Protokół zmian strony PrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Dodane:
Samo tylko zgłoszenie procesowego zarzutu przedawnienia, nie jest wystarczające dla uwzględnienia apelacji. Warunkiem skuteczności zarzutu było wykazanie przez pozwanego, że przedawnienie w rzeczywistości nastąpiło tj. że pozwany złożył stronie powodowej jednostronne oświadczenie woli o uchyleniu się od zaspokojenia roszczenia z uwagi na upływ terminu określonego w art. 118 k.c. Przedawnienie w sensie materialnoprawnym nie następuje bowiem z mocy samego prawa z upływem określonych terminów. Dla jego zaistnienia konieczne jest złożenie przez dłużnika opisanego wyżej oświadczenia wierzycielowi, które ma charakter prawo kształtujący. Oświadczenie to, w myśl art. 61 k.c., staje się skuteczne dopiero z chwilą, gdy doszło do wierzyciela w taki sposób, że ten mógł zapoznać się z jego treścią. Dopiero z chwilą dojścia oświadczenia do wierzyciela dochodzi do przedawnienia wierzytelności.
Usunięte:
Dodane:
Zgłoszenie zarzutu przedawnienia **w apelacji** pozostaje w sferze prawa, a nie w sferze faktów, a zatem nie obowiązują przy tym ani ograniczenia wynikające z art. 207 § 3 KPC ani z {{pu przepis="art. 381 KPC"}} (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2004 r., sygn. V CK 38/2004, Przegląd Sądowy 2005/10 str. 130).
samo tylko zgłoszenie procesowego zarzutu przedawnienia, nie jest wystarczające dla uwzględnienia apelacji. Warunkiem skuteczności zarzutu było wykazanie przez pozwanego, że przedawnienie w rzeczywistości nastąpiło tj. że pozwany złożył stronie powodowej jednostronne oświadczenie woli o uchyleniu się od zaspokojenia roszczenia z uwagi na upływ terminu określonego w art. 118 k.c. Przedawnienie w sensie materialnoprawnym nie następuje bowiem z mocy samego prawa z upływem określonych terminów. Dla jego zaistnienia konieczne jest złożenie przez dłużnika opisanego wyżej oświadczenia wierzycielowi, które ma charakter prawo kształtujący. Oświadczenie to, w myśl art. 61 k.c., staje się skuteczne dopiero z chwilą, gdy doszło do wierzyciela w taki sposób, że ten mógł zapoznać się z jego treścią. Dopiero z chwilą dojścia oświadczenia do wierzyciela dochodzi do przedawnienia wierzytelności.
"W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że oświadczenie wywołujące skutki materialnoprawne może zostać zawarte w piśmie procesowym (por. powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2004 r., a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1997 r., sygn. III CZP 38/97, OSNC 1997/12 poz. 191). Zatem istnieje możliwość zawarcia oświadczenia o przedawnieniu w apelacji i wówczas wywoła ono jednocześnie skutek materialny (dojdzie do przedawnienia) i procesowy (zarzut będzie można uwzględnić w postępowaniu i w razie jego zasadności powództwo oddalić). By tak się jednak stało, oświadczenie musi dojść do strony przeciwnej. Tymczasem w niniejszej sprawie oświadczenie, jakkolwiek zawarte w apelacji, nie zostało złożone stronie powodowej tj. spółce. Apelacja została doręczona wyłącznie pełnomocnikowi procesowemu spółki. Pełnomocnik procesowy, ustanowiony co do zasady wyłącznie do reprezentacji strony w toczącym się postępowaniu, nie jest upoważniony do odbioru w jej imieniu oświadczeń o charakterze materialnoprawnym, a zatem pozaprocesowym. Taki zakres umocowania potwierdza po pierwsze treść udzielonego przez stronę powodową pełnomocnictwa (k. 24), a także brzmienie przepisu art. 91 k.p.c. Nie sposób więc uznać, że samo udzielenie pełnomocnictwa procesowego przez stronę powodową zawierało w sobie upoważnienie do przyjęcia w jej imieniu oświadczenia o przedawnieniu (por. w odniesieniu do zarzutu potrącenia: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2010 r., sygn. I PK 56/2010, OSNP 2011/23-24 poz. 295). Nie można też domniemywać, że pełnomocnik przekazał oświadczenie zawarte w apelacji stronie powodowej. Ciężar wykazania, że oświadczenie doszło do strony przeciwnej, spoczywał zresztą na pozwanym, zgodnie z art. 6 k.c." (II Ca 465/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Krakowie z 2014-04-17).
samo tylko zgłoszenie procesowego zarzutu przedawnienia, nie jest wystarczające dla uwzględnienia apelacji. Warunkiem skuteczności zarzutu było wykazanie przez pozwanego, że przedawnienie w rzeczywistości nastąpiło tj. że pozwany złożył stronie powodowej jednostronne oświadczenie woli o uchyleniu się od zaspokojenia roszczenia z uwagi na upływ terminu określonego w art. 118 k.c. Przedawnienie w sensie materialnoprawnym nie następuje bowiem z mocy samego prawa z upływem określonych terminów. Dla jego zaistnienia konieczne jest złożenie przez dłużnika opisanego wyżej oświadczenia wierzycielowi, które ma charakter prawo kształtujący. Oświadczenie to, w myśl art. 61 k.c., staje się skuteczne dopiero z chwilą, gdy doszło do wierzyciela w taki sposób, że ten mógł zapoznać się z jego treścią. Dopiero z chwilą dojścia oświadczenia do wierzyciela dochodzi do przedawnienia wierzytelności.
"W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że oświadczenie wywołujące skutki materialnoprawne może zostać zawarte w piśmie procesowym (por. powołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2004 r., a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1997 r., sygn. III CZP 38/97, OSNC 1997/12 poz. 191). Zatem istnieje możliwość zawarcia oświadczenia o przedawnieniu w apelacji i wówczas wywoła ono jednocześnie skutek materialny (dojdzie do przedawnienia) i procesowy (zarzut będzie można uwzględnić w postępowaniu i w razie jego zasadności powództwo oddalić). By tak się jednak stało, oświadczenie musi dojść do strony przeciwnej. Tymczasem w niniejszej sprawie oświadczenie, jakkolwiek zawarte w apelacji, nie zostało złożone stronie powodowej tj. spółce. Apelacja została doręczona wyłącznie pełnomocnikowi procesowemu spółki. Pełnomocnik procesowy, ustanowiony co do zasady wyłącznie do reprezentacji strony w toczącym się postępowaniu, nie jest upoważniony do odbioru w jej imieniu oświadczeń o charakterze materialnoprawnym, a zatem pozaprocesowym. Taki zakres umocowania potwierdza po pierwsze treść udzielonego przez stronę powodową pełnomocnictwa (k. 24), a także brzmienie przepisu art. 91 k.p.c. Nie sposób więc uznać, że samo udzielenie pełnomocnictwa procesowego przez stronę powodową zawierało w sobie upoważnienie do przyjęcia w jej imieniu oświadczenia o przedawnieniu (por. w odniesieniu do zarzutu potrącenia: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2010 r., sygn. I PK 56/2010, OSNP 2011/23-24 poz. 295). Nie można też domniemywać, że pełnomocnik przekazał oświadczenie zawarte w apelacji stronie powodowej. Ciężar wykazania, że oświadczenie doszło do strony przeciwnej, spoczywał zresztą na pozwanym, zgodnie z art. 6 k.c." (II Ca 465/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Krakowie z 2014-04-17).
Dodane:
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem [[DzialalnoscGospodarcza działalności gospodarczej]], wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać) - {{pu przepis="art. 119 KC"}}.
((3)) Obejście terminów przedawnienia
Otwarta jest kwestia, jak interpretować sytuacje, gdy wierzycielowi przysługują roszczenia z różnych podstaw prawnych i podlegające odmiennym terminom przedawnienia. Wydaje się, że w Polsce nie było jeszcze dyskusji na temat możliwości skrócenia terminu przedawnienia aby uniknąć - przez powoływanie się na inne podstawy roszczeń - przedawnienia roszczeń podlegających krótszym terminom przedawnienia. Zapewne otwarta konkurencja podstaw prawnych i ich różne przesłanki (czasem związane z domniemaniem i odwróceniem ciężaru dowodu) co do zasady wykluczają prawo dłużnika do kwestionowania dłuższego terminu przedawnienia. Z drugiej strony, zwłaszcza w obrocie profesjonalnym i w sytuacjach gdy nie ma znaczących różnic w przesłankach i skutkach roszczenia, można rozważyć powołanie się przez dłużnika na próbę obejścia przez wierzyciela krótszych terminów przedawnienia i doprpowadzenia do stosowania jednolicie krótszych terminów (podstawą takiego zarzutu dłużnika musiałby być wówczas {{pu przepis="art. 5 KC"}}).
((3)) Obejście terminów przedawnienia
Otwarta jest kwestia, jak interpretować sytuacje, gdy wierzycielowi przysługują roszczenia z różnych podstaw prawnych i podlegające odmiennym terminom przedawnienia. Wydaje się, że w Polsce nie było jeszcze dyskusji na temat możliwości skrócenia terminu przedawnienia aby uniknąć - przez powoływanie się na inne podstawy roszczeń - przedawnienia roszczeń podlegających krótszym terminom przedawnienia. Zapewne otwarta konkurencja podstaw prawnych i ich różne przesłanki (czasem związane z domniemaniem i odwróceniem ciężaru dowodu) co do zasady wykluczają prawo dłużnika do kwestionowania dłuższego terminu przedawnienia. Z drugiej strony, zwłaszcza w obrocie profesjonalnym i w sytuacjach gdy nie ma znaczących różnic w przesłankach i skutkach roszczenia, można rozważyć powołanie się przez dłużnika na próbę obejścia przez wierzyciela krótszych terminów przedawnienia i doprpowadzenia do stosowania jednolicie krótszych terminów (podstawą takiego zarzutu dłużnika musiałby być wówczas {{pu przepis="art. 5 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
1) uczestnictwo w obrocie gospodarczym (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6.12.1991 r., sygn. III CZP 117/91; opubl. w OSNCP z 1992 nr 5 poz. 65 oraz OSP z 1992 nr 11 poz. 235).
