Wersja [7486]
To jest stara wersja ZwrotZKapitaluCieplownictwo utworzona przez WojciechLisiewicz, 2009-03-19 09:52:57.
Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Kapitał własny i kapitał ob...
B. Przesłanki uwzględnienia zw...
C. Odpowiednia wysokość zwrotu...
1. Sytuacja na rynkach finanso...
2. ocena ryzyka wykonywania dz...
3. wartość zaangażowanych akty...
4. brak nadmiernego wzrostu ce...
5. uwzględnienie poprawy efekt...
6. ceny źródeł alternatywnych,...
B. Przesłanki uwzględnienia zw...
C. Odpowiednia wysokość zwrotu...
1. Sytuacja na rynkach finanso...
2. ocena ryzyka wykonywania dz...
3. wartość zaangażowanych akty...
4. brak nadmiernego wzrostu ce...
5. uwzględnienie poprawy efekt...
6. ceny źródeł alternatywnych,...
Zwrot z kapitału w ciepłownictwie
zasady kalkulacji uzasadnionego zwrotu z kapitału w taryfach dla ciepła
Pojęcie zwrotu z kapitału wprowadzone do art. 45 PrEnerg
art. 45 PrEnerg
1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
w 2005 roku nie zostało początkowo dokładniej zdefiniowane. To pochodzące z nauk ekonomicznych pojęcie nie nasuwa jednak zbyt dużych wątpliwości, jeśli zastosować wobec niego leksykalną definicję oraz dotychczasową praktykę URE (*). 1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
(*) por. np. opracowanie Departamentu Taryf URE "Taryfy spółek dystrybucyjnych na rok 2005", Warszawa 2004, punkt 2.1.5. i następne
W uproszczeniu można stwierdzić, iż zwrot z kapitału oznacza zysk przedsiębiorstwa z tytułu zaangażowania kapitału w działalność. Nie można podważyć również podstawowej formuły ustalania zwrotu z kapitału, według której kwota zwrotu ustalana jest następująco:kwota zwrotu = wartość majątku x stopa zwrotu
Wątpliwości interpretacyjne mogą się pojawiać w zakresie wyliczania wartości majątku zaangażowanego w działalność (które środki podlegają wynagrodzeniu a które nie?) oraz wysokości stopy zwrotu. Ponadto istotnym elementem w postępowaniach taryfowych jest stosowany przez URE, a pozbawiony konkretnej podstawy prawnej tzw. faktor "U". Przy pomocy tego faktora (o wartości od 0 do 1) URE de facto próbuje w sposób arbitralny ustalać kwotę zwrotu z kapitału na dowolnym poziomie.
Należy jednak pamiętać, że z prawnego punktu widzenia (i tylko taki będzie uwzględniany na wypadek odwołania i następnie skargi do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów) istotne są nie praktyka URE, a obowiązujące prawo. I to na tle art. 45 ust. 1 pkt 1) PrEnerg
art. 45 PrEnerg
1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
nakazuje uwzględniać w taryfie (pełny) zwrot z kapitału. Ograniczenia w tym zakresie pojawiają się jedynie przy stosowaniu ekonomicznej formuły wyliczania tego zwrotu (por. wyżej). Od 2006 roku istnieją również doprecyzowane zasady stosowania formuł ekonomicznych w rozporządzeniu taryfowym (*) 1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
(*) Dz. U. 2006 nr 193 poz. 1423, poniżej określane "Rozporządzeniem"
. Reguły uwzględniania zwrotu z kapitału na mocy przepisów rozporządzenia przedstawione zostały szczegółowo poniżej.A. Kapitał własny i kapitał obcy
Z reguły w przedsiębiorstwach mamy do czynienia z sytuację, w której nie tylko kapitał własny jest zaangażowany w działalność (wkład właściciela), ale i kapitał pochodzący ze źródeł zewnętrznych (np. kredyty). Rozporządzenie w § 25 ust. 1 wyjaśnia, iż również kapitał obcy podlega wynagrodzeniu. Dlatego należy stwierdzić, iż prawo dopuszcza zysk przedsiębiorstwa z kapitału obcego. Oczywiście stopa zwrotu z kapitału obcego musi uwzględniać koszt jego pozyskania, dlatego nie jest możliwe rozliczanie kosztów kapitału obcego w takiej samej wysokości, jak kapitału własnego. Przedsiębiorstwu należy się jednak z mocy prawa wynagrodzenie w postaci marży między kosztem kapitału a łączną stopą zwrotu. W związku z powyższym w przedstawionej formule stosowana jest nie dowolna stopa zwrotu, a średnioważona (tzw. WACC) zależna od stosunku kapitału obcego i kapitału własnego zaangażowanego w działalność.
