Wiki source for KazusDzierzawaNr1
====Kazus nr 1 z umowy dzierżawy====
((1)) Stan faktyczny
W sierpniu 2002 r. C na mocy ustnej umowy oddał do dyspozycji swemu koledze - B samochód ciężarowy na okres od 1.10.2002 r. do 30.9.2007 r. Zyski z użytkowania pojazdu jako taxi bagażowe, miały przypadać B. Ponadto B zobowiązał‚ się do opłacania opłat w wysokości 500 zł za każdy miesiąc użytkowania samochodu oraz pokrywania bieżących kosztów eksploatacji pojazdu. O terminie płatności opłat strony nie postanowiły. W umowie tej ustalono natomiast, że każdej ze stron przysługiwać będzie “prawo do jej wypowiedzenia z ważnych powodów”. W styczniu 2003 r. C sprzedał samochód znajomemu A i poinformował go o umowie z B. Od tego miesiąca B zaprzestał płacenia i cały czas zwodził A, że niebawem uiści wszystkie zaległości. Wreszcie A dnia 18.4.2005 r. wypowiedział umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia. Początkowo próbował uzyskać pieniądze na drodze pozasądowej, prosząc B listownie o zapłatę, aż w końcu dnia 14.5.2007 r. wniósł do sądu powództwo z żądaniem zasądzenia opłat za okres od 1.1.2003 r. do 30.3.2005 r., tj. kwoty 13.500 zł oraz o zwrot pojazdu, którego B do tej pory nie oddał.
B nie zamierza oddawać ani pieniędzy ani auta i powołuje się na przedawnienie roszczeń.
//Czy żądania A wobec B zostaną uwzględnione?//
((1)) Roszczenie o zapłatę czynszu dzierżawy
Roszczenie A przeciwko B o zapłatę czynszu dzierżawy z {{pu przepis="art. 693 § 1 KC"}}
A mógłby mieć wobec B roszczenie o zapłatę czynszu dzierżawnego za okres od 1.1.2003 r. do 31.3.2005 r. z {{pu przepis="art. 693 § 1 KC"}}, gdyby w tym czasie wiązała ich skuteczna umowa dzierżawy.
((2)) Powstanie roszczenia
((3)) zawarcie skutecznej umowy dzierżawy
A i B początkowo nie łączyła żadna umowa. Umowę zawarli bowiem C i B. Stosunek obligacyjny ten łączył więc początkowo tylko ich. Może jednak łączyć także A i B, jeżeli w istniejący pomiędzy C i B stosunek dzierżawy wstąpił następnie skutecznie A.
**(1) zawarcie umowy między B i C**
Należy więc sprawdzić, czy C i B łączyła umowa dzierżawy a następnie, czy A skutecznie w nią wstąpił.
Niewątpliwie A i B złożyli zgodne oświadczenia woli, a mocy których zawarli umowę cywilnoprawną.
**(2) treść umowy między B i C**
Zawarta umowa stanowiłaby umowę dzierżawy, jeżeli jej treść odpowiadałaby essentialia negotii umowy dzierżawy, art. 693 i nast. KC. Do postanowień niezbędnych umowy dzierżawy należą:
- określenie stron,
- określenie rzeczy będącej przedmiotem świadczenia wydzierżawiającego (może być to także rzecz ruchoma) oraz
- oznaczenie czynszu jako świadczenia wzajemnego dzierżawcy (Panowicz-Lipska w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 1 nb. 31). Wprawdzie strony określiły te świadczenia jako “opłatę”, lecz decyduje faktyczna treść a nie nazewnictwo przyjęte przez strony. Ponieważ chodzi tu o periodyczne (miesięczne) płatności za używanie cudzej rzeczy, opłaty ustalone przez C i B były czynszem za dzierżawę pojazdu.
- przyznanie dzierżawcy prawa do pobierania pożytków, jakie przedmiot dzierżawy przynosi.
Ze stanu faktycznego wynika, iż wszystkie te elementy zostały przez B i C oznaczone.
B i C zwarli umowę dzierżawy.
**(3) skuteczność umowy między B i C**
Skuteczność umowy należałoby zanegować przede wszystkim wówczas, gdyby była ona nieważna albo jej skuteczność była zawieszona. Umowa dzierżawy nie wymaga zachowania szczególnej formy.
