Wersja [15545]
To jest stara wersja OdpowiedzialnoscZaSzkodySpowodowaneZanieczyszczeniemWod utworzona przez MarcinKrzymuski, 2012-02-14 00:05:19.
Odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody wyrządzone zanieczyszczeniem wód
projekt publikacji
A. ZNACZENIE PROBLEMU
Najczęściej odpowiedzialność za szkody powstałe w związku z gospodarką wodną są analizowane w kontekście szkód powodziowych (zob. JaniszewskaPS2009 i tam podana literatura). Tymczasem ważkim problemem wydaje się również odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody spowodowane zanieczyszczeniami niesionymi przez wody. Z takimi wypadkami mieliśmy wielokrotnie do czynienia.
Jest to problem o tyle ciekawy, że przepisy ustawy - Prawo wodne (PrWodn) regulacji w tym zakresie nie zawierają.
Problem odpowiedzialności za szkody wynikające z zanieczyszczenia wód powinien być analizowany z dwóch punktów widzenia. Po pierwsze może chodzić o odpowiedzialność właściciela zanieczyszczonych wód wobec tych podmiotów, którym wody te wyrządziły szkody cywilnoprawne (odpowiedzialność za wody zanieczyszczone). Po drugie należy na ten problem spojrzeć z punktu widzenia właściciela wód, którego wody zostały zanieczyszczone powodując w ten sposób uszczerbek w dobrach i interesach chronionych prawem (odpowiedzialność za zanieczyszczenie wód).
B. CZĘŚĆ PIERWSZA - ODPOWIEDZIALNOŚĆ WŁAŚCICIELA ZA WODY ZANIECZYSZCZONE
1. Własność wód
Pierwszym problemem, z jakim konfrontuje nas zagadnienie odpowiedzialności za szkody niesione zanieczyszczonymi wodami jest ich własność. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 44 KC
Odpowiedzialność za wody zanieczyszczone (skażone) zamknięte w pojemnikach (cysternach, beczkach) jest w miarę nieproblematyczna. Tutaj w grę wchodzić będzie z reguły odpowiedzialność przedsiębiorcy - wytwórcy zanieczyszczeń, wobec czego kwestie własności będą raczej wtórne.
Podobnie w przypadku zanieczyszczeń wydobywających się ze zbiorników zakładowych główną podstawą odpowiedzialności będzie z reguły prowadzenie przedsiębiorstwa wykorzystującego siły przyrody - art. 435 KC
Natomiast zanieczyszczone śródlądowe wody powierzchniowe płynące (cieki) są własnością Skarbu Państwa (art. 10 ust. 1a PrWodn
Wody stojące (jeziora oraz inne naturalne zbiorniki wodne) mogą być natomiast przedmiotem własności Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych (art. 10 ust. 1 PrWodn
2. Zanieczyszczenie wód - definicja
"Zanieczyszczenia wód rozumiane są jako zmiana składu lub stanu wód, która czyni te wody miej przydatnymi do jednego lub wszystkich celów, którym mogłaby służyć w swym stanie naturalnym. Zanieczyszczenie wód objawia się przekroczeniem w nich parametrów fizycznych, chemicznych i biologicznych." (cytat za stroną Portfel.pl)
Stan faktyczny jest obecnie taki, iż w naszym kraju tylko połowa ludności jest objęta oczyszczalniami.
3. Podstawy prawne odpowiedzialności cywilnoprawnej właściciela wód
zob. art. 323 PrOchrŚrodow
Pierwszym problemem, z jakim konfrontuje nas zagadnienie odpowiedzialności za szkody niesione zanieczyszczonymi wodami jest ich własność. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 44 KC
art. 44 KC
Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
i art. 45 KCMieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
art. 45 KC
Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.
przedmiotem własności mogą być rzeczy o charakterze materialnym, występujące w dowolnym stanie skupienia, o ile pod względem fizycznym i prawnym są na tyle wyodrębnione, że mogą być samodzielnie występować w obrocie. W przypadku wód zanieczyszczonych problematyczne jest ich wyodrębnienie.Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.
Odpowiedzialność za wody zanieczyszczone (skażone) zamknięte w pojemnikach (cysternach, beczkach) jest w miarę nieproblematyczna. Tutaj w grę wchodzić będzie z reguły odpowiedzialność przedsiębiorcy - wytwórcy zanieczyszczeń, wobec czego kwestie własności będą raczej wtórne.
