Prawo właściwe dla odpowiedzialności cywilnej za czyn nieuczciwej konkurencji
A. Wstęp
W tym opracowaniu omówione zostaną zasady ustalania prawa właściwego dla ochrony cywilnoprawnej przed czynami nieuczciwej konkurencji. Zasady ustalania właściwości sądu do orzekania w tych sprawach przedstawione zostały osobno.
B. Umowy międzynarodowe
Umowy międzynarodowe zawierające normy kolizyjne albo przepisy materialnoprawne mają pierwszeństwo w stosowaniu przed przepisami prawa krajowego (zob. art. 91 ust. 2 Konstytucja
art. 91 Konstytucja
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
). Mają one również z reguły pierwszeństwo przed przepisami prawa unijnego (zob. w szczególności dla niniejszej problematyki art. 28 RozpUERzymII1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
art. 28 RozpUERzymII
1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
).1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
1. Konwencja związkowa paryska z 1883 r.
Polska przystąpiła do Konwencji związkowej paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 20.3.1883 r. w 1931 r. (Dz.U. z 1932 r. Nr 2, poz. 8 i 9). Oprócz Polski aktualnie stronami tej Konwencji są 173 państwa (stan na dzień 17.11.2011 r. - zob. strona WIPO).
Polska przystąpiła do Konwencji związkowej paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 20.3.1883 r. w 1931 r. (Dz.U. z 1932 r. Nr 2, poz. 8 i 9). Oprócz Polski aktualnie stronami tej Konwencji są 173 państwa (stan na dzień 17.11.2011 r. - zob. strona WIPO).
a. zakres stosowania Konwencji związkowej paryskiej
Czasowe i terytorialne ramy stosowania Konwencji wyjaśniono już we wstępie do niniejszej części opracowania.
Pod względem przedmiotowym Konwencja dotyczy są ochrony patentów na wynalazki, wzory użytkowe, rysunki i modele przemysłowe, znaki fabryczne lub handlowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji (art. 1 zd. 2 Konwencji).
Od strony podmiotowej Konwencja brak jest większych ograniczeń, poza przynależnością podmiotu do jednego z krajów zawierających umowę (por. art. 2 zd. 1 Konwencji). Ponadto ochroną Konwencji są objęte również podmioty zamieszkałe lub posiadające "rzeczywiste i poważne przedsiębiorstwa przemysłowe lub handlowe na terytorjum (pisow. orygin. - uw. MK) jednego z krajów Związku". Nie ma więc znaczenia przynależność państwowa podmiotu powołującego się na zasady wynikające z Konwencji. Decydujące jest miejsce zamieszkania albo posiadanie kwalifikowanego przedsiębiorstwa na obszarze obowiązywania Konwencji. Z uwagi na to, że stronami są obecnie 174 państwa, trudno jest odnaleźć państwo pozostające poza nią.
b. zakaz dyskryminacji - art. 2 Konwencji
Przepis art. 2 Konwencji wyraża zakaz dyskryminacji podmiotów objętych zakresem zastosowania Konwencji. Dla uzyskania skutecznej ochrony prawnej nie można wymagać od podmiotu, którego prawa zostały naruszone, posiadania miejsca zamieszkania albo siedziby w państwie. Ochrona prawna przysługująca tym podmiotom jest identyczna jak ta, która jest udzielana podmiotom przynależnym do państwa członkowskiego Konwencji. Również warunki formalne uzyskania "opieki prawnej" przeciwko nieuczciwej konkurencji mają być tożsame dla wszystkich podmiotów. Art. 2 Konwencji może być bezpośrednią podstawą roszczeń i żądań (MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 29 i wskazane tam orzecznictwo BGH). Zasadę wynikającą z art. 2 Konwencji realizuje w porządku prawnym art. 4 UZwalczNieuczKonkurenc
Z kolizyjnoprawnego punktu widzenia przepis art. 2 Konwencji wyraża zasadę stosowania prawa państwa, na którego obszarze żąda się ochrony (MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 25).
Czasowe i terytorialne ramy stosowania Konwencji wyjaśniono już we wstępie do niniejszej części opracowania.
