Wiki source for SzkodaCywilnoprawna
====Szkoda cywilnoprawna====
((1)) Definicja szkody
Szkodą, w polskim prawie cywilnym, jest wg. tzw. teorii różnicy, uszczerbek, który nastąpił wbrew woli poszkodowanego, w prawnie chronionych dobrach (interesach), i który wyraża się w różnicy pomiędzy stanem dóbr, jaki istniał i jaki mógłby się w normalnej kolei rzeczy wytworzyć, a stanem, jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę w dotychczasowym stanie rzeczy, z którym to zdarzeniem ustawodawca wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej (zob. m.in. Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 213-214 z dalszymi wskazaniami, RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, 6 wyd., nb. 229; CzachorskiZobowiazania, 8. wyd., str. 93; Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, 6 wyd., art. 361 uw. 15 (str. 71); Banaszczyk w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 361 nb. 24 i nast.).
((1)) Szkoda majątkowa a szkoda niemajątkowa (krzywda)
Przede wszystkim nie jest jasne, czy pojęcie “szkoda” jest pojęciem nadrzędnym obejmującym zarówno szkodę majątkową jaki i krzywdę, czy też odnosi się tylko do szkody majątkowej. Ma to o tyle znaczenie, że ustawa czasem posługuje się tylko terminem szkoda i wówczas ocena, czy przepis obejmuje również zadość uczynienie zależy od wykładni tego pojęcia.
Dominuje pogląd, iż termin “szkoda” jest terminem nadrzędnym, obejmującym zarówno szkodę majątkową i krzywdę (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, 6 wyd., art. 361 uw. 15).
Przemawia za tym:
1) taka sama funkcja kompensacyjna zarówno zadośćuczynienia jak i odszkodowania, która polega na wyrównaniu powstałego uszczerbku;
1) wykładnia systemowa KC, tzn. treść {{pu przepis="art. 445 KC"}} i {{pu przepis="art. 448 KC"}} w stosunku do przepisów określających podstawę [[OdpowiedzialnoscCywilnoprawna odpowiedzialności]], które posługują się pojęciem “szkoda” (co oznacza, że za szkodę również należy się zadośćuczynienie);
1) treść {{pu przepis="art. 24 § 2 KC"}} i {{pu przepis="art. 438 KC"}}, które używają określenia “szkoda majątkowa”, jakie byłoby zbędne, gdyby termin “szkoda” był zawężony tylko do szkody majątkowej;
1) trudności w rozgraniczeniu szkody majątkowej i krzywdy np. na tle {{pu przepis="art. 446 § 3 KC"}} (Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981),str. 223 – 224).
Szkoda jest przede wszystkim przesłanką wszelkich [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczeń odszkodowawczych]], których źródłem może być czyn niedozwolony, umowa (jej niewłaściwe lub nienależyte wypełnienie) oraz dozwolone zachowanie, np. {{pu przepis="art. 142 KC"}}.
((1)) Szkoda a wydatki
Wydatki zmierzające do do wyłączenia lub ograniczenia szkody zapobiegają utracie dochodów i z tej przyczyny stanowią szkodę w formie straty (UchwalaSNIIICZP511).
((1)) Postaci szkody
((2)) Szkoda majątkowa i niemajątkowa (krzywda)
Szkoda majątkowa obejmuje zarówno straty, jakie poniósł poszkodowany jak i utracone korzyści (zob. {{pu przepis="art. 361 § 2 KC"}}).
Szkodą niemajątkową (krzywdą) jest takie naruszenie [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] uprawnionego, które nie powoduje negatywnych reperkusji w sferze jego majątku (SzpunarZadoscuczynienieZaSzkodeNiemajatkowa, str. 68). Z tym typem szkody mamy więc do czynienia, gdy dochodzi do uszczerbku na dobrach niematerialnych (np. [[DobraOsobiste dobrach osobistych]] ({{pu przepis="art. 24 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 448 KC"}}) albo innych wskazanych w {{pu przepis="art. 445 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 444 KC"}}, {{pu przepis="art. 446 § 4 KC"}}) (zob. takze SekulaRadcaPrawny2008, str. 18).
