Protokół zmian strony SrodowiskoNaturalne
Dodane:
[[DobraOsobiste Dobro osobiste]] w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych [[DobraOsobiste dóbr osobistych]].
Usunięte:
Dodane:
Definicja środowiska znajduje się obecnie w {{pu przepis="art. 3 pkt 39 PrOchrŚrodow"}}. Wg jego aktualnego brzmienia środowiskiem jest //"ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami"//. Środowisko obejmuje więc elementy naturalne jak i przeobrażone przez człowieka (Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 84).
Pojęcie i koncepcja [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] została przedstawiona **[[DobraOsobiste osobno]]**.
1) stworzenie samoistnego [[DobraOsobiste dobra osobistego]] do nieskażonego środowiska biologicznego (ochrona bezpośrednia) albo
1) rozbudowanie dotychczasowego katalogu [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] o prawa osobiste do poszczególnych elementów środowiska
1) wykorzystanie istniejących [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] do ochrony powiązanych z nimi elementów środowiska (np. zdrowie) - ochrona pośrednia.
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do nieskażonego środowiska biologicznego. Natomiast w postanowieniu z 20.7.1984. (sygn. II CR 5/84, niepubl.) ten sam Sąd orzekł, iż istnieje [[PrawoPodmiotowe podmiotowe prawo]] osobiste do korzystania z walorów nieskażonego środowiska, ale w tym wypadku ochrony jednak odmówił.
Obecnie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym [[OsobaFizyczna osobom fizycznym]] przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego. [[DobraOsobiste Dobrem osobistym]] miałoby być w tym wypadku "pozagospodarcze korzystanie z wartości środowiska naturalnego" (MazurPiP2006, str. 105).
Są to poglądy, których konstrukcja logiczna jest analogiczna do poglądów opierających się na brzmieniu Art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Podobnie uważał Kordasiewicz, którego zdaniem [[DobraOsobiste dobrem osobistym]] jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Przeważający jest jednak aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu [[PrawoPodmiotowe praw podmiotowych]] względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, //ibidem//).
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}." Do takich dóbr zaliczyć należy - oprócz zdrowia - również prywatność, możliwość korzystania z mieszkania. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 25.4.2985 r. (sygn. IV CR 122/85, OSN z 1986 r. Nr 6, poz 98) dodał do tego katalogu również "ciszę domową". Na powiązanie środowiska z powszechnie uznanymi [[DobraOsobiste dobrami osobistymi]] (zwłaszcza zdrowiem - psychicznym i fizycznym), wskazuje również Pazdan (w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, § 83 nb. 85).
Ingerencja w [[DobraOsobiste dobro osobiste]] na skutek działania szkodliwego dla środowiska może mieć miejsce tylko wówczas, gdy daną osobę łączy ze środowiskiem więź, tzn. gdy szkodliwe działanie oddziałuje wprost na "środowisko życia" (MazurPiP1999, str. 58). Środowisko życia obejmuje swoim zasięgiem obszar, w którym [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] przebywa, przy czym nie powinno mieć znaczenia czy jest to pobyt czasowy czy stały. Wyklucza się tylko te miejsca, przez które [[OsobaFizyczna osoby fizyczne]] jedynie się przemieszczają (MazurPiP1999, str. 59). Ważny jest więc dłuższy a nie tylko chwilowy kontakt osoby z otoczeniem, na którym dochodzi do naruszenia,
[[DobraOsobiste Dobro osobiste]] w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych [[DobraOsbiste dóbr osobistych]].
Pojęcie i koncepcja [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] została przedstawiona **[[DobraOsobiste osobno]]**.
1) stworzenie samoistnego [[DobraOsobiste dobra osobistego]] do nieskażonego środowiska biologicznego (ochrona bezpośrednia) albo
1) rozbudowanie dotychczasowego katalogu [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] o prawa osobiste do poszczególnych elementów środowiska
1) wykorzystanie istniejących [[DobraOsobiste dóbr osobistych]] do ochrony powiązanych z nimi elementów środowiska (np. zdrowie) - ochrona pośrednia.
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do nieskażonego środowiska biologicznego. Natomiast w postanowieniu z 20.7.1984. (sygn. II CR 5/84, niepubl.) ten sam Sąd orzekł, iż istnieje [[PrawoPodmiotowe podmiotowe prawo]] osobiste do korzystania z walorów nieskażonego środowiska, ale w tym wypadku ochrony jednak odmówił.
Obecnie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym [[OsobaFizyczna osobom fizycznym]] przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego. [[DobraOsobiste Dobrem osobistym]] miałoby być w tym wypadku "pozagospodarcze korzystanie z wartości środowiska naturalnego" (MazurPiP2006, str. 105).
Są to poglądy, których konstrukcja logiczna jest analogiczna do poglądów opierających się na brzmieniu Art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Podobnie uważał Kordasiewicz, którego zdaniem [[DobraOsobiste dobrem osobistym]] jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Przeważający jest jednak aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu [[PrawoPodmiotowe praw podmiotowych]] względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, //ibidem//).
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego [[PrawoPodmiotowe prawa podmiotowego]] do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}." Do takich dóbr zaliczyć należy - oprócz zdrowia - również prywatność, możliwość korzystania z mieszkania. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 25.4.2985 r. (sygn. IV CR 122/85, OSN z 1986 r. Nr 6, poz 98) dodał do tego katalogu również "ciszę domową". Na powiązanie środowiska z powszechnie uznanymi [[DobraOsobiste dobrami osobistymi]] (zwłaszcza zdrowiem - psychicznym i fizycznym), wskazuje również Pazdan (w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, § 83 nb. 85).
Ingerencja w [[DobraOsobiste dobro osobiste]] na skutek działania szkodliwego dla środowiska może mieć miejsce tylko wówczas, gdy daną osobę łączy ze środowiskiem więź, tzn. gdy szkodliwe działanie oddziałuje wprost na "środowisko życia" (MazurPiP1999, str. 58). Środowisko życia obejmuje swoim zasięgiem obszar, w którym [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] przebywa, przy czym nie powinno mieć znaczenia czy jest to pobyt czasowy czy stały. Wyklucza się tylko te miejsca, przez które [[OsobaFizyczna osoby fizyczne]] jedynie się przemieszczają (MazurPiP1999, str. 59). Ważny jest więc dłuższy a nie tylko chwilowy kontakt osoby z otoczeniem, na którym dochodzi do naruszenia,
[[DobraOsobiste Dobro osobiste]] w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych [[DobraOsbiste dóbr osobistych]].
Usunięte:
Pojęcie i koncepcja dóbr osobistych została przedstawiona **[[DobraOsobiste osobno]]**.
1) stworzenie samoistnego dobra osobistego do nieskażonego środowiska biologicznego (ochrona bezpośrednia) albo
1) rozbudowanie dotychczasowego katalogu dóbr osobistych o prawa osobiste do poszczególnych elementów środowiska
1) wykorzystanie istniejących dóbr osobistych do ochrony powiązanych z nimi elementów środowiska (np. zdrowie) - ochrona pośrednia.
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. Natomiast w postanowieniu z 20.7.1984. (sygn. II CR 5/84, niepubl.) ten sam Sąd orzekł, iż istnieje podmiotowe prawo osobiste do korzystania z walorów nieskażonego środowiska, ale w tym wypadku ochrony jednak odmówił.
Obecnie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego. Dobrem osobistym miałoby być w tym wypadku "pozagospodarcze korzystanie z wartości środowiska naturalnego" (MazurPiP2006, str. 105).
Są to poglądy, których konstrukcja logiczna jest analogiczna do poglądów opierających się na brzmieniu Art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Podobnie uważał Kordasiewicz, którego zdaniem dobrem osobistym jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Przeważający jest jednak aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}." Do takich dóbr zaliczyć należy - oprócz zdrowia - również prywatność. możliwość korzystania z mieszkania. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 25.4.2985 r. (sygn. IV CR 122/85, OSN z 1986 r. Nr 6, poz 98) dodał do tego katalogu również "ciszę domową". Na powiązanie środowiska z powszechnie uznanymi dobrami osobistymi (zwłaszcza zdrowiem - psychicznym i fizycznym), wskazuje również Pazdan (w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, § 83 nb. 85).
Ingerencja w dobro osobiste na skutek działania szkodliwego dla środowiska może mieć miejsce tylko wówczas, gdy daną osobę łączy ze środowiskiem więź, tzn. gdy szkodliwe działanie oddziałuje wprost na "środowisko życia" (MazurPiP1999, str. 58). Środowisko życia obejmuje swoim zasięgiem obszar, w którym osoba fizyczna przebywa, przy czym nie powinno mieć znaczenia czy jest to pobyt czasowy czy stały. Wyklucza się tylko te miejsca, przez które osoby fizyczne jedynie się przemieszczają (MazurPiP1999, str. 59). Ważny jest więc dłuższy a nie tylko chwilowy kontakt osoby z otoczeniem, na którym dochodzi do naruszenia,
Dobro osobiste w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych dóbr osobistych.
