Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

plan transportowy wg UPTZ

A. Obowiązek sporządzenia planu transportowego
Art. 9 ust. 1 UPTZ
art. 9 UPTZ
1. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zwany dalej "planem transportowym", w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, opracowuje:
1) gmina:
a) licząca co najmniej 50 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
b) której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
2) związek międzygminny obejmujący obszar liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
3) powiat:
a) liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
4) związek powiatów obejmujący obszar liczący co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
5) województwo:
a) w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
6) minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.
2. Plan transportowy może być opracowany przez właściwego organizatora na obszarze liczącym mniejszą liczbę mieszkańców niż określona w ust. 1 pkt 1-4.
3. Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego.
nakłada na niektóre organy komunalne i administracji centralnej obowiązek sporządzenia planu zrównoważonego rozwoju transportu publicznego. Obowiązek ten istnieje jednak wyłącznie wówczas, gdy zachodzą (kumulatywnie) następujące przesłanki:
  1. podmiot spełnia kryteria określone w art. 9 ust. 1 UPTZ
    art. 9 UPTZ
    1. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zwany dalej "planem transportowym", w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, opracowuje:
    1) gmina:
    a) licząca co najmniej 50 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
    b) której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
    2) związek międzygminny obejmujący obszar liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
    3) powiat:
    a) liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
    b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
    4) związek powiatów obejmujący obszar liczący co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
    5) województwo:
    a) w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich,
    b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
    6) minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.
    2. Plan transportowy może być opracowany przez właściwego organizatora na obszarze liczącym mniejszą liczbę mieszkańców niż określona w ust. 1 pkt 1-4.
    3. Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego.
    oraz
  2. organizator zamierza organizować przewozy o charakterze użyteczności publicznej.
1. Podmioty zobowiązane do uchwalenia planu transportowego
Ustawa enumeratywnie wylicza podmioty zobowiązane do uchwalenia planu transportowego. Kryteria są zróżnicowane w zależności od rodzaju podmiotu.
a. jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane do uchwalenia planu
Jednostki samorządu terytorialnego (gmina, powiat, związki międzygminne, związki powiatowe) są zobowiązane do podjęcia uchwały o planie transportowym w sytuacji, gdy spełniają określone wymagania demograficzne. Jest to kryterium dynamiczne, co może spowodować powstanie albo ustanie obowiązku uchwalenia planu.
Ograniczenie natomiast zachodzi w zakresie przedmiotowym. Plan ma bowiem dotyczyć wyłącznie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze. Biorąc jeszcze pod uwagę drugie kryterium (zob. pkt 2), plan opracowuje się tylko dla tych linii/sieci, na których organizowane będą przewozy o charakterze użyteczności publicznej (art. 12 ust. 1 pkt 1 UPTZ
art. 12 UPTZ
1. Plan transportowy określa w szczególności:
1) sieć komunikacyjną, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej;
2) ocenę i prognozy potrzeb przewozowych;
3) przewidywane finansowanie usług przewozowych;
4) preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu;
5) zasady organizacji rynku przewozów;
6) pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej;
7) przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera.
2. Przy opracowywaniu planu transportowego należy uwzględnić w szczególności:
1) stan zagospodarowania przestrzennego oraz ustalenia odpowiednio:
a) koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju,
b) planu zagospodarowania przestrzennego województwa,
c) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
d) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
2) sytuację społeczno-gospodarczą danego obszaru;
3) wpływ transportu na środowisko;
4) potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególności potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej, w zakresie usług przewozowych;
5) potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa, w zakresie linii komunikacyjnych w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich;
6) rentowność linii komunikacyjnych;
7) w zakresie transportu kolejowego - dane dotyczące przepustowości infrastruktury oraz standard jakości dostępu otrzymane od zarządcy infrastruktury kolejowej.
3. W przypadku opracowywania planu transportowego w zakresie transportu kolejowego organizator występuje do zarządcy infrastruktury kolejowej z wnioskiem o przedstawienie informacji niezbędnych do opracowania projektu planu transportowego.
4. Do planu transportowego opracowywanego przez ministra właściwego do spraw transportu nie mają zastosowania przepisy ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2 pkt 1 lit. b-d.
5. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres planu transportowego z podziałem na część tekstową i graficzną, uwzględniając skalę opracowań kartograficznych, stosowane oznaczenia i nazewnictwo oraz rodzaj transportu, którym będzie wykonywany przewóz.
, więcej o tym w części dot. treści planu transportowego).
b. minister właściwy do spraw transportu
Minister właściwy dla spraw transportu opracowuje plan dla linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, o ile mają mieć status przewozów użyteczności publicznej.

2. Zamiar organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej
Plan transportowy ma być uchwalony jedynie gdy przewozy będą miały status przewozów użyteczności publicznej. Ten status mają ze przewozy, które stanowią powszechnie dostępne usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb przewozowych społeczności na swoim obszarze (art. 4 pkt 12 UPTZ
art. 4 UPTZ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) decyzja o przyznaniu otwartego dostępu - uprawnienie przewoźnika do wykonywania regularnego przewozu osób w ramach otwartego dostępu w transporcie kolejowym, określonego w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późń. zm.);
2) dworzec - miejsce przeznaczone do odprawy pasażerów, w którym znajdują się w szczególności: przystanki komunikacyjne, punkt sprzedaży biletów oraz punkt informacji dla podróżnych;
3) gminne przewozy pasażerskie - przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek międzygminny; inne niż przewozy powiatowe, wojewódzkie i międzywojewódzkie;
4) komunikacja miejska - gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo:
a) miasta i gminy,
b) miast, albo
c) miast i gmin sąsiadujących
- jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego;
5) linia komunikacyjna - połączenie komunikacyjne na:
a) sieci dróg publicznych albo
b) liniach kolejowych, innych szynowych, linowych, linowo-terenowych, albo
c) akwenach morskich lub wodach śródlądowych
- wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasażerów na liniach komunikacyjnych, po których odbywa się publiczny transport zbiorowy;
6) międzynarodowe przewozy pasażerskie - przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem przewozów realizowanych w strefie transgranicznej;
7) międzywojewódzkie przewozy pasażerskie - przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany z przekroczeniem granicy województwa; inne niż przewozy gminne, powiatowe i wojewódzkie;
8) operator publicznego transportu zbiorowego - samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie;
9) organizator publicznego transportu zbiorowego - właściwa jednostka samorządu terytorialnego albo minister właściwy do spraw transportu, zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze; organizator publicznego transportu zbiorowego jest "właściwym organem", o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1370/2007;
10) powiatowe przewozy pasażerskie - przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie;
11) przewoźnik - przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym - na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu;
12) przewóz o charakterze użyteczności publicznej - powszechnie dostępna usługa w zakresie publicznego transportu zbiorowego wykonywana przez operatora publicznego transportu zbiorowego w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb przewozowych społeczności na danym obszarze;
13) przystanek komunikacyjny - miejsce przeznaczone do wsiadania lub wysiadania pasażerów na danej linii komunikacyjnej, w którym umieszcza się informacje dotyczące w szczególności godzin odjazdów środków transportu, a ponadto, w transporcie drogowym, oznaczone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.);
14) publiczny transport zbiorowy - powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej;
15) rekompensata - środki pieniężne lub inne korzyści majątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego;
16) sieć komunikacyjna - układ linii komunikacyjnych obejmujących obszar działania organizatora publicznego transportu zbiorowego lub część tego obszaru;
17) strefa transgraniczna - obszar co najmniej jednej gminy, powiatu lub co najmniej jednego województwa, na którym operator publicznego transportu zbiorowego świadczy usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, położony bezpośrednio przy granicy Rzeczypospolitej Polskiej i obszar odpowiedniej jednostki administracyjnej położonej poza granicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium sąsiedniego państwa;
18) transport drogowy - transport w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym;
19) transport inny szynowy - przewóz osób środkiem transportu poruszającym się po szynach lub torach kolejowych, w tym tramwajem lub metrem; inny niż transport kolejowy i transport linowo-terenowy;
