Publiczne prawo podmiotowe
A. Pojęcie publicznego prawa podmiotowego
Przyjmuje się, że publiczne prawo podmiotowe oznacza taką sytuację obywatela, ukształtowaną przez normę prawa administracyjnego, w której obywatel ten może skutecznie domagać się czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś uczynić, realizując swój indywidualny interes.
Pojęcie to jest zbliżone do pojęcia prawa podmiotowego stosowanego w cywilistyce.
W Polsce nie używało się pojęcia publicznego prawa podmiotowego. Za wystarczające uważano pojęcie "uprawnienia" oraz - funkcjonujące obok niego - pojęcie roszczenia prawnego. Jest to - wg. triady Bernatzika - największa ingerencja w sferę prawną administracji. Istnieją bowiem trzy sytuacje prowadzące do spotkania interesów organu administracji i obywatela: interes faktyczny, interes prawny oraz właśnie publiczne prawo podmiotowe. O ile nieuwzględnienie przez organ administracji interesu faktycznego jest w zasadzie dopuszczalne, o tyle nieuwzględnienie interesu prawnego podmiotu zastrzeżone jest daleko idącymi warunkami. Publiczne prawo podmiotowe nakazuje natomiast postępować zgodnie z jego treścią.
B. Źródła publicznego prawa podmiotowego
Publiczne prawo podmiotowe ma swoje źródło w normie prawa administracyjnego. Nie każda norma prawna może dawać początku publicznemu prawu podmiotowemu, nawet jeżeli w jakiś sposób tworzy sytuacje korzystne dla daneo podmiotu. Źródłem tego prawa może być tylko taka norma, która:
1) konstytuuje prawa i obowiązki stron stosunku prawnego wynikającego z tej normy,
O tym, że dana norma faktycznie ustanawia prawa i obowiązki dla podmiotów stosunku prawnego zawiązanego na jej podstawie decyduje:
- ma charakter związany a nie uznaniowy charakter działań administracji
- otwiera drogę sądową dla dochodzenia prawa podmiotowego przed sądem administracyjnym.
2) prawa i obowiązki te nie służą realizacji wyłącznie interesu publicznego.
Nie można mówić o publicznym prawie podmiotowym wówczas, gdy wynikające z niej dla danego podmiotu uprawnienie jest tylko refleksem, pochodną interesu publicznego. Nie można więc przyjąć istnienia publicznego prawa podmiotowego wtedy, gdy norma służy jedynie ochronie interesu publicznego, a prawa podmiotu są tylko częścią składową tego interesu. Można za to przyjąć, że norma prawa administracyjnego ustanawia publiczne prawo podmiotowe, gdy służy ona zarówno ochronie intersu publicznego jak i nie wyklucza ochrony inetesów poszczególnych podmiotów.
C. Różnica w stosunku do uznania administracyjnego
W przypadku, gdy organowi administracji przysługuje uznanie, podmiot wnoszący o podjęcie jakiejś decyzji może domagać się "jedynie" należytego wykorzystania uznania przez ów organ. Organ kontrolujący, sprawdzający legalność takiej decyzji, może nastomiast ograniczyć się tylko do sprawdzenia, czy decyzja nie nosi znamion arbitralności, dowolności, stosując przy tym określone kryteria
Literatura:
Wojciech Jakimowicz, Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002
Helios, PPiA 2013
CategoryPrawoAdministracyjne CategoryLeksykonP
Na tej stronie nie ma komentarzy
