Pojęcia nieoznaczone
A. W prawie administracyjnym
1. Wstęp
Jeśli ustawodawca posługuje się pewnymi niejednoznacznymi pojęciami, jak np. ważne względy, interes publiczny, bezpieczeństwo państwa, upoważnia on tym samym organ administracyjny do wiążącego ustalenia w drodze wykładni treści znaczeniowej danego pojęcia w konkretnym przypadku (JanowiczKPAKomentarz, art. 107 nr 8 k.).
2. Stosunek do instytucji uznania administracyjnego
Instytucja pojęć nieokreślonych pozostaje w ścisłym związku z kwestią uznania administracyjnego. Istnieją dwa poglądy odnośnie kwestii stosunku pomiędzy pojęciami nieoznaczonymi i uznaniem administracyjnym. Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie często stawia się znak równości pomiędzy uznaniem administracyjnym i pojęciami nieoznaczonymi. Według tego poglądu użycie przez ustawodawcę pojęć nieoznaczonych oznacza przyznanie uznania administracyjnego (tak. m.in. Ura, Iserzon).
Drugi z poglądów wyraźnie rozróżnia pomiędzy uznaniem administracyjnym sensu stricto a swobodą przyznaną na skutek użycia pojęć nieostrych (tak np. Janowicz). W przypadku pojęć nieokreślonych nie ma żadnej nie kontrolowanej oceny. Sąd kontroluje zatem nie tylko prawidłowość ustalenia stanu faktycznego, lecz również ocenę dokonaną danego pojęcia przez organ administracji na tle danego stanu faktycznego (JanowiczKPAKomentarz, art. 107 nr 8 l.).
W celu ujednolicenia terminologii w dalszych wywodach posługiwać się będziemy pojęciem uznania administracyjnego dla oznaczenia uznania administracyjnego sensu stricto oraz pojęciem swobody dla oznaczenia luzu przyznanego na skutek zastosowania pojęć nieokreślonych.
3. Badanie zgodności z prawem decyzji swobodnych
Z powyższych ustaleń wynika, że decyzje swobodne, tj. wydane na podstawie przepisów, w których zastosowano pojęcia nieoznaczone, także podlegają sprawdzeniu pod względem ich zgodności z prawem. Zasady badania prawidłowości decyzji swobodnych są podobne do tych stosowanych przy ocenianiu decyzji uznaniowych. Taki pogląd reprezentują także ci, którzy nalegają na wyraźne odróżnienie uznania od swobody.
Oznacza to, że sąd bada:
Oznacza to ustalenia, czy nie zachodzą następujące braki w postępowaniu:
Wg niektórych autorów oznacza to możliwość do kontroli zgodności decyzji z normami odniesienia oraz z normami dopełnienia (AdamiakBorkowskiPolskiePostepowanieAdministracyjne, str. 355).
4. Podsumowanie
Istnieją więc cztery formy przepisów administracyjnych upoważniających do działania organy administracji:
Jeśli ustawodawca posługuje się pewnymi niejednoznacznymi pojęciami, jak np. ważne względy, interes publiczny, bezpieczeństwo państwa, upoważnia on tym samym organ administracyjny do wiążącego ustalenia w drodze wykładni treści znaczeniowej danego pojęcia w konkretnym przypadku (JanowiczKPAKomentarz, art. 107 nr 8 k.).
2. Stosunek do instytucji uznania administracyjnego
Instytucja pojęć nieokreślonych pozostaje w ścisłym związku z kwestią uznania administracyjnego. Istnieją dwa poglądy odnośnie kwestii stosunku pomiędzy pojęciami nieoznaczonymi i uznaniem administracyjnym. Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie często stawia się znak równości pomiędzy uznaniem administracyjnym i pojęciami nieoznaczonymi. Według tego poglądu użycie przez ustawodawcę pojęć nieoznaczonych oznacza przyznanie uznania administracyjnego (tak. m.in. Ura, Iserzon).
Drugi z poglądów wyraźnie rozróżnia pomiędzy uznaniem administracyjnym sensu stricto a swobodą przyznaną na skutek użycia pojęć nieostrych (tak np. Janowicz). W przypadku pojęć nieokreślonych nie ma żadnej nie kontrolowanej oceny. Sąd kontroluje zatem nie tylko prawidłowość ustalenia stanu faktycznego, lecz również ocenę dokonaną danego pojęcia przez organ administracji na tle danego stanu faktycznego (JanowiczKPAKomentarz, art. 107 nr 8 l.).
W celu ujednolicenia terminologii w dalszych wywodach posługiwać się będziemy pojęciem uznania administracyjnego dla oznaczenia uznania administracyjnego sensu stricto oraz pojęciem swobody dla oznaczenia luzu przyznanego na skutek zastosowania pojęć nieokreślonych.
3. Badanie zgodności z prawem decyzji swobodnych
Z powyższych ustaleń wynika, że decyzje swobodne, tj. wydane na podstawie przepisów, w których zastosowano pojęcia nieoznaczone, także podlegają sprawdzeniu pod względem ich zgodności z prawem. Zasady badania prawidłowości decyzji swobodnych są podobne do tych stosowanych przy ocenianiu decyzji uznaniowych. Taki pogląd reprezentują także ci, którzy nalegają na wyraźne odróżnienie uznania od swobody.
Oznacza to, że sąd bada:
- prawidłowość ustalenia stanu faktycznego
- prawidłowość interpretacji danego pojęcia na tle danego stanu faktycznego.
Oznacza to ustalenia, czy nie zachodzą następujące braki w postępowaniu:
- brak naruszeń zasady równości obywateli wobec prawa (zob. wyrok NSA z 26 października 1984 r., II SA 1161/84 [ONSA 1984, nr 2, poz. 97]),
- brak rozważań kwestii nie pozostających w związku ze stanem faktycznym (por. wyrok NSA z 24 czerwca 1988 r., SA/Wr 115/88 [ONSA 1988, nr 2, poz. 73]; wyrok NSA z 21 czerwca 1982 r., II SA 699/82 [ONSA 1982 nr 1, poz. 57]),
- brak innych błędów w stosowaniu pojęć nieoznaczonych.
Wg niektórych autorów oznacza to możliwość do kontroli zgodności decyzji z normami odniesienia oraz z normami dopełnienia (AdamiakBorkowskiPolskiePostepowanieAdministracyjne, str. 355).
4. Podsumowanie
Istnieją więc cztery formy przepisów administracyjnych upoważniających do działania organy administracji:
- związane (na skutek braku zarówno uznania, jak i swobody), uznaniowe (przyznanie samego uznania),
- swobodne (przyznanie tylko swobody),
- uznaniowo-swobodne (przyznanie zarówno uznania jak i swobody).
B. W innych dziedzinach
w opracowaniu
CategoryPrawoAdministracyjne CategoryLeksykonP CategorySkrypty
Na tej stronie nie ma komentarzy