20) transport kolejowy - przewóz osób środkiem transportu poruszającym się po torach kolejowych;
21) transport linowy - przewóz osób środkiem transportu poruszającym się za pomocą napowietrznej liny ciągnącej;
22) transport linowo-terenowy - przewóz osób środkiem transportu poruszającym się po szynach za pomocą liny napędowej;
23) transport morski - przewóz osób środkiem transportu morskiego po morskich wodach wewnętrznych lub po morzu terytorialnym;
24) umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego - umowa między organizatorem publicznego transportu zbiorowego a operatorem publicznego transportu zbiorowego, która przyznaje temu operatorowi prawo i zobowiązuje go do wykonywania określonych usług związanych z wykonywaniem przewozu o charakterze użyteczności publicznej;
25) wojewódzkie przewozy pasażerskie - przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch powiatów i niewykraczający poza granice jednego województwa, a w przypadku linii komunikacyjnych w transporcie kolejowym także przewóz do najbliższej stacji w województwie sąsiednim, umożliwiający przesiadki w celu odbycia dalszej podróży lub techniczne odwrócenie biegu pociągu, oraz przewóz powrotny; inne niż przewozy gminne, powiatowe i międzywojewódzkie;
26) zintegrowany system taryfowo-biletowy - rozwiązanie polegające na umożliwieniu wykorzystywania przez pasażera biletu, uprawniającego do korzystania z różnych środków transportu na obszarze właściwości organizatora publicznego transportu zbiorowego;
27) zintegrowany węzeł przesiadkowy - miejsce umożliwiające dogodną zmianę środka transportu wyposażone w niezbędną dla obsługi podróżnych infrastrukturę, w szczególności: miejsca postojowe, przystanki komunikacyjne, punkty sprzedaży biletów, systemy informacyjne umożliwiające zapoznanie się zwłaszcza z rozkładem jazdy, linią komunikacyjną lub siecią komunikacyjną;
28) zrównoważony rozwój publicznego transportu zbiorowego - proces rozwoju transportu uwzględniający oczekiwania społeczne dotyczące zapewnienia powszechnej dostępności do usług publicznego transportu zbiorowego, zmierzający do wykorzystywania różnych środków transportu, a także promujący przyjazne dla środowiska i wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne środki transportu;
29) żegluga śródlądowa - przewóz osób środkiem transportu wodnego śródlądowego po wodach śródlądowych.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) jednostce samorządu terytorialnego - należy przez to rozumieć również związek międzygminny lub związek powiatów;
2) rozkładzie jazdy - należy przez to rozumieć również rozkład rejsu w transporcie morskim oraz w żegludze śródlądowej;
3) przystanku komunikacyjnym - należy przez to rozumieć również port lub przystań usytuowane na wodach morskich lub wodach śródlądowych;
4) umowie o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego - należy przez to rozumieć również akt wewnętrzny określający warunki wykonywania usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego przez samorządowy zakład budżetowy.
).
3. Terminy na sporządzenie planu
Ustawa nakłada wyłącznie na ministra obowiązek sporządzenia planu w terminie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (art. 84 ust. 1 UPTZ
art. 84 UPTZ
1. Rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu określające pierwszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego powinno zostać wydane w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Do czasu uchwalenia pierwszego planu transportowego, jednak nie dłużej niż w okresie:
1) 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez ministra właściwego do spraw transportu,
2) 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego
- może być zawarta umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na okres nie dłuższy niż 3 lata.
). Minister spóźnił się z ogłoszeniem planu o 2 miesiące, gdyż rozporządzenie weszło w życie dnia 31.10.2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 1151).
Pozostali organizatorzy nie są zobowiązani do uchwalania planów w określonych terminach. Motywacją powinno być jednak to, iż bez nich są ograniczeni w możliwościach organizacji publicznego transportu zbiorowego (zob. np. art. 84 ust. 2 pkt 3 UPTZ
art. 84 UPTZ
1. Rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu określające pierwszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego powinno zostać wydane w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Do czasu uchwalenia pierwszego planu transportowego, jednak nie dłużej niż w okresie:
1) 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez ministra właściwego do spraw transportu,
2) 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego
- może być zawarta umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na okres nie dłuższy niż 3 lata.
