Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [2166]

To jest stara wersja KazusDzieloNr4 utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-05-05 00:20:55.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Kazus nr 4 z zakresu umowy o dzieło


w opracowaniu

A. Stan faktyczny
A i B są współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym. Dnia 1.2.2004 r. zawarli ze swoim G umowę o odmalowanie przykurzonej elewacji. Umówiono się na wynagrodzenie w wysokości 5.000 zł. Malowanie miało zakończyć się 15.6.2004 r.
G wykonał swoją pracę w terminie i dnia 1.7.2004 wystawił fakturę za wykonane prace. Termin zapłaty nie został określony. A zapłacił tylko 2.500 zł, twierdząc, że drugą połowę powinien zapłacić B. Ten (B) stwierdził, iż nie ma pieniędzy i w związku z tym nie zapłaci. G widząc, iż faktycznie od B niewiele da się uzyskać, żąda od A zapłaty pozostałej części wynagrodzenia.
Ponieważ A wzbrania się zapłacić także za B, dnia 2.5.2007 r. G wniósł przeciw A powództwo. A twierdzi, że wcale płacić nie musi, bo swoją część już uiścił; z ostrożności procesowej powołuje się także na przedawnienie roszczenia.
  1. Czy G może żądać jeszcze zapłaty od A?
  2. Czy A mógłby domagać się zwrotu pieniędzy od B?
  3. Czy G może domagać się odsetek ustawowych od A i B?
  4. Jak wyglądałoby rozwiązanie kazusu, gdyby A w końcu 30.5.2006 r. uznał na piśmie roszczenia G, ale potem zmienił zdanie i ostatecznie nie zapłacił pozostałych 2.500 zł, zaś G wniósł powództwo 30.5.2007 r.?

B. Odpowiedź na pytanie 1
Bez wątpienia roszczenie G wynika z zawartej umowy o malowanie elewacji. Należy ustalić właściwą podstawę roszczenia.

1. Roszczenie z art. 658 KC
art. 658 KC
Przepisy niniejszego tytułu stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli.
[schowaj]
w zw. z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]

Wg art. 3 pkt 8 prawa budowlanego (ustawa z 1994 r. - PrBudow) pod pojęciem remontu rozumie się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji. Tutaj mamy jednak do czynienia wyłącznie z konserwacją w związku z czym brak jest roszczenia z art. 658 w zw. z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]
.

2. Roszczenie z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]

Umowa o roboty budowlane ma na celu stworzenie obiektu budowlanego. Pojęcie obiektu budowlanego jest zdefiniowane w art. 3 pkt 1 PrBudow
art. 3 PrBudow
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury,
2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach,
2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym - należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku,
3) budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;
3a) obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego;
4) obiekcie małej architektury - należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki,
5) tymczasowym obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany nie połączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe,
6) budowie - należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego,
7) robotach budowlanych - należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego,
7a) przebudowie - należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;
8) remoncie - należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym,
9) urządzeniach budowlanych - należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki,
10) terenie budowy - należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy,
11) prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane - należy przez to rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych,
12) pozwoleniu na budowę - należy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego,
13) dokumentacji budowy - należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu,
14) dokumentacji powykonawczej - należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi,
15) terenie zamkniętym - należy przez to rozumieć teren zamknięty, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego,
16) (uchylony),
17) właściwym organie - należy przez to rozumieć organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, stosownie do ich właściwości, określonej w rozdziale 8,
18) (uchylony),
19) organie samorządu zawodowego - należy przez to rozumieć organy określone w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42),
20) obszarze oddziaływania obiektu - należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu,
21) (uchylony);
22) odnawialnym źródle energii - należy przez to rozumieć odnawialne źródło energii, o którym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn zm.8));
23) cieple użytkowym w kogeneracji - należy przez to rozumieć ciepło użytkowe w kogeneracji, o którym mowa w art. 3 pkt 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.
[schowaj]
i oznacza:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury.
Wykonanie nowej elewacji nie stanowi więc wykonania nowego obiektu budowlanego w rozum. art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]
.

