Protokół zmian strony ZrodlaPrawa
Dodane:
Źródła prawa jest pojęciem wieloznacznym, można wyróżnić trzy podstawowe znaczenia:
Usunięte:
Dodane:
W znaczeniu formalnym źródłami prawa określane są formy, w jakich przejawia się obowiązujące [[Prawo prawo]]. Są to więc wszystkie akty, stanowione przez właściwe organy, które w treści swej zawierają [[NormaPrawna normy prawne]].
Usunięte:
Dodane:
- [[ZrodlaPrawaMiedzynarodowego źródła prawa międzynarodowego]]
Usunięte:
Dodane:
W znaczeniu formalnym źródłami prawa określane są formy, w jakich przejawia się obowiązujące prawo. Są to więc wszystkie akty, stanowione przez właściwe organy, które w treści swej zawierają [[NormaPrawna normy prawne]].
Usunięte:
Dodane:
CategoryTeoriaPrawa CategorySkrypty CategoryLeksykonZ
Usunięte:
Usunięte:
Dodane:
Pojęcie
Źródła prawa jest pojęciem wieloznacznym, mozna wyróżnić trzy podstawowe znaczenia:
((1)) źródła prawa w znaczeniu formalnym
W znaczeniu formalnym źródłami prawa określane są formy, w jakich przejawia się obowiązujące prawo. Są to więc wszystkie akty, stanowione przez właściwe organy, które w treści swej zawierają normy prawne.
Inne określenia to: akty prawodawcze, akty normatywne.
Ze względu na zakres obowiązywania norm prawnych można wyróżnić:
- źródła prawa międzynarodowego
- [[ZrodlaPrawaKrajowego źródła prawa krajowego]]
- [[ZrodlaPrawaEuropejskiego źródła prawa europejskiego]]
((1)) źródła prawa w znaczeniu materialnym
Źródła prawa w znaczeniu materialnym to czynniki wpływające na treść norm prawnych.
Zagadnieniami źródeł prawa w tym znaczeniu zajmują się socjologia prawa, filozofia prawa, teoria prawa.
((1)) źródła poznania prawa
W nauce prawa tradycyjnie odróżnia się źródła w znaczeniu formalnym i materialnym, łącznie określane jako źródła powstania prawa (fontes iuris oriundi), od źródeł poznania prawa (fontes iuris cognoscendi), którymi są różnego rodzaju dokumenty / źródła na podstawie których możemy ustalić treść norm prawnych.
Do takich źródeł należą min. publikatory zawierające autentyczną treść norm prawnych, np. Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, itp. Innymi źródłami mogą być również dokumenty prywatne i inne.
Źródła prawa jest pojęciem wieloznacznym, mozna wyróżnić trzy podstawowe znaczenia:
((1)) źródła prawa w znaczeniu formalnym
W znaczeniu formalnym źródłami prawa określane są formy, w jakich przejawia się obowiązujące prawo. Są to więc wszystkie akty, stanowione przez właściwe organy, które w treści swej zawierają normy prawne.
Inne określenia to: akty prawodawcze, akty normatywne.
Ze względu na zakres obowiązywania norm prawnych można wyróżnić:
- źródła prawa międzynarodowego
- [[ZrodlaPrawaKrajowego źródła prawa krajowego]]
- [[ZrodlaPrawaEuropejskiego źródła prawa europejskiego]]
((1)) źródła prawa w znaczeniu materialnym
Źródła prawa w znaczeniu materialnym to czynniki wpływające na treść norm prawnych.
Zagadnieniami źródeł prawa w tym znaczeniu zajmują się socjologia prawa, filozofia prawa, teoria prawa.
((1)) źródła poznania prawa
W nauce prawa tradycyjnie odróżnia się źródła w znaczeniu formalnym i materialnym, łącznie określane jako źródła powstania prawa (fontes iuris oriundi), od źródeł poznania prawa (fontes iuris cognoscendi), którymi są różnego rodzaju dokumenty / źródła na podstawie których możemy ustalić treść norm prawnych.
Do takich źródeł należą min. publikatory zawierające autentyczną treść norm prawnych, np. Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, itp. Innymi źródłami mogą być również dokumenty prywatne i inne.