Dodane:
Obecnie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego. Dobrem osobistym miałoby być w tym wypadku "pozagospodarcze korzystanie z wartości środowiska naturalnego" (MazurPiP2006, str. 105).
Usunięte:
Dodane:
Obecnie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
Usunięte:
Dodane:
Obcenie postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska" na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}}, z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
Są to poglądy, których konstrukcja logiczna jest analogiczna do poglądów opierających się na brzmieniu Art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Podobnie uważał Kordasiewicz, którego zdaniem dobrem osobistym jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Są to poglądy, których konstrukcja logiczna jest analogiczna do poglądów opierających się na brzmieniu Art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Podobnie uważał Kordasiewicz, którego zdaniem dobrem osobistym jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Usunięte:
Podobnie uważa Kordasiewicz, którego zdaniem dobrem osobistym jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
Dodane:
Podobnie uważa Kordasiewicz, którego zdaniem dobrem osobistym jest "możność korzystania z walorów nieskażonego środowiska" (KordasiewiczOSPiKA1987).
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}." Do takich dóbr zaliczyć należy - oprócz zdrowia - również prywatność. możliwość korzystania z mieszkania. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 25.4.2985 r. (sygn. IV CR 122/85, OSN z 1986 r. Nr 6, poz 98) dodał do tego katalogu również "ciszę domową". Na powiązanie środowiska z powszechnie uznanymi dobrami osobistymi (zwłaszcza zdrowiem - psychicznym i fizycznym), wskazuje również Pazdan (w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, § 83 nb. 85).
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}." Do takich dóbr zaliczyć należy - oprócz zdrowia - również prywatność. możliwość korzystania z mieszkania. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 25.4.2985 r. (sygn. IV CR 122/85, OSN z 1986 r. Nr 6, poz 98) dodał do tego katalogu również "ciszę domową". Na powiązanie środowiska z powszechnie uznanymi dobrami osobistymi (zwłaszcza zdrowiem - psychicznym i fizycznym), wskazuje również Pazdan (w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, § 83 nb. 85).
Usunięte:
Dodane:
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. Natomiast w postanowieniu z 20.7.1984. (sygn. II CR 5/84, niepubl.) ten sam Sąd orzekł, iż istnieje podmiotowe prawo osobiste do korzystania z walorów nieskażonego środowiska, ale w tym wypadku ochrony jednak odmówił.
Usunięte:
Dodane:
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. Natomiast w postanowieniu z 20.7.1984. ten sam Sąd orzekł, iż istnieje podmiotowe prawo osobiste do korzystania z walorów nieskażonego środowiska, ale w tym wypadku ochrony jednak odmówił.
Pierwsze z orzeczeń spotkało się jednak z mocną krytyką (GrzybowskiOSPiKA1976, str. 540 - 542).
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}."
Pierwsze z orzeczeń spotkało się jednak z mocną krytyką (GrzybowskiOSPiKA1976, str. 540 - 542).
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość - również sądowego - dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232). SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}."
Usunięte:
Inaczej natomiast ten sam Sąd orzekł w postanowieniu z 20.7.1984.
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość również sądowego dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). Także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość również sądowego dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli także np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53). Taką interpretację wspiera {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}, zgodnie z którym indywidualnym osobom fizycznym przysługuje prawo do korzystania ze środowiska, o ile służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego.
Usunięte:
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52). Na korzyść tego stanowiska przemawia {{pu przepis="Art. 81 Konstytucja"}} oraz {{pu przepis="art. 4 ust. 1 PrOchrŚrodow"}}. Pierwszy z przepisów wskazuje na możliwość również sądowego dochodzenia prawa określonego w {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} w granicach wyznaczonych ustawą, czyli takż np. Kodeksem cywilnym (MazurPiP1999, str. 53).
Usunięte:
**Literatura:**
MazurPiP1999
Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 83-85
Dodane:
Koncepcja samoistnego (jednolitego) prawa osobistego do środowiska jako "dobra wspólnego" (por. {{pu przepis="art. 323 ust. 2 PrOchrŚrodow"}}) budzi wiele kontrowersji.
Usunięte:
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243). także na gruncie obecnego {{pu przepis="Art. 74 Konstytucja"}} postuluje się przyjęcie "obywatelskiego prawa do środowiska", z którego natomiast wprost wywodzi się prawo osobiste (MazurPiP1999, str. 52).