).
4. Sankcje za niedotrzymanie obowiązku
Ustawa nie przewiduje sankcji za brak planu. Motywacją powinno być jednak to, iż bez nich organizatorzy są ograniczeni w możliwościach organizacji publicznego transportu zbiorowego (zob. np. art. 84 ust. 2 pkt 3 UPTZ
art. 84 UPTZ
1. Rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu określające pierwszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego powinno zostać wydane w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Do czasu uchwalenia pierwszego planu transportowego, jednak nie dłużej niż w okresie:
1) 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez ministra właściwego do spraw transportu,
2) 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego
- może być zawarta umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na okres nie dłuższy niż 3 lata.
).

B. Cele i funkcje planu transportowego
Kształtowanie polityki publicznego transportu zbiorowego następuje przy uwzględnieniu trzech czynników:
  1. zasad konkurencji regulowanej, o której mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007,
  2. zasad określonych w ustawie oraz
  3. przy uwzględnieniu potrzeb zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (art. 5 ust. 1 UPTZ).
Potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego mają wpływ na treść planu transportowego.
1. Cel planu transportowego
Ustawa nie określa celu planu uchwalenia planu transportowego. Z nazwy samej wynika natomiast, iż dokument to ujęty w sposób sformalizowany program zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Jest to więc, biorąc pod uwagę definicję ustawową zrównoważonego zbiorowego transportu publicznego w art. 4 pkt 28 UPTZ, wytyczenie założeń dla procesu rozwoju transportu, który ma spełniać określone wymagania ustawowe. Celem planu jest więc takie kształtowanie transportu publicznego na obszarze operatora uchwalającego plan, aby:
  1. transport spełniał oczekiwania społeczne dotyczące zapewnienia powszechnej dostępności,
  2. wykorzystywane były różne środki transportu i
  3. promowane były przyjazne dla środowiska i wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne środki transportu.
W ten sposób można przyjąć, iż celem stawianym przed planem jest ukształtowanie zrównoważonej polityki transportowej na obszarze operatora.
2. Funkcje planu transportowego
Funkcja planu transportowego to zadania przed nim stawiane. Zadaniem planu jest wytyczenie kierunku działań organizatora w zakresie organizowania publicznego transportu zbiorowego. Organizowanie publicznego transportu zbiorowego ma bowiem prowadzić do podjęcia takich działań przez organizatora, które doprowadzą do realizacji istniejącego planu, chyba że w czasie realizacji okaże się, iż potrzeba aktualizacji już istniejącego planu transportowego (por. art. 15 ust. 1 pkt 2 UPTZ). W ten sposób plan transportowy tworzy formalne ramy działań, w których powinien poruszać się organizator. Merytoryczne zaś wynikają z ustawowego nakazu realizowania zrównoważonego transportu publicznego.
Dalej zadaniem planu jest również skonkretyzowanie potrzeb zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (por. art. 5 ust. 1 pkt 3) UPTZ), które następnie decydują o sposobie realizacji publicznego transportu zbiorowego.

C. Tryb uchwalenia i treść planu transportowego
Treść tego planu określa bliżej art. 12 ust. 1 UPTZ
art. 12 UPTZ
1. Plan transportowy określa w szczególności:
1) sieć komunikacyjną, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej;
2) ocenę i prognozy potrzeb przewozowych;
3) przewidywane finansowanie usług przewozowych;
4) preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu;
5) zasady organizacji rynku przewozów;
6) pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej;
7) przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera.
2. Przy opracowywaniu planu transportowego należy uwzględnić w szczególności:
1) stan zagospodarowania przestrzennego oraz ustalenia odpowiednio:
a) koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju,
b) planu zagospodarowania przestrzennego województwa,
c) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
d) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
2) sytuację społeczno-gospodarczą danego obszaru;
3) wpływ transportu na środowisko;
4) potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególności potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej, w zakresie usług przewozowych;
5) potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa, w zakresie linii komunikacyjnych w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich;
6) rentowność linii komunikacyjnych;
7) w zakresie transportu kolejowego - dane dotyczące przepustowości infrastruktury oraz standard jakości dostępu otrzymane od zarządcy infrastruktury kolejowej.