Pod względem przedmiotowym Konwencja dotyczy są ochrony patentów na wynalazki, wzory użytkowe, rysunki i modele przemysłowe, znaki fabryczne lub handlowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji (art. 1 zd. 2 Konwencji).
Od strony podmiotowej Konwencja brak jest większych ograniczeń, poza przynależnością podmiotu do jednego z krajów zawierających umowę (por. art. 2 zd. 1 Konwencji). Ponadto ochroną Konwencji są objęte również podmioty zamieszkałe lub posiadające "rzeczywiste i poważne przedsiębiorstwa przemysłowe lub handlowe na terytorjum (pisow. orygin. - uw. MK) jednego z krajów Związku". Nie ma więc znaczenia przynależność państwowa podmiotu powołującego się na zasady wynikające z Konwencji. Decydujące jest miejsce zamieszkania albo posiadanie kwalifikowanego przedsiębiorstwa na obszarze obowiązywania Konwencji. Z uwagi na to, że stronami są obecnie 174 państwa, trudno jest odnaleźć państwo pozostające poza nią.
b. zakaz dyskryminacji - art. 2 Konwencji
Przepis art. 2 Konwencji wyraża zakaz dyskryminacji podmiotów objętych zakresem zastosowania Konwencji. Dla uzyskania skutecznej ochrony prawnej nie można wymagać od podmiotu, którego prawa zostały naruszone, posiadania miejsca zamieszkania albo siedziby w państwie. Ochrona prawna przysługująca tym podmiotom jest identyczna jak ta, która jest udzielana podmiotom przynależnym do państwa członkowskiego Konwencji. Również warunki formalne uzyskania "opieki prawnej" przeciwko nieuczciwej konkurencji mają być tożsame dla wszystkich podmiotów. Art. 2 Konwencji może być bezpośrednią podstawą roszczeń i żądań (MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 29 i wskazane tam orzecznictwo BGH). Zasadę wynikającą z art. 2 Konwencji realizuje w porządku prawnym art. 4 UZwalczNieuczKonkurenc
art. 4 UZwalczNieuczKonkurenc
Zagraniczne osoby fizyczne i prawne korzystają z uprawnień wynikających z przepisów ustawy na podstawie umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub na zasadzie wzajemności.
.Zagraniczne osoby fizyczne i prawne korzystają z uprawnień wynikających z przepisów ustawy na podstawie umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub na zasadzie wzajemności.
Z kolizyjnoprawnego punktu widzenia przepis art. 2 Konwencji wyraża zasadę stosowania prawa państwa, na którego obszarze żąda się ochrony (MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 25).
c. nakaz zapewnienia skutecznej ochrony - art. 10 bis Konwencji
Przepis ten wymaga, aby ustawodawstwo państwa, w którym żąda się ochrony, przewidywało środki zapewniające skuteczną ochronę przeciwko czynom nieuczciwej konkurencji.
Skuteczne środki to takie, które zapewniają usunięcie stanu nieuczciwej konkurencji i ich bezpośrednich następstw.
Definicja i przykłady czynów nieuczciwej konkurencji ustalone zostały w art. 10bis zd. 2 i 3. O ile w zd. 2 zawarta jest klauzula generalna, o tyle w zd. 3 jako szczególny przykład naruszenia zasad uczciwej konkurencji podaje się reklamę wprowadzającą w błąd.
W prawie polskim klauzula generalna wyrażona została w art. 3 ust. 1 UZwalczNieuczKonkurenc
Art. 10bis Konwencji jest również przepisem stosowanym bezpośrednio ((MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 29).
Przepis ten wymaga, aby ustawodawstwo państwa, w którym żąda się ochrony, przewidywało środki zapewniające skuteczną ochronę przeciwko czynom nieuczciwej konkurencji.
Skuteczne środki to takie, które zapewniają usunięcie stanu nieuczciwej konkurencji i ich bezpośrednich następstw.
