Wiki source for KazusUmowaDozywociaNr1
====Kazus nr 1 z zakresu umowy dożywocia====
((1)) Stan faktyczny
A był właścicielem domu, który przekazał swojemu synowi S w zamian za dożywotnie utrzymanie. Po kilku latach S sprzedał nieruchomość B. Po kilku latach wspólnego zamieszkiwania przez A i B w jednym domu, stosunki między nimi pogorszyły się tak dalece, że B dopuścił się przestępstwa wobec A, za które został prawomocnie skazany. A w tej sytuacji zażądał rozwiązania umowy dożywocia przez sąd.
//Czy A może domagać się od sądu rozwiązania umowy dożywocia?//
((1)) Rozwiązanie
Uprawnienie do żądania rozwiązania umowy dożywocia przez sąd wynika z {{pu przepis="art. 913 § 2 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
W tej sytuacji roszczenie powstaje, jeżeli:
- dożywotnik jest zbywcą nieruchomości i
- nastąpiła wyjątkowa sytuacja uzasadniająca rozwiązanie umowy dożywocia.
Należy jednak pamiętać także o tym, że roszczenie to przysługuje tylko wówczas, gdy strony wiązała w ogóle skuteczna umowa dożywocia.
((3)) skuteczna umowa dożywocia między A i B
A i B nie zawierali umowy dożywocia. Związanie ich tym rodzajem zobowiązania może jednak wynikać z wstąpienia B w stosunek dożywocia na skutek zbycia nieruchomości przez S. Zgodnie z {{pu przepis="art. 910 § 2 KC"}} zbycie nieruchomości przez zobowiązanego z tytułu dożywocia powoduje wstąpienie nabywcy w stosunek dożywocia na miejsce zbywcy (choć nie staje się on stroną umowy o dożywocie, zob. [[WyrokSNIICK9103 wyrok SN z 17.3.2004 r., II CK 91/03]], opubl. w OSNC z 2005 r. Nr 3, poz. 52).
Warunkiem wstąpienia w stosunek dożywocia jest jednak to, że powstał on wcześniej między A i S. Ważne jest w tym wypadku, aby mieć świadomość, iż uwagi na fakt, że przedmiotem zbycia jest nieruchomość, umowy muszą być zawarte w formie aktu notarialnego ({{pu przepis="art. 158 KC"}}).
B wstąpił więc w istniejący stosunek dożywocia, ustanowiony wcześniej skutecznie przez A i S.
((3)) wyjątkowa sytuacja uzasadniająca rozwiązanie umowy dożywocia
Oceniając stosunek {{pu przepis="art. 913 § 2 KC"}} do {{pu przepis="art. 913 § 1 KC"}} należy wyjść z założenia, iż przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie umowy mogą być tylko wyjątkowo ostre konflikty między obojgiem stron stosunku prawnego dożywocia. Popełnienie przestępstwa na szkodę dożywotnika stanowi bez wątpienia taki wyjątkowy wypadek.
((3)) dożywotnik jest zbywcą nieruchomości
Ostatnią przesłanką jest to, że dożywotnik jest zbywcą nieruchomości. W tym wypadku jest to problematyczne, gdyż zbycia nieruchomości na rzecz B dokonał S, a więc wcześniejszy zobowiązany z umowy dożywocia a nie A, który jest uprawnionym z tytułu tej umowy dożywotnikiem. SN orzekł w takiej konstelacji, iż po zbyciu nieruchomości obciążonej dożywociem przez zobowiązanego rozwiązanie umowy o dożywocie nie jest dopuszczalne (wyrok SN z dnia 17.3.2004 r., II CK 91/03. OSNC 2005 Nr 3, poz. 52). Nawet jeżeli to nowy nabywca (czyli tutaj B) dopuszcza się przestępstwa wobec dożywotnika. Przemawia za tym konstrukcja prawna dożywocia oraz zwrotnego przejścia własności (por. {{pu przepis="art. 156 KC"}}).
Dlatego też żądanie A nie może być w tej sytuacji uwzględnione.
((2)) Wynik
Ponieważ zbywcą nieruchomości był zobowiązany S a nie dożywotnik A, sąd nie uwzględni żądania o rozwiązanie umowy dożywocia.
W tej sytuacji A może domagać się wyłącznie zamiany dożywocia na stosowną rentę na podstawie {{pu przepis="art. 914 KC"}}.