Przeważający jest jednak aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
Przeważający jest jednak aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
Usunięte:
Przeważający jest aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Wcześniejsze głosy - opierając się na brzmieniu ówczesnego art. 72 Konstytucji z 1952 r. (wprowadzonego w 1976 r.) - sugerowały, iż korzystanie z pewnych wartości środowiska jest dobrem osobistym (RadeckiOchronaSrodowiska, str. 243).
Przeważający jest aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
Przeważający jest aktualnie pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
Usunięte:
Dodane:
Podsumowując poglądy doktryny oraz bazując na analizie obowiązujących przepisów, wskazać można następujące - potencjalne - rozwiązania:
((2)) Bezpośrednia ochrona środowiska przy wykorzystaniu dóbr osobistych
Koncepcja samoistnego prawa osobistego do środowiska budzi wiele kontrowersji.
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Przeważający jest pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
((2)) Dobra osobiste na poszczególnych elementach środowiska
((2)) Pośrednia ochrona poprzez wykorzystanie uznanych już dóbr osobistych
((2)) Bezpośrednia ochrona środowiska przy wykorzystaniu dóbr osobistych
Koncepcja samoistnego prawa osobistego do środowiska budzi wiele kontrowersji.
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Przeważający jest pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem).
((2)) Dobra osobiste na poszczególnych elementach środowiska
((2)) Pośrednia ochrona poprzez wykorzystanie uznanych już dóbr osobistych
Usunięte:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Przeważający jest pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem). Podsumowując poglądy doktryny oraz bazując na analizie obowiązujących przepisów, wskazać można następujące - potencjalne - rozwiązania:
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Przeważający jest pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem). Podsumowując poglądy doktryny oraz bazując na analizie obowiązujących przepisów, wskazać można następujące - potencjalne - rozwiązania:
Usunięte:
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85). Przeważający jest pogląd, iż nie ma wprawdzie podstaw do uznania istnienia jednolitego, samoistnego prawa podmiotowego do środowiska (SkoczylasPS2003, str. 64). Można natomiast mówić o istnieniu wielu praw podmiotowych względem poszczególnych elementów środowiska (ziemia, kopaliny, woda, powietrze, zwierzęta, rośliny, klimat, krajobraz) (Skoczylas, ibidem). Podsumowując pokrótce poglądy doktryny w tym względzie, można wskazać następujące rozwiązania:
1) stworzenie samoistnego dobra osobistego do nieskażonego środowiska biologicznego (ochrona bezpośrednia) albo
1) rozbudowanie dotychczasowego katalogu dóbr osobistych o prawa osobiste do poszczególnych elementów środowiska
1) wykorzystanie istniejących dóbr osobistych do ochrony powiązanych z nimi elementów środowiska (np. zdrowie) - ochrona pośrednia.
1) stworzenie samoistnego dobra osobistego do nieskażonego środowiska biologicznego (ochrona bezpośrednia) albo
1) rozbudowanie dotychczasowego katalogu dóbr osobistych o prawa osobiste do poszczególnych elementów środowiska
1) wykorzystanie istniejących dóbr osobistych do ochrony powiązanych z nimi elementów środowiska (np. zdrowie) - ochrona pośrednia.
Usunięte:
Usunięte:
Auch heute, auf Grundlage von geltenden Regelungen der Verfassung von 1997 und des UmwSchG lässt sich kein selbständiges subjektives Recht auf die Umwelt begründen. Aktuell bleibt die Anmerkung von J.J. Skoczylas von 1986, nach dem das selbständige Recht auf die saubere Umwelt nur dann begründet werden kann, wenn die Umwelt in dem Rechtssystem einheitlich behandelt würde, sich ein einheitlicher Inhalt des Rechts auf die Umwelt ermitteln ließe und das Recht auf die Umwelt mit einheitlichen Maßnahmen geschützt würde.3
Bereits die erste Voraussetzung ist aber nicht gegeben: im polnisches Rechtssystem werden einzelne Umweltgüter (Luft, Wasser, Erde, Wälder, Tiere) gesondert nach – für jedes Umweltmedium – besonderen Regeln geschützt. Der Begriff „Umwelt“ zerfällt nämlich in einzelne Bestandteile, die Gegenstand verschiedener subjektiven Rechte sind und damit durch besondere Regime geschützt4. Daran ändert das UmwSchG vonn 2001 nichts: dieses Gesetz ist eine Art der Generalklausel, die nur dann Anwendung findet, wenn keine besonderen Vorschriften einschlägig sind. Darüber hinaus verweist bereits die erste Regelung aus dem Abschnitt über die Haftung für Umweltschäden (Art. 322 UmwSchG) ins ZGB5.