Podobnie w przypadku zanieczyszczeń wydobywających się ze zbiorników zakładowych główną podstawą odpowiedzialności będzie z reguły prowadzenie przedsiębiorstwa wykorzystującego siły przyrody - art. 435 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
.§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
Natomiast zanieczyszczone śródlądowe wody powierzchniowe płynące (cieki) są własnością Skarbu Państwa (art. 10 ust. 1a PrWodn
art. 10 PrWodn
1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.
). Podobnie wymienione w tym przepisie morskie oraz wody podziemne.1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.
Wody stojące (jeziora oraz inne naturalne zbiorniki wodne) mogą być natomiast przedmiotem własności Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych (art. 10 ust. 1 PrWodn
art. 10 PrWodn
1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.
).1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.
2. Zanieczyszczenie wód - definicja
"Zanieczyszczenia wód rozumiane są jako zmiana składu lub stanu wód, która czyni te wody miej przydatnymi do jednego lub wszystkich celów, którym mogłaby służyć w swym stanie naturalnym. Zanieczyszczenie wód objawia się przekroczeniem w nich parametrów fizycznych, chemicznych i biologicznych." (cytat za stroną Portfel.pl)
Stan faktyczny jest obecnie taki, iż w naszym kraju tylko połowa ludności jest objęta oczyszczalniami.
3. Podstawy prawne odpowiedzialności cywilnoprawnej właściciela wód
zob. art. 323 PrOchrŚrodow
art. 323 PrOchrŚrodow
1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
, art. 435 KC1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
, PrWodn - brak regulacji?§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
C. CZĘŚĆ DRUGA - ODPOWIEDZIALNOŚĆ WOBEC WŁAŚCICIELA WODY ZA ZANIECZYSZCZENIE WÓD
1. Wody jako przedmiot ochrony prywatnoprawnej
Jako przedmiot własności
Jako dobro osobiste?
Środowisko (lub jego element) jako przedmiot ochrony
2. Podstawy prawne odpowiedzialności cywilnoprawnej zanieczyszczającego wody
zob. art. 323 PrOchrŚrodow
Jako przedmiot własności
Jako dobro osobiste?
Środowisko (lub jego element) jako przedmiot ochrony
2. Podstawy prawne odpowiedzialności cywilnoprawnej zanieczyszczającego wody
zob. art. 323 PrOchrŚrodow
art. 323 PrOchrŚrodow
1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
, art. 435 KC1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
, PrWodn - brak regulacji?§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
D. POZWOLENIE WODNOPRAWNE
Kwestie pozwolenia wodnoprawnego - pole do zastosowania art. 325 PrOchrŚrodow
art. 325 PrOchrŚrodow
Odpowiedzialności za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko nie wyłącza okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej granicach.
?Odpowiedzialności za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko nie wyłącza okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej granicach.
E. ZAGADNIENIA PRAWA PRYWATNEGO MIĘDZYNARODOWEGO
Ponieważ granice Polski na zachodzie i częściowo na wschodzie przebiegają z biegiem rzek problem odpowiedzialności cywilnoprawnej za skutki zanieczyszczenia wód może się również pojawić w ujęciu transgranicznym. Przepisami właściwymi do ustalenia odpowiedzialności będą przepisy rozporządzenia 864/2007 (RozpUERzymII).
zob. Art. 7 RozpUERzymII
art. 7 RozpUERzymII
Prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego ze szkody w środowisku naturalnym lub ze szkody na osobie lub w mieniu, będącej następstwem takiej szkody, jest prawo określone zgodnie z art. 4 ust. 1, chyba że osoba dochodząca odszkodowania decyduje się poddać swoje roszczenie prawu państwa, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę.
Prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego ze szkody w środowisku naturalnym lub ze szkody na osobie lub w mieniu, będącej następstwem takiej szkody, jest prawo określone zgodnie z art. 4 ust. 1, chyba że osoba dochodząca odszkodowania decyduje się poddać swoje roszczenie prawu państwa, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę.
Por. JaniszewskaPS2009 (zeszyt 11-12)
CategoryOdpowiedzialnoscOdszkodowawcza CategoryRoszczeniaOdszkodowawcze CategoryPrawoWodne CategoryOchronaSrodowiska
Na tej stronie nie ma komentarzy