Usunięte:
Przepisy prawa powszechnie obowiązującego to takie, na podstawie których można zbudować ogólną i abstrakcyjną normę prawną. Normy generalne są skierowane do węższej lub szerszej, ale zawsze bliżej nieoznaczonej liczby adresatów. Normy abstrakcyjne to natomiast takie, które nie odnoszą się do jednej, konkretnej sytuacji.
Aktami powszechnie obowiązującymi są - zgodnie z br zmieniem {{pu przepis="Art. 87 Konstytucja"}}:
- Konstytucja RP,
- ustawy,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe,
- rozporządzenia,
- akty prawa miejscowego.
((2)) Akty obowiązujące na terytorium całego kraju
Do aktów powszechnie obowiązujących, których moc rozciąga się na cały kraj należą źródła wymienione w Art. 87 ust. 1 KRP, a więc Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe i rozporządzenia.
((3)) Konstytucja
Dla prawa administracyjnego najważniejszymi normami z Konstytucji będą przepisy dotyczące organizacji administracji rządowej i samorządowej oraz związane z prawami i wolnościami obywatelskimi. Nie wolno zapominać, że zgodnie z {{pu przepis="Art. 8 ust. 2 Konstytucja"}} przepisy Konstytucji można stosować bezpośrednio. Tylko wyjątkowo Konstytucja może stanowić inaczej.
((3)) ustawa
Ustawa jest podstawowym aktem prawnym regulującym materię prawa administracyjnego. Konkretyzuje ona postanowienia Konstytucji. Ustawy obowiązują także w sposób bezpośredni. Roli ustawy w procesie administrowania nie można nie doceniać. W polskim prawie znaczenie ustawy podkreślają dwie zasady: zasada nadrzędności ustawy oraz zasada wyłączności ustawy.
- zasada nadrzędności ustawy
Zgodnie z tą zasadą wszystkie inne źródła prawa muszą, nie tylko formalnie, być zgodne z ustawami, lecz również materialnie powinny służyć ich wykonywaniu, nawet wówczas, gdy tylko konkretyzują przepisy ustawowe.
- zasada wyłączności ustawy
Zasada ta jest określana także jako zasada wyłącznej materii ustawowej. Oznacza ona, że najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli sprawy powinny być rozstrzygane wyłączenie w drodze ustawowej, a nie w drodze innych aktów normatywnych.
((3)) ratyfikowana umowa międzynarodowa
Zgodnie z {{pu przepis="Art. 91 ust. 1 Konstytucja"}} umowa międzynarodowa stanowi część polskiego porządku prawnego i może być stosowana bezpośrednio, o ile została ratyfikowana i ogłoszona w Dzienniku Ustaw, chyba że dodatkowym warunkiem jej skuteczności jest wydanie ustawy. Ponadto {{pu przepis="Art. 89 ust. 1 Konstytucja"}} przewiduje określone typy umów międzynarodowych, dla ratyfikacji których konieczne jest wcześniejsze wyraże n ie w ustawie zgody na ratyfikację.
Tytułem przypomnienia: ratyfikacja to akt, w którym organ upoważniony do reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych wyraża wolę związania państwa treścią zawartej przez inny organ (lub swojego pełnomocnika) umowy międzynarodowej .
((3)) rozporządzenie
Rozporządzeniami są akty normatywne wydawane przez organy władzy wykonawczej na podstawie szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie ma moc obowiązującą, jeżeli spełnia następują ce warunki:
- zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw,
- powołuje podstawę prawną wydania w treści rozporządzenia (wraz z konkretnym artykułem ustawy upoważniającej),
- zostało wydane przez upoważniony organ,
- jest zgodne pod względem prawno-materialnym z Konstytucją, ustawami oraz ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi.
W polskim prawie wykluczona jest subdelegacja, a więc podmiot uprawniony do wydawania rozporządzeń nie jest upoważniony do przekazania tej kompetencji innym organom.
((2)) Akty prawa miejscowego
Akty prawa miejscowego są przepisami prawnymi obowiązującymi na części terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze, i tylko wtedy, gdy wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej .
((3)) akty stanowione przez organy samorządu terytorialnego
Organy samorządu terytorialnego mają prