Kazus nr 5 z zakresu roszczenia windykacyjnego
A. Stan faktyczny
A użyczył i wysłał swemu koledze B książkę do prawa rzeczowego. Przesyłkę odebrał współmieszkaniec B – C. Ponieważ C interesuje ta dziedzina, zatrzymał książkę dla siebie. B, którego nagli czas przed egzaminem, żąda od C wydania książki. C odmawia.
1.Czy B ma prawo żądać wydania książki?
2.Czy B miałby wobec C roszczenie o wydanie podręcznika, gdyby nabył książkę od A na aukcji internetowej?
B. Odpowiedź na pytanie 1
1. Roszczenia z własnego prawa
Zgodnie z art. 222 § 1 KC
Właścicielem jest A, więc B nie może podnieść tego roszczenia.
B nie ma roszczenia wobec C, gdyż nie jest właścicielem.
2. Roszczenia z praw osób trzecich
B mógłby mieć roszczenie wobec C, gdyby A (właściciel) uprawnił go do dochodzenia roszczenia windykacyjnego (pełnomocnictwo) albo gdyby A scedował roszczenie windykacyjne na B.
Zgodnie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
właściciel ma prawo domagać się od osoby faktycznie władającej rzeczą, aby mu ją wydała, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Właścicielem jest A, więc B nie może podnieść tego roszczenia.
B nie ma roszczenia wobec C, gdyż nie jest właścicielem.
2. Roszczenia z praw osób trzecich
B mógłby mieć roszczenie wobec C, gdyby A (właściciel) uprawnił go do dochodzenia roszczenia windykacyjnego (pełnomocnictwo) albo gdyby A scedował roszczenie windykacyjne na B.
a. pełnomocnictwo
Zgłoszenie roszczenia windykacyjnego może nastąpić przez pełnomocnika, albowiem nie jest to czynność o charakterze osobistym, którą mógłby wykonywać jedynie A.
b. cesja roszczenia windykacyjnego
Z uwagi na ścisłe powiązanie roszczenia windykacyjnego z prawem własności uważa się, że roszczenie windykacyjne nie może być samodzielnym przedmiotem obrotu prawnego. Z tych przyczyn niedopuszczalna jest cesja (przelew) roszczenia windykacyjnego, chyba że następuje jednocześnie z przeniesieniem własności (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 276-277; GniewekKCKomentarz, wyd. 1, art. 222 uw. 2.2.4.; Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII, 2009, art. 222 uw. 2; inaczej tylko K. Gandor, Przelew roszczenia windykacyjnego, SC, t. XIII–XIV, 1969, str. 25 i nast.).
Ewentualna cesja roszczenia windykacyjnego nie byłaby więc dopuszczalna.
Zgłoszenie roszczenia windykacyjnego może nastąpić przez pełnomocnika, albowiem nie jest to czynność o charakterze osobistym, którą mógłby wykonywać jedynie A.
b. cesja roszczenia windykacyjnego
Z uwagi na ścisłe powiązanie roszczenia windykacyjnego z prawem własności uważa się, że roszczenie windykacyjne nie może być samodzielnym przedmiotem obrotu prawnego. Z tych przyczyn niedopuszczalna jest cesja (przelew) roszczenia windykacyjnego, chyba że następuje jednocześnie z przeniesieniem własności (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 276-277; GniewekKCKomentarz, wyd. 1, art. 222 uw. 2.2.4.; Dadańska/Filipiak w: KidybaKomentarzKCTomII, 2009, art. 222 uw. 2; inaczej tylko K. Gandor, Przelew roszczenia windykacyjnego, SC, t. XIII–XIV, 1969, str. 25 i nast.).
Ewentualna cesja roszczenia windykacyjnego nie byłaby więc dopuszczalna.
C. Odpowiedź na pytanie 2
Zgodnie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
właściciel ma prawo domagać się od osoby faktycznie władającej rzeczą, aby mu ją wydała, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Więcej o przesłankach roszczenia windykacyjnego w:
1. Własność B
B jest właścicielem książki, gdyż własność przeniósł na niego A na skutek umowy sprzedaży (art. 155 § 1 KC
2. Faktyczne władanie rzeczą przez C
C faktycznie włada książką. W prawie polskim nie ma znaczenia, czy faktycznie władający jest posiadaczem (art. 336 KC
3. Brak uprawnienia do władania rzeczą
Roszczenie odpada, gdy osoba, wobec której kierowane jest roszczenie, ma skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Może ono wynikać ze stosunków rzeczowych albo obligacyjnych. Tutaj takowych nie ma.
4. Wynik
B ma wobec C skuteczne roszczenie o wydanie książki z art. 222 § 1 KC
B jest właścicielem książki, gdyż własność przeniósł na niego A na skutek umowy sprzedaży (art. 155 § 1 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
).§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
2. Faktyczne władanie rzeczą przez C
C faktycznie włada książką. W prawie polskim nie ma znaczenia, czy faktycznie władający jest posiadaczem (art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
) rzeczy czy tylko dzierżycielem (art. 338 KCPosiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
art. 338 KC
Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem.
). Natomiast inaczej byłoby w BGB, gdzie wg § 985 BGB przesłanką roszczenia windykacyjnego jest “posiadanie” (Besitz) rzeczy.Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem.
3. Brak uprawnienia do władania rzeczą
Roszczenie odpada, gdy osoba, wobec której kierowane jest roszczenie, ma skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Może ono wynikać ze stosunków rzeczowych albo obligacyjnych. Tutaj takowych nie ma.
4. Wynik
B ma wobec C skuteczne roszczenie o wydanie książki z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
CategoryKazusyRoszczenieWindykacyjne
Na tej stronie nie ma komentarzy
