Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Ustawowy ustrój majątkowy

opis zasad ustawowego małżeńskiego ustroju majątkowego wg KRO


Przedmiotem poniższego opracowania są zmiany, jakie wywołała nowelizacja w zakresie ustawowego ustroju małżeńskiego. Należy jednak pamiętać, że na mocy zmian z 20 stycznia 2005 r. wprowadzono do polskiego prawa nowy ustrój małżeński w postaci rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków oraz zmieniono zasady funkcjonowania pozostałych umownych ustrojów majątkowych.

Warunki skutecznego działania małżonków w zakresie majątku wspólnego i osobistego, określone w art. 31 KRO
art. 31 KRO
§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
- art. 46 KRO
art. 46 KRO
W sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.
, zależą od rodzaju podejmowanej czynności. Możemy je podzielić na cztery grupy:
1) czynności dokonywane zawsze skutecznie przez jednego współmałżonka samodzielnie,
2) czynności skuteczne pod warunkiem braku sprzeciwu współmałżonka,
3) czynności wymagające dla swej skuteczności zgody współmałżonka.

A. Czynności dokonywane zawsze skutecznie przez jednego współmałżonka samodzielnie
Pewne czynności można dokonywać samodzielnie, zawsze skutecznie. Są to czynności podejmowane w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzające do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. Nie są one objęte sprzeciwem i są zawsze skuteczne wobec obojga małżonków, jeżeli zostały dokonane samodzielnie przez jednego z nich (art. 361 KRO
art. 361 KRO
§ 1. Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.
§ 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.
§ 3. Przepis art. 39 stosuje się odpowiednio.
).
To samo dotyczy czynności podejmowanych przez jednego z małżonków w ramach jego działalności zarobkowej (art. 361 KRO
art. 361 KRO
§ 1. Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.
§ 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.
§ 3. Przepis art. 39 stosuje się odpowiednio.
). Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania jego zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek zarządza bowiem samodzielnie (art. 36 § 3 zd. 1 KRO
art. 36 KRO
§ 1. Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
§ 2. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
§ 3. Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.
), nawet jeżeli są to przedmioty wchodzące do majątku wspólnego z małżonków.

B. Czynności skuteczne pod warunkiem braku sprzeciwu współmałżonka
Czynność dotycząca zarządu majątkiem wspólnym będzie dokonana skutecznie przez jednego ze współmałżonków samodzielnie, jeżeli należy ona do zakresu objętego możliwością samodzielnego działania małżonków i drugi z małżonków nie wyraził skutecznego sprzeciwu wobec samodzielnego dokonania danej czynności przez współmałżonka.

1. Czynność objęta możliwością samodzielnego działania małżonków
Samodzielnie każdy z małżonków może dokonywać czynności polegających na zarządzie majątkiem wspólnym (art. 36 § 1 KRO
art. 36 KRO
§ 1. Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
§ 2. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
§ 3. Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.
), ale tylko tych, dla których wyrażenie sprzeciwu jest dopuszczalne. Dotyczy to jednak tylko takich czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego i nie są wymienione w art. 37 § 1 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
.

a. czynności dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego
Ustawa podaje tu przykładowo czynności zmierzające do zachowania majątku wspólnego (art. 36 § 2 zd. 2 KRO
art. 36 KRO
§ 1. Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
§ 2. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
§ 3. Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.
). W jego skład wchodzą przede wszystkim dobra i prawa wymienione w art. 31 § 2 KRO
art. 31 KRO
§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
. Dla ułatwienia ustawa podaje w art. 33 KRO
art. 33 KRO
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
, jakie przedmioty nie wchodzą w skład majątku wspólnego, albowiem wchodzą z zasady do majątku osobistego.

b. czynność objęta prawem sprzeciwu
Nie są objęte sprzeciwem czynności, które każdy z małżonków może dokonać w sposób skuteczny samodzielnie. Była o nich mowa w pkt I.

c. czynność nie należąca do grupy wymienionej w art. 37 § 1 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

Czynności wymienione w art. 37 § 1 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
wymagają dla swej skuteczności zgody współmałżonka, stąd – zgodnie z zastrzeżeniem art. 36 § 2 – w tym zakresie samodzielny zarząd majątkiem wspólnym jest wykluczony.

2. Brak skutecznego sprzeciwu współmałżonka
Z brakiem sprzeciwu mamy do czynienia w dwóch przypadkach: gdy w ogóle nie został on wyrażony albo gdy nie został wyrażony w sposób skuteczny.

a. brak sprzeciwu w ogóle
Jest to sytuacja jasna – gdy współmałżonek w ogóle nie zajął stanowiska albo gdy wyraził wręcz na daną czynność zgodę (choć formalnie nie jest ona wymagana) nie można mówić o sprzeciwie wobec dokonanej przez drugiego małżonka czynności.

b. sprzeciw wyrażony nieskutecznie
Identyczny skutek odnosi sprzeciw wyrażony w sposób nieskuteczny. Mamy z tą sytuacją do czynienia wówczas, gdy osoba trzecia nie mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej (art. 361 § 2 KRO
art. 361 KRO
§ 1. Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.
§ 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.
§ 3. Przepis art. 39 stosuje się odpowiednio.
).
Ponadto sprzeciw może zostać uchylony przez sąd na podstawie art. 39 KRO
art. 39 KRO
Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.
, który ma tu zastosowanie odpowiednie. Współmałżonek może bowiem zażądać od sądu zezwolenia na dokonanie czynności pomimo sprzeciwu drugiego małżonka. Orzeczenie sądu czyni sprzeciw małżonka w tym zakresie bezskutecznym.