Usunięte:
Dodane:
((3)) Świadczenia związane z działalnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które trudnią się działalnością gospodarczą. Sporne jest, czy dopuszczalne jest w tej sytuacji odwołanie się do {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}. SN raczej konstruuje dla tych przypadków własną definicję. Zgodnie z nią działalność gospodarcza w {{pu przepis="art. 118 KC"}} oznacza działalność spełniającą następujące kryteria:
1) zawodowy (a więc stały) charakter,
1) związana z nim powtarzalność podejmowanych działań,
1) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, oraz
1) uczestnictwo w obrocie gospodarczym (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6.121991 r., sygn. III CZP 117/91; opubl. w OSNCP z 1992 nr 5 poz. 65 oraz OSP z 1992 nr 11 poz. 235).
Roszczenia muszą być ponadto związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ma to miejsce wówczas, gdy roszczenia są ściśle związane z umowami zawieranymi przez przedsiębiorcę, tzn. są to roszczenia z umów zawieranych w ramach podstawowej działalności przedsiębiorcy, jak umowy tylko pośrednio służące działalności gospodarczej (np. umowy ubezpieczenia) (Sobolewski w: OsajdaKCKomentarz, 2012, art. 118 nr 8). Nie ma więc znaczenia, czy adresat roszczenia jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 22(1) KC"}}) czy też prowadzi działalność. Rozstrzyga bowiem status osoby wierzyciela.
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które trudnią się działalnością gospodarczą. Sporne jest, czy dopuszczalne jest w tej sytuacji odwołanie się do {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}. SN raczej konstruuje dla tych przypadków własną definicję. Zgodnie z nią działalność gospodarcza w {{pu przepis="art. 118 KC"}} oznacza działalność spełniającą następujące kryteria:
1) zawodowy (a więc stały) charakter,
1) związana z nim powtarzalność podejmowanych działań,
1) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, oraz
1) uczestnictwo w obrocie gospodarczym (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6.121991 r., sygn. III CZP 117/91; opubl. w OSNCP z 1992 nr 5 poz. 65 oraz OSP z 1992 nr 11 poz. 235).
Roszczenia muszą być ponadto związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ma to miejsce wówczas, gdy roszczenia są ściśle związane z umowami zawieranymi przez przedsiębiorcę, tzn. są to roszczenia z umów zawieranych w ramach podstawowej działalności przedsiębiorcy, jak umowy tylko pośrednio służące działalności gospodarczej (np. umowy ubezpieczenia) (Sobolewski w: OsajdaKCKomentarz, 2012, art. 118 nr 8). Nie ma więc znaczenia, czy adresat roszczenia jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 22(1) KC"}}) czy też prowadzi działalność. Rozstrzyga bowiem status osoby wierzyciela.
Usunięte:
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Dodane:
Zob. przedawnienie w schemacie roszczenia na "drzewku" [[http://kt-texte.de/taris/?path=0-1-0-0-1-0-2-1-0-0&subsumsession=0&root=1 Taris(R)]]
CategorySkrypty CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych CategoryLeksykonP
CategorySkrypty CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych CategoryLeksykonP
Usunięte:
CategorySkrypty CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Dodane:
Nie przerywa natomiast biegu przedawnienia zgłoszenie roszczenia, o którym mowa jest w {{pu przepis="art. 231 § 2 KC"}} (postan. SN z 23.11.2004, I CK 276/04, LEX nr 277857).
Dodane:
Przerwanie biegu (zasiedzenia) służebności przesyłu powoduje także Wniosek właściciela nieruchomości o ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem zgłoszony na podstawie {{pu przepis="art. 305(1) § 2 KC"}} (UchwalaSNIIICZP12410). Więcej o tym w dokumencie ZasiedzenieSluzebnosciGruntowej.
Dodane:
Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że w razie wystąpienia okoliczności wymienionej w {{pu przepis="art. 123 § 1 KC"}}. Są to tzw. akcje zaczepne (por. UchwalaSNIIICZP12410). Po ustaniu przeszkody, zaczyna się go liczyć od początku, jak gdyby w ogóle nie zaczął biec (zob. {{pu przepis="art. 124 § 1 KC"}}). Czynnościami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia, są np. wytoczenie powództwa, wniesienie powództwa wzajemnego, zawezwanie do próby ugodowej, potrącenie w toku postępowania, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Uznanie długu może nastąpić nawet w sposób dorozumiany (np. dłużnik prosi o rozłożenie wierzytelności na raty itp.).