Definicja i przykłady czynów nieuczciwej konkurencji ustalone zostały w art. 10bis zd. 2 i 3. O ile w zd. 2 zawarta jest klauzula generalna, o tyle w zd. 3 jako szczególny przykład naruszenia zasad uczciwej konkurencji podaje się reklamę wprowadzającą w błąd.
W prawie polskim klauzula generalna wyrażona została w art. 3 ust. 1 UZwalczNieuczKonkurenc
art. 3 UZwalczNieuczKonkurenc
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
. Zgodnie z nim czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Zachodzą wątpliwości co do zgodności art. 3 ust. 1 UZwalczNieuczKonkurenc1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
art. 3 UZwalczNieuczKonkurenc
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
z art. 10bis zd. 2 Konwencji, który wydaje się być sformułowanym jeszcze bardziej ogólnie. W szczególności problematyczny jest stawiany przez polską regulację wymóg zagrożenia lub naruszenia interesu innego przedsiębiorcy lub klienta czynem nieuczciwej konkurencji. Tego wymogu w Konwencji brak. Zgodnie z nią czynem nieuczciwej konkurencji jest już "każdy akt konkurencji sprzeczny z uczciwemi zwyczajami przemysłowemi lub handlowemi", niezależnie od jego zdatności do naruszenia lub zagrożenia interesów innych uczestników rynku. 1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
Art. 10bis Konwencji jest również przepisem stosowanym bezpośrednio ((MünchKomm/Drexl, Int. Wirtschaftsrecht, 2010, nb. 29).
d. znaczenie Konwencji dla praktyki
Stosowanie Konwencji w sprawach transgranicznych jest celowe, gdy podmioty zagraniczne ubiegają się w Polsce o ochronę przed nieuczciwą konkurencją i żądają skutecznej oraz takiej samej ochrony jak podmioty mające siedzibę w Polsce. Unijny zakaz dyskryminacji (art. 18 TFUE) permanentnie ruguje podstawy nierównego traktowania podmiotów unijnych, również w zakresie ochrony przed nieuczciwą konkurencją.
Stosowanie Konwencji w sprawach transgranicznych jest celowe, gdy podmioty zagraniczne ubiegają się w Polsce o ochronę przed nieuczciwą konkurencją i żądają skutecznej oraz takiej samej ochrony jak podmioty mające siedzibę w Polsce. Unijny zakaz dyskryminacji (art. 18 TFUE) permanentnie ruguje podstawy nierównego traktowania podmiotów unijnych, również w zakresie ochrony przed nieuczciwą konkurencją.
2. Porozumienie madryckie z 1891 r.
Polska związana jest także postanowieniami Porozumienia z dnia 14.4.1891 r. dotyczącego zwalczania fałszywych oznaczeń pochodzenia towarów (Dz.U. z 1932 r. Nr 47, poz. 446), które weszło w życie 23.10.1928 r.
Polska związana jest także postanowieniami Porozumienia z dnia 14.4.1891 r. dotyczącego zwalczania fałszywych oznaczeń pochodzenia towarów (Dz.U. z 1932 r. Nr 47, poz. 446), które weszło w życie 23.10.1928 r.
3. Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej z 1994 r.
Jest to załącznik do umowy o ustanowieniu WTO (Światowej Organizacji Handlu). W Polsce tekst porozumienia opublikowano w 1996 r. w obwieszczeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 12 lutego 1996 r. w sprawie publikacji załączników do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) (Dz.U. z 1996 r. Nr 32, poz. 143). Umowa o utworzeniu WTO weszła w stosunku do RP w życie z dniem 1.7.1995 (zob. oświadczenie rządowe z dnia 31.7.1995 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 98, poz. 484 z późn. zm.)).
Jest to załącznik do umowy o ustanowieniu WTO (Światowej Organizacji Handlu). W Polsce tekst porozumienia opublikowano w 1996 r. w obwieszczeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 12 lutego 1996 r. w sprawie publikacji załączników do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) (Dz.U. z 1996 r. Nr 32, poz. 143). Umowa o utworzeniu WTO weszła w stosunku do RP w życie z dniem 1.7.1995 (zob. oświadczenie rządowe z dnia 31.7.1995 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 98, poz. 484 z późn. zm.)).