3. W przypadku opracowywania planu transportowego w zakresie transportu kolejowego organizator występuje do zarządcy infrastruktury kolejowej z wnioskiem o przedstawienie informacji niezbędnych do opracowania projektu planu transportowego.
4. Do planu transportowego opracowywanego przez ministra właściwego do spraw transportu nie mają zastosowania przepisy ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2 pkt 1 lit. b-d.
5. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres planu transportowego z podziałem na część tekstową i graficzną, uwzględniając skalę opracowań kartograficznych, stosowane oznaczenia i nazewnictwo oraz rodzaj transportu, którym będzie wykonywany przewóz.
oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25.5.2011 w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. 2011 nr 117, poz. 684).
W planie muszą być ujęte wszystkie linie komunikacyjne, na których będą wykonywane przewozy o charakterze użyteczności publicznej (uzasadnienie do projektu ustawy - pkt 3).

D. Charakter prawny planu transportowego
Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego (art. 9 ust. 3 UPTZ
art. 9 UPTZ
1. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zwany dalej "planem transportowym", w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, opracowuje:
1) gmina:
a) licząca co najmniej 50 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
b) której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
2) związek międzygminny obejmujący obszar liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
3) powiat:
a) liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
4) związek powiatów obejmujący obszar liczący co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
5) województwo:
a) w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
6) minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.
2. Plan transportowy może być opracowany przez właściwego organizatora na obszarze liczącym mniejszą liczbę mieszkańców niż określona w ust. 1 pkt 1-4.
3. Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego.
). Jest wobec tego traktowany jako generalna i abstrakcyjna norma prawna. Jest więc aktem powszechnie obowiązującym na obszarze jednostki, która go uchwaliła (por. Art. 94 zd. 1 Konstytucja
art. 94 Konstytucja
Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.
).
Plan transportowy, jako źródło prawa powszechnie obowiązującego, musi być respektowany rzez wszystkie podmioty działające na obszarze jednostki, która go uchwaliła. Organizator, który uchwalił plan, a który - zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 9 UPTZ jest jednocześnie "organem właściwym" w rozumieniu rozp. 1370/2007, sam sobie narzuca więc w ten sposób ramy działania i następnie sam je realizuje. Pytanie więc, jakie dokładne implikacje ma plan dla uczestników publicznego transportu zbiorowego (organizatora, operatora, przewoźnika), a więc czy wpływa a jeżeli tak, to w jaki sposób kształtuje sytuację związanej z zawarciem umowy o świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego (operator, art. 4 pkt 8 UPTZ i art. 19 i nast. UPTZ), uzyskaniem potwierdzenia zgłoszenia przewozów albo uzyskaniem decyzji o przyznaniu otwartego dostępu (przewoźnik, art. 4 pkt 11 UPTZ, art. 30 UPTZ i art. 31 UPTZ). Innymi słowy chodzi o to, czy plan zawiera wytyczne, które mogą mieć znaczenie dla zawarcia umowy lub potwierdzenia zgłoszenia przewozów albo wydania decyzji o przyznaniu otwartego dostępu, a w szczególności czy można odmówić zawarcia umowy lub wydania potwierdzenia zgłoszenia lub decyzji w razie sprzeczności z planem.
W tym miejscu można już stwierdzić, że plan nie ma znaczenia dla udzielania licencji na wykonywanie transportu drogowego (art. 5 UTransDrog
art. 5 UTransDrog
1. Podjęcie i wykonywanie transportu drogowego, z zastrzeżeniem art. 5b ust. 1 i 2, wymaga uzyskania
zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, na zasadach określonych w
rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r.
ustanawiającym wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylającym dyrektywę Rady 96/26/WE, zwanym dalej „rozporządzeniem (WE) nr 1071/2009”.
2. Zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego udziela się przedsiębiorcy, jeżeli:
1) spełnia wymagania określone w rozporządzeniu (WE) nr 1071/2009;
2) w stosunku do zatrudnionych przez przedsiębiorcę kierowców, a także innych osób niezatrudnionych przez przedsiębiorcę,
lecz wykonujących osobiście przewóz na jego rzecz, nie orzeczono zakazu wykonywania zawodu kierowcy.
3. Zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego udziela się na czas nieoznaczony.
) ani przy udzielaniu zezwolenia w trybie art. 18 UTransDrog
art. 18 UTransDrog
1. Wykonywanie:
1) przewozów regularnych specjalnych w krajowym transporcie drogowym - wymaga zezwolenia wydanego, w zależności od zasięgu tych przewozów, odpowiednio przez:
a) wójta, burmistrza albo prezydenta miasta - na wykonywanie przewozów na obszarze gminy (miasta),
b) burmistrza albo prezydenta miasta, któremu powierzono realizację zadań w zakresie przewozów - na wykonywanie przewozów na obszarze objętym porozumieniem,
c) zarząd związku międzygminnego - na linii komunikacyjnej lub sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny,
d) prezydenta miasta na prawach powiatu, w uzgodnieniu z właściwym starostą ze względu na planowany zasięg przewozów - na wykonywanie przewozów na obszarze miasta i sąsiedniego powiatu,
e) starostę, w uzgodnieniu z wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast właściwymi ze względu na planowany zasięg przewozów - na wykonywanie przewozów na obszarze powiatu, z wyłączeniem przewozów określonych w lit. a-d,
f) marszałka województwa, w uzgodnieniu ze starostami właściwymi ze względu na planowany zasięg przewozów - na wykonywanie przewozów wykraczających poza obszar jednego powiatu, jednakże niewykraczających poza obszar województwa,
g) marszałka województwa właściwego dla siedziby albo miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, w uzgodnieniu z marszałkami województw właściwymi ze względu na planowany zasięg przewozów - na wykonywanie przewozów wykraczających poza obszar jednego województwa;
2) przewozów regularnych i przewozów regularnych specjalnych w międzynarodowym transporcie drogowym - wymaga zezwolenia wydanego przez:
a) Głównego Inspektora Transportu Drogowego - dla linii komunikacyjnych wykraczających poza obszar państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) Głównego Inspektora Transportu Drogowego lub organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym - dla linii komunikacyjnych niewykraczających poza obszar tych państw.
1a. Nie wymaga uzyskania zezwolenia:
1) tymczasowe wykonywanie przewozów osób w przypadku klęsk żywiołowych lub wystąpienia zakłóceń w przewozach wykonywanych przez podmioty innych gałęzi niż transport drogowy;
2) wykonywanie przewozów regularnych specjalnych organizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego w krajowym transporcie drogowym - o ile w środkach transportu znajduje się dokument stwierdzający uprawnienie do ich wykonywania.
1b. W przypadku zakłóceń, o których mowa w ust. 1a, przewoźnik drogowy i podmiot, w zastępstwie którego przewozy są wykonywane, obowiązani są zawrzeć pisemne porozumienie określające warunki i termin wykonywania tych przewozów oraz zgłosić ten fakt właściwemu organowi, o którym mowa w ust. 1 pkt 1.
2. Wykonywanie przewozów wahadłowych i okazjonalnych w międzynarodowym transporcie drogowym wykraczających poza obszar państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym wymaga zezwolenia wydanego przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Nie wymaga zezwolenia wykonywanie przewozu okazjonalnego, jeżeli:
1) tym samym pojazdem samochodowym na całej trasie przejazdu przewozi się tę samą grupę osób i dowozi się ją do miejsca początkowego albo
2) polega on na przewozie osób do miejsca docelowego, natomiast jazda powrotna jest jazdą bez osób (podróżnych), albo
3) polega on na jeździe bez osób do miejsca docelowego i odebraniu oraz przewiezieniu do miejsca początkowego grupy osób, która przez tego samego przewoźnika drogowego została przewieziona na zasadzie określonej w pkt 2.
4. Organy, o których mowa w ust. 1 pkt 1, i Główny Inspektor Transportu Drogowego wydają przedsiębiorcy wypis albo wypisy z zezwoleń w liczbie określonej we wniosku przedsiębiorcy.
4a. Przewóz okazjonalny wykonuje się pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób łącznie z kierowcą.