((3)) wstąpienie A w stosunek dzierżawy
Wstąpienie w ustanowiony wcześniej stosunek najmu może nastąpić na mocy umowy albo ex lege. W tym wypadku A wstąpił z mocy ustawy w stosunek najmu zgodnie z {{pu przepis="art. 678 § 1 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 694 KC"}}, gdy C skutecznie zbył przedmiot dzierżawy. Wobec braku innych danych, należy wyjść z założenia, iż zbycie samochodu przez C na rzecz A nastąpiło skutecznie i miało miejsce w czasie trwania stosunku dzierżawy. Doszło w ten sposób do [[NabycieTranslatywne translatywnego nabycia]] roszczenia.
((2)) Brak utraty roszczenia
Utratę roszczenia przez A mogłoby spowodować tylko jego wygaśnięcie albo przeniesienie na inny podmiot. Wobec braku informacji w stanie faktycznym o możliwościach utracenia roszczenia, A pozostaje legitymowany do jego zgłoszenia.
((2)) Zaskarżalność roszczenia
Zaskarżalność roszczenia to możliwość jego wyegzekwowania na drodze przymusu, np. sądowego. Ta możliwość zależy od wymagalności roszczenia, braku zarzutów oraz braku naruszenia zasad współżycia społecznego ({{pu przepis="art. 5 KC"}}).
((3)) wymagalność roszczenia
Na treść roszczenia o zapłatę 13.500 zł składają się pojedyncze świadczenia z tytułu czynszu (500 zł miesięcznie). Kwota ta jest więc wymagalna, jeżeli wymagalna jest każda z opłat. Wymagalność każdej z opłat zależy z kolei od terminu płatności każdej z nich. Ponieważ strony w umowie nie postanowiły, w jaki sposób będzie płatny czynsz, znajduje zastosowanie reguła {{pu przepis="art. 699 KC"}}. W tym wypadku wymagalność każdej raty następuje co pół roku z dołu. Przepis nie określa, od jakiego momentu liczy się termin półroczny. Najwłaściwsza wydaje się chwila wydania rzeczy.
Dnia 18.4.2005 r. wymagalne były opłaty za okres 1.4.2003-30.9.2003, 1.10.2003-31.3.2004, 1.4.2004-31.9.2004 i 1.10.2004-31.3.2005, czyli łącznie 12.000 zł (4 okresy po 6 m-cy zaś każdy miesiąc to 500 zł= 6 m-cy * 500 zł * 4 półrocza)
((3)) brak zarzutów
Roszczenie A przeciwko B nie zasługiwałoby na uwzględnienie, gdyby B mógł przeciwstawić wynajmującemu zarzut przedawnienia.
Roszczenie o czynsz jest cywilnoprawnym roszczeniem majątkowym wobec czego podlega przedawnieniu ({{pu przepis="art. 117 § 1 KC"}}). Termin przedawnienia ustala się przede wszystkim na podstawie przepisów szczególnych. Znajduje więc zastosowanie ogólna reguła {{pu przepis="art. 118 KC"}}.
Wg tego przepisu termin przedawnienia wynosi 10 lat albo 3 lata (od dnia wymagalności – zob. {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}). Jeżeli mielibyśmy do czynienia z terminem 10-letnim wówczas roszczenie A wobec B nie uległoby jeszcze przedawnieniu. W przypadku krótszego – 3-letniego terminu roszczenie B w pewnej części uległoby przedawnieniu. Wynik zależy więc od uznania, czy zapłata czynszu jest świadczeniem okresowym.
Świadczenie okresowe polega na periodycznym spełnianiu świadczeń pieniężnych lub rzeczy zamiennych, przy czym każde świadczenie jest od innego niezależne (jest samodzielne) i nie składa się na jedną całość (więcej na temat świadczeń w dokumencie [[Swiadczenie]]).
Czynsz polega na uiszczaniu cyklicznie opłat za korzystanie z rzeczy przez określoną jednostkę czasu (dobę, tydzień, miesiąc), zaś poszczególne czynsze nie tworzą jednej z góry określonej sumy. Zapłata czynszu jest więc świadczeniem okresowym (podobnie jak płatność alimentów, renta), o ile nie zastrzeżono inaczej albo gdy załata czynszu ma charakter jednorazowy.