Usunięte:
Dodane:
((2)) Roszczenie
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawoksztaltujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
((2)) Majątkowy charakter roszczenia
Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] wynikające z naruszenia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] albo praw rodzinnych.
((2)) Cywilnoprawny charakter roszczenia
Kolejną cechą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
((2)) Wyjątki
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko [[RoszczenieCywilnoprawne cywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
((2)) Przepisy szczególne
Badając, czy dane [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
((2)) Reguły ogólne
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem [[DzialalnoscGospodarcza działalności gospodarczej]], wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
((3)) Świadczenia okresowe
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych [[Swiadczenie świadczeń]] nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
((3)) Świadczenia związane z działąlnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
((2)) Zawieszenie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] nie stało się jeszcze [[WymagalnoscRoszczenia wymagalne]], a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
((2)) Przerwanie biegu przedawnienia
Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że w razie wystąpienia okoliczności wymienionej w {{pu przepis="art. 123 § 1 KC"}}, po jej ustaniu, zaczyna się go liczyć od początku, jak gdyby w ogóle nie zaczął biec (zob. {{pu przepis="art. 124 § 1 KC"}}). Czynnościami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia, są np. wytoczenie powództwa, wniesienie powództwa wzajemnego, zawezwanie do próby ugodowej, potrącenie w toku postępowania, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Uznanie długu może nastąpić nawet w sposób dorozumiany (np. dłużnik prosi o rozłożenie wierzytelności na raty itp.).
Zob. drzewko [[http://80.237.160.189/taris/?root=1123 Taris(R)]]
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawoksztaltujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
((2)) Majątkowy charakter roszczenia
Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] wynikające z naruszenia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] albo praw rodzinnych.
((2)) Cywilnoprawny charakter roszczenia
Kolejną cechą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
((2)) Wyjątki
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko [[RoszczenieCywilnoprawne cywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
((2)) Przepisy szczególne
Badając, czy dane [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
((2)) Reguły ogólne
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem [[DzialalnoscGospodarcza działalności gospodarczej]], wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
((3)) Świadczenia okresowe
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych [[Swiadczenie świadczeń]] nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
((3)) Świadczenia związane z działąlnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
((2)) Zawieszenie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] nie stało się jeszcze [[WymagalnoscRoszczenia wymagalne]], a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
((2)) Przerwanie biegu przedawnienia
Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że w razie wystąpienia okoliczności wymienionej w {{pu przepis="art. 123 § 1 KC"}}, po jej ustaniu, zaczyna się go liczyć od początku, jak gdyby w ogóle nie zaczął biec (zob. {{pu przepis="art. 124 § 1 KC"}}). Czynnościami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia, są np. wytoczenie powództwa, wniesienie powództwa wzajemnego, zawezwanie do próby ugodowej, potrącenie w toku postępowania, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Uznanie długu może nastąpić nawet w sposób dorozumiany (np. dłużnik prosi o rozłożenie wierzytelności na raty itp.).
Zob. drzewko [[http://80.237.160.189/taris/?root=1123 Taris(R)]]
Usunięte:
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawoksztaltujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
((2)) Majątkowy charakter roszczenia
Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] wynikające z naruszenia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] albo praw rodzinnych.
((2)) Cywilnoprawny charakter roszczenia
Kolejną cechą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
((2)) Wyjątki
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko [[RoszczenieCywilnoprawne cywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
((2)) Przepisy szczególne
Badając, czy dane [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
((2)) Reguły ogólne
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem [[DzialalnoscGospodarcza działalności gospodarczej]], wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
((3)) Świadczenia okresowe
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych [[Swiadczenie świadczeń]] nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
((3)) Świadczenia związane z działąlnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
((2)) Zawieszenie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] nie stało się jeszcze [[WymagalnoscRoszczenia wymagalne]], a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
((2)) Przerwanie biegu przedawnienia
Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że w razie wystąpienia okoliczności wymienionej w {{pu przepis="art. 123 § 1 KC"}}, po jej ustaniu, zaczyna się go liczyć od początku, jak gdyby w ogóle nie zaczął biec (zob. {{pu przepis="art. 124 § 1 KC"}}). Czynnościami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia, są np. wytoczenie powództwa, wniesienie powództwa wzajemnego, zawezwanie do próby ugodowej, potrącenie w toku postępowania, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Uznanie długu może nastąpić nawet w sposób dorozumiany (np. dłużnik prosi o rozłożenie wierzytelności na raty itp.).
