Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Prawo cywilne - pojęcie

A. Prawo cywilne jako gałąź prawa
Prawo cywilne jest gałęzią obowiązującego w Polsce sytsemu prawa, stanowiącą najbardziej istotną część prawa prywatnego.

B. Znaczenie przedmiotowe oraz podmiotowe
Prawo cywilne może być rozumiane w znaczeniu:

• przedmiotowym - jako zespół norm regulujących stosunki prawne o charakterze majątkowym i niemajątkowym,
• podmiotowym - jako uprawnienie lub zespół uprawnień przysługujących określonemu podmiotowi z mocy prawa w znaczeniu przedmiotowym (czyli na podstawie norm prawnych regulujących stosunki społeczne we właściwy sobie sposób).

C. Zakres prawa cywilnego
Stosownie do art. 1 KC Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Wobec braku bardziej precyzyjnych kryteriów, za pomocą których można by odróżnić prawo cywilne od pozostałych gałęzi prawa, określenia zakresu tego prawa dokonuje się najczęściej poprzez łączne zastosowanie co najmniej dwóch kryteriów. Sa nimi:

• przedmiot regulacji oraz
• metoda regulacji.

1. Przedmiot regulacji
Przedmiotem regulacji prawa cywilnego są stosunki prawne o charakterze majątkowym oraz niemajątkowym, przy przeważającym (dominującym) charakterze w prawie cywilnym tych pierwszych.

a. Stosunki majątkowe
Przedmiotem stosunków majątkowych są sprawy o charakterze ekonomicznym (np. własność nieruchomości, prawo do świadczeń alimentacyjnych)

b. Stosunki niemajątkowe
Z kolei stosunki niemajątkowe charakteryzuje to, iż ich przedmiotem są dobra niemające bezpośredniej wartości ekonomicznej (np. tzw. dobra osbiste takie jak zdrowie, godność, cześć i inne).

2. Metoda regulacji
Metoda regulacji właściwa prawu cywilnemu opiera się na:

• równorzędności pozycji podmiotów stosunków prawnych, a także
• autonomii woli stron.

a. Zasada równorzędności pozycji podmiotów
Chodzi tu o takie usytuowanie podmiotów stosunku prawnego, aby w stosunkach wzajemnych zajmowali one pozycje równorzędne. Każdy z uczestników dysponuje więc formalnie tym samym wachlarzem (zakresem) kompetencji. Istotne dla prywtnoprawnego stosunku jest brak możliwości władczego odziaływania na sferę praw i obowiązków drugiego podmiotu, tak jak ma to miejsce np. w prawie administracyjnym. Brak jest zatem władczego podporządkowania podmiotów, które stwarzałoby możliwość jednostronnego kształtowania pozycji drugiej strony stosunku prawnego.

b. Autonomia woli stron
Z równorzędnością podmiotów związana jest kolejna cecha stosunku cywilnoprawnego - autonomia woli stron. Polega ona na tym, iż podmioty mogą własnym działaniem kształtować swoje stosunki prawne w granicach określonych przez prawo.