B. Przesłanki uwzględnienia zwrotu z kapitału w taryfie
Niezależnie od tego, czy w danym wypadku chodzi o kapitał własny czy obcy, przedsiębiorstwo ma prawo i obowiązek (por. bezwzględne sformułowanie art. 45 ust. 1 PrEnerg
art. 45 PrEnerg
1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
) uwzględnić zwrot z kapitału gdy i o ile:1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
- przedsiębiorstwo inwestuje kapitał,
- kapitał ten służy do finansowania majątku zaangażowanego w działalność ciepłowniczą,
- zwrot kalkulowany jest w odpowiedniej wysokości.
O ile ustalenie faktu zainwestowania kapitału i powiązania go z działalnością ciepłowniczą jest możliwe według obiektywnych kryteriów, tak doprecyzowania wymaga przesłanka odpowiedniej wysokości zwrotu z kapitału. Kryteria ustalenia tej wysokości określa rozporządzenie.
C. Odpowiednia wysokość zwrotu z kapitału
Na wstępie rozważań na temat przewidzianej prawem wysokości zwrotu z kapitału należy zwrócić uwagę na fakt, iż nie jest możliwe stwierdzenie, w jakiej kategorii terminologicznej należy rozumieć pojęcie "uzasadnionej wielkości" zwrotu z kapitału użyte w § 25 ust. 2 rozporządzenia. Nasuwa się tu bowiem - potwierdzona w praktyce postępowań taryfowych przed URE - wątpliwość, czy chodzi o absolutną wielkość zwrotu dla danego przedsiębiorstwa (np. 2 mln złotych) czy też o wartość procentową (np. 10 % od kapitału własnego zaangażowanego w działalność). Kryteria podane przez rozporządzenie w § 25 ust. 2 wskazują na parametry, które w większości nie wykazują związku z absolutną wartością zwrotu z kapitału - nie może bowiem być mowy o kwotowym określaniu zwrotu z kapitału, jeśli odnosimy się do wzrostu cen czy warunków na rynkach finansowych. Na tych przykładach łatwo stwierdzić, że nie jest możliwe stwierdzenie stałych kwot uzasadnionej wielkości zwrotu z kapitału dla dwóch przedsiębiorstw o różnej wielkości. Stąd też z natury rzeczy wynika, iż prawodawca odnosi się w tym punkcie raczej do wielkości relatywnych, procentowych w stosunku do zaangażowanego kapitału. Nie jest bowiem zamierzony przez prawodawcę stan, aby przedsiębiorstwa małe były preferowane a duże - ze względu na "poważnie brzmiące liczby" traktowane bardziej restrykcyjnie.
Na tle zapisu w § 25 ust. 2 pkt 1 in fine rozporządzenia ("faktycznie zaangażowana wartość aktywów") nasuwają się jednak poważne wątpliwości wobec przedstawionej powyżej argumentacji. Podanie podstawy wyliczenia ostatecznej kwoty jako kryterium "uzasadnionej wielkości" wskazuje na odniesienie do kwoty absolutnej, nie procentowej. Możliwy jest zatem również wniosek odwrotny do postawionego i uzasadnionego wyżej.
Zdaniem autora nie jest istotne stwierdzenie punktu odniesienia regulacji (ostateczna kwota czy stopa procentowa zwrotu), o ile ostateczne wyliczenie zwrotu z kapitału nie będzie podlegało weryfikacji swego rodzaju "magii liczb", tzn. tendencji do "obcinania" zwrotu z kapitału, jeśli w dużym przedsiębiorstwie jego absolutna kwota przybiera spore rozmiary, nieporównywalne z przedsiębiorstwem znacznie mniejszym. (*).