Der einheitliche Inhalt des (potentiellen) Rechts auf die Umwelt lässt sich auch nicht feststellen. Der grundlegende Art. 74 VerfRP von 1997 bestimmt nur allgemeine Pflichten für den Staat, der eine die ökologische Sicherheit gewährende Politik zu führen hat und zu dessen Pflichten der Umweltschutz gehört. Im Abs. 3 von Art. 74 wurde für die Bürger „lediglich“ ein Recht auf die Auskunft über den Zustand der Umwelt und über den Schutz der Umwelt. Interessant in dieser Hinsicht ist der Wortlaut von Art. 86 S. 1 VerfRP, nach dem jeder zur Sorge um den Umweltzustand verpflichtet ist und die Haftung für die durch ihn verursachte Verschlechterung trägt. Davon lässt sich aber auch kein Anspruch auf die saubere Umwelt ableiten. Die Kräftigkeit der Aussage der genannten Vorschrift wird im zweiten Satz relativiert, nach dem die Grundsätze dieser Haftung das (besondere) Gesetz bestimmt. Satz 1 ist also eine Ausprägung des allgemeinen Prinzips, dass der Verursacher die Folgen der Umweltbeeinträchtigung zu tragen hat (polluter pays pronciple). Als Grundlage für einen allgemeinen Anspruch auf saubere und unbeeinträchtigte Umwelt kann er aber nicht in Betracht kommen.
Auch die Einheitlichkeit der dem Umweltschutz gewidmeten Maßnahmen ist im polnischen Rechtssystem nicht gegeben. Der Gesetzgeber sieht die Maßnahmen mit zivilrechtlichem, verwaltungsrechtlichen und strafrechtlichen Ursprung vor. Auch dem Inhalt der Rechtsverhältnisse nach unterscheiden sich die Umweltschutzmittel voneinander: man kann präventive und repressive Maßnahmen unterscheiden, weiter sind, z.B. im Rahmen des Zivilrechts die Schadensersatzansprüche und Ansprüche auf die Wiederherstellung des früheren Zustandes möglich. Auch im Bereich des Verwaltungsrechts sind die Maßnahmen ersichtlich, die der Umweltverschmutzung vorzubeugen oder die bereits eingetretenen Verletzungen zu beseitigen haben. Diese Diversifikation kann noch weiter geführt werden...
Auch die einzelnen Umweltkomponente dürfen keinen selbständigen Gegenstand des zivilrechtlichen Schutzes sein6. Der Schaden kann nämlich nur durch die Verletzung der individuell geschützten Rechten/Interessen entstehen. Die Gemeingüter können daher keinen tauglichen Schutzgegenstand des Schadensersatzrechts darstellen.
Folglich ist das Vorliegen eines allgemeinen subjektiven Rechts auf saubere Umwelt nach dem polnischen Recht ebenfalls abzulehnen.
Dodane:
Frühere Tendenzen versuchten das selbständige subjektive Recht auf Umwelt aus Art. 71 Verfassung von 19521 abzuleiten2. Diese Meinung hat sich jedoch nicht durchgesetzt und wurde letztlich aufgegeben. Dagegen sprach vor allem die Konstruktion von Art. 71 VerfVRP und der Charakter der Umwelt sowie der ihr dienenden Rechtsmaßnahmen selbst. Damit wurde die Ansicht als Minderansicht betrachtet und hat niemals eine weitere Vertretung gefunden.
Auch heute, auf Grundlage von geltenden Regelungen der Verfassung von 1997 und des UmwSchG lässt sich kein selbständiges subjektives Recht auf die Umwelt begründen. Aktuell bleibt die Anmerkung von J.J. Skoczylas von 1986, nach dem das selbständige Recht auf die saubere Umwelt nur dann begründet werden kann, wenn die Umwelt in dem Rechtssystem einheitlich behandelt würde, sich ein einheitlicher Inhalt des Rechts auf die Umwelt ermitteln ließe und das Recht auf die Umwelt mit einheitlichen Maßnahmen geschützt würde.3
Bereits die erste Voraussetzung ist aber nicht gegeben: im polnisches Rechtssystem werden einzelne Umweltgüter (Luft, Wasser, Erde, Wälder, Tiere) gesondert nach – für jedes Umweltmedium – besonderen Regeln geschützt. Der Begriff „Umwelt“ zerfällt nämlich in einzelne Bestandteile, die Gegenstand verschiedener subjektiven Rechte sind und damit durch besondere Regime geschützt4. Daran ändert das UmwSchG vonn 2001 nichts: dieses Gesetz ist eine Art der Generalklausel, die nur dann Anwendung findet, wenn keine besonderen Vorschriften einschlägig sind. Darüber hinaus verweist bereits die erste Regelung aus dem Abschnitt über die Haftung für Umweltschäden (Art. 322 UmwSchG) ins ZGB5.
