Nabycie posiadania
Nabycie posiadania może nastąpić na skutek:
- pierwotnego nabycia posiadania albo
- nabycia pochodnego tj.:
- przeniesienia posiadania oraz
- dziedziczenia.
Schemat TARIS(R)
A. Pierwotne nabycie posiadania
Nabycie pierwotne posiadania zachodzi na skutej jednostronnego objęcia rzeczy w posiadanie, co może nastąpić przez (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 179; Gołaczyński, SystemPrawaPrywatnegoTom4, 2004, str. 36-37):
- zawłaszczenie rzeczy niczyjej (art. 181 KCart. 181 KCi art. 182 § 3 KC
Własność ruchomej rzeczy niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne.art. 182 KC),
§ 1. Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nie odszukał go przed upływem trzech dni od dnia wyrojenia. Właścicielowi wolno w pościgu za rojem wejść na cudzy grunt, powinien jednak naprawić wynikłą stąd szkodę.
§ 2. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu nie zajętym, właściciel może domagać się wydania roju za zwrotem kosztów.
§ 3. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu zajętym, staje się on własnością tego, czyją własnością był rój, który się w ulu znajdował. Dotychczasowemu właścicielowi nie przysługuje w tym wypadku roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. - objęcie w posiadanie pożytków naturalnych (art. 53 § 1 KCart. 53 KCw zw. z art. 190 KC
§ 1. Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy.
§ 2. Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego.art. 190 KC),
Uprawniony do pobierania pożytków naturalnych rzeczy nabywa ich własność przez odłączenie ich od rzeczy. - nabycie nowo wyprodukowanej rzeczy (art. 192 § 1 KCart. 192 KC),
§ 1. Ten, kto wytworzył nową rzecz ruchomą z cudzych materiałów, staje się jej właścicielem, jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów.
§ 2. Jeżeli przetworzenie rzeczy było dokonane w złej wierze albo jeżeli wartość materiałów jest większa od wartości nakładu pracy, rzecz wytworzona staje się własnością właściciela materiałów. - zawładnięcie rzeczą innego posiadacza (np. przez samowolne naruszenie cudzego posiadania w wyniku kradzieży czy rozboju (por. art. 343 KCart. 343 KCi art. 344 KC
§ 1. Posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolne naruszenie posiadania.
§ 2. Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody, może natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosować niezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.
§ 3. Przepisy paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio do dzierżyciela.art. 344 KC) albo w wyniku dozwolonego działania (art. 142 KC
§ 1. Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.
§ 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.art. 142 KC)),
§ 1. Właściciel nie może się sprzeciwić użyciu a nawet uszkodzeniu lub zniszczeniu rzeczy przez inną osobę, jeżeli to jest konieczne do odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio dobrom osobistym tej osoby lub osoby trzeciej. Może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się także w razie niebezpieczeństwa grożącego dobrom majątkowym, chyba że grożąca szkoda jest oczywiście i niewspółmiernie mniejsza aniżeli uszczerbek, który mógłby ponieść właściciel wskutek użycia, uszkodzenia lub zniszczenia rzeczy. - zmianę elementu woli posiadania - w Polsce nie obowiązuje zasada, iż nikt nie może sam sobie zmienić podstawy prawnej posiadania, wobec czego każdy aktualny posiadacz może zmienić rodzaj wykonywanego posiadania przez zmianę woli posiadania = nemo sibi ipse causam possesionis mutare potest (post. SN z 12.3.1971, III CRN 516/70 (OSPiKA z 1971 r. nr 11, poz. 207; por. DoliwaPrawoRzeczowe, 2006, nb. 936).
B. Pochodne nabycie posiadania
Nabycie pochodne może nastąpić bądź to w razie przeniesienia posiadania albo w drodze dziedziczenia.
1. Przeniesienie posiadania
Przeniesienie posiadania jest formą nabycia pochodnego i polega na dwustronnym akcie przekazania faktycznego władztwa nad rzeczą nowemu posiadaczowi (DoliwaPrawoRzeczowe, 2006, nb. 948). Kodeks reguluje następujące sposoby przeniesienia posiadania:
2. Dziedziczenie posiadania, art. 922 KC
Orzecznictwo oraz doktryna przyjmują, iż posiadanie wchodzi do spadku i podlega dziedziczeniu (zob orzeczenia i literatura podana w: DoliwaPrawoRzeczowe, 2010, nb. 938).
Przeniesienie posiadania jest formą nabycia pochodnego i polega na dwustronnym akcie przekazania faktycznego władztwa nad rzeczą nowemu posiadaczowi (DoliwaPrawoRzeczowe, 2006, nb. 948). Kodeks reguluje następujące sposoby przeniesienia posiadania:
- traditio:
- ~ corporalis (art. 348 zd. 1 KCart. 348 KC),
Przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy. - ~ longa manu (art. 348 zd. 2 KCart. 348 KC),
Przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy. - constitutum posessorium (art. 349 KCart. 349 KC),
Przeniesienie posiadania samoistnego może nastąpić także w ten sposób, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowa rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalą. - przez umowę i zawiadomienie (art. 350 KCart. 350 KC),
Jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym albo dzierżeniu osoby trzeciej, przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez umowę między stronami i przez zawiadomienie posiadacza zależnego albo dzierżyciela. - traditio brevi manu (art. 351 KCart. 351 KC).
Przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo na dzierżyciela następuje na mocy samej umowy między stronami.
2. Dziedziczenie posiadania, art. 922 KC
art. 922 KC
§ 1. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
§ 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej.
i nast.§ 1. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
§ 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej.
Orzecznictwo oraz doktryna przyjmują, iż posiadanie wchodzi do spadku i podlega dziedziczeniu (zob orzeczenia i literatura podana w: DoliwaPrawoRzeczowe, 2010, nb. 938).
CategoryPosiadanie
Na tej stronie nie ma komentarzy