3. Roszczenie z art. 627 KC
art. 627 KC
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
[schowaj]

Dzieło to osiągnięcie uzgodnionego przez strony rezultatu, tzn. samoistnego wytworu przyszłej i indywidualnej działalności człowieka (por. RadwanskiPanowiczZobowiazania, nb. 390). Sporny jest wymóg materialnego utrwalenia działalności człowieka (Radwański opowiada się za węższym pojęciem dzieła i wymaga ucieleśnienia dzieła w przedmiocie materialnym).
W tym wypadku rezultatem (o charakterze materialnym) było odnowienie elewacji budynku. Stąd też umowa, jaką zawarli A i B z G jest umową o dzieło. Podstawą roszczenia może być art. 627 KC
art. 627 KC
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
[schowaj]
.
Między stronami została zawarta skuteczna umowa o dzieło, albowiem:
  • umowa ta została skutecznie zawarta pomiędzy G z jednej strony oraz A i B z drugiej strony (umowa dwustronna, konsensualna, zawarta wg reguły “oferta i jej przyjęcie”, art. 66 i nast. KC
    art. 66 KC
    § 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
    § 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
    [schowaj]
    );
  • treść zawartej umowy (jej essentialia negotii) odpowiadają umowie o dzieło, gdyż strony (przyjmujący zamówienie – G i zamawiający – A i B) ustalili, iż G wykona dzieło (zob. wyżej) za wynagrodzeniem;
  • brak jest informacji, iż jakiekolwiek okoliczności mogłyby wpłynąć na skuteczność zawartej umowy (brak podstaw do stwierdzenia nieważności albo bezskuteczności zawieszonej).

4. Brak utraty roszczenia
Utrata zobowiązania może nastąpić w wyniku jego przeniesienia na inny podmiot albo na skutek wygaśnięcia, przy czym jedną z zasadniczych przyczyn wygaśnięcia zobowiązania jest jego spełnienie.
A uważa, że jest on już zwolniony z obowiązku zapłaty, gdyż uiścił połowę wynagrodzenia. Jego twierdzenia byłyby słuszne, gdyby każdy ze współdłużników był odpowiedzialny wyłącznie za swoją część.

a. Zasada podzielności długu
Według generalnej zasady, wyrażonej w art. 379 § 1 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
, gdy zobowiązanie jest podzielne, a po stronie wierzycieli albo dłużników istnieje wielość podmiotów, to wierzytelność i dług dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Gdy nie jest ustalona wysokość tych części, są one równe. Skutkiem tego jest, że wierzyciel może od danego dłużnika wymagać tylko spełnienia przypadającej na niego części, w związku z czym niewypłacalność dłużnika idzie na niekorzyść wierzyciela. W tym wypadku więc spełnienie przez A jego części świadczenia, zwalniałoby go od odpowiedzialności.
Gdy zobowiązanie jest niepodzielne (zob. art. 379 § 2 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
), to zobowiązanie nigdy nie dzieli się na części, skutki są zaś różne, w zależności od tego, czy wielość podmiotów zachodzi po stronie czynnej (wierzycieli) czy biernej (dłużników). W pierwszym wypadku skutki określa art. 380 § 1 KC
art. 380 KC
§ 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.
§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.
§ 3. Dłużnik, który spełni świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.
[schowaj]
, zaś w drugim – art. 381 KC
art. 381 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia.
§ 2. Jednakże w razie sprzeciwu chociażby jednego z wierzycieli, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.
[schowaj]
.
Świadczenia pieniężne są zawsze świadczeniami podzielnymi. Wychodząc więc z art. 379 § 1 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
dla niniejszego przypadku oznaczałoby to, że niewypłacalność B powoduje, że wierzyciel pozostaje niezaspokojony, zaś wobec A wierzyciel G nie miałby już roszczenia, gdyż A swoją część już spełnił.

b. Wspólność zobowiązania
Inaczej byłoby, gdyby A i B byli odpowiedzialni wspólnie, w tym sensie, że G mógłby żądać spełnienia od każdego z nich częściowo albo od jednego w całości. Wspólna odpowiedzialność może wynikać z solidarnego charakteru zobowiązania albo odpowiedzialności na zasadzie in solidum.

