Uchwała składu 7 sędziów SN z 17.11.2011 r., III CZP 5/11
dane orzeczenia: Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11.
publikacja: strona internetowa SN
teza:
Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.
cytowane przepisy: art. 821 KC
art. 821 KC
Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.
, art. 363 KCPrzedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.
art. 363 KC
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
cytowane orzeczenie sądu zagranicznego: uchwała BGH z 9.7.1986, GSZ 1/86 (BGHZ 98, 212 = NJW 1987,50-54).
uzasadnienie:
W wersji PDF na stronie Rzecznika Ubezpieczonych
glosy: Tadeusz Kotuk, LEX el./2012
uwagi:
SN zostało wytknięte, że posługuje się nieuzasadnioną generalizacją ("standardy cywilizacyjne"), pomijając złożoność stanów faktycznych (Kotuk, LEX el/2012).
Moim zdaniem SN w ogóle udał się w rejony, które nie mają znaczenia dla prawidłowego rozstrzygnięcia. Udzielił wobec tego odpowiedzi nieprzydatnej. Stwierdzając bowiem, że szkodą są w tym wypadku celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, potwierdził tylko to, co i tak wydaje się oczywiste. Wydatek, którego katalizatorem jest zdarzenie wyrządzające szkodę, jest bowiem czynnikiem powodującym zmniejszenie aktywów (choć tu SN powinien się zastanowić, czy uzyskując w inny sposób możliwość korzystania z pojazdu (zastępczego) poszkodowany w istocie doznaje uszczerbku (zob. niżej 1.). Problemem, nad którym SN powinien był się zastanowić i którego dotyczyło pytanie było bowiem to, czy sam brak niemożności korzystania z pojazdu, gdy poszkodowany nie poniósł żadnych wydatków na pojazd zastępczy czy komunikację publiczną, może być pojmowany w kategorii szkody cywilnoprawnej. Z uzasadnienia tylko w jednym miejscu wynika, że odpowiedź na to pytanie jest negatywna.
1. Wydatki w celu uzyskania dobra zastępczego jako szkoda
Wydatki stanowią dobrowolne pomniejszenie majątku i już z tego powodu problematyczne kwalifikowanie ich jako szkody, którą jest uszczerbek ponoszony wbrew woli. Dla tak pytania zadanego przez RzU analiza tego zagadnienia powinna być osią odpowiedzi. SN odniósł się to tego problemu wprawdzie trafnie lecz skrótowo. SN poprzestał w zasadzie na konstatacji, że wydatki zmierzające do do wyłączenia lub ograniczenia szkody stanowią stratę, gdyż zapobiegają utracie dochodów.
2. Utrata możliwości korzystania jako szkoda
Pierwsze pytanie RzU zmierzało jednak do uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy sama utrata możliwości korzystania z rzeczy jest już szkodą, niezależnie od poczynionych wydatków. SN przesądził, że "utrata możliwości korzystania z rzeczy nie powoduje odrębnego uszczerbku majtkowego". Wydaje się jednak, iż rozważania w tym względzie powinny być szersze i oparte na bardziej przekonywających argumentach niż orzeczenie BGH.
CategoryOrzecznictwoSaduNajwyzszego CategoryUmowaUbezpieczenia CategoryOdpowiedzialnoscOdszkodowawczaOrzecznictwo CategoryKomparatystykaPrawa
Na tej stronie nie ma komentarzy
