Wiki source for OdpowiedzialnoscCywilnaZaArtykulyWPrasieZagranicznej
====Naruszenie dóbr osobistych w prasie zagranicznej====
==międzynarodowe prawo prywatne i delikty prasowe==
Naruszenia dóbr osobistych na skutek publikacji w prasie zagranicznej nie są w czasach obecnych niczym wyjątkowym. W takich wypadkach pojawiają się pytania o skuteczną ochronę cywilnoprawną przed naruszeniami i o ewentualną odpowiedzialność sprawcy naruszenia na gruncie prawa cywilnego.
((1)) Prawo krajowe
Dobra osobiste podlegają wg polskiego Kodeksu cywilnego ochronie na podstawie {{pu przepis="art. 23 KC"}} i {{pu przepis="art. 24 KC"}}. Naruszenia takich dóbr jak np. cześć, swoboda sumienia, nazwisko, wizerunek czy tajemnica korespondencji prowadzą do odpowiedzialności na płaszczyźnie prawa cywilnego. Ta może polegać na obowiązku zaniechania naruszeń, usunięciu jego skutków, zapłacie zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłacie stosownej sumy na cel społeczny ({{pu przepis="art. 24 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 448 KC"}}). Ułatwieniem dla osoby, której dobro osobiste zostało naruszone jest domniemanie bezprawności tego naruszenia.
Podobne zasady obowiązują we Francji (art. 9 Codé Civil i art. 1382 Codé Civil). W Austrii obok ogólnej deklaracji dot. praw przyrodzonych (§ 16 ABGB) roszczenie o zadośćuczynienie za naruszenie sfery intymnej przez media wynika z § 7 ustawy medialnej. Jego wysokość nie może jednak przekraczać 14.535 euro. Prawo niemieckie z kolei nie przewiduje szczególnych reguł dla ochrony dóbr osobistych, wobec czego podlega ona zasadom ogólnym ([[http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/__823.html § 823 i nast. BGB]]). Brak domniemania bezprawności oraz konieczność wykazania winy sprawcy szkody, powoduje, iż żądanie ochrony wg tych przepisów nie koniecznie musi być dla poszkodowanego korzystne. Poza tym prawo niemieckie przewiduje zadośćuczynienie tylko w przypadku naruszenia takich dóbr jak integralność cielesna, zdrowie, wolność i prawo do ochrony przed czynami nierządnymi ([[http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/__253.html § 253 ust. 2 BGB]]). Przy naruszeniu dobrego imienia na skutek zniesławienia (üble Nachrede) lub zniewagi (Verleumdung) roszczenie o zadośćuczynienie może opierać się na § 823 BGB w zw. z Art. 1 ust. 1 oraz Art. 2 ust. 1 [[http://bundesrecht.juris.de/gg/index.html Grundgesetz]].
((1)) Ustalenie prawa właściwego
Gdy ingerencja w dobra osobiste nastąpiła za granicą (satyra w zagranicznej gazecie, publikacja fotografii z życia intymnego), konieczne jest ustalenie prawa właściwego, według którego nastąpi odpowiedzialność sprawcy za wyrządzenie szkody niemajątkowej.
Niestety, z powodów politycznych kwestie związane z ustaleniem prawa właściwego dla ochrony dóbr osobistych nie stały się przedmiotem regulacji rozporządzenia nr 2007/864/WE z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (tzw. rozporządzenie Rzym II - {{pu akt="RozpUERzymII"}}). Rezygnację z zamieszczenia tych regulacji wymusiła głównie Wielka Brytania w celu ochrony swoich tabloidów. Ten stan rzeczy jakiś czas na pewno pozostanie niezmienny. Komisja Europejska ma jednak za zadanie do dnia 20 sierpnia 2011 r. przedłożyć sprawozdanie ze stosowania rozporządzenia Rzym II. Sprawozdanie może zostać uzupełnione o wnioski dotyczące zmiany rozporządzenia. Nie jest więc wykluczone, iż w nieodległej perspektywie reguły kolizyjne dotyczące ochrony dóbr osobistych zostaną w całej Europie ujednolicone.