((2)) Szkoda na mieniu i na osobie
Wyróżnienie to przyjmuje także ustawodawca – w {{pu przepis="art. 435 § 1 KC"}} wymienia obydwa rodzaje szkód. Istotne jest, że podział na szkodę na mieniu i na osobie nie pokrywa się z podziałem szkody na majątkową i niemajątkową [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 226].
Szkodą na mieniu jest uszczerbek, który bezpośrednio dotyczy dóbr i interesów majątkowych poszkodowanego.
Szkodą na osobie jest za to uszkodzenie ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, pozbawienie wolności, naruszenie czci i wynikające stąd bezpośrednie następstwa w postaci bólu i ujemnych doznań psychicznych [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 226]. Szkody na osobie mogą prowadzić zarówno do konieczności świadczenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jak i – w sytuacji, gdy doznania te będą skutkować uszczerbkiem w sferze dóbr materialnych – koniecznością wypłacenia stosownego odszkodowania za wyrządzoną szkodę majątkową.
((2)) Szkoda pośrednia i bezpośrednia
Pojęcie szkody bezpośredniej występuje w dwóch kontekstach:
1) jako określenie szkód, które są bezpośrednim następstwem zdarzenia wywołującego szkodę oraz
1) jako określenie szkód, jakie dotyczą dobra, które zostało bezpośrednio dotknięte zdarzeniem wywołującym szkodę [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 217 – 218].
((2)) Szkoda w środowisku i szkoda ekologiczna
Zob. [[SzkodaWSrodowisku pojęcie szkody w środowisku]] vs. [[SzkodaEkologiczna pojęcie szkody ekologicznej]].
((2)) Szkoda całkowita i częściowa
Zob. [[SzkodaCalkowita szkoda całkowita]]
((1)) Orzecznictwo i literatura
((2)) Pozycje zaliczane do szkody
((1)) Schemat
[[SchematSzkodaCywilnoprawna Schemat]] został przedstawiony osobno.
----
CategoryLeksykonS CategoryCzynyNiedozwolone CategoryPrzeslankiOdpowiedzialnosciOdszkodowawczej CategorySzkodaCywilnoprawna
((1)) Definicja szkody
Szkodą, w polskim prawie cywilnym, jest wg. tzw. teorii różnicy, uszczerbek, który nastąpił wbrew woli poszkodowanego, w prawnie chronionych dobrach (interesach), i który wyraża się w różnicy pomiędzy stanem dóbr, jaki istniał i jaki mógłby się w normalnej kolei rzeczy wytworzyć, a stanem, jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę w dotychczasowym stanie rzeczy, z którym to zdarzeniem ustawodawca wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej (zob. m.in. Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 213-214 z dalszymi wskazaniami, RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, 6 wyd., nb. 229; CzachorskiZobowiazania, 8. wyd., str. 93; Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, 6 wyd., art. 361 uw. 15 (str. 71); Banaszczyk w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 361 nb. 24 i nast.).
((1)) Szkoda majątkowa a szkoda niemajątkowa (krzywda)
Przede wszystkim nie jest jasne, czy pojęcie “szkoda” jest pojęciem nadrzędnym obejmującym zarówno szkodę majątkową jaki i krzywdę, czy też odnosi się tylko do szkody majątkowej. Ma to o tyle znaczenie, że ustawa czasem posługuje się tylko terminem szkoda i wówczas ocena, czy przepis obejmuje również zadość uczynienie zależy od wykładni tego pojęcia.
Dominuje pogląd, iż termin “szkoda” jest terminem nadrzędnym, obejmującym zarówno szkodę majątkową i krzywdę (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, 6 wyd., art. 361 uw. 15).
Przemawia za tym:
1) taka sama funkcja kompensacyjna zarówno zadośćuczynienia jak i odszkodowania, która polega na wyrównaniu powstałego uszczerbku;
1) wykładnia systemowa KC, tzn. treść {{pu przepis="art. 445 KC"}} i {{pu przepis="art. 448 KC"}} w stosunku do przepisów określających podstawę [[OdpowiedzialnoscCywilnoprawna odpowiedzialności]], które posługują się pojęciem “szkoda” (co oznacza, że za szkodę również należy się zadośćuczynienie);
1) treść {{pu przepis="art. 24 § 2 KC"}} i {{pu przepis="art. 438 KC"}}, które używają określenia “szkoda majątkowa”, jakie byłoby zbędne, gdyby termin “szkoda” był zawężony tylko do szkody majątkowej;
1) trudności w rozgraniczeniu szkody majątkowej i krzywdy np. na tle {{pu przepis="art. 446 § 3 KC"}} (Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981),str. 223 – 224).