----
CategoryKazusyUmowaDozywocia
((1)) Stan faktyczny
A był właścicielem domu, który przekazał swojemu synowi S w zamian za dożywotnie utrzymanie. Po kilku latach S sprzedał nieruchomość B. Po kilku latach wspólnego zamieszkiwania przez A i B w jednym domu, stosunki między nimi pogorszyły się tak dalece, że B dopuścił się przestępstwa wobec A, za które został prawomocnie skazany. A w tej sytuacji zażądał rozwiązania umowy dożywocia przez sąd.
//Czy A może domagać się od sądu rozwiązania umowy dożywocia?//
((1)) Rozwiązanie
Uprawnienie do żądania rozwiązania umowy dożywocia przez sąd wynika z {{pu przepis="art. 913 § 2 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
W tej sytuacji roszczenie powstaje, jeżeli:
- dożywotnik jest zbywcą nieruchomości i
- nastąpiła wyjątkowa sytuacja uzasadniająca rozwiązanie umowy dożywocia.
Należy jednak pamiętać także o tym, że roszczenie to przysługuje tylko wówczas, gdy strony wiązała w ogóle skuteczna umowa dożywocia.
((3)) skuteczna umowa dożywocia między A i B
A i B nie zawierali umowy dożywocia. Związanie ich tym rodzajem zobowiązania może jednak wynikać z wstąpienia B w stosunek dożywocia na skutek zbycia nieruchomości przez S. Zgodnie z {{pu przepis="art. 910 § 2 KC"}} zbycie nieruchomości przez zobowiązanego z tytułu dożywocia powoduje wstąpienie nabywcy w stosunek dożywocia na miejsce zbywcy (choć nie staje się on stroną umowy o dożywocie, zob. [[WyrokSNIICK9103 wyrok SN z 17.3.2004 r., II CK 91/03]], opubl. w OSNC z 2005 r. Nr 3, poz. 52).
Warunkiem wstąpienia w stosunek dożywocia jest jednak to, że powstał on wcześniej między A i S. Ważne jest w tym wypadku, aby mieć świadomość, iż uwagi na fakt, że przedmiotem zbycia jest nieruchomość, umowy muszą być zawarte w formie aktu notarialnego ({{pu przepis="art. 158 KC"}}).
B wstąpił więc w istniejący stosunek dożywocia, ustanowiony wcześniej skutecznie przez A i S.
((3)) wyjątkowa sytuacja uzasadniająca rozwiązanie umowy dożywocia
Oceniając stosunek {{pu przepis="art. 913 § 2 KC"}} do {{pu przepis="art. 913 § 1 KC"}} należy wyjść z założenia, iż przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie umowy mogą być tylko wyjątkowo ostre konflikty między obojgiem stron stosunku prawnego dożywocia. Popełnienie przestępstwa na szkodę dożywotnika stanowi bez wątpienia taki wyjątkowy wypadek.
((3)) dożywotnik jest zbywcą nieruchomości
Ostatnią przesłanką jest to, że dożywotnik jest zbywcą nieruchomości. W tym wypadku jest to problematyczne, gdyż zbycia nieruchomości na rzecz B dokonał S, a więc wcześniejszy zobowiązany z umowy dożywocia a nie A, który jest uprawnionym z tytułu tej umowy dożywotnikiem. SN orzekł w takiej konstelacji, iż po zbyciu nieruchomości obciążonej dożywociem przez zobowiązanego rozwiązanie umowy o dożywocie nie jest dopuszczalne (wyrok SN z dnia 17.3.2004 r., II CK 91/03. OSNC 2005 Nr 3, poz. 52). Nawet jeżeli to nowy nabywca (czyli tutaj B) dopuszcza się przestępstwa wobec dożywotnika. Przemawia za tym konstrukcja prawna dożywocia oraz zwrotnego przejścia własności (por. {{pu przepis="art. 156 KC"}}).
Dlatego też żądanie A nie może być w tej sytuacji uwzględnione.
((2)) Wynik
Ponieważ zbywcą nieruchomości był zobowiązany S a nie dożywotnik A, sąd nie uwzględni żądania o rozwiązanie umowy dożywocia.
W tej sytuacji A może domagać się wyłącznie zamiany dożywocia na stosowną rentę na podstawie {{pu przepis="art. 914 KC"}}.
----
CategoryKazusyUmowaDozywocia