Wobec tego roszczenie podlega 3-letniemu okresowi przedawnienia. Ponieważ okres przedawnienia liczy się od dnia wymagalności ({{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}), a powyżej ustalone zostało, iż wymagalność każdej z opłat następowała albo 1.10 albo 1.4.
Do 14 maja 2007 r. (chwila wniesienia powództwa) minęły trzy lata od dnia wymagalności za czynsze wymagalne przed majem 2004 r. To oznacza, iż przedawnieniu uległy czynsze dzierżawne za okresy 1.4.2003-30.9.2003 i 1.10.2003-31.3.2004 na kwotę 6.000 zł.
((2)) Wynik
B może domagać się od A zapłaty czynszu za okres od 1.4.2003 do 31.3.2004 r. tj. kwoty 6.000 zł.
((1)) Roszczenie o zwrot pojazdu
A mógłby mieć roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 705 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
Roszczenie o zwrot przedmiotu dzierżawy powstaje, gdy wiążący strony uprzednio stosunek dzierżawy zostały skutecznie zakończony.
((3)) stosunek dzierżawy
Jak wykazano powyżej umowa dzierżawy łączyła najpierw B i C, a dopiero od stycznia 2003 r. na miejsce C w stosunku dzierżawy wszedł nabywca – A.
((3)) zakończenie stosunku dzierżawy
Obowiązek zwrotu rzeczy aktualizuje się po zakończeniu dzierżawy.
Jako okoliczności powodujące zakończenie stosunku dzierżawy podaje się:
1) zniszczenie rzeczy – {{pu przepis="art. 662 § 3 KC"}};
1) upływ czasu, na jaki umowa została zawarta ({{pu przepis="art. 694 KC"}} w zw.z {{pu przepis="art. 695 KC"}});
1) zgodne rozwiązanie umowy ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}),
1) rozwiązanie umowy przez sąd na podstawie {{pu przepis="art. 357(1) KC"}},
1) skuteczne wypowiedzenia przez wydzierżawiającego (por. {{pu przepis="art. 365(1) KC"}}) oraz
1) konfuzję (zjednoczenie w jednej osobie dzierżawcy i wydzierżawiającego, por. np. {{pu przepis="art. 247 KC"}})).
Należy wcześniej stwierdzić, że wygaśnięcia stosunku dzierżawy nie spowodowało nabycie rzeczy przez A. Zgodnie bowiem z {{pu przepis="art. 678 § 1 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 694 KC"}} nabywca przedmiotu dzierżawy wstępuje w ten stosunek na miejsce zbywcy i stosunek dzierżawy jest kontynuowany.
Należy się jednak zastanowić nad możliwością wypowiedzenia umowy. Ogólnie nt. wypowiedzenia zob. [[Wypowiedzenie]].
**(1) dopuszczalność wypowiadania umów terminowych**
Ustalić trzeba więc, czy dopuszczalne jest wypowiadanie umów zawartych na czas oznaczony oraz – jeżeli byłoby to możliwe – czy A skutecznie wypowiedział umowę.
{{pu przepis="Art. 365(1) KC"}} wyraźnie przewiduję zasadę wypowiadania umów, ale dotyczy ona wyłącznie umów bezterminowych. A contrario wynika więc stąd, że wypowiadanie kontraktów terminowych z zasady nie jest możliwe (jest to jednak sporne, zob. więcej w WypowiedzenieUmowyZawartejNaCzasOznaczony).
Co innego może w takim wypadku wynikać jedynie z przepisu szczególnego, przewidującego odstępstwo od tej zasady. Takim przepisem jest np. {{pu przepis="art. 673 § 3 KC"}}, który znajduje zastosowanie na mocy {{pu przepis="art. 694 KC"}} (zob. Górecki w: OsajdaKomentarzKC, 2012, art. 694 nb. 5). Wynika z niego, iż strony mogą dopuścić możliwość rozwiązania umowy terminowej. Strony niniejszej umowy przewidziały taką możliwość, więc wypowiedzenie kontraktu terminowego jest dopuszczalne.