Der einheitliche Inhalt des (potentiellen) Rechts auf die Umwelt lässt sich auch nicht feststellen. Der grundlegende Art. 74 VerfRP von 1997 bestimmt nur allgemeine Pflichten für den Staat, der eine die ökologische Sicherheit gewährende Politik zu führen hat und zu dessen Pflichten der Umweltschutz gehört. Im Abs. 3 von Art. 74 wurde für die Bürger „lediglich“ ein Recht auf die Auskunft über den Zustand der Umwelt und über den Schutz der Umwelt. Interessant in dieser Hinsicht ist der Wortlaut von Art. 86 S. 1 VerfRP, nach dem jeder zur Sorge um den Umweltzustand verpflichtet ist und die Haftung für die durch ihn verursachte Verschlechterung trägt. Davon lässt sich aber auch kein Anspruch auf die saubere Umwelt ableiten. Die Kräftigkeit der Aussage der genannten Vorschrift wird im zweiten Satz relativiert, nach dem die Grundsätze dieser Haftung das (besondere) Gesetz bestimmt. Satz 1 ist also eine Ausprägung des allgemeinen Prinzips, dass der Verursacher die Folgen der Umweltbeeinträchtigung zu tragen hat (polluter pays pronciple). Als Grundlage für einen allgemeinen Anspruch auf saubere und unbeeinträchtigte Umwelt kann er aber nicht in Betracht kommen.
Auch die Einheitlichkeit der dem Umweltschutz gewidmeten Maßnahmen ist im polnischen Rechtssystem nicht gegeben. Der Gesetzgeber sieht die Maßnahmen mit zivilrechtlichem, verwaltungsrechtlichen und strafrechtlichen Ursprung vor. Auch dem Inhalt der Rechtsverhältnisse nach unterscheiden sich die Umweltschutzmittel voneinander: man kann präventive und repressive Maßnahmen unterscheiden, weiter sind, z.B. im Rahmen des Zivilrechts die Schadensersatzansprüche und Ansprüche auf die Wiederherstellung des früheren Zustandes möglich. Auch im Bereich des Verwaltungsrechts sind die Maßnahmen ersichtlich, die der Umweltverschmutzung vorzubeugen oder die bereits eingetretenen Verletzungen zu beseitigen haben. Diese Diversifikation kann noch weiter geführt werden...
Auch die einzelnen Umweltkomponente dürfen keinen selbständigen Gegenstand des zivilrechtlichen Schutzes sein6. Der Schaden kann nämlich nur durch die Verletzung der individuell geschützten Rechten/Interessen entstehen. Die Gemeingüter können daher keinen tauglichen Schutzgegenstand des Schadensersatzrechts darstellen.
Folglich ist das Vorliegen eines allgemeinen subjektiven Rechts auf saubere Umwelt nach dem polnischen Recht ebenfalls abzulehnen.
Auch heute, auf Grundlage von geltenden Regelungen der Verfassung von 1997 und des UmwSchG lässt sich kein selbständiges subjektives Recht auf die Umwelt begründen. Aktuell bleibt die Anmerkung von J.J. Skoczylas von 1986, nach dem das selbständige Recht auf die saubere Umwelt nur dann begründet werden kann, wenn die Umwelt in dem Rechtssystem einheitlich behandelt würde, sich ein einheitlicher Inhalt des Rechts auf die Umwelt ermitteln ließe und das Recht auf die Umwelt mit einheitlichen Maßnahmen geschützt würde.3
Bereits die erste Voraussetzung ist aber nicht gegeben: im polnisches Rechtssystem werden einzelne Umweltgüter (Luft, Wasser, Erde, Wälder, Tiere) gesondert nach – für jedes Umweltmedium – besonderen Regeln geschützt. Der Begriff „Umwelt“ zerfällt nämlich in einzelne Bestandteile, die Gegenstand verschiedener subjektiven Rechte sind und damit durch besondere Regime geschützt4. Daran ändert das UmwSchG vonn 2001 nichts: dieses Gesetz ist eine Art der Generalklausel, die nur dann Anwendung findet, wenn keine besonderen Vorschriften einschlägig sind. Darüber hinaus verweist bereits die erste Regelung aus dem Abschnitt über die Haftung für Umweltschäden (Art. 322 UmwSchG) ins ZGB5.