4b. Dopuszcza się przewóz okazjonalny:
1) pojazdami zabytkowymi,
2) samochodami osobowymi:
a) prowadzonymi przez przedsiębiorcę świadczącego usługi przewozowe albo zatrudnionego przez niego kierowcę,
b) na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej w lokalu przedsiębiorstwa,
c) po ustaleniu opłaty ryczałtowej za przewóz przed rozpoczęciem tego przewozu; zapłata za przewóz regulowana jest na rzecz przedsiębiorcy w formie bezgotówkowej; dopuszcza się wniesienie opłat gotówką w lokalu przedsiębiorstwa
- nie spełniającymi kryterium konstrukcyjnego określonego w ust. 4a i będącymi wyłączną własnością przedsiębiorcy lub stanowiącymi przedmiot leasingu tego przedsiębiorcy.
5. Przy wykonywaniu przewozów okazjonalnych w krajowym transporcie drogowym pojazdem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą zabrania się:
1) umieszczania i używania w pojeździe taksometru;
2) umieszczania w sposób widoczny i czytelny z zewnątrz pojazdu oznaczeń z nazwą, adresem, telefonem, adresem strony internetowej przedsiębiorcy lub innych oznaczeń mających na celu identyfikację przedsiębiorcy, a także reklam usług taksówkowych i przedsiębiorców świadczących takie usługi;
3) umieszczania na dachu pojazdu lamp lub innych urządzeń technicznych.
.
1. Ogólny charakter prawny planów w prawie polskim


2. Znaczenie planu transportowego dla wyboru operatora
Z przepisów ustawy wynika, iż plan transportowy może mieć znaczenie dla przy:
  1. zawieraniu umów o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (art. 24 ust. 2 UPTZ
    art. 24 UPTZ
    1. Umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego może dotyczyć:
    1) linii komunikacyjnej albo
    2) linii komunikacyjnych albo
    3) sieci komunikacyjnej.
    2. W przypadku, gdy organizator w celu organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej ma obowiązek opracowania planu transportowego, umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego może dotyczyć linii komunikacyjnej, linii komunikacyjnych albo sieci komunikacyjnej ujętych w planie transportowym obowiązującym na obszarze właściwości danego organizatora.
    3. Przepis ust. 2 nie dotyczy umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego zawieranej w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 4.
    ),
  2. ponoszeniu odpowiedzialności przez organizatora za szkody poniesione przez operatora spowodowane zmianami w planie transportowym (art. 27 ust. 2 UPTZ
    art. 27 UPTZ
    1. Organizator może zawrzeć umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego lub przedłużyć okres jej obowiązywania na zasadach określonych w art. 4 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.
    2. Organizator ponosi odpowiedzialność za pogorszenie warunków realizowania umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie publicznego transportu zbiorowego oraz szkody poniesione przez operatora spowodowane zmianami w planie transportowym.
    ),
  3. odmowie wydania nowego zezwolenia, zmiany zezwolenia lub przedłużenia zezwolenia, jeżeli na podstawie uchwalonego planu transportowego na usługę objętą zezwoleniem została podpisana umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego z operatorem publicznego transportu zbiorowego (art. 79 ust. 3 UPTZ
    art. 79 UPTZ
    1. Działalność w zakresie krajowego regularnego przewozu osób może być podejmowana i wykonywana na podstawie przepisów dotychczasowych, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2016 r., w krajowym transporcie drogowym. Do dnia 31 grudnia 2016 r. przepisy art. 30-37 nie mają zastosowania do regularnego przewozu osób w krajowym transporcie drogowym.
    2. Zezwolenia na podejmowanie i wykonywanie działalności w zakresie krajowego regularnego przewozu osób w transporcie drogowym mogą być wydawane na okres nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia 2016 r.
    3. Organ właściwy w sprawach zezwoleń na wykonywanie krajowych regularnych przewozów osób w transporcie drogowym w okresie, o którym mowa w ust. 2, może odmówić wydania nowego zezwolenia, zmiany zezwolenia lub przedłużenia zezwolenia, jeżeli na podstawie uchwalonego planu transportowego na usługę objętą zezwoleniem została podpisana umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego z operatorem publicznego transportu zbiorowego.
    4. Do umów, na podstawie których może być wykonywana dotychczasowa działalność w zakresie krajowego regularnego przewozu osób, stosuje się przepisy art. 8 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.
    ),
  4. dopuszczalnych terminach obowiązywania umów w razie braku planu (art. 84 ust. 2 pkt 3 UPTZ
    art. 84 UPTZ
    1. Rozporządzenie ministra właściwego do spraw transportu określające pierwszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego powinno zostać wydane w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
    2. Do czasu uchwalenia pierwszego planu transportowego, jednak nie dłużej niż w okresie:
    1) 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez ministra właściwego do spraw transportu,
    2) 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy - w przypadku planu transportowego opracowanego przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego
    - może być zawarta umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na okres nie dłuższy niż 3 lata.
    ).
3. Plan transportowy a potwierdzenie zgłoszenia przewozów
Natomiast plan nie ma - jak się wydaje - znaczenia przy wydawaniu decyzji administracyjnej o potwierdzeniu zgłoszenia wykonywania przewozów. Plan dotyczy bowiem linii i sieci, na których wykonywane są przewozy użyteczności publicznej. Potwierdzenie wykonywania przewozów dotyczy natomiast przewozów niebędących przewozami o charakterze użyteczności publicznej (art. 30 ust. 1 UPTZ
art. 30 UPTZ
1. Przewóz osób w zakresie publicznego transportu zbiorowego niebędący przewozem o charakterze użyteczności publicznej może być wykonywany przez przedsiębiorcę po dokonaniu zgłoszenia o zamiarze wykonywania takiego przewozu do organizatora właściwego ze względu na obszar lub zasięg przewozów i wydaniu przez tego organizatora potwierdzenia zgłoszenia przewozu, z zastrzeżeniem art. 31.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a w przypadku osoby prawnej nazwę i siedzibę przedsiębiorcy, numer identyfikacji statystycznej (REGON) oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
2) określenie proponowanej linii komunikacyjnej, na której ma odbywać się przewóz, oraz długości tej linii w kilometrach;
3) wskazanie zamierzonego okresu wykonywania przewozu.
3. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:
1) proponowany rozkład jazdy zawierający przystanki komunikacyjne lub dworce:
a) o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 7,
b) wskazane w uchwale, o której mowa w art. 15 ust. 2;
2) informację o środkach transportu, którymi przedsiębiorca zamierza wykonywać przewóz;
3) potwierdzenie uzgodnienia zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych położonych w granicach administracyjnych miast i dworców dokonane z ich właścicielami lub zarządzającymi;
4) kserokopię dokumentów potwierdzających posiadanie uprawnień do prowadzenia działalności w zakresie przewozu osób, odpowiednio do rodzaju przewozu, zgodnie z art. 6;
5) odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej.
).
4. Plan transportowy a umowy o świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego
Nawet jednak dla umów o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego plan transportowy ma znaczenie ograniczone, gdyż umowa może dotyczyć linii komunikacyjnej, linii komunikacyjnych albo sieci komunikacyjnej ujętych w planie transportowym. W razie braku planu umowy umowy o świadczenie usług mogą być podpisane na maksymalnie trzy lata


E. Prawo obce
W systemie niemieckim plan transportowy jest określany jako Nahverkehrsplan. Podstawy jego tworzenia i znaczenie zostały określone w § 8 ust. 3 PBefG (Personenbeförderungsgesetz). Ponadto zapis dotyczące planów transportowych znajdują się w ustawach krajowych o lokalnym publicznym transporcie zbiorowym (np. § 7-8 ÖPNVG Brandeburgii).

F. Wzór planu transportowego i przykładowe plany
Wzór planu transportowego zawiera uzasadnienie do projektu ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Druk Sejmowy nr VI/2916, s. 208-219).
Powszechnie dostępne są również plany poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Swój plan zamieściło w internecie miasto i gmina Krotoszyn.


CategoryPublicznyTransportZbiorowy CategoryPrawoObce
Na tej stronie nie ma komentarzy