Dodane:
CategorySkrypty CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Usunięte:
CategorySkrypty CategoryZobowiazaniaUmowne CategoryZobowiazaniaPozaumowne CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Dodane:
CategorySkrypty CategoryZobowiazaniaUmowne CategoryZobowiazaniaPozaumowne CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Usunięte:
Dodane:
CategoryCzescOgolna CategorySkrypty CategoryZobowiazaniaUmowne CategoryZobowiazaniaPozaumowne CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
Usunięte:
Dodane:
Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku jego spełnienia, ale daje zobowiązanemu prawo do podniesienia zarzutu trwale obezwładniającego roszczenie (zarzut peremptoryjny) i w konsekwencji do odmówienia spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]]. Dopóty jednak dłużnik takiego zarzutu nie podniósł, to choćby upłynęły wszelkie terminy przedawnienia, jest zobowiązany wypełnić swoje zobowiązanie.
Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Usunięte:
Dodane:
((1)) Schemat Taris(R)
Zob. także [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-0-0-2-1-0-0&subsumsession=0&root=1 schemat Taris(R)]].
Zob. także [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-0-0-2-1-0-0&subsumsession=0&root=1 schemat Taris(R)]].
Dodane:
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawoksztaltujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
Usunięte:
Dodane:
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniePrawokształtujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
Usunięte:
Dodane:
((2)) Wyjątki
Dodane:
Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku jego spełnienia, ale daje zobowiązanemu prawo do podniesienia zarzutu przedawnienia i w konsekwencji do odmówienia spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]]. Dopóty jednak dłużnik takiego zarzutu nie podniósł, to choćby upłynęły wszelkie terminy przedawnienia, jest zobowiązany wypełnić swoje zobowiązanie. Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Usunięte:
Dodane:
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem [[DzialalnoscGospodarcza działalności gospodarczej]], wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Przedawnienie następuje, gdy upłynął ustalony wg powyższego schematu okres przedawnienia. Konieczne i logiczne jest więc, iż trzeba ustalić, od kiedy liczy się bieg danego okresu. Decyduje o tym przepis {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}, z którego wynika, iż miarodajny jest moment [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności świadczenia]]. [[WymagalnoscRoszczenia Wymagalność]] to możliwość żądania przez uprawnionego spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]].
W normalnych okolicznościach termin [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności]] jest określony poprzez podanie daty, do której dane [[Swiadczenie świadczenie]] (np. zapłata) powinno zostać spełnione. W przypadku np. rachunku albo faktury, na których zaznaczono, iż płatność powinna nastąpić do dnia 15-ego danego miesiąca, [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] o zapłatę staje się [[WymagalnośćRoszczenia wymagalne]] z dniem 16-ego danego miesiąca. Przed 15-ym bowiem dłużnik może powinien, ale nie musi spełniać [[Swiadczenie świadczenie]]. Natomiast 16-ego musi być spełnione. Od tego dnia wierzyciel może już przymuszać do wypełnienia zobowiązania.
Jeżeli nie została określona data spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]], a dla danego rodzaju [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] przewidziano przepisy szczególne o [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności]], stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z {{pu przepis="art. 120 KC"}} (a dokładnie z jego § 1 zd. 2 i § 2).
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 2 KC"}} albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]], poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku [[WymagalnoscRoszczenia wymagalność]] następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
((2)) Zawieszenie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] nie stało się jeszcze [[WymagalnoscRoszczenia wymagalne]], a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
((2)) Przerwanie biegu przedawnienia
Przedawnienie uwzględnia się tylko na zarzut dłużnika, a więc osoby wobec której przysługuje [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]]. Forma i czas zgłoszenia zarzutu przedawnienia nie mają znaczenia. Dłużnik powinien tylko wyrazić jasno, iż [[Roszczeniecywilnoprawne roszczenia]] nie spełni z uwagi na jego przedawnienie.
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się [[DzialalnoscGospodarcza działalnością gospodarczą]] (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Przedawnienie następuje, gdy upłynął ustalony wg powyższego schematu okres przedawnienia. Konieczne i logiczne jest więc, iż trzeba ustalić, od kiedy liczy się bieg danego okresu. Decyduje o tym przepis {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}, z którego wynika, iż miarodajny jest moment [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności świadczenia]]. [[WymagalnoscRoszczenia Wymagalność]] to możliwość żądania przez uprawnionego spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]].
W normalnych okolicznościach termin [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności]] jest określony poprzez podanie daty, do której dane [[Swiadczenie świadczenie]] (np. zapłata) powinno zostać spełnione. W przypadku np. rachunku albo faktury, na których zaznaczono, iż płatność powinna nastąpić do dnia 15-ego danego miesiąca, [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] o zapłatę staje się [[WymagalnośćRoszczenia wymagalne]] z dniem 16-ego danego miesiąca. Przed 15-ym bowiem dłużnik może powinien, ale nie musi spełniać [[Swiadczenie świadczenie]]. Natomiast 16-ego musi być spełnione. Od tego dnia wierzyciel może już przymuszać do wypełnienia zobowiązania.