Pozostaje jednak pytanie, czy tak ogólne postanowienie, że "każdej ze stron przysługiwać będzie prawo do jej wypowiedzenia z ważnych powodów" jest wystarczająco precyzyjne. Generalnie wymaga się bowiem określenia powodów, w razie wystąpienia których wypowiedzenie miałoby być możliwe. Samo zastrzeżenie, że wypowiedzenie może nastąpić "z ważnych powodów" jest uważane za wystarczające ([[UchwalaSNIIICZP9206 uchwała SN z dnia 21.11.2006 r., sygn. akt: III CZP 92/06 (OSN 2007, Nr 7-8, poz. 102)]] oraz [[WyrokSNIICSK58710 wyrok SN z 17.6.2011 r., sygn. akt: II CSK 587/10, niepubl.]]).
Istnieje więc podstawa do dokonania wypowiedzenia umowy najmu zawartej na czas oznaczony.
**(2) skuteczność wypowiedzenia**
Oceniając skuteczność wypowiedzenia bada się skuteczność oświadczenia woli, zawierającego wypowiedzenie. Ponieważ KC nie przewiduje dla wypowiedzenia żadnej szczególnych regulacji, należy wyjść z założenia, że o.w. zostało złożone skutecznie.
**(3) upływ terminu wypowiedzenia**
Zgodnie z {{pu przepis="art. 703 KC"}} dzierżawca jest uprawniony do zakończenia stosunku najmu ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności. Ponieważ w chwili wypowiedzenia (18.4.2005 r.) B zalegał już z płatnościami za cztery półrocza, wypowiedzenie może nastąpić bez zachowania terminów wypowiedzenia.
((3)) wynik tymczasowy
Stosunek najmu między A i B ustał dnia 18.4.2005 r.
((2)) Zaskarżalność roszczenia
((3)) wymagalność
Roszczenie o zwrot pojazdu jest wymagalne zaraz po zakończeniu stosunku dzierżawy ({{pu przepis="art. 455 KC"}} – wynika to z właściwości zobowiązania).
((3)) brak zarzutów
Roszczenie nie uległo przedawnieniu, albowiem termin przedawnienia jednorazowego wynosi zgodnie z zasadami ogólnymi 10 lat ({{pu przepis="art. 118 KC"}}). Inaczej byłoby gdyby wydzierżawiający prowadził działalność gospodarczą w zakresie dzierżawy pojazdów.
((2)) Wynik
A może domagać się od B zwrotu samochodu na podstawie {{pu przepis="art. 705 KC"}}.
((1)) Roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}
A może mieć także roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
Roszczenie windykacyjne z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} zależy od tego, czy podnoszący jest właścicielem rzeczy, czy adresat roszczenia faktycznie nią włada i czy nie przysługuje mu skuteczne wobec właściciela prawo do władania rzeczą (więcej na ten temat w odrębnym skrypcie z prawa rzeczowego - RoszczenieWindykacyjne).
((3)) własność A
Na skutek sprzedaży samochodu przez C, zgodnie z {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} z chwilą zawarcia umowy A stał się właścicielem rzeczy.
((3)) faktyczne władanie przez B
B dysponuje samochodem i sprawuje nad nim faktyczne władztwo.
((3)) brak uprawnienia skutecznego wobec właściciela
Roszczeniu windykacyjnemu władający rzeczą może w niektórych sytuacjach przeciwstawić swoje uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć źródło w przepisach prawa rzeczowego (tytuł rzeczowy – np. zastaw) albo prawa zobowiązań (tytuł obligacyjny - np. umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, komisu itp). W naszym przypadku B mógłby przeciwstawić A swoje uprawnienie do władania rzeczą na podstawie umowy dzierżawy. Jednakże jak powyżej ustalono, A rozwiązał skutecznie umowę poprzez wypowiedzenie dnia 18.4.2005 ({{pu przepis="art. 703 KC"}}), przez co z tym dniem tytuł obligacyjny wygasł.
((2)) Brak utraty roszczenia i zaskarżalność
Roszczenie windykacyjne podlega tym samym regułom, co roszczenia obligacyjne. Jednakże i w tym wypadku można z góry stwierdzić, że roszczenie nie zostało utracone i jest zaskarżalne. W szczególności nie uległo przedawnieniu, gdyż podlega tak samo 10-letniemu okresowi przedawnienia.