Der einheitliche Inhalt des (potentiellen) Rechts auf die Umwelt lässt sich auch nicht feststellen. Der grundlegende Art. 74 VerfRP von 1997 bestimmt nur allgemeine Pflichten für den Staat, der eine die ökologische Sicherheit gewährende Politik zu führen hat und zu dessen Pflichten der Umweltschutz gehört. Im Abs. 3 von Art. 74 wurde für die Bürger „lediglich“ ein Recht auf die Auskunft über den Zustand der Umwelt und über den Schutz der Umwelt. Interessant in dieser Hinsicht ist der Wortlaut von Art. 86 S. 1 VerfRP, nach dem jeder zur Sorge um den Umweltzustand verpflichtet ist und die Haftung für die durch ihn verursachte Verschlechterung trägt. Davon lässt sich aber auch kein Anspruch auf die saubere Umwelt ableiten. Die Kräftigkeit der Aussage der genannten Vorschrift wird im zweiten Satz relativiert, nach dem die Grundsätze dieser Haftung das (besondere) Gesetz bestimmt. Satz 1 ist also eine Ausprägung des allgemeinen Prinzips, dass der Verursacher die Folgen der Umweltbeeinträchtigung zu tragen hat (polluter pays pronciple). Als Grundlage für einen allgemeinen Anspruch auf saubere und unbeeinträchtigte Umwelt kann er aber nicht in Betracht kommen.
Auch die Einheitlichkeit der dem Umweltschutz gewidmeten Maßnahmen ist im polnischen Rechtssystem nicht gegeben. Der Gesetzgeber sieht die Maßnahmen mit zivilrechtlichem, verwaltungsrechtlichen und strafrechtlichen Ursprung vor. Auch dem Inhalt der Rechtsverhältnisse nach unterscheiden sich die Umweltschutzmittel voneinander: man kann präventive und repressive Maßnahmen unterscheiden, weiter sind, z.B. im Rahmen des Zivilrechts die Schadensersatzansprüche und Ansprüche auf die Wiederherstellung des früheren Zustandes möglich. Auch im Bereich des Verwaltungsrechts sind die Maßnahmen ersichtlich, die der Umweltverschmutzung vorzubeugen oder die bereits eingetretenen Verletzungen zu beseitigen haben. Diese Diversifikation kann noch weiter geführt werden...
Auch die einzelnen Umweltkomponente dürfen keinen selbständigen Gegenstand des zivilrechtlichen Schutzes sein6. Der Schaden kann nämlich nur durch die Verletzung der individuell geschützten Rechten/Interessen entstehen. Die Gemeingüter können daher keinen tauglichen Schutzgegenstand des Schadensersatzrechts darstellen.
Folglich ist das Vorliegen eines allgemeinen subjektiven Rechts auf saubere Umwelt nach dem polnischen Recht ebenfalls abzulehnen.
Dodane:
((1)) Naruszenie dobra osobistego "nieskażonego środowiska"
((1)) Ochrona środowiska jako dobra osobistego
((1)) Ochrona środowiska jako dobra osobistego
Usunięte:
((1)) Ochrona dobra osobistego
Dodane:
Inaczej natomiast ten sam Sąd orzekł w postanowieniu z 20.7.1984.
((1)) Naruszenie dobra osobistego
Ingerencja w dobro osobiste na skutek działania szkodliwego dla środowiska może mieć miejsce tylko wówczas, gdy daną osobę łączy ze środowiskiem więź, tzn. gdy szkodliwe działanie oddziałuje wprost na "środowisko życia" (MazurPiP1999, str. 58). Środowisko życia obejmuje swoim zasięgiem obszar, w którym osoba fizyczna przebywa, przy czym nie powinno mieć znaczenia czy jest to pobyt czasowy czy stały. Wyklucza się tylko te miejsca, przez które osoby fizyczne jedynie się przemieszczają (MazurPiP1999, str. 59). Ważny jest więc dłuższy a nie tylko chwilowy kontakt osoby z otoczeniem, na którym dochodzi do naruszenia,
((1)) Ochrona dobra osobistego
Dobro osobiste w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych dóbr osobistych.