Jeżeli nie została określona data spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]], a dla danego rodzaju [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] przewidziano przepisy szczególne o [[WymagalnoscRoszczenia wymagalności]], stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z {{pu przepis="art. 120 KC"}} (a dokładnie z jego § 1 zd. 2 i § 2).
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 2 KC"}} albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]], poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku [[WymagalnoscRoszczenia wymagalność]] następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
((2)) Zawieszenie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] nie stało się jeszcze [[WymagalnoscRoszczenia wymagalne]], a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
((2)) Przerwanie biegu przedawnienia
Przedawnienie uwzględnia się tylko na zarzut dłużnika, a więc osoby wobec której przysługuje [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]]. Forma i czas zgłoszenia zarzutu przedawnienia nie mają znaczenia. Dłużnik powinien tylko wyrazić jasno, iż [[Roszczeniecywilnoprawne roszczenia]] nie spełni z uwagi na jego przedawnienie.
Usunięte:
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się działalnością gospodarczą (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Przedawnienie następuje, gdy upłynął ustalony wg powyższego schematu okres przedawnienia. Konieczne i logiczne jest więc, iż trzeba ustalić, od kiedy liczy się bieg danego okresu. Decyduje o tym przepis {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}, z którego wynika, iż miarodajny jest moment wymagalności świadczenia. Wymagalność to możliwość żądania przez uprawnionego spełnienia świadczenia.
W normalnych okolicznościach termin wymagalności jest określony poprzez podanie daty, do której dane świadczenie (np. zapłata) powinno zostać spełnione. W przypadku np. rachunku albo faktury, na których zaznaczono, iż płatność powinna nastąpić do dnia 15-ego danego miesiąca, roszczenie o zapłatę staje się wymagalne z dniem 16-ego danego miesiąca. Przed 15-ym bowiem dłużnik może powinien, ale nie musi spełniać świadczenie. Natomiast 16-ego musi być spełnione. Od tego dnia wierzyciel może już przymuszać do wypełnienia zobowiązania.
Jeżeli nie została określona data spełnienia świadczenia, a dla danego rodzaju roszczeń przewidziano przepisy szczególne o wymagalności, stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z {{pu przepis="art. 120 KC"}} (a dokładnie z jego § 1 zd. 2 i § 2).
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 2 KC"}} albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści roszczenia. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia świadczenia, poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy roszczeń o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku wymagalność następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
Przedawnienie uwzględnia się tylko na zarzut dłużnika, a więc osoby wobec której przysługuje roszczenie. Forma i czas zgłoszenia zarzutu przedawnienia nie mają znaczenia. Dłużnik powinien tylko wyrazić jasno, iż roszczenia nie spełni z uwagi na jego przedawnienie.
Dodane:
((1)) Ogólne uwagi
Upływ czasu nie jest bez znaczenia dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]], szczególnie tych, które mają majątkowy charakter, albowiem, zgodnie z regulacją {{pu przepis="art. 117 § 1 KC"}}, [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] te ulegają przedawnieniu.
Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku jego spełnienia, ale daje zobowiązanemu prawo do podniesienia zarzutu przedawnienia i w konsekwencji do odmówienia spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]]. Dopóty jednak dłużnik takiego zarzutu nie podniósł, to choćby upłynęły wszelkie terminy przedawnienia, jest zobowiązany wypełnić swoje zobowiązanie. Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas roszczenie uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Przedawnieniu ulegają tylko [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, które mają do tego charakter cywilnoprawny.
((2)) Roszczenie
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawokształtujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
((2)) Majątkowy charakter roszczenia
Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] wynikające z naruszenia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] albo praw rodzinnych.
((2)) Cywilnoprawny charakter roszczenia
Kolejną cechą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko [[RoszczenieCywilnoprawne cywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
Do przedawnienia dochodzi na skutek niewykonywania [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] przez określony w ustawie okres czasu. Kodeks cywilny przewiduje różne terminy przedawnienia, w zależności od źródła [[Roszczeniecywilnoprawne roszczenia]] oraz jego rodzaju.
Badając, czy dane [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
((3)) Świadczenia okresowe
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych [[Swiadczenie świadczeń]] nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
((3)) Świadczenia związane z działąlnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się działalnością gospodarczą (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Upływ czasu nie jest bez znaczenia dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]], szczególnie tych, które mają majątkowy charakter, albowiem, zgodnie z regulacją {{pu przepis="art. 117 § 1 KC"}}, [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] te ulegają przedawnieniu.
Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku jego spełnienia, ale daje zobowiązanemu prawo do podniesienia zarzutu przedawnienia i w konsekwencji do odmówienia spełnienia [[Swiadczenie świadczenia]]. Dopóty jednak dłużnik takiego zarzutu nie podniósł, to choćby upłynęły wszelkie terminy przedawnienia, jest zobowiązany wypełnić swoje zobowiązanie. Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas roszczenie uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Przedawnieniu ulegają tylko [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, które mają do tego charakter cywilnoprawny.