(1) odpowiedzialność in solidum
Odpowiedzialność tego typu, określana także jako solidarność nieprawidłowa (niewłaściwa, pozorna) to sytuacja, w której dłużnicy z różnych tytułów prawnych zobowiązani są spełnić na rzecz tego samego wierzyciela identyczne świadczenie z takim skutkiem, że spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych. Odpowiedzialność in solidum polega więc na tym, iż jedna i ta sama osoba ma wierzytelność o to samo świadczenie do dwóch lub więcej osób z różnych tytułów prawnych, a z przepisów ustawy ani z umowy (art. 369 KC
art. 369 KC
Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.
[schowaj]
) nie wynika, by pomiędzy tymi podmiotami zachodziła solidarność bierna. Brak jest bowiem źródła tej wspólnej odpowiedzialności, gdyż nie ma umowy ani przepisu ustawowego, który powodowałby powstanie zobowiązania solidarnego.
W przypadku odpowiedzialności in solidum każdy z dłużników odpowiada wobec wierzyciela za całość świadczenia. Skutkiem takiej konstelacji jest to, iż wierzyciel może dochodzić całości lub części świadczenia od każdego z dłużników, a spełnienie świadczenia przez jednego z nich zwalnia pozostałych. Dzieje się tak ze względu na fakt, iż odpada przedmiot roszczenia, jeżeli interes wierzyciela został już zaspokojony (Czachórski, Zobowiązania, wyd. VIII, str. 124).
Roszczenia regresowe dłużnika, który zaspokoił wierzyciela, względem innych podmiotów zobowiązanych opierają się na zasadach ogólnych prawa cywilnego.
W przypadku odpowiedzialności na zasadach in solidum analogicznie stosuje się także przepisy art. 371 – 373 KC.
Przykładem odpowiedzialności in solidum jest np. odpowiedzialność złodzieja, który okradł sklep, ochroniarza, który przez swoje zaniedbanie dopuścił do możliwości kradzieży oraz zakładu ubezpieczeń, z którym poszkodowany podmiot zawarł umowę ubezpieczenia na wypadek kradzieży.

(2) solidarność dłużników
Odmiennym rodzajem wspólnej odpowiedzialności wielu podmiotów jest solidarność dłużników. Istota solidarności dłużników (bierna – w odróżnieniu od solidarności wierzycieli, tzw. solidarności czynnej) została wyrażona w art. 366 KC
art. 366 KC
§ 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
[schowaj]
.
Wynika z niego w pierwszym rzędzie, iż powstanie odpowiedzialności solidarnej zależy od istnienia źródła tej solidarności, którym wg art. 369 KC
art. 369 KC
Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.
[schowaj]
może być ustawa albo czynność prawna.

W przypadku czynności prawnych konieczne jest ustalenie w umowie, iż podmioty odpowiedzialne za spełnienie świadczenia (dłużnicy) odpowiadają na zasadzie solidarności.