((2)) Wynik
A ma także roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
----
CategoryKazusyUmowaDzierzawy CategoryWypowiedzenie CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
((1)) Stan faktyczny
W sierpniu 2002 r. C na mocy ustnej umowy oddał do dyspozycji swemu koledze - B samochód ciężarowy na okres od 1.10.2002 r. do 30.9.2007 r. Zyski z użytkowania pojazdu jako taxi bagażowe, miały przypadać B. Ponadto B zobowiązał‚ się do opłacania opłat w wysokości 500 zł za każdy miesiąc użytkowania samochodu oraz pokrywania bieżących kosztów eksploatacji pojazdu. O terminie płatności opłat strony nie postanowiły. W umowie tej ustalono natomiast, że każdej ze stron przysługiwać będzie “prawo do jej wypowiedzenia z ważnych powodów”. W styczniu 2003 r. C sprzedał samochód znajomemu A i poinformował go o umowie z B. Od tego miesiąca B zaprzestał płacenia i cały czas zwodził A, że niebawem uiści wszystkie zaległości. Wreszcie A dnia 18.4.2005 r. wypowiedział umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia. Początkowo próbował uzyskać pieniądze na drodze pozasądowej, prosząc B listownie o zapłatę, aż w końcu dnia 14.5.2007 r. wniósł do sądu powództwo z żądaniem zasądzenia opłat za okres od 1.1.2003 r. do 30.3.2005 r., tj. kwoty 13.500 zł oraz o zwrot pojazdu, którego B do tej pory nie oddał.
B nie zamierza oddawać ani pieniędzy ani auta i powołuje się na przedawnienie roszczeń.
//Czy żądania A wobec B zostaną uwzględnione?//
((1)) Roszczenie o zapłatę czynszu dzierżawy
Roszczenie A przeciwko B o zapłatę czynszu dzierżawy z {{pu przepis="art. 693 § 1 KC"}}
A mógłby mieć wobec B roszczenie o zapłatę czynszu dzierżawnego za okres od 1.1.2003 r. do 31.3.2005 r. z {{pu przepis="art. 693 § 1 KC"}}, gdyby w tym czasie wiązała ich skuteczna umowa dzierżawy.
((2)) Powstanie roszczenia
((3)) zawarcie skutecznej umowy dzierżawy
A i B początkowo nie łączyła żadna umowa. Umowę zawarli bowiem C i B. Stosunek obligacyjny ten łączył więc początkowo tylko ich. Może jednak łączyć także A i B, jeżeli w istniejący pomiędzy C i B stosunek dzierżawy wstąpił następnie skutecznie A.
**(1) zawarcie umowy między B i C**
Należy więc sprawdzić, czy C i B łączyła umowa dzierżawy a następnie, czy A skutecznie w nią wstąpił.
Niewątpliwie A i B złożyli zgodne oświadczenia woli, a mocy których zawarli umowę cywilnoprawną.
**(2) treść umowy między B i C**
Zawarta umowa stanowiłaby umowę dzierżawy, jeżeli jej treść odpowiadałaby essentialia negotii umowy dzierżawy, art. 693 i nast. KC. Do postanowień niezbędnych umowy dzierżawy należą:
- określenie stron,
- określenie rzeczy będącej przedmiotem świadczenia wydzierżawiającego (może być to także rzecz ruchoma) oraz
- oznaczenie czynszu jako świadczenia wzajemnego dzierżawcy (Panowicz-Lipska w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 1 nb. 31). Wprawdzie strony określiły te świadczenia jako “opłatę”, lecz decyduje faktyczna treść a nie nazewnictwo przyjęte przez strony. Ponieważ chodzi tu o periodyczne (miesięczne) płatności za używanie cudzej rzeczy, opłaty ustalone przez C i B były czynszem za dzierżawę pojazdu.
- przyznanie dzierżawcy prawa do pobierania pożytków, jakie przedmiot dzierżawy przynosi.
Ze stanu faktycznego wynika, iż wszystkie te elementy zostały przez B i C oznaczone.
B i C zwarli umowę dzierżawy.
**(3) skuteczność umowy między B i C**
Skuteczność umowy należałoby zanegować przede wszystkim wówczas, gdyby była ona nieważna albo jej skuteczność była zawieszona. Umowa dzierżawy nie wymaga zachowania szczególnej formy.