((2)) Roszczenie
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], czyli np. [[UprawnieniaPrawokształtujace uprawnienia kształtujące]], prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
((2)) Majątkowy charakter roszczenia
Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] wynikające z naruszenia [[DobraOsobiste dobra osobistego]] albo praw rodzinnych.
((2)) Cywilnoprawny charakter roszczenia
Kolejną cechą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko [[RoszczenieCywilnoprawne cywilnoprawne roszczenia]] majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
Do przedawnienia dochodzi na skutek niewykonywania [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] przez określony w ustawie okres czasu. Kodeks cywilny przewiduje różne terminy przedawnienia, w zależności od źródła [[Roszczeniecywilnoprawne roszczenia]] oraz jego rodzaju.
Badając, czy dane [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] o świadczenia okresowe albo [[RoszczenieCywilnoprawne roszczeń]] związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
((3)) Świadczenia okresowe
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych [[Swiadczenie świadczeń]] nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
((3)) Świadczenia związane z działąlnością gospodarczą
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom ([[OsobaFizyczna fizycznym]] lub [[OsobaPrawna prawnym]]), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się działalnością gospodarczą (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Usunięte:
Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia obowiązku jego spełnienia, ale daje zobowiązanemu prawo do podniesienia zarzutu przedawnienia i w konsekwencji do odmówienia spełnienia świadczenia. Dopóty jednak dłużnik takiego zarzutu nie podniósł, to choćby upłynęły wszelkie terminy przedawnienia, jest zobowiązany wypełnić swoje zobowiązanie. Przyjrzyjmy się więc temu, jakie okoliczności muszą wystąpić, by interesujące nas roszczenie uległo przedawnieniu i dłużnik mógł odmówić jego spełnienia.
Przedawnieniu ulegają tylko roszczenia majątkowe, które mają do tego charakter cywilnoprawny.
**Roszczeniem** jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako roszczenia, czyli np. uprawnienia kształtujące, prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.
Oprócz tego, iż uprawnienie musi mieć charakter **majątkowy**. Majątkowe roszczenia to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej rzeczy ruchomej, o zapłatę sumy pieniężnej). Stąd też nie ulegają przedawnieniu roszczenia wynikające z naruszenia dobra osobistego albo praw rodzinnych.
Kolejną cechą roszczeń podlegających przedawnieniu jest ich charakter **cywilnoprawny**. Oznacza to, iż nie podlegają przedawnieniu roszczenia, które wynikają z przepisów administracyjnych albo karnych bądź procesowych.
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem roszczenia będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to roszczenia o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
Do przedawnienia dochodzi na skutek niewykonywania roszczenia przez określony w ustawie okres czasu. Kodeks cywilny przewiduje różne terminy przedawnienia, w zależności od źródła roszczenia oraz jego rodzaju.
Badając, czy dane roszczenie uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla roszczeń z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego roszczenia kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie roszczenia prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Reguła ogólna znajduje się w {{pu przepis="art. 118 KC"}} i przewiduje, iż zwykły okres przedawnienia wynosi 10 lat, ale gdy dotyczy roszczeń o świadczenia okresowe albo roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wówczas okres przedawnienia wynosi 3 lata. Terminów tych strony nie mogą zmieniać w żadną stronę (ani przedłużać ani skracać).
**Świadczeniami okresowymi** są takie, które charakteryzują się tym, iż dłużnik jest zobowiązany spełniać je periodycznie, w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych świadczeń nie składa się na z góry oznaczoną wielkość [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Warszawa 2002, Art. 118, nb. 4] (np. czynsz najmu płatny co miesiąc, raty alimentacyjne płatne co określony czas, renta itp.).
**Świadczeniami związanymi z działalnością gospodarczą** są natomiast takie, które przysługują osobom (fizycznym lub prawnym), które profesjonalnie i zarobkowo trudnią się działalnością gospodarczą (działalność ta została zdefiniowana w {{pu przepis="art. 2 USwobodDziałGosp"}}) i które wiążą się w jakiś sposób z prowadzoną działalnością [Pietrzykowski/Brzozowski, Komentarz do k.c., Art. 118 nb. 3]. Nie ma więc znaczenia, czy zobowiązany jest konsumentem (zob. {{pu przepis="art. 221 KC"}}) czy też prowadzi działalność - rozstrzyga osoba wierzyciela.
