Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Dyrektywa o odnawialnych źródłach energii z 2009 roku a ciepłownictwo

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE; obowiązek wdrożenia do 05.12.2010 r.;

A. Ogólne wytyczne dyrektywy
Dyrektywa 2009/28/WE nakłada na kraje członkowskie dwa ogólne obowiązki w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE):

• ustalenia konkretnych i zgodnych z wytycznymi dyrektywy celów jeśli chodzi o udział OZE w całkowitym zużyciu energii; w efekcie końcowym w roku 2020 łączne wyniki państw członkowskich muszą być takie, aby w UE łącznie udział OZE w zużyciu energii wynosił 20 %;
• stworzenia planów działania w zakresie wykorzystania OZE, art. 4 i nast. dyrektywy.

Plany działania, do tworzenia których zobowiązuje dyrektywa, muszą uwzględniać wg art. 4 ust. 1 zd. 2 wszystkie działy energetyki: paliwa w transporcie, elektroenergetykę i ogrzewanie / chłodzenie.

B. Obowiązki w budownictwie
Art. 13 ust. 4 dyrektywa wprowadza obowiązek wdrożenia środków w prawie budowlanym, które spowodują zwiększenie wykorzystania OZE w budynkach. W art. 13 ust. 4, akapit 3 wytyczne te skonkretyzowano w taki sposób, iż w stosow­nych przypadkach musi istnieć w prawie krajowym wymóg wykorzystania w budynkach (nowych/remontowanych) pewnego minimalnego poziomu energii z OZE - w szczególności w zakresie ogrzewania tych budynków. Ponadto dyrektywa przewiduje w art. 13 ust. 6 obowiązek promowania OZE i efektywnych rozwiązań, również przy ogrzewaniu/klimatyzowaniu budynków.

Dla ciepłownictwa z pewnością korzystny jest (pozostawiony jednak do dyspozycji krajów członkowskich - polski ustawodawca możliwość tę może wykorzystać, ale nie musi!) zapis art. 13 ust. 4, akapit 2, na mocy którego państwa członkowskie mogą zaliczać na poczet OZE czy wzrostu efektywności energetycznej kogenerację czy powstawanie budynków pasywnych lub budynków o niskim lub zerowym zu­życiu energii.

C. Gwarancje pochodzenia
Co do zasady, gwarancje pochodzenia energii z OZE są instrumentem stosowanym wobec energii elektrycznej. W tym zakresie dyrektywy przewiduje obowiązek wprowadzenia tego typu instrumentu przez kraje członkowskie. W zakresie ciepła i chłodu obowiązek taki nie ma miejsca, istnieje jednak możliwość wprowadzenia takiego systemu w krajach członkowskich, art. 15 ust. 2 zd. 2 dyrektywy. Polski ustawodawca może zatem przykładowo również w zakresie ciepła wprowadzić system dokumentów zwanych "gwarancjami pochodzenia" energii mających na celu poświadczenie producentowi, że wyprodukowane i sprzedawane ciepło zostało pozyskane z OZE.

D. Wpływ na sieci energetyczne
Obowiązek stworzenia przywilejów dla OZE w sieci energetycznej (art. 16 dyrektywy) obejmuje co do zasady wyłącznie elektroenergetykę. Jednak w art. 16 ust. 11 dyrektywy przewidziana została konieczność uwzględnienia rozbudowy i przekształcenia lokalnej infrastruktury grzewczej w taki sposób, aby możliwe było wykorzystanie OZE również przy ogrzewaniu. Przepis ten nie ma charakteru bezwzględnego, ponieważ obowiązek podjęcia konkretnych działań w tym zakresie pojawi się dopiero w sytuacji, gdy do­konana w planach danego kraju ocena wykaże konieczność rozbudowy takiej infrastruktury, jeśli ma zostać osiągnięty krajowy cel na rok 2020.
Trudno jest sobie jednak wyobrazić, że polski ustawodawca pozostawi źródło 40 % wszelkich emisji CO2 (którym jest ogrzewanie lokali!) nietknięte, jeśli weźmiemy pod uwagę, że w pozostałych działach energetyki osiągnięcie celów EU w tym zakresie nie będzie na pewno łatwiejsze.

E. Stan prac nad wdrożeniem reguł dyrektywy w Polsce
Dotychczasowe prace legislacyjne są w tym zakresie nieprzejrzyste i projekt ustawy o OZE w niektórych wersjach zawiera obowiązki obejmujące również ciepło, w innych znów obowiązki takie nie są postulowane.
Pewne jest jedynie (zgodnie z wypowiedziami Ministerstwa Gospodarki podczas prac nad tzw. Trójpakiem Energetycznym), że wdrożenie przepisów dyrektywy 2009/28/WE nie jest w polskim prawie jeszcze pełne i ma nastąpić dopiero wraz z uchwaleniem Trójpaku.