W przypadku regulacji ustawowych wyróżnia się przepisy mówiące wprost o solidarności zobowiązania (art. 441 § 1 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
[schowaj]
, art. 864 KC
art. 864 KC
Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.
[schowaj]
, 910 § 2 KC
art. 2 KC
(uchylony).
[schowaj]
, 1034 KC i art. 1056 KC
art. 1056 KC
W razie zbycia spadku spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne poszczególnych przedmiotów należących do spadku.
[schowaj]
) oraz grupę przepisów, zastrzegających solidarny charakter zobowiązania tylko wtedy, gdy brak jest innych postanowień umownych (art. 370 KC
art. 370 KC
Jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.
[schowaj]
, art. 614 KC
art. 614 KC
Jeżeli przedmiot kontraktacji ma być wytworzony w gospodarstwie prowadzonym przez kilka osób wspólnie, odpowiedzialność tych osób względem kontraktującego jest solidarna.
[schowaj]
, art. 717 KC
art. 717 KC
Jeżeli kilka osób wspólnie wzięło rzecz do używania, ich odpowiedzialność jest solidarna.
[schowaj]
, art. 745 KC
art. 745 KC
Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.
[schowaj]
, art. 843 KC
art. 843 KC
Jeżeli kilka osób wspólnie przyjęło lub oddało rzecz na przechowanie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.
[schowaj]
, art. 881 KC
art. 881 KC
W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.
[schowaj]
, art. 380 § 2 KC
art. 380 KC
§ 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.
§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.
§ 3. Dłużnik, który spełni świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.
[schowaj]
).
Dla naszego przypadku znaczenie mógłby mieć art. 370 KC
art. 370 KC
Jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.
[schowaj]
, albowiem żaden z przepisów szczególnych (dot. umowy o dzieło) nie mówi wprost o solidarności. Wymaga to spełnienia kumulatywnie następujących przesłanek:
- wielości podmiotów,
- wspólności mienia,
- związek pomiędzy zobowiązaniem i wspólnym mieniem oraz
- tożsamości przedmiotu świadczenia.

W tym wypadku chodzi o wielość osób po stronie biernej, tylko bowiem wówczas mamy do czynienia z solidarnością dłużników. Ta przesłanka oczywiści zachodzi, gdyż mamy dwoje dłużników – A i B.

Mienie zostało zdefiniowane w art. 44 KC
art. 44 KC
Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
[schowaj]
. Wspólne mienie, to przede wszystkim współwłasność ułamkowa i łączna (art. 196 § 1 KC
art. 196 KC
§ 1. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
§ 2. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
[schowaj]
) oraz inne prawa majątkowe przysługujące dwóm lub więcej osobom (Bieniek/Sychowicz, Komentarz do KC, wyd. 6, art. 370 uw. 4). W tym wypadku dom stanowi współwłasność, więc mienie jest dla A i B wspólne.

Zgodnie z art. 370 KC
art. 370 KC
Jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.
[schowaj]
zobowiązanie ma dotyczyć mienia. Dzieje się tak wtedy, gdy pozostaje w związku prawnym albo gospodarczym ze wspólnym mieniem (Bieniek/Sychowicz, Komentarz do KC, wyd. 6, art. 370 uw. 3). Zobowiązanie dotyczy oczywiście wspólnego mienia, albowiem polega na odnowieniu elewacji wspólnego domu. Mamy więc do czynienia z gospodarczym związkiem między mieniem a zaciągniętym zobowiązaniem.

Wg doktryny dla obowiązującego w Polsce systemu normatywnego odpowiednia jest koncepcja wymagająca tożsamości świadczenia (z wyjątkami), jednakże nie wymaga się tożsamości tytułu prawnego (podstawy prawnej) (Czachórski, Zobowiązania, wyd. VIII, str. 118). Ponieważ zarówno A jak i B mają spełnić świadczenie pieniężne, zachodzi także tożsamość przedmiotu świadczenia.

c. wynik
Tym samym więc roszczenie G wobec A i B (odpowiadających solidarnie) powstało.

5. Zaskarżalność
Zagadnienie zaskarżalności świadczenia dotyczy przede wszystkim wymagalności świadczenia, braku zarzutów wobec wierzyciela oraz brak zarzutu nadużycia prawa.

Roszczenie jest wymaganie od dnia 1.7.2004 r., ponieważ zapłata miała nastąpić do dnia 30.6.2004 r. (por. art. 455 KC
art. 455 KC
Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
[schowaj]
).

W niniejszym przypadku A powołuje się na przedawnienie, jako że od dnia oddania dzieła do dnia wniesienia powództwa minęły prawie 3 lata. Terminy przedawnienia określa się wg art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
, o ile brak jest przepisów szczególnych, dotyczących danego rodzaju umowa, z jakiej wynika roszczenie. W naszym przypadku przepisem szczególnym jest art. 646 KC
art. 646 KC
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
[schowaj]
. Przewiduje on nie tylko krótszy okres przedawnienia ale także wskazuje moment, od którego należy liczyć bieg terminów przedawnienia (a więc nie od wymagalności, jak w przypadku art. 120 § 1 zd. 1 KC
art. 120 KC
§ 1. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
§ 2. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
[schowaj]
). Ponieważ w naszym przypadku dzieło zostało oddane dnia 15.6.2004 r. bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się 16.6.2004 r. (art. 111 § 2 KC
art. 111 KC
§ 1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.
§ 2. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
[schowaj]
). Koniec terminu następuje w dniu, który odpowiada nazwą początkowemu dniowi terminu, tzn. 15.6.2006 r. (art. 112 zd. 1 KC
art. 112 KC
Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.
[schowaj]
). G wniósł powództwo dopiero w maju 2007 r., a więc już po upływie terminu przedawnienia.

6. Wynik
Ponieważ A skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, G nie może domagać się zapłaty 2.500 zł.

C. Odpowiedź na pytanie 2
Roszczenia regresowe między dłużnikami solidarnymi.

1. Regres w sytuacji opisanej w pytaniu 1
W odpowiedzi na pytanie 1 ustalono, że A nie musi płacić pozostałych 2.500 zł, gdyż roszczenie G się przedawniło. Należy zastanowić się, czy A mógłby w tej sytuacji domagać się od B zwrotu 1.250 zł.
Podstawą roszczeń regresowych między dłużnikami solidarnymi jest art. 376 § 1 zd. 1 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
[schowaj]
.
Roszczenie to powstało z chwilą, gdy A zapłacił G “swoją” część wynagrodzenia, tzn. 1.7.2004 r. Ponieważ w umowie o dzieło A i B nie postanowili co do wysokości, w jakiej każdy z nich zapłaci wynagrodzenie G, każdy z nich jest zobowiązany po połowie, a więc po 1.250 zł.
Należy się jednak zastanowić nad ewentualnym przedawnieniem roszczenia regresowego A przeciwko B, gdyż od 1.7.2004 r. do dziś (7.5.2007 r.) minęły prawie trzy lata. Należy się więc zastanowić, w jaki sposób przedawniają się roszczenia regresowe, gdyż gdyby obowiązywał termin przedawnienia z art. 646 to roszczenie uległoby przedawnieniu. Gdyby zaś należało przyjąć, że roszczenie regresowe przedawnia się wg zasad ogólnych (10 lat, art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
), to przedawnienie jeszcze by nie nastąpiło.
Przyjmuje się jednak, że roszczenie regresowe podlega samodzielnym zasadom (Zawada w: Pietrzykowski (red.), Komentarz do Kodeksu cywilnego, 4 wyd. art. 376 nb. 18). Skutkiem tego jest, skoro brak jest przepisów szczególnych, przedawnianie się tego typu roszczeń z upływem 10 lat od dnia wymagalności (art. 118, 120 KC). Wymagalność roszczenia następuje natomiast najwcześniej z chwilą zapłaty długu przez jednego z dłużników solidarnych. W sytuacji opisanej w pytaniu 1 przedawnienie roszczenia regresowego jeszcze by nie nastąpiło. W sytuacji opisanej w pytaniu 1 A mógłby domagać się od B zapłaty 1.250 zł.

2. Regres w sytuacji opisanej w pytaniu 2
W odpowiedzi na pytanie 2 ustalono, że A musi samodzielnie ponieść całość wynagrodzenia (5.000 zł), gdyż przedawnienie dotyczy tylko roszczenia wobec B.
Zgodnie z uwagami powyżej roszczenia regresowe podlegają przedawnieniu wg zasad ogólnych, co oznaczałoby, iż roszczenie regresowe o zapłatę połowy wynagrodzenia zapłaconego przez A, tzn. o 2.500 zł z art. 376 § 1 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
[schowaj]
nie uległoby jeszcze przedawnieniu. A mógłby się w takim wypadku domagać od B zapłaty 2.500 zł, choć roszczenie G wobec B uległoby przedawnieniu (i to właśnie budzi moje wątpliwości; osobiście skłaniałbym się więc do przyjęcia, że roszczenia regresowe podlegają tym samym okresom przedawnienia co roszczenia główne).