((1)) Polskie reguły kolizyjne
Na razie pozostaje jednak wyłącznie stosowanie przepisów krajowych. zawartych w Polsce w ustawie z 1965 r. - Prawo prywatne międzynarodowe ({{pu akt="PrPrywMiędzyn"}}). Zgodnie z {{pu przepis="art. 31 § 1 PrPrywMiędzyn"}} miarodajne dla roszczeń o ochronę dóbr osobistych byłoby prawo państwa, w którym nastąpiło zdarzenie będące źródłem zobowiązania. Miejscem zdarzenia powodującego szkodę może być zarówno państwo, w którym działał sprawca naruszenia (siedziby wydawnictwa) albo miejsce, gdzie powstała szkoda (miejsce zamieszkania osoby, której dobra naruszono). Problem powstaje wówczas, gdy sprawca działał w innym państwie niż to, w którym doszło do naruszenia dobra, gdyż np. siedziba wydawnictwa znajduje się w Niemczech, a miejscem zamieszkania poszkodowanego jest Polska (tzw. [[WielomiejscowoscProsta wielomiejscowość prosta]]). Jeszcze bardziej skomplikowana jest sytuacja, gdy czasopismo kolportowane było w wielu krajach ([[WielomiejscowoscZlozona wielomiejscowość złożona]]). W tej sytuacji pojawia się pytanie, które prawo ma zastosować sąd orzekający.
Generalnie przyjmuje się obecnie w polskiej literaturze prawniczej, iż sąd polski powinien w sytuacji mnogości porządków prawnych zastosować prawo najkorzystniejszego dla poszkodowanego. Istotne jest więc, aby pełnomocnicy osoby, która domaga się ochrony dóbr osobistych, również dokładnie rozważyli skutki zastosowania określonego porządku prawnego, aby osiągnąć maksymalny pułap ochrony.
((1)) Wpływ orzecznictwa Trybunału Europejskiego
Trybunał Europejski w wyroku z dnia 7 marca 1995 r. w sprawie Shevill (C-68/93) zajął się sprawą właściwości sądów w sprawach deliktów prasowych (francuska gazeta opublikowała zdjęcia powódki wiążąc ją z handlem narkotykami, zaś czasopismo było sprzedawane we Francji oraz w Anglii, gdzie mieszkała poszkodowana). Trybunał w orzeczeniu tym przyjął wykładnię mozaikową {{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}} (tj. rozporządzenia 44/2001/WE (Bruksela I)), wedle której właściwe są nie tylko sądy państwa w którym siedzibę ma wydawca gazety. Sprawa może być także wytoczona przez sąd każdego innego państwa, w którym kolportowano czasopismo, jeżeli osoba, której sprawa dotyczy, jest tam znana. Właściwość sądów tego kraju ogranicza się jednak tylko do wysokości faktycznie wyrządzonej w danym państwie szkody. Dochodzenie dalszej szkody wymaga więc wytoczenia nowego powództwa w innym państwie.
Orzeczenie ETS dotyczyło kwestii proceduralnych (właściwości sądu), lecz zasada z niego wynikająca daje się przełożyć na kwestie kolizyjnoprawne. Sugeruje się więc, aby przyszła europejska norma kolizyjna prowadziła do tego, by sąd orzekający stosował prawo obowiązujące w miejscu jego siedziby (//lex fori//). Skutkować będzie to tym, iż sąd miejsca siedziby wydawnictwa rozstrzygać będzie o całości żądania według przepisów jego własnego prawa. Natomiast sądy państw, w których nastąpiła dystrybucja czasopisma, rozstrzygać będą według własnych przepisów o skutkach naruszenia dóbr osobistych, ale z ograniczeniem do tych szkód niemajątkowych, jakie powstały na obszarze ich właściwości.
Już teraz można jednak rozważać, czy w tą stronę nie powinna iść interpretacja {{pu przepis="art. 31 § 1 PrPrywMiędzyn"}}. Sprawa o ochronę dóbr osobistych może więc zostać wytoczona przed sąd polski ({{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}}), o ile w ogóle czasopismo było w Polsce dystrybuowane. Sąd winien wówczas ocenić konsekwencje naruszenia dóbr osobistych według opisanych na wstępie przepisów polskiego prawa ograniczając się jednak do skutków zaistniałych na obszarze Polski.
