od umowy. Prawo takie ma bowiem na celu właśnie skompensowanie niekorzystnej sytuacji, wynikającej dla konsumenta z faktu sprzedaży obwoźnej poza lokalem przedsiębiorstwa, dając mu przez przynajmniej siedem dni możliwość dokonania oceny zobowiązań wynikających z umowy (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Hamilton, pkt 33).
(...)
(28) Przepis taki (art. 4 dyrektywy) objęty jest w związku z tym zakresem interesu publicznego i może, w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 20 niniejszego wyroku, uzasadniać podjęcie przez sąd krajowy aktywnego działania w celu zniwelowania braku równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą w ramach umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa.
(...)
(35) Należy wreszcie wyjaśnić, że po pierwsze, wniosek ten nie wyklucza oczywiście, iż wspomniany poziom ochrony można również zapewnić za pomocą innych środków, takich jak na przykład rozpoczęcie ponownego biegu terminów obowiązujących w zakresie odstąpienia od umowy, które sprawi, że konsument będzie w stanie skorzystać z prawa przysługującego mu na mocy art. 5 ust. 1 dyrektywy. Po drugie, sąd krajowy rozpoznający sprawę mógłby również być zobowiązany do uwzględnienia w niektórych okolicznościach woli konsumenta, by nie unieważniać spornej umowy (zob. analogicznie wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r. w sprawie C-243/08 Pannon GSM, dotychczas niopublikowany w Zbiorze, pkt 33).
(36) W świetle całości powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, iż art. 4 dyrektywy nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy stwierdził z urzędu nieważność umowy podlegającej zakresowi przedmiotowemu tej dyrektywy ze względu na to, że konsument nie został poinformowany o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy, nawet wówczas, gdy konsument nie podniósł tej nieważności w żadnym momencie postępowania przed właściwymi sądami krajowymi.
powiązane akty prawne: UOchrPrKonsum(22) W tym względzie należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że, jak wynika to w szczególności z motywów czwartego i piątego, celem dyrektywy jest ochrona konsumenta przed ryzykiem wynikającym z zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa (wyrok z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie C‑412/06 Hamilton, Zb.Orz.. s. I-2383, pkt 32), które to umowy cechują się tym, że zwykle to przedsiębiorca rozpoczyna negocjacje, a konsument jest całkowicie nieprzygotowany, w szczególności w zakresie porównania cen i jakości różnych dostępnych ofert, na ten rodzaj obwoźnej sprzedaży.
(23) To ze względu na ten brak równowagi dyrektywa gwarantuje ochronę konsumenta, ustanawiając, po pierwsze, przysługujące mu prawo odstąpienia od umowy. Prawo takie ma bowiem na celu właśnie skompensowanie niekorzystnej sytuacji, wynikającej dla konsumenta z faktu sprzedaży obwoźnej poza lokalem przedsiębiorstwa, dając mu przez przynajmniej siedem dni możliwość dokonania oceny zobowiązań wynikających z umowy (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Hamilton, pkt 33).
(...)
(28) Przepis taki (art. 4 dyrektywy) objęty jest w związku z tym zakresem interesu publicznego i może, w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 20 niniejszego wyroku, uzasadniać podjęcie przez sąd krajowy aktywnego działania w celu zniwelowania braku równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą w ramach umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa.
(...)
(35) Należy wreszcie wyjaśnić, że po pierwsze, wniosek ten nie wyklucza oczywiście, iż wspomniany poziom ochrony można również zapewnić za pomocą innych środków, takich jak na przykład rozpoczęcie ponownego biegu terminów obowiązujących w zakresie odstąpienia od umowy, które sprawi, że konsument będzie w stanie skorzystać z prawa przysługującego mu na mocy art. 5 ust. 1 dyrektywy. Po drugie, sąd krajowy rozpoznający sprawę mógłby również być zobowiązany do uwzględnienia w niektórych okolicznościach woli konsumenta, by nie unieważniać spornej umowy (zob. analogicznie wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r. w sprawie C-243/08 Pannon GSM, dotychczas niopublikowany w Zbiorze, pkt 33).
(36) W świetle całości powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, iż art. 4 dyrektywy nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy stwierdził z urzędu nieważność umowy podlegającej zakresowi przedmiotowemu tej dyrektywy ze względu na to, że konsument nie został poinformowany o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy, nawet wówczas, gdy konsument nie podniósł tej nieważności w żadnym momencie postępowania przed właściwymi sądami krajowymi.
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryZobowiazaniaUmowneOrzecznictwo CategoryOchronaKonsumenta
Na tej stronie nie ma komentarzy