((3)) wstąpienie A w stosunek dzierżawy
Wstąpienie w ustanowiony wcześniej stosunek najmu może nastąpić na mocy umowy albo ex lege. W tym wypadku A wstąpił z mocy ustawy w stosunek najmu zgodnie z {{pu przepis="art. 678 § 1 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 694 KC"}}, gdy C skutecznie zbył przedmiot dzierżawy. Wobec braku innych danych, należy wyjść z założenia, iż zbycie samochodu przez C na rzecz A nastąpiło skutecznie i miało miejsce w czasie trwania stosunku dzierżawy. Doszło w ten sposób do [[NabycieTranslatywne translatywnego nabycia]] roszczenia.
((2)) Brak utraty roszczenia
Utratę roszczenia przez A mogłoby spowodować tylko jego wygaśnięcie albo przeniesienie na inny podmiot. Wobec braku informacji w stanie faktycznym o możliwościach utracenia roszczenia, A pozostaje legitymowany do jego zgłoszenia.
((2)) Zaskarżalność roszczenia
Zaskarżalność roszczenia to możliwość jego wyegzekwowania na drodze przymusu, np. sądowego. Ta możliwość zależy od wymagalności roszczenia, braku zarzutów oraz braku naruszenia zasad współżycia społecznego ({{pu przepis="art. 5 KC"}}).
((3)) wymagalność roszczenia
Na treść roszczenia o zapłatę 13.500 zł składają się pojedyncze świadczenia z tytułu czynszu (500 zł miesięcznie). Kwota ta jest więc wymagalna, jeżeli wymagalna jest każda z opłat. Wymagalność każdej z opłat zależy z kolei od terminu płatności każdej z nich. Ponieważ strony w umowie nie postanowiły, w jaki sposób będzie płatny czynsz, znajduje zastosowanie reguła {{pu przepis="art. 699 KC"}}. W tym wypadku wymagalność każdej raty następuje co pół roku z dołu. Przepis nie określa, od jakiego momentu liczy się termin półroczny. Najwłaściwsza wydaje się chwila wydania rzeczy.
Dnia 18.4.2005 r. wymagalne były opłaty za okres 1.4.2003-30.9.2003, 1.10.2003-31.3.2004, 1.4.2004-31.9.2004 i 1.10.2004-31.3.2005, czyli łącznie 12.000 zł (4 okresy po 6 m-cy zaś każdy miesiąc to 500 zł= 6 m-cy * 500 zł * 4 półrocza)
((3)) brak zarzutów
Roszczenie A przeciwko B nie zasługiwałoby na uwzględnienie, gdyby B mógł przeciwstawić wynajmującemu zarzut przedawnienia.
Roszczenie o czynsz jest cywilnoprawnym roszczeniem majątkowym wobec czego podlega przedawnieniu ({{pu przepis="art. 117 § 1 KC"}}). Termin przedawnienia ustala się przede wszystkim na podstawie przepisów szczególnych. Znajduje więc zastosowanie ogólna reguła {{pu przepis="art. 118 KC"}}.
Wg tego przepisu termin przedawnienia wynosi 10 lat albo 3 lata (od dnia wymagalności – zob. {{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}). Jeżeli mielibyśmy do czynienia z terminem 10-letnim wówczas roszczenie A wobec B nie uległoby jeszcze przedawnieniu. W przypadku krótszego – 3-letniego terminu roszczenie B w pewnej części uległoby przedawnieniu. Wynik zależy więc od uznania, czy zapłata czynszu jest świadczeniem okresowym.
Świadczenie okresowe polega na periodycznym spełnianiu świadczeń pieniężnych lub rzeczy zamiennych, przy czym każde świadczenie jest od innego niezależne (jest samodzielne) i nie składa się na jedną całość (więcej na temat świadczeń w dokumencie [[Swiadczenie]]).
Czynsz polega na uiszczaniu cyklicznie opłat za korzystanie z rzeczy przez określoną jednostkę czasu (dobę, tydzień, miesiąc), zaś poszczególne czynsze nie tworzą jednej z góry określonej sumy. Zapłata czynszu jest więc świadczeniem okresowym (podobnie jak płatność alimentów, renta), o ile nie zastrzeżono inaczej albo gdy załata czynszu ma charakter jednorazowy.
Wobec tego roszczenie podlega 3-letniemu okresowi przedawnienia. Ponieważ okres przedawnienia liczy się od dnia wymagalności ({{pu przepis="art. 120 § 1 zd. 1 KC"}}), a powyżej ustalone zostało, iż wymagalność każdej z opłat następowała albo 1.10 albo 1.4.
Do 14 maja 2007 r. (chwila wniesienia powództwa) minęły trzy lata od dnia wymagalności za czynsze wymagalne przed majem 2004 r. To oznacza, iż przedawnieniu uległy czynsze dzierżawne za okresy 1.4.2003-30.9.2003 i 1.10.2003-31.3.2004 na kwotę 6.000 zł.
((2)) Wynik
B może domagać się od A zapłaty czynszu za okres od 1.4.2003 do 31.3.2004 r. tj. kwoty 6.000 zł.
((1)) Roszczenie o zwrot pojazdu
A mógłby mieć roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 705 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
Roszczenie o zwrot przedmiotu dzierżawy powstaje, gdy wiążący strony uprzednio stosunek dzierżawy zostały skutecznie zakończony.
((3)) stosunek dzierżawy
Jak wykazano powyżej umowa dzierżawy łączyła najpierw B i C, a dopiero od stycznia 2003 r. na miejsce C w stosunku dzierżawy wszedł nabywca – A.
((3)) zakończenie stosunku dzierżawy
Obowiązek zwrotu rzeczy aktualizuje się po zakończeniu dzierżawy.
Jako okoliczności powodujące zakończenie stosunku dzierżawy podaje się:
1) zniszczenie rzeczy – {{pu przepis="art. 662 § 3 KC"}};
1) upływ czasu, na jaki umowa została zawarta ({{pu przepis="art. 694 KC"}} w zw.z {{pu przepis="art. 695 KC"}});
1) zgodne rozwiązanie umowy ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}),
1) rozwiązanie umowy przez sąd na podstawie {{pu przepis="art. 357(1) KC"}},
1) skuteczne wypowiedzenia przez wydzierżawiającego (por. {{pu przepis="art. 365(1) KC"}}) oraz
1) konfuzję (zjednoczenie w jednej osobie dzierżawcy i wydzierżawiającego, por. np. {{pu przepis="art. 247 KC"}})).
Należy wcześniej stwierdzić, że wygaśnięcia stosunku dzierżawy nie spowodowało nabycie rzeczy przez A. Zgodnie bowiem z {{pu przepis="art. 678 § 1 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 694 KC"}} nabywca przedmiotu dzierżawy wstępuje w ten stosunek na miejsce zbywcy i stosunek dzierżawy jest kontynuowany.
Należy się jednak zastanowić nad możliwością wypowiedzenia umowy. Ogólnie nt. wypowiedzenia zob. [[Wypowiedzenie]].
**(1) dopuszczalność wypowiadania umów terminowych**
Ustalić trzeba więc, czy dopuszczalne jest wypowiadanie umów zawartych na czas oznaczony oraz – jeżeli byłoby to możliwe – czy A skutecznie wypowiedział umowę.
{{pu przepis="Art. 365(1) KC"}} wyraźnie przewiduję zasadę wypowiadania umów, ale dotyczy ona wyłącznie umów bezterminowych. A contrario wynika więc stąd, że wypowiadanie kontraktów terminowych z zasady nie jest możliwe (jest to jednak sporne, zob. więcej w WypowiedzenieUmowyZawartejNaCzasOznaczony).
Co innego może w takim wypadku wynikać jedynie z przepisu szczególnego, przewidującego odstępstwo od tej zasady. Takim przepisem jest np. {{pu przepis="art. 673 § 3 KC"}}, który znajduje zastosowanie na mocy {{pu przepis="art. 694 KC"}} (zob. Górecki w: OsajdaKomentarzKC, 2012, art. 694 nb. 5). Wynika z niego, iż strony mogą dopuścić możliwość rozwiązania umowy terminowej. Strony niniejszej umowy przewidziały taką możliwość, więc wypowiedzenie kontraktu terminowego jest dopuszczalne.