(*) por. też rozważania do art. 23 PrEnerg
Na mocy obowiązującej regulacji nie znajduje bowiem uzasadnienia podważanie przez regulatora zasadności kwoty zwrotu z kapitału tylko dlatego, że zwrot wynika z bardzo wysokiej kwoty aktywów zaangażowanych w działalność (por. poniżej).
art. 23 PrEnerg
1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
1) udzielanie i cofanie koncesji;
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
3) ustalanie:
a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
- opalanych paliwami węglowymi,
- opalanych paliwami gazowymi,
- opalanych olejem opałowym,
- stanowiących odnawialne źródła energii
- w poprzednim roku kalendarzowym;
19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
: http://komon.pl/?przepisid=121147 1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
1) udzielanie i cofanie koncesji;
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
3) ustalanie:
a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
- opalanych paliwami węglowymi,
- opalanych paliwami gazowymi,
- opalanych olejem opałowym,
- stanowiących odnawialne źródła energii
- w poprzednim roku kalendarzowym;
19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
Rozporządzenie nie podaje konkretnej formuły do wyliczenia zwrotu z kapitału a jedynie kryteria, które muszą być brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości (procentowej!) zwrotu z kapitału. Ogólnie § 25 ust. 2 rozporządzenia stanowi, iż wysokość zwrotu z kapitału powinna być odpowiednia do charakteru działalności. W odniesieniu do poszczególnych kryteriów podanych w przepisie w punktach od 1) do 4) oznacza to, że musi ona uwzględniać następujące okoliczności:
1. Sytuacja na rynkach finansowych, § 25 ust. 2 pkt 1
Wysokość uzasadnionego zwrotu z kapitału jest na mocy cytowanego przepisu zależna od poziomu stóp procentowych na rynku finansowym w kraju. Oznacza to z jednej strony, iż wysokość uzasadnionego zwrotu z kapitału będzie rosła wraz ze wzrostem stóp procentowych i malała w przypadku sytuacji odwrotnej.
Z drugiej strony świadome odniesienie prawodawcy do kryterium panujących stóp procentowych wskazuje na istnienie zależności między poziomem oprocentowania uzyskiwanego na rynku pieniężnym lub wkładów o stałym oprocentowaniu a wysokością zwrotu z kapitału przy inwestycji w działalność ciepłowniczą. Stąd wynika, że również prawodawca jest świadomy faktu, iż nie jest możliwe prowadzenie działalności o najmniejszym nawet ryzyku, jeśli zwrot z kapitału będzie nie wyższy, niż zwrot oferowany przez inwestycje o stałej stopie zwrotu, mianowicie zależnej od stóp procentowych panujących na rynku pieniądza.
Innymi słowy zapis ten oznacza nie tylko korelację między wysokością uzasadnionego zwrotu z kapitału a stopami procentowymi ale również zależność taką, iż nie ma sensu zwrot z kapitału niższy, niż panujące na rynku pieniężnym stopy procentowe, ponieważ jest to wysokość uzyskiwana również bez ryzyka.
2. ocena ryzyka wykonywania działalności gospodarczej, § 25 ust. 2 pkt 1
Obok stóp procentowych § 25 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia odwołuje się również do oceny ryzyka działalności przedsiębiorstwa. Należy to rozumieć w taki sposób, iż przedsiębiorstwo ma kalkulować wysoki zwrot z kapitału wtedy, gdy jego działalność jest obarczona wysokim ryzykiem natomiast zwrot ten musi być niższy, jeśli ryzyko jego działalności można ocenić jako niskie. Punktem odniesienia muszą tu być również inne działy gospodarki, ponieważ ocena ryzyka możliwa jest wyłącznie w kategoriach relatywnych.
W gospodarce rynkowej stopy zwrotu zakładane przez przedsiębiorstwa rynkowe oscylują między około dziesięć a kilkadziesiąt procent w stosunku rocznym. Mając na względzie, iż działalność infrastrukturalna charakteryzuje się stosunkowo niskim ryzykiem (pomijając specyficzne ryzyko pogodowe), należy przyjąć, iż całkowite oprocentowanie zwrotu z kapitału w branży będzie miało wartość w dolnej części tej skali, czyli w okolicach 10 procent. Takie założenie odpowiada również prezentowanym przez regulatora już od lat wytycznym wobec spółek dystrybucji energii elektrycznej (4)
(4) por. dla przykładu opracowanie Departamentu Taryf Urzędu Regulacji Energetyki z lipca 2004 roku "Taryfy spółek dystrybucyjnych na rok 2005", str. 17-18.