D. Odpowiedź na pytanie 3
(...)

E. Odpowiedź na pytanie 4
W tym wypadku chodzi o ustalenie skutków przedawnienia roszczenia wobec jednego ze współdłużników wobec drugiego.

1. Upływ okresu przedawnienia wobec A
Ponieważ dnia 30.5.2006 r. (a więc przed upływem biegu przedawnienia) A uznał roszczenie G, nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
[schowaj]
). Od dnia 31.5.2006 r. dwuletni termin przedawnienia rozpoczął swój bieg od nowa (art. 124 § 1 KC
art. 124 KC
§ 1. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.
§ 2. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.
[schowaj]
). Przedawnienie nastąpiłoby więc 30.5.2008 r. Ponieważ G wniósł pozew dnia 2.5.2007 r., a więc przed upływem okresu przedawnienia, roszczenie wobec A nie uległoby jeszcze przedawnieniu.

2. Upływ okresu przedawnienia wobec B
Ponieważ B nie uznał roszczenia, ani też nie doszło do innych zdarzeń skutkujących wstrzymaniem albo przerwaniem biegu przedawnienia, dnia 15.6.2006 r. roszczenie G wobec B uległo przedawnieniu.

3. Możliwość powołania się przez A na przedawnienie
W tym momencie dla A istotna jest możliwość powołania się na przedawnienie roszczenia wobec B, aby odeprzeć żądania G. Odpowiedź zależy od tego, czy zarzut przedawnienia stanowi zarzut osobisty dłużnika solidarnego czy zarzut wspólny, na który może powołać się każdy ze współdłużników solidarnych.
Zarzuty osobiste to z jednej strony zarzuty dotyczące wyłącznie osoby tego dłużnika (np. brak zdolności do czynności prawnych, wada oświadczenia woli) jak również zarzuty wynikające z określonego stosunku tego dłużnika do wierzyciela (odnowienie, zwolnienie z długu, przedawnienie itp.) (Bieniek/Sychowicz, Komentarz do KC, wyd. 6, art. 375 uw. 2). Te zarzuty może podnieść tylko ten dłużnik, którego one dotyczą. Zarzuty wspólne to zarzuty, na które może powołać się każdy z dłużników solidarnych.
W przypadku solidarności dłużników przedawnienie może być zgłoszone tylko przez dłużnika, któremu ono przysługuje i tylko ze skutkiem dla niego samego (zarzut osobisty). Wynika to z art. 375 § 1 KC
art. 375 KC
§ 1. Dłużnik solidarny może się bronić zarzutami, które przysługują mu osobiście względem wierzyciela, jak również tymi, które ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania są wspólne wszystkim dłużnikom.
§ 2. Wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne.
[schowaj]
, zgodnie z którym każdy z dłużników może powoływać się na swoje zarzuty osobiste oraz zarzuty wspólne dla wszystkich dłużników solidarnych.
Ponadto na skutek taki wskazuje a contrario art. 372 KC
art. 372 KC
Przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników.
[schowaj]
. Wynika z niego, iż choć w stosunku do jednego (niektórych) z dłużników solidarnych bieg przedawnienia zostanie przerwany albo zawieszony, to jednak w stosunku do współdłużników roszczenie przedawni się, jeżeli upłynie stosowny termin przedawnienia.
Zarzut przedawnienia jest więc zarzutem osobistym.

4. Wynik
Ponieważ więc zarzut przedawnienia jest zarzutem osobistym, A nie może się powołać na przedawnienie, które nastąpiło wobec B. Sam pozostaje więc odpowiedzialny, choć B, gdyby został pozwany, mógłby się skutecznie na przedawnienie powołać.
CategoryKazusyDzielo
Na tej stronie nie ma komentarzy