Prawo do grobu
aspekt majątkowy i niemajątkowy prawa do grobu
Problem prawa do grobu należy rozpatrywać na płaszczyźnie:
1) prawa majątkowego do miejsca grzebalnego albo
2) prawa niemajątkowego polegającego na możliwości kultu pamięci bliskich zmarłych.
A. Prawo majątkowe do miejsca grzebalnego
Problematyczna jest kwalifikacja prawa do miejsca grzebalnego.
Sąd Najwyższy wielokrotnie stwierdzał, że nie jest to prawo własności.
Przyjmuje się, iż prawo do grobu murowanego przypomina tylko prawo użytkowania wieczystego i jest ustalana na 99 lat. Okres ten przedłuża się o kolejne 99 lat przy każdym pochówku w tym grobie (RydelRzeczpospolita2008). Sąd najwyższy uważa jednak, iż prawo do grobu murowanego nie jest także prawem wieczystego użytkowania. Grobowiec ze względu na swoją konstrukcję jest trwale połączony z gruntem, a zatem jest częścią składową gruntu (art. 47 § 1 KC
art. 47 KC
§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
i art. 48 KC§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
art. 48 KC
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
; zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2001 r., III CKN 406/00, OSNC z 2002 r nr 3, poz. 30 oraz uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1978 r., III CZP 56/78, OSNCP 1979, nr 4, poz. 68).Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
W przypadku grobów ziemnych prawo to zbliżone jest do dzierżawy i wymaga odnowienia co 20 lat poprzez wniesienie opłaty (zob. dokument Cmentarze).
B. Prawo niemajątkowe do kultu pamięci zmarłych
Prawo do grobu stanowi także prawo niemajątkowe, jeżeli jest traktowane jako uprawnienie do kultywowania pamięci o osobach zmarłych. Wg Sądu Najwyższego stanowi także przedmiot ochrony regulacjami dot. ochrony dóbr osobistych (art. 23 KC
art. 23 KC
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
i art. 24 KCDobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
art. 24 KC
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
).§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
1. Orzecznictwo sądów apelacyjnych
Decyzja o tym, kto zostanie w grobie pochowany, należy przede wszystkim do osoby, która nabyła miejsce grzebalne, wybudowała grób i uiściła opłatę za grób. Ewentualne spory należy rozstrzygnąć wg reguł, które przedstawił Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku o sygn. akt I ACa 16/09, który został przedstawiony w Rzeczpospolitej.
Zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 lutego 2013, sygn. V ACa 718/12.
CategoryOchronaDobrOsobistych CategoryPrawoRzeczowe CategoryPostepowanieCywilne
Na tej stronie nie ma komentarzy