Dodane:
CategoryCzescOgolna CategorySkrypty CategoryZobowiazaniaUmowne CategoryZobowiazaniaPozaumowne
Usunięte:
Wersja [1667]
Czas edycji: 2008-03-26 22:09:37. Autor: MarcinKrzymuski [stworzenie nowego dokumentu]Dodane:
Od naszkicowanej w powyższych punktach zasady, iż przedawniać mogą się tylko cywilnoprawne roszczenia majątkowe, przewiduje się wyjątki. Istnieją bowiem roszczenia będące zarówno majątkowymi i cywilnoprawnymi, które jednak przedawnieniu podlegać nie będą. Są to roszczenia o wydanie rzeczy (tzw. roszczenie windykacyjne) oraz zaprzestanie dalszych naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego (roszczenie negatoryjne), ale tylko pod warunkiem, iż dotyczą nieruchomości, {{pu przepis="art. 222 KC"}} i {{pu przepis="art. 223 KC"}}.
Badając, czy dane roszczenie uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla roszczeń z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego roszczenia kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie roszczenia prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Jeżeli nie została określona data spełnienia świadczenia, a dla danego rodzaju roszczeń przewidziano przepisy szczególne o wymagalności, stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z {{pu przepis="art. 120 KC"}} (a dokładnie z jego § 1 zd. 2 i § 2).
Do przepisów szczególnych należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 722 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}} i {{pu przepis="art. 792 KC"}}. Wskazują one suwerennie początek biegu przedawnienia.
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 2 KC"}} albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści roszczenia. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia świadczenia, poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy roszczeń o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku wymagalność następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
Badając, czy dane roszczenie uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla roszczeń z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, {{pu przepis="art. 819 § 1 KC"}}. Jeżeli okaże się, iż dla danego roszczenia kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie roszczenia prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Jeżeli nie została określona data spełnienia świadczenia, a dla danego rodzaju roszczeń przewidziano przepisy szczególne o wymagalności, stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z {{pu przepis="art. 120 KC"}} (a dokładnie z jego § 1 zd. 2 i § 2).
Do przepisów szczególnych należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 722 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}} i {{pu przepis="art. 792 KC"}}. Wskazują one suwerennie początek biegu przedawnienia.
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 2 KC"}} albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści roszczenia. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia świadczenia, poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy roszczeń o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku wymagalność następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w {{pu przepis="art. 121 KC"}} i {{pu przepis="art. 122 KC"}}.
Usunięte:
Badając, czy dane roszczenie uległo już przedawnieniu ustalić trzeba skąd ono wynika (z umowy sprzedaży, umowy o dzieło, z czynu niedozwolonego itp.) i czy dla roszczeń z danego typu ustawodawca przewidział szczególne regulacje. Do nich należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 442 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 554 KC"}}, {{pu przepis="art. 646 KC"}}, {{pu przepis="art. 667 KC"}}, {{pu przepis="art. 751 KC"}}, {{pu przepis="art. 772 KC"}}, {{pu przepis="art. 778 KC"}}, {{pu przepis="art. 792 KC"}}, art. 819 § 1. Jeżeli okaże się, iż dla danego roszczenia kodeks przewiduje szczególny okres przedawnienia, stosuje się ten przepis. Szczególnym przepisem jest też {{pu przepis="art. 125 KC"}}, z którego wynika, iż wszystkie roszczenia prawomocnie zasądzone przez sąd albo stwierdzone w ugodzie sądowej, przedawniają się po 10 latach od uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku braku informacji na temat długości okresu przedawnienia w przepisach szczególnych, należy zastosować reguły ogólne.
Jeżeli nie została określona data spełnienia świadczenia, a dla danego rodzaju roszczeń przewidziano przepisy szczególne o wymagalności, stosuje się przepisy szczególne, a w dalszej kolejności regułę wynikającą z art. 120 § 1 zd. 2 i {{pu przepis="§ 2 KC"}}.
Do przepisów szczególnych należą: {{pu przepis="art. 390 § 3 KC"}}, art. 646, art. 722, art. 778 i 792. Wskazują one suwerennie początek biegu przedawnienia.
Gdy nie stwierdzono istnienia przepisu szczególnego należy zastosować art. 120 § 1 zd. 2 albo {{pu przepis="art. 120 § 2 KC"}}, w zależności od treści roszczenia. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony nie ustaliły konkretnej daty spełnienia świadczenia, poprzestając np. na prawie wezwania dłużnika (zob. {{pu przepis="art. 455 KC"}}). Druga sytuacja dotyczy roszczeń o zaniechanie, czyli nieczynienie. W tym wypadku wymagalność następuje z pierwszą chwilą, gdy dłużnik dokonał czynności, której nie miał prawa podjąć.
Zawieszenie biegu przedawnienia oznacza, iż w razie wystąpienia wskazanej w ustawie okoliczności, bieg przedawnienia w ogóle się nie rozpoczyna, jeżeli roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, a jeżeli przyczyna zawieszenia nastąpiła po rozpoczęciu biegu przedawnienia – bieg zostaje wstrzymany (ale nie przerwany!). Po ustaniu tych okoliczności termin biegnie dalej (nie na nowo!). Okoliczności powodujące zawieszenie biegu przedawnienia ustawodawca zebrał w art. 121 i 122 KC.
