Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Trendy w prawie a strategia w ciepłownictwie

wpływ prawa i jego zmian na przedsiębiorstwa ciepłownicze

stan prawny i faktyczny: sierpień 2010 r.
Prof. Dr. iur. Wojciech Lisiewicz
FH Schmalkalden

A. Przedmiot opracowania
Działalność przedsiębiorstw ciepłowniczych jest w Polsce - znacznie bardziej, niż w krajach Europy Zachodniej [1] - uzależniona od regulacji prawnej. Wynika to z faktu, iż wszelka działalność związana z ciepłem sieciowym podlega ustawie prawo energetyczne w takim samym stopniu, jak każdy inny sektor energetyki (w szczególności energia elektryczna i gaz). Stąd też obowiązujący zarówno obecnie jak i w przyszłości stan prawny ma decydujący wpływ nie tylko na procedury prawne w przedsiębiorstwie ciepłowniczym, ale również bezpośrednio na jego sytuację biznesową, rentowność. Jednak nie tylko samo prawo energetyczne i wynikające z niego akty wykonawcze stanowią o warunkach działalności ciepłowniczej w Polsce. Szereg aktów prawnych nie związanych bezpośrednio z działalnością ciepłowniczą może zadecydować o powodzeniu lub niepowodzeniu przedsiębiorstw ciepłowniczych w już niedalekiej przyszłości - w szczególności działania UE na pograniczu ochrony środowiska i energetyki mają coraz większy wpływ na wszystkie sektory energetyki, również na ciepło sieciowe.

Mając powyższe na uwadze, poniżej zebrane zostały informacje o aktualnych trendach legislacyjnych mających szeroko pojęte znaczenie dla przedsiębiorstw ciepłowniczych. Zbiór ten nie stanowi wyczerpującego zestawienia wszelkich istniejących i planowanych regulacji prawnych mogących mieć jakikolwiek wpływ na ciepłownictwo sieciowe. Jego celem jest raczej przedstawienie tematów, które zdaniem autora opracowania powinny być w najbliższym czasie uwzględnione w strategii przedsiębiorstw ciepłowniczych. Innymi słowy poniższe opracowanie dąży do odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki legislacyjne (konkretne rozwiązania prawne) mogą mieć wpływ na działalność przedsiębiorstw ciepłowniczych i w jaki sposób. Ponadto autor stara się również przedstawić wnioski de lege ferenda, czyli odpowiedzieć na pytanie, jakie czynniki istotne dla działalności przedsiębiorstw ciepłowniczych powinny zostać uwzględnione w prawie energetycznym.

Opracowanie obejmuje w swej pierwszej części opis impulsów wynikających z prawa europejskiego. Następnie przedstawiono trendy polityki i legislacji krajowej. Na zakończenie celem jest znalezienie strategii - zarówno przy implementacji prawa europejskiego do regulacji krajowej jak i wobec mechanizmów obecnie i w przyszłości obowiązujących - dla przedsiębiorstw ciepłowniczych, dzięki której będą one mogły osiągnąć możliwie korzystne wyniki ekonomiczne również w warunkach obowiązującego w przyszłości prawa. Dlatego też w ostatniej części przedstawione zostały propozycje działań legislacyjnych, o które branża powinna zabiegać, oraz kierunków rozwoju samych przedsiębiorstw wykorzystujące nowe rozwiązania prawne lub też stanowiące skuteczną strategię obronną wobec ryzyk związanych z nadchodzącymi zmianami.


B. Energetyka w UE

C. Wytyczne na szczeblu krajowym

Więcej na ten temat w artykule o zmianach w regulacji ciepłownictwa przygotowywanych w 2010 roku.

D. Proponowane działania
Jak już wspomniano na wstępie, wnioski i propozycje działań wobec ewolucji prawa w ciepłownictwie przedstawione mają być dwutorowo. Z jednej strony celem jest zaprezentowanie wniosków de lege ferenda, czyli postulatów wobec ustawodawcy w zakresie, w którym może on mieć jeszcze wpływ na ostateczny kształt regulacji. Obok wskazówek co do pożądanego kształtu przepisów (głównie implementujących prawo europejskie) wskazania obejmują również możliwe strategie w samych przedsiębiorstwach wobec - obowiązującej lub oczekiwanej w niedalekiej przyszłości - regulacji.



Wobec działań wspierania OZE należy zdaniem autora podjąć następujące kroki:

1) zidentyfikować w oparciu o dyrektywę 2009/28/WE oraz o przygotowywane krajowe akty prawne potencjalny bezpośredni wpływ na przedsiębiorstwa ciepłownicze;
2) przygotować warianty działań dostosowujących portfel usług przedsiębiorstwa oraz jego procesy technologiczne do wymogów prawnych i biznesowych nowego stanu prawnego;
3) wraz z wejściem w życie regulacji dotykających ciepło sieciowe wprowadzić zmiany w zakresie oferowanych produktów czy usług oraz dostosować procesy technologiczne do nowych wymogów zgodnie z wypracowanymi wcześniej wariantami;


Wpłynięcie na kształt systemu handlu CO2 na szczeblu krajowym nie ma większego sensu, ponieważ akty prawne powstają w tym zakresie na szczeblu europejskim. W chwili obecnej jest przygotowywane przede wszystkim rozporządzenie regulujące zasady przydzielania uprawnień do emisji (głównie w drodze aukcji), które to będzie musiało być jedynie stosowane przez polską administrację państwową.


Ogólnie wobec alternatywnych rozwiązań w dyrektywach warto rozwinąć alternatywne scenariusze.

---

[1] W zakresie szerszego porównania sytuacji prawnej ciepłownictwa w Polsce i w Niemczech por. Lisiewicz, PUG 7/2007.
[2] Na łamach portalu KE - Energia podaje się dosłownie, iż głównymi celami UE są obniżenie zużycia oraz redukcja marnotrawstwa energii (informacje w jęz. angielskim).
[3] Dość dobrym przykładem dla tego stanu rzeczy jest ustawa o efektywności energetycznej, co do której już od lata przedstawiane są liczne projekty - dotychczas bez rezultatu. Termin wykonania dyrektywy (czyli wydania przepisów krajowych dokonujących transpozycji dyrektywy) minął już 17 maja 2008 roku, jak dotychczas bez rezultatu w Polsce.