, zgodnie z którymi stopa zwrotu z kapitału zaangażowanego w działalność spółek dystrybucyjnych wynosi około 5 % ponad stopą wolną od ryzyka (czyli łącznie między 10 a 12 %). Ponieważ ryzyko ponoszone przez spółki dystrybucyjne jest porównywalne lub nawet mniejsze, niż ryzyko przedsiębiorstw ciepłowniczych, należy przyjąć stosowane w tym zakresie przez regulatora reguły za regułę również w branży ciepłowniczej. Wszelkie inne interpretacje pojęcia ryzyka i w tym kontekście zwrotu z kapitału byłoby wątpliwe w świetle art. 32 ust. 1 Konstytucja
art. 32 Konstytucja
1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
. Za równym traktowaniem podmiotów w zakresie zwrotu z kapitału przemawia również wyraźnie sformułowane zamierzenie ustawodawcy, wg którego zmiana art. 45 PrEnerg1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
art. 45 PrEnerg
1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
w 2005 roku miała na celu dostosowanie sposobu przenoszenia struktury kosztów na strukturę opłat regulowanych w ciepłownictwie do przepisów obowiązujących dla elektroenergetyki i gazownictwa (*) 1. Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 32 ust. 1; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający:
1) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność;
1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6%;
2) pokrycie kosztów uzasadnionych ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań;
3) ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
1a. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty, które wynikają z nakładów ponoszonych na przedsięwzięcia inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w latach 1993-1998, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, w części, jaką zatwierdzi Prezes URE, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, o którym mowa w art. 49 ust. 1.
1b. Przepisów ust. 1a nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
1c. W kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uwzględnia się koszty pobierania opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
2. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci.
3. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii.
4. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują ceny i stawki opłat określone w taryfach dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na koszty uzasadnione spowodowane realizacją świadczenia, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
5. Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii kalkulują stawki opłat za usługi przesyłania lub dystrybucji w taki sposób, aby udział opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla danej grupy odbiorców nie był większy niż ustalony przez Prezesa URE.
6. Taryfy dla energii elektrycznej powinny uwzględniać, w odniesieniu do odbiorców, skutki wprowadzenia opłaty przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e.
(*) por. Druk Sejmu nr 3135 z dnia 22.07.2004, str. 110.
.3. wartość zaangażowanych aktywów, § 25 ust. 2 pkt 1
Oczywistym kryterium ustalania poziomu zwrotu z kapitału jest wartość aktywów faktycznie zaangażowanych w działalność ciepłowniczą. Kryterium to ogranicza niejako podstawę naliczania zwrotu z kapitału. Tylko aktywa stanowiące majątek przedsiębiorstwa związany z działalnością ciepłowniczą mogą być wynagradzane w taryfie dla ciepła.
4. brak nadmiernego wzrostu cen, § 25 ust. 2 pkt 2
Istotnym politycznie i praktycznie kryterium ustalania przez przedsiębiorstwo wysokości zwrotu z kapitału jest podany w § 25 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia zakaz nadmiernego wzrostu cen. Brzmienie tego zapisu może nasuwać szereg wątpliwości, szczególnie mogą pojawić się pytania, czy wzrost ceny jest w takim układzie w ogóle możliwy i czy zwrot z kapitału jest możliwy wyłącznie wtedy, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie obniżyć cenę (co przy rosnących cenach paliw, na które przedsiębiorstwo nie ma wpływu, oznaczałoby całkowity zakaz wprowadzania zwrotu z kapitału).
Dokładniejsza analiza przepisu wykazuje, że przepis ten stoi na przeszkodzie uwzględnieniu zwrotu z kapitału tylko wtedy, gdy zostały łącznie spełnione następujące przesłanki:
- opłaty odbiorców wzrosły,
- wzrost opłat wynika z uwzględnienia zwrotu z kapitału i
- wzrost ceny jest nadmierny.