----
CategoryArtykuly CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodowe CategoryCzynyNiedozwolone CategoryOchronaDobrOsobistych
==międzynarodowe prawo prywatne i delikty prasowe==
Naruszenia dóbr osobistych na skutek publikacji w prasie zagranicznej nie są w czasach obecnych niczym wyjątkowym. W takich wypadkach pojawiają się pytania o skuteczną ochronę cywilnoprawną przed naruszeniami i o ewentualną odpowiedzialność sprawcy naruszenia na gruncie prawa cywilnego.
((1)) Prawo krajowe
Dobra osobiste podlegają wg polskiego Kodeksu cywilnego ochronie na podstawie {{pu przepis="art. 23 KC"}} i {{pu przepis="art. 24 KC"}}. Naruszenia takich dóbr jak np. cześć, swoboda sumienia, nazwisko, wizerunek czy tajemnica korespondencji prowadzą do odpowiedzialności na płaszczyźnie prawa cywilnego. Ta może polegać na obowiązku zaniechania naruszeń, usunięciu jego skutków, zapłacie zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłacie stosownej sumy na cel społeczny ({{pu przepis="art. 24 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 448 KC"}}). Ułatwieniem dla osoby, której dobro osobiste zostało naruszone jest domniemanie bezprawności tego naruszenia.
Podobne zasady obowiązują we Francji (art. 9 Codé Civil i art. 1382 Codé Civil). W Austrii obok ogólnej deklaracji dot. praw przyrodzonych (§ 16 ABGB) roszczenie o zadośćuczynienie za naruszenie sfery intymnej przez media wynika z § 7 ustawy medialnej. Jego wysokość nie może jednak przekraczać 14.535 euro. Prawo niemieckie z kolei nie przewiduje szczególnych reguł dla ochrony dóbr osobistych, wobec czego podlega ona zasadom ogólnym ([[http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/__823.html § 823 i nast. BGB]]). Brak domniemania bezprawności oraz konieczność wykazania winy sprawcy szkody, powoduje, iż żądanie ochrony wg tych przepisów nie koniecznie musi być dla poszkodowanego korzystne. Poza tym prawo niemieckie przewiduje zadośćuczynienie tylko w przypadku naruszenia takich dóbr jak integralność cielesna, zdrowie, wolność i prawo do ochrony przed czynami nierządnymi ([[http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/__253.html § 253 ust. 2 BGB]]). Przy naruszeniu dobrego imienia na skutek zniesławienia (üble Nachrede) lub zniewagi (Verleumdung) roszczenie o zadośćuczynienie może opierać się na § 823 BGB w zw. z Art. 1 ust. 1 oraz Art. 2 ust. 1 [[http://bundesrecht.juris.de/gg/index.html Grundgesetz]].
((1)) Ustalenie prawa właściwego
Gdy ingerencja w dobra osobiste nastąpiła za granicą (satyra w zagranicznej gazecie, publikacja fotografii z życia intymnego), konieczne jest ustalenie prawa właściwego, według którego nastąpi odpowiedzialność sprawcy za wyrządzenie szkody niemajątkowej.
Niestety, z powodów politycznych kwestie związane z ustaleniem prawa właściwego dla ochrony dóbr osobistych nie stały się przedmiotem regulacji rozporządzenia nr 2007/864/WE z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (tzw. rozporządzenie Rzym II - {{pu akt="RozpUERzymII"}}). Rezygnację z zamieszczenia tych regulacji wymusiła głównie Wielka Brytania w celu ochrony swoich tabloidów. Ten stan rzeczy jakiś czas na pewno pozostanie niezmienny. Komisja Europejska ma jednak za zadanie do dnia 20 sierpnia 2011 r. przedłożyć sprawozdanie ze stosowania rozporządzenia Rzym II. Sprawozdanie może zostać uzupełnione o wnioski dotyczące zmiany rozporządzenia. Nie jest więc wykluczone, iż w nieodległej perspektywie reguły kolizyjne dotyczące ochrony dóbr osobistych zostaną w całej Europie ujednolicone.