C. Rozporządzenie Rzym II
Zob. art. 6 RozpUERzymII
art. 6 RozpUERzymII
1. Prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu nieuczciwej konkurencji jest prawo państwa, w którym występuje lub jest prawdopodobne wystąpienie naruszenia stosunków konkurencyjnych lub zbiorowych interesów konsumentów.
2. W przypadku gdy czyn nieuczciwej konkurencji narusza wyłącznie interesy oznaczonego konkurenta, stosuje się art. 4.
3. a) Prawem właściwym dla zobowiązań pozaumownych wynikających z ograniczenia konkurencji jest prawo państwa, na którego rynku praktyki te wywołują skutek lub na którego rynku zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku.
b) W sytuacji kiedy praktyki te wywołują skutek lub zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku na rynku więcej niż jednego państwa osoba dochodząca odszkodowania, wszczynająca postępowanie w sądzie miejsca zamieszkania pozwanego, może zamiast tego oprzeć swoje żądanie na prawie sądu, do którego zwróciła się o rozstrzygnięcie sprawy, pod warunkiem że rynek tego państwa członkowskiego należy do rynków, bezpośrednio i w istotny sposób dotkniętych ograniczeniem konkurencji, z którego to wynika zobowiązanie pozaumowne stanowiące podstawę żądania. Jeżeli postępowanie wszczynane jest na podstawie właściwych przepisów o jurysdykcji przeciwko więcej niż jednemu pozwanemu w tym sądzie, żądanie może być oparte na prawie tego sądu, tylko pod warunkiem że ograniczenie konkurencji, którego dotyczy żądanie wobec każdego z tych pozwanych, bezpośrednio i w istotny sposób wpływa również na rynek państwa członkowskiego tego sądu.
4. Prawo właściwe mające zastosowanie zgodnie z niniejszym artykułem nie może zostać wyłączone w drodze porozumienia zawartego zgodnie z art. 14.
i SwierczynskiKwartalnikNaukowyPrawoMediowElektronicznych20101. Prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu nieuczciwej konkurencji jest prawo państwa, w którym występuje lub jest prawdopodobne wystąpienie naruszenia stosunków konkurencyjnych lub zbiorowych interesów konsumentów.
2. W przypadku gdy czyn nieuczciwej konkurencji narusza wyłącznie interesy oznaczonego konkurenta, stosuje się art. 4.
3. a) Prawem właściwym dla zobowiązań pozaumownych wynikających z ograniczenia konkurencji jest prawo państwa, na którego rynku praktyki te wywołują skutek lub na którego rynku zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku.
b) W sytuacji kiedy praktyki te wywołują skutek lub zachodzi prawdopodobieństwo wywołania przez nie skutku na rynku więcej niż jednego państwa osoba dochodząca odszkodowania, wszczynająca postępowanie w sądzie miejsca zamieszkania pozwanego, może zamiast tego oprzeć swoje żądanie na prawie sądu, do którego zwróciła się o rozstrzygnięcie sprawy, pod warunkiem że rynek tego państwa członkowskiego należy do rynków, bezpośrednio i w istotny sposób dotkniętych ograniczeniem konkurencji, z którego to wynika zobowiązanie pozaumowne stanowiące podstawę żądania. Jeżeli postępowanie wszczynane jest na podstawie właściwych przepisów o jurysdykcji przeciwko więcej niż jednemu pozwanemu w tym sądzie, żądanie może być oparte na prawie tego sądu, tylko pod warunkiem że ograniczenie konkurencji, którego dotyczy żądanie wobec każdego z tych pozwanych, bezpośrednio i w istotny sposób wpływa również na rynek państwa członkowskiego tego sądu.
4. Prawo właściwe mające zastosowanie zgodnie z niniejszym artykułem nie może zostać wyłączone w drodze porozumienia zawartego zgodnie z art. 14.
CategoryZwalczanieNieuczciwejKonkurencji CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodowe CategoryRozporzadzenieRzymII
Na tej stronie nie ma komentarzy