Uwzględnienie zwrotu z kapitału w rozumieniu cytowanego przepisu jest zatem możliwe również przy znacznie rosnących cenach dla odbiorcy, o ile wzrost ceny nie wynika z uwzględnienia zwrotu z kapitału lub jedynie w nieznacznym stopniu (kryterium "nadmiernie) związany jest ze zwrotem z kapitału. Sytuacja taka może mieć np. miejsce w wypadku wytwórcy, który musi wkalkulować w cenę znacznie rosnące ceny paliw. Należy również stwierdzić, iż nie każda podwyżka cen wynikająca z uwzględnienia zwrotu z kapitału jest w rozumieniu przepisu wykluczona. Zwrot z kapitału należy uwzględniać w takim zakresie, w jakim nie prowadzi on do nadmiernej podwyżki opłat.
5. uwzględnienie poprawy efektywności przedsiębiorstwa, § 25 ust. 2 pkt 3
Na mocy § 25 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia do kryteriów ustalania wysokości zwrotu z kapitału należy również sytuacja przedsiębiorstwa w zakresie prac nad poprawą efektywności jego funkcjonowania. Przepis ten nakazuje uwzględnić oszczędności uzyskane w wyniku poprawy efektywności. Oznacza to, iż ustalony zgodnie z pozostałymi kryteriami zwrot z kapitału należy skorygować o wynik efektywności funkcjonowania. O ile zatem przedsiębiorstwo uzyskuje poprawę efektywności (czyli obniża np. koszty stałe), ma ono prawo do wyższego zwrotu z kapitału, w razie wątpliwości w takim samym zakresie, jak nastąpiła poprawa efektywności.
Na wypadek sytuacji odwrotnej, tzn. pogorszenia efektywności przedsiębiorstwa, przepis nie przewiduje wyraźnej sankcji. Należy jednak się domyślać, iż uzasadnionym krokiem w wypadku sporu z regulatorem może być wymóg negatywnego uwzględnienia pogorszenia efektywności przy ustalaniu zwrotu z kapitału. W takiej sytuacji może zatem dojść do sytuacji, że przedsiębiorstwo nie będzie mogło kalkulować pełnego zwrotu z kapitału, ponieważ jego efektywność spada.
Oczywiście nie będzie można nazwać spadkiem efektywności sytuacji, w której koszty działalności rosną bez możliwości korekty przez przedsiębiorstwo - np. rynkowe ceny paliwa. Stąd też przy ustalaniu efektywności przedsiębiorstwa należy zawsze rozróżniać efekty, na które przedsiębiorstwo ma wpływ oraz takie, na które przedsiębiorstwo wpływu nie ma. Tym samym spadek rynkowych cen paliw nie może być podnoszony przez przedsiębiorstwo jako wzrost efektywności.
6. ceny źródeł alternatywnych, § 25 ust. 2 pkt 4
Przy ustalaniu wysokości zwrotu z kapitału prawodawca nakazuje uwzględniać ceny ciepła ze źródeł alternatywnych. Wydaje się, że jedyne logiczne znaczenie tego przepisu jest takie, iż przedsiębiorstwo musi uwzględniać ceny ciepła ze źródeł alternatywnych (gaz, drewno, węgiel spalany decentralnie itp.) jako korektę cen ciepła sieciowego podlegającego regulacji. Jeśli cena ciepła przewyższa cenę źródeł alternatywnych w sposób wyraźny i jedynym powodem braku reakcji odbiorców jest wysoka inwestycja w alternatywne ogrzewanie, przedsiębiorstwo nie może w pełni uwzględniać zwrotu z kapitału. W wypadku jednak wyższych cen dla alternatyw do ciepła sieciowego istnieje rynkowe uzasadnienie dla korzystania z ciepła sieciowego i w sytuacji możliwości zmiany źródła ogrzewania odbiorcy/klienci nie decydowaliby się prawdopodobnie na zmianę dostawcy. Stąd też zwrot z kapitału jest w takiej sytuacji uzasadniony.
CategoryCieplownictwo
Na tej stronie nie ma komentarzy