((1)) Polskie reguły kolizyjne
Na razie pozostaje jednak wyłącznie stosowanie przepisów krajowych. zawartych w Polsce w ustawie z 1965 r. - Prawo prywatne międzynarodowe ({{pu akt="PrPrywMiędzyn"}}). Zgodnie z {{pu przepis="art. 31 § 1 PrPrywMiędzyn"}} miarodajne dla roszczeń o ochronę dóbr osobistych byłoby prawo państwa, w którym nastąpiło zdarzenie będące źródłem zobowiązania. Miejscem zdarzenia powodującego szkodę może być zarówno państwo, w którym działał sprawca naruszenia (siedziby wydawnictwa) albo miejsce, gdzie powstała szkoda (miejsce zamieszkania osoby, której dobra naruszono). Problem powstaje wówczas, gdy sprawca działał w innym państwie niż to, w którym doszło do naruszenia dobra, gdyż np. siedziba wydawnictwa znajduje się w Niemczech, a miejscem zamieszkania poszkodowanego jest Polska (tzw. [[WielomiejscowoscProsta wielomiejscowość prosta]]). Jeszcze bardziej skomplikowana jest sytuacja, gdy czasopismo kolportowane było w wielu krajach ([[WielomiejscowoscZlozona wielomiejscowość złożona]]). W tej sytuacji pojawia się pytanie, które prawo ma zastosować sąd orzekający.
Generalnie przyjmuje się obecnie w polskiej literaturze prawniczej, iż sąd polski powinien w sytuacji mnogości porządków prawnych zastosować prawo najkorzystniejszego dla poszkodowanego. Istotne jest więc, aby pełnomocnicy osoby, która domaga się ochrony dóbr osobistych, również dokładnie rozważyli skutki zastosowania określonego porządku prawnego, aby osiągnąć maksymalny pułap ochrony.
((1)) Wpływ orzecznictwa Trybunału Europejskiego
Trybunał Europejski w wyroku z dnia 7 marca 1995 r. w sprawie Shevill (C-68/93) zajął się sprawą właściwości sądów w sprawach deliktów prasowych (francuska gazeta opublikowała zdjęcia powódki wiążąc ją z handlem narkotykami, zaś czasopismo było sprzedawane we Francji oraz w Anglii, gdzie mieszkała poszkodowana). Trybunał w orzeczeniu tym przyjął wykładnię mozaikową {{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}} (tj. rozporządzenia 44/2001/WE (Bruksela I)), wedle której właściwe są nie tylko sądy państwa w którym siedzibę ma wydawca gazety. Sprawa może być także wytoczona przez sąd każdego innego państwa, w którym kolportowano czasopismo, jeżeli osoba, której sprawa dotyczy, jest tam znana. Właściwość sądów tego kraju ogranicza się jednak tylko do wysokości faktycznie wyrządzonej w danym państwie szkody. Dochodzenie dalszej szkody wymaga więc wytoczenia nowego powództwa w innym państwie.
Orzeczenie ETS dotyczyło kwestii proceduralnych (właściwości sądu), lecz zasada z niego wynikająca daje się przełożyć na kwestie kolizyjnoprawne. Sugeruje się więc, aby przyszła europejska norma kolizyjna prowadziła do tego, by sąd orzekający stosował prawo obowiązujące w miejscu jego siedziby (//lex fori//). Skutkować będzie to tym, iż sąd miejsca siedziby wydawnictwa rozstrzygać będzie o całości żądania według przepisów jego własnego prawa. Natomiast sądy państw, w których nastąpiła dystrybucja czasopisma, rozstrzygać będą według własnych przepisów o skutkach naruszenia dóbr osobistych, ale z ograniczeniem do tych szkód niemajątkowych, jakie powstały na obszarze ich właściwości.
Już teraz można jednak rozważać, czy w tą stronę nie powinna iść interpretacja {{pu przepis="art. 31 § 1 PrPrywMiędzyn"}}. Sprawa o ochronę dóbr osobistych może więc zostać wytoczona przed sąd polski ({{pu przepis="art. 5 pkt 3 RozpUEBrukselaI"}}), o ile w ogóle czasopismo było w Polsce dystrybuowane. Sąd winien wówczas ocenić konsekwencje naruszenia dóbr osobistych według opisanych na wstępie przepisów polskiego prawa ograniczając się jednak do skutków zaistniałych na obszarze Polski.
----
CategoryArtykuly CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodowe CategoryCzynyNiedozwolone CategoryOchronaDobrOsobistych