Pozostaje jednak pytanie, czy tak ogólne postanowienie, że "każdej ze stron przysługiwać będzie prawo do jej wypowiedzenia z ważnych powodów" jest wystarczająco precyzyjne. Generalnie wymaga się bowiem określenia powodów, w razie wystąpienia których wypowiedzenie miałoby być możliwe. Samo zastrzeżenie, że wypowiedzenie może nastąpić "z ważnych powodów" jest uważane za wystarczające ([[UchwalaSNIIICZP9206 uchwała SN z dnia 21.11.2006 r., sygn. akt: III CZP 92/06 (OSN 2007, Nr 7-8, poz. 102)]] oraz [[WyrokSNIICSK58710 wyrok SN z 17.6.2011 r., sygn. akt: II CSK 587/10, niepubl.]]).
Istnieje więc podstawa do dokonania wypowiedzenia umowy najmu zawartej na czas oznaczony.
**(2) skuteczność wypowiedzenia**
Oceniając skuteczność wypowiedzenia bada się skuteczność oświadczenia woli, zawierającego wypowiedzenie. Ponieważ KC nie przewiduje dla wypowiedzenia żadnej szczególnych regulacji, należy wyjść z założenia, że o.w. zostało złożone skutecznie.
**(3) upływ terminu wypowiedzenia**
Zgodnie z {{pu przepis="art. 703 KC"}} dzierżawca jest uprawniony do zakończenia stosunku najmu ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności. Ponieważ w chwili wypowiedzenia (18.4.2005 r.) B zalegał już z płatnościami za cztery półrocza, wypowiedzenie może nastąpić bez zachowania terminów wypowiedzenia.
((3)) wynik tymczasowy
Stosunek najmu między A i B ustał dnia 18.4.2005 r.
((2)) Zaskarżalność roszczenia
((3)) wymagalność
Roszczenie o zwrot pojazdu jest wymagalne zaraz po zakończeniu stosunku dzierżawy ({{pu przepis="art. 455 KC"}} – wynika to z właściwości zobowiązania).
((3)) brak zarzutów
Roszczenie nie uległo przedawnieniu, albowiem termin przedawnienia jednorazowego wynosi zgodnie z zasadami ogólnymi 10 lat ({{pu przepis="art. 118 KC"}}). Inaczej byłoby gdyby wydzierżawiający prowadził działalność gospodarczą w zakresie dzierżawy pojazdów.
((2)) Wynik
A może domagać się od B zwrotu samochodu na podstawie {{pu przepis="art. 705 KC"}}.
((1)) Roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}
A może mieć także roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((2)) Powstanie roszczenia
Roszczenie windykacyjne z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} zależy od tego, czy podnoszący jest właścicielem rzeczy, czy adresat roszczenia faktycznie nią włada i czy nie przysługuje mu skuteczne wobec właściciela prawo do władania rzeczą (więcej na ten temat w odrębnym skrypcie z prawa rzeczowego - RoszczenieWindykacyjne).
((3)) własność A
Na skutek sprzedaży samochodu przez C, zgodnie z {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} z chwilą zawarcia umowy A stał się właścicielem rzeczy.
((3)) faktyczne władanie przez B
B dysponuje samochodem i sprawuje nad nim faktyczne władztwo.
((3)) brak uprawnienia skutecznego wobec właściciela
Roszczeniu windykacyjnemu władający rzeczą może w niektórych sytuacjach przeciwstawić swoje uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć źródło w przepisach prawa rzeczowego (tytuł rzeczowy – np. zastaw) albo prawa zobowiązań (tytuł obligacyjny - np. umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, komisu itp). W naszym przypadku B mógłby przeciwstawić A swoje uprawnienie do władania rzeczą na podstawie umowy dzierżawy. Jednakże jak powyżej ustalono, A rozwiązał skutecznie umowę poprzez wypowiedzenie dnia 18.4.2005 ({{pu przepis="art. 703 KC"}}), przez co z tym dniem tytuł obligacyjny wygasł.
((2)) Brak utraty roszczenia i zaskarżalność
Roszczenie windykacyjne podlega tym samym regułom, co roszczenia obligacyjne. Jednakże i w tym wypadku można z góry stwierdzić, że roszczenie nie zostało utracone i jest zaskarżalne. W szczególności nie uległo przedawnieniu, gdyż podlega tak samo 10-letniemu okresowi przedawnienia.
((2)) Wynik
A ma także roszczenie o zwrot pojazdu z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
----
CategoryKazusyUmowaDzierzawy CategoryWypowiedzenie CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
