Schemat: Szkoda cywilnoprawna
Do ustalenia, czy faktycznie wystąpiła szkoda konieczne jest sprawdzenie poniższych przesłanek.
A. Uszczerbek
Uszczerbek oznacza negatywną różnicę. Wylicza się go wg tzw. metody dyferencjacyjnej. Metoda ta, najbardziej rozpowszechniona, zakłada porównanie stanu rzeczywistego, istniejącego w chwili oceniania szkody, oraz stanu hipotetycznego, jaki wystąpiłby przy założeniu normalnego toku rzeczy. Obliczoną w ten sposób i wyrażoną w pieniądzu szkodę określa się jako szkodę obrachunkową.
W przypadku szkody niemajątkowej naruszenie dóbr i interesów poszkodowanego jest tożsame ze szkodą (krzywda).
Natomiast w przypadku szkody majątkowej uszczerbek ten może mieć postać straty albo utraconych korzyści (zob. art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
).§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
1. Strata
Strata (damnum emergens) to rzeczywista negatywna zmiana stanu majątkowego polegająca na zmniejszeniu się aktywów lub zwiększeniu się pasywów na skutek uszczerbków w majątku istniejącym przed zdarzeniem. Strata nie obejmuje tzw. ubytków naturalnych (powstających z natury rzeczy) oraz pogorszenia rzeczy, o ile wynika ono z normalnego korzystania (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, art. 361 uw. 17].
Strata obejmuje więc np. utratę wartości handlowej samochodu wynikającą z jego uszkodzenia, jeżeli naprawa samochodu nie przywróciła jego stanu poprzedniego i tym samym pełnej wartości (zob. uchwała SN z dnia 21.10.2001, III CZP 57/01). Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody (wyrok SN z 11.6.2003, V CKN 308/01). Przywrócenie stanu poprzedniego następuje, gdy stan uszkodzonej rzeczy po naprawie pod każdym istotnym względem (stan techniczny, zdolność użytkowa, części składowe, trwałość, wygląd estetyczny itp.) odpowiada stanowi tej rzeczy sprzed uszkodzenia (por. wyrok SN z 3.2.1971, III CRN 450/70, OSNC z 1971 r. nr 11, poz. 205).
Obowiązek odszkodowawczy powstaje z momentem wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić (wyrok SN z 13.6.2003, III CZP 32/03 i podane tam wcześniejsze orzecznictwo SN).
2. Utracone korzyści
Utraconymi korzyściami (lucrum cessans) jest to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tą szkodę, czyli - inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (wyrok SN z dnia 18.1.2002). Korzyści mogą zostać naprawione poprzez odszkodowanie tylko wtedy, gdy uda się wykazać, iż poszkodowany osiągnąłby je w sposób legalny, gdyby nie wystąpiło zdarzenie je powodujące. Wprawdzie wykazanie nie polega na stworzeniu pewności, ale na wykazaniu tak dużego prawdopodobieństwa, że praktycznie można w świetle doświadczenia życiowego przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce (wyrok SN z 21.6.2001).
Strata (damnum emergens) to rzeczywista negatywna zmiana stanu majątkowego polegająca na zmniejszeniu się aktywów lub zwiększeniu się pasywów na skutek uszczerbków w majątku istniejącym przed zdarzeniem. Strata nie obejmuje tzw. ubytków naturalnych (powstających z natury rzeczy) oraz pogorszenia rzeczy, o ile wynika ono z normalnego korzystania (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, art. 361 uw. 17].
Strata obejmuje więc np. utratę wartości handlowej samochodu wynikającą z jego uszkodzenia, jeżeli naprawa samochodu nie przywróciła jego stanu poprzedniego i tym samym pełnej wartości (zob. uchwała SN z dnia 21.10.2001, III CZP 57/01). Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody (wyrok SN z 11.6.2003, V CKN 308/01). Przywrócenie stanu poprzedniego następuje, gdy stan uszkodzonej rzeczy po naprawie pod każdym istotnym względem (stan techniczny, zdolność użytkowa, części składowe, trwałość, wygląd estetyczny itp.) odpowiada stanowi tej rzeczy sprzed uszkodzenia (por. wyrok SN z 3.2.1971, III CRN 450/70, OSNC z 1971 r. nr 11, poz. 205).
Obowiązek odszkodowawczy powstaje z momentem wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić (wyrok SN z 13.6.2003, III CZP 32/03 i podane tam wcześniejsze orzecznictwo SN).
2. Utracone korzyści
Utraconymi korzyściami (lucrum cessans) jest to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tą szkodę, czyli - inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (wyrok SN z dnia 18.1.2002). Korzyści mogą zostać naprawione poprzez odszkodowanie tylko wtedy, gdy uda się wykazać, iż poszkodowany osiągnąłby je w sposób legalny, gdyby nie wystąpiło zdarzenie je powodujące. Wprawdzie wykazanie nie polega na stworzeniu pewności, ale na wykazaniu tak dużego prawdopodobieństwa, że praktycznie można w świetle doświadczenia życiowego przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce (wyrok SN z 21.6.2001).
B. Uszczerbek w dobrach i interesach prawnie chronionych
Uszczerbek musi być poniesiony w dobrach i interesach prawnie chronionych. Należą do nich bez wątpienia wszelkie prawa podmiotowe.
C. Doznanie uszczerbku wbrew woli
Ten element pozwala odróżnić szkodę od dobrowolnie ponoszonych rozporządzeń jak. np. nakłady i wydatki.
CategorySchematyPrawoCywilne CategoryOdpowiedzialnoscOdszkodowawcza CategorySzkodaCywilnoprawna
Na tej stronie nie ma komentarzy
