Wersja [14262]
To jest stara wersja OdszkodowanieZaBrakMozliwosciKorzystaniaZRzeczy utworzona przez MarcinKrzymuski, 2011-05-13 13:25:18.
Odszkodowanie za utratę możliwości korzystania z rzeczy
A. Uwagi wstępne
Brak możliwości korzystania z rzeczy, czy to przez właściciela czy przez innego uprawnionego, może mieć znaczące reperkusje w sferze majątkowej.
B. Utrata możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego
Zob. opinię Rzecznika Ubezpieczonych w zakresie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Podsumowując te wywody możne je sprowadzić do następujących wniosków:
- a
- b
- c.
C. Utrata możliwości korzystania z nieruchomości
Problematyka utraty korzystania z nieruchomości nie była do tej pory przedmiotem pogłębionej dyskusji.
1. Korzystanie komercyjne – lucrum cessans wg art. 361 § 1 KC
Pozbawienie możliwości komercyjnego wykorzystania nieruchomości rodzi bez wątpienia reperkusje w sferze majątkowej. Polegają one przede wszystkim na utracie oczekiwanych zysków. Stąd też utrata tych zysków może mieścić się w formule utraconych korzyści w rozumieniu art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Pozbawienie możliwości komercyjnego wykorzystania nieruchomości rodzi bez wątpienia reperkusje w sferze majątkowej. Polegają one przede wszystkim na utracie oczekiwanych zysków. Stąd też utrata tych zysków może mieścić się w formule utraconych korzyści w rozumieniu art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
. Oznacza to konieczność weryfikacji przesłanki prawdopodobieństwa uzyskania tych korzyści.§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
2. Korzystanie dla celów prywatnych
O ile brak możliwości z komercyjnego korzystania z nieruchomości może być więc elementem szkody cywilnoprawnej, o tyle jest problematyczne domaganie się odszkodowania w razie braku możliwości korzystania z nieruchomości w celach prywatnych. Przykładowo: na skutek prac budowlanych na sąsiedniej nieruchomości doszło do naruszenia stabilności budynku sąsiedniego - domku letniskowego, w związku z czym zakazano na okres miesiąca korzystania z tego budynku. Właściciele budynku domagają się odszkodowania za czas, w którym nie mogli korzystać z domku.
O ile brak możliwości z komercyjnego korzystania z nieruchomości może być więc elementem szkody cywilnoprawnej, o tyle jest problematyczne domaganie się odszkodowania w razie braku możliwości korzystania z nieruchomości w celach prywatnych. Przykładowo: na skutek prac budowlanych na sąsiedniej nieruchomości doszło do naruszenia stabilności budynku sąsiedniego - domku letniskowego, w związku z czym zakazano na okres miesiąca korzystania z tego budynku. Właściciele budynku domagają się odszkodowania za czas, w którym nie mogli korzystać z domku.
a. regulacje ustawowe
W przypadku nieruchomości pewne wskazówki zawiera art. 129 ust. 2 PrOchrŚrod.
Na podstawie tego przepisu właściciel, a na mocy art. 129 ust. 3 PrOchrŚrod użytkownik wieczysty oraz osoba, której przysługuje prawo rzeczowe na nieruchomości, mogą domagać się odszkodowanie za niemożliwość korzystania z nieruchomości na skutek wprowadzenia ograniczenia w wyniku:
W przypadku nieruchomości pewne wskazówki zawiera art. 129 ust. 2 PrOchrŚrod.
Na podstawie tego przepisu właściciel, a na mocy art. 129 ust. 3 PrOchrŚrod użytkownik wieczysty oraz osoba, której przysługuje prawo rzeczowe na nieruchomości, mogą domagać się odszkodowanie za niemożliwość korzystania z nieruchomości na skutek wprowadzenia ograniczenia w wyniku:
- zadań ochrony zasobów środowiska (art. 130 i nast. PrOchrŚrod),
- ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania (art. 135 i nast. PrOchrŚrod),
- ustanowienia strefy przemysłowej. Celu (art. 136a i nast. PrOchrŚrod).
Podobną regulację zawiera art. 36 UPlanZagospPrzestrz
art. 36 UPlanZagospPrzestrz
1. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:
1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
2) wykupienia nieruchomości lub jej części.
2. Realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.
3. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.
4. Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości.
4a. Opłaty, o której mowa w ust. 4, nie pobiera się w przypadku nieodpłatnego przeniesienia przez rolnika własności nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego na następcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, Nr 67, poz. 411, Nr 70, poz. 416 i Nr 180, poz. 1112) albo przepisów w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Renty strukturalne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 wydanych na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz. 427 oraz z 2008 r. Nr 98, poz. 634 i Nr 214, poz. 1349). W przypadku zbycia przez następcę nieruchomości przekazanych przez rolnika przepisy o opłacie, o której mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio.
5. W razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego, w części lub w całości, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo opłata, o której mowa w ust. 4, podlegają zwrotowi odpowiednio na rzecz gminy lub na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości.
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego w części lub w całości gmina może żądać od aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości zwrotu kwoty stanowiącej równowartość wypłaconego odszkodowania.
. Zgodnie z nim dopuszczalne jest żądanie odszkodowania, jeżeli 1. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:
1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
2) wykupienia nieruchomości lub jej części.
2. Realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.
3. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.
4. Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości.
4a. Opłaty, o której mowa w ust. 4, nie pobiera się w przypadku nieodpłatnego przeniesienia przez rolnika własności nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego na następcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, Nr 67, poz. 411, Nr 70, poz. 416 i Nr 180, poz. 1112) albo przepisów w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Renty strukturalne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 wydanych na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz. 427 oraz z 2008 r. Nr 98, poz. 634 i Nr 214, poz. 1349). W przypadku zbycia przez następcę nieruchomości przekazanych przez rolnika przepisy o opłacie, o której mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio.
5. W razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego, w części lub w całości, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo opłata, o której mowa w ust. 4, podlegają zwrotowi odpowiednio na rzecz gminy lub na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości.
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego w części lub w całości gmina może żądać od aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości zwrotu kwoty stanowiącej równowartość wypłaconego odszkodowania.
- w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą
- korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone.
b. odszkodowanie w innych przypadkach
Pozostaje pytanie, czy brak możliwości korzystania z nieruchomości w ogóle albo tylko w ograniczonym zakresie. W szczególności nadal pozostaje aktualne pytanie, czy brak możliwości korzystania z nieruchomości należy do zakresu pojęcia szkody wg art. 361 § 2 KC
Pozostaje pytanie, czy brak możliwości korzystania z nieruchomości w ogóle albo tylko w ograniczonym zakresie. W szczególności nadal pozostaje aktualne pytanie, czy brak możliwości korzystania z nieruchomości należy do zakresu pojęcia szkody wg art. 361 § 2 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
. Niezależnie od źródła szkody (zobowiązanie umowne czy pozaumowne).§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
3. mieszane korzystanie (dla celów prywatnych i komercyjnych jednocześnie)
D. Uwagi prawnoporównawcze
Zob. uwagi w prawie niemieckim
CategoryRoszczeniaOdszkodowawcze
Na tej stronie nie ma komentarzy