Szkoda jest przede wszystkim przesłanką wszelkich [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczeń odszkodowawczych]], których źródłem może być czyn niedozwolony, umowa (jej niewłaściwe lub nienależyte wypełnienie) oraz dozwolone zachowanie, np. {{pu przepis="art. 142 KC"}}.
((1)) Szkoda a wydatki
Wydatki zmierzające do do wyłączenia lub ograniczenia szkody zapobiegają utracie dochodów i z tej przyczyny stanowią szkodę w formie straty (UchwalaSNIIICZP511).
((1)) Postaci szkody
((2)) Szkoda majątkowa i niemajątkowa (krzywda)
Szkoda majątkowa obejmuje zarówno straty, jakie poniósł poszkodowany jak i utracone korzyści (zob. {{pu przepis="art. 361 § 2 KC"}}).
Szkodą niemajątkową (krzywdą) jest takie naruszenie [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] uprawnionego, które nie powoduje negatywnych reperkusji w sferze jego majątku (SzpunarZadoscuczynienieZaSzkodeNiemajatkowa, str. 68). Z tym typem szkody mamy więc do czynienia, gdy dochodzi do uszczerbku na dobrach niematerialnych (np. [[DobraOsobiste dobrach osobistych]] ({{pu przepis="art. 24 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 448 KC"}}) albo innych wskazanych w {{pu przepis="art. 445 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 444 KC"}}, {{pu przepis="art. 446 § 4 KC"}}) (zob. takze SekulaRadcaPrawny2008, str. 18).
((2)) Szkoda na mieniu i na osobie
Wyróżnienie to przyjmuje także ustawodawca – w {{pu przepis="art. 435 § 1 KC"}} wymienia obydwa rodzaje szkód. Istotne jest, że podział na szkodę na mieniu i na osobie nie pokrywa się z podziałem szkody na majątkową i niemajątkową [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 226].
Szkodą na mieniu jest uszczerbek, który bezpośrednio dotyczy dóbr i interesów majątkowych poszkodowanego.
Szkodą na osobie jest za to uszkodzenie ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, pozbawienie wolności, naruszenie czci i wynikające stąd bezpośrednie następstwa w postaci bólu i ujemnych doznań psychicznych [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 226]. Szkody na osobie mogą prowadzić zarówno do konieczności świadczenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jak i – w sytuacji, gdy doznania te będą skutkować uszczerbkiem w sferze dóbr materialnych – koniecznością wypłacenia stosownego odszkodowania za wyrządzoną szkodę majątkową.
((2)) Szkoda pośrednia i bezpośrednia
Pojęcie szkody bezpośredniej występuje w dwóch kontekstach:
1) jako określenie szkód, które są bezpośrednim następstwem zdarzenia wywołującego szkodę oraz
1) jako określenie szkód, jakie dotyczą dobra, które zostało bezpośrednio dotknięte zdarzeniem wywołującym szkodę [Dybowski w: Radwański (red.), SystemPrawaCywilnegoTomIII (1981), str. 217 – 218].
((2)) Szkoda w środowisku i szkoda ekologiczna
Zob. [[SzkodaWSrodowisku pojęcie szkody w środowisku]] vs. [[SzkodaEkologiczna pojęcie szkody ekologicznej]].
((2)) Szkoda całkowita i częściowa
Zob. [[SzkodaCalkowita szkoda całkowita]]
((1)) Orzecznictwo i literatura
((2)) Pozycje zaliczane do szkody
((1)) Schemat
[[SchematSzkodaCywilnoprawna Schemat]] został przedstawiony osobno.
----
CategoryLeksykonS CategoryCzynyNiedozwolone CategoryPrzeslankiOdpowiedzialnosciOdszkodowawczej CategorySzkodaCywilnoprawna