((1)) Naruszenie dobra osobistego
Ingerencja w dobro osobiste na skutek działania szkodliwego dla środowiska może mieć miejsce tylko wówczas, gdy daną osobę łączy ze środowiskiem więź, tzn. gdy szkodliwe działanie oddziałuje wprost na "środowisko życia" (MazurPiP1999, str. 58). Środowisko życia obejmuje swoim zasięgiem obszar, w którym osoba fizyczna przebywa, przy czym nie powinno mieć znaczenia czy jest to pobyt czasowy czy stały. Wyklucza się tylko te miejsca, przez które osoby fizyczne jedynie się przemieszczają (MazurPiP1999, str. 59). Ważny jest więc dłuższy a nie tylko chwilowy kontakt osoby z otoczeniem, na którym dochodzi do naruszenia,
((1)) Ochrona dobra osobistego
Dobro osobiste w postaci prawa do nieskażonego środowiska polegałoby ochronie wg [[OchronaDobrOsobistych ogólnych zasad]] przewidzianych dla innych dóbr osobistych.
Usunięte:
Dodane:
Problematyczna jest natomiast kwestia uznania istnienia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu".
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}."
Inaczej natomiast ten sam Sąd orzekł w postanowieniu z 20.7.1984.
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska. W orzeczeniu z dnia 10.7.1975 (sygn. I CR 365/75, opubl. w OSP 1976 nr 12, poz. 232) SN uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia osobistego prawa podmiotowego do nieskażonego środowiska biologicznego. W tezie wyrażono pogląd, iż "prawo człowieka do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokojenia uczuć estetycznych pięknem krajobrazu może być chronione środkami przewidzianymi w {{pu przepis="art. 24 KC"}} tylko wtedy, gdy pogwałcenie tego prawa stanowi równocześnie naruszenie lub zagrożenie praw osobistych, których przedmiotem są dobra osobiste w rozumieniu {{pu przepis="art. 23 KC"}}."
Inaczej natomiast ten sam Sąd orzekł w postanowieniu z 20.7.1984.
Usunięte:
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Dodane:
((1)) Definicja pojęcia "środowisko"
Pojęcie i koncepcja dóbr osobistych została przedstawiona **[[DobraOsobiste osobno]]**.
Pojęcie i koncepcja dóbr osobistych została przedstawiona **[[DobraOsobiste osobno]]**.
Usunięte:
Dodane:
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob. uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85).
Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 83-85
Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 83-85
Usunięte:
Dodane:
Sporna jest koncepcja uznania [[DobraOsobiste dobra osobistego]] "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu".
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob, uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85).
SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Doktryna również jest niejednoznaczna (zob, uwagi Pazdana w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 85).
Usunięte:
Dodane:
((1)) Środowisko jako dobro osobiste
Sporna jest koncepcja uznania [[DobraOsobiste dobra osobistego]] "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu". SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Sporna jest koncepcja uznania [[DobraOsobiste dobra osobistego]] "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu". SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Usunięte:
Sporna jest koncepcja uznania prawa osobistego "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu". SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Dodane:
((1)) Prawo do środowiska jako prawo osobiste
Sporna jest koncepcja uznania prawa osobistego "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu". SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Sporna jest koncepcja uznania prawa osobistego "do nieskażonego środowiska biologicznego i do zaspokajania uczuć estetycznych pięknem krajobrazu". SN dwukrotnie rozstrzygając tą kwestię zajął za każdym razem odmienne stanowiska.
Dodane:
((1)) Definicja
Definicja środowiska znajduje się obecnie w {{pu przepis="art. 3 pkt 39 PrOchrŚrodow"}}. Wg jego aktualnego brzmienia środowiskiem jest "ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami". Środowisko obejmuje więc elementy naturalne jak i przeobrażone przez człowieka (Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 84).
Definicja środowiska znajduje się obecnie w {{pu przepis="art. 3 pkt 39 PrOchrŚrodow"}}. Wg jego aktualnego brzmienia środowiskiem jest "ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami". Środowisko obejmuje więc elementy naturalne jak i przeobrażone przez człowieka (Pazdan w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, § 84 nb. 84).
Usunięte:
Dodane:
**Literatura:**
MazurPiP1999
MazurPiP1999
Dodane:
//w opracowaniu//
Dodane:
CategoryOchronaSrodowiska CategoryOchronaDobrOsobistych CategoryArtykuly