C. Czynności wymagające dla swej skuteczności zgody współmałżonka
Najsurowszy reżim dla skuteczności czynności prawnych podejmowanych przez jednego ze współmałżonków przewidziano w art. 37 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
. Dla określonego rodzaju czynności wymagana jest bowiem jasna i jednoznaczna zgoda drugiego z małżonków. Tylko wówczas, gdy zgoda była wyrażona w ten sposób, dopuszczalne będzie wyegzekwowanie roszczenia z majątku wspólnego, dorobkowego małżonków.

1. Czynność, dla której zastrzeżono wymóg zgody
Katalog, dla których zastrzeżono wymóg wyrażenia zgody na jej dokonanie przez drugiego małżonka, zamieszczono w art. 37 § 1 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
. Jest to katalog wyczerpujący, a więc tylko i wyłącznie te czynności, które zostały tam wymienione podlegają konieczności wyrażenia zgody.
Do najważniejszych czynności z tego zakresu należy np. sprzedaż albo obciążenie hipoteką wspólnej nieruchomości (domu, mieszkania) i to zarówno wówczas gdy małżonkom przysługuje własność jak i ograniczone prawo rzeczowe (np. własnościowe albo lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu).

2. Zgoda wyrażona skutecznie
Skuteczność czynności zależy w tym wypadku od skuteczności wyrażonej zgody, która też podlega określonym wymogom. Możemy mieć tu do czynienia z sytuacją, gdy:
- zgoda została wyrażona jeszcze przed dokonaniem czynności prawnej (zob. a.), albo
- czynność prawna dokonana została wprawdzie bez zgpdy współmałżonka, ale później została przez niego skutecznie potwierdzona (zob. niżej - b.) albo
- zgodę wyraził w zastępstwie współmałżonka sąd (zob. c.).

a. zgoda wyrażona przed dokonaniem czynności
Zgoda jest skuteczna, gdy stanowi ważne (pozbawione wad, o których mowa jest w art. 82 i nast. KC) oświadczenie woli. Forma oświadczenia woli stanowiącego zgodę zależna jest od formy, jaką zastrzeżono dla tego rodzaju czynności, dla której zgoda jest wyrażana (art. 63 § 2 KC
art. 63 KC
§ 1. Jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, osoba ta może wyrazić zgodę także przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonywające czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od jego daty.
§ 2. Jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie.
). Zgoda musi także dotrzeć do adresata, którym jest partner czynności prawnej (art. 61 KC
art. 61 KC
§ 1. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
§ 2. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.
).

b. skuteczne potwierdzenie
Jeżeli czynność została dokonana bez zgody współmałżonka, choć była ona niezbędna, czynność może być bezskuteczna, ale wówczas byłaby to bezskuteczność zawieszona. Drugi z małżonków może bowiem po dokonaniu tej czynności potwierdzić ją i wówczas, czynność współmałżonka dokonana bez zgody, staje się ważna, pod warunkiem, że potwierdzenie jest w ogóle w danej sytuacji dopuszczalne i zostało wyrażone skutecznie.

aa. dopuszczalność potwierdzenia
Nie jest możliwe potwierdzenie jednostronnych czynności prawnych. Taka czynność, dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka, jest zawsze nieważna (art. 37 § 4 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
).

bb. skuteczność potwierdzenia
Potwierdzenie wymaga dla swej ważności dochowania takich samych warunków, jakie stawia się zgodzie wyrażanej przed dokonaniem czynności. Musi więc to być oświadczenie woli pozbawione wad wynikających z art. 82 i nast. KC oraz wyrażone w formie zastrzeżonej dla danego rodzaju czynności pod rygorem nieważności (art. 63 § 2 KC
art. 63 KC
§ 1. Jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, osoba ta może wyrazić zgodę także przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonywające czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od jego daty.
§ 2. Jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie.
). Jeżeli druga strony czynności, partner współmałżonka wyznaczył dla potwierdzenia termin, to zgoda powinna być wyrażona w tym terminie (art. 37 § 3 KRO
art. 37 KRO
§ 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
§ 2. Ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
§ 3. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
§ 4. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
). Po upływie terminu partner umowy może od niej odstąpić i umowa wówczas nie będzie ważna.

c. zgoda wyrażona przez sąd
W sytuacjach trudnych, gdy do dokonania czynności potrzeba jest zgoda współmałżonka, ale kontakt z nim jest utrudniony (np. małżonek zaginął albo nie jest znane jego miejsce pobytu), zgodę zamiast niego może wyrazić sąd (art. 39 zd. 1 KRO
art. 39 KRO
Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.
). Taka sama możliwość istnieje, gdy współmałżonek odmawia wyrażenia zgody na dokonanie czynności (czy to złośliwie albo ze szczerego przekonania, że czynność jest zagrożeniem dla bytu rodziny).
Warunkiem zastąpienia zgody współmałżonka orzeczeniem (zezwoleniem) sądu jest to, że dobro rodziny wymaga dokonania czynności, dla której zgoda współmałżonka jest niezbędna (art. 39 zd. 2 KRO
art. 39 KRO
Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do dokonania czynności, albo jeżeli porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności. Sąd udziela zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.
). Nie jest więc tak, że sąd za każdym razem zezwoli na czynność. Bada bowiem przede wszystkim, czy dana czynność będzie korzystna dla rodziny. Gdy będą istniały w tym zakresie jakiekolwiek wątpliwości, sąd nie zgodzi się na jej dokonanie. Tak więc gdy np. sprzedaż wspólnego mieszkania przez jednego ze współmałżonków będzie groziła potrzebom bytowym rodziny, sąd odmówi wyrażenia zgody.

CategorySkrypty CategoryPrawoRodzinne
Na tej stronie nie ma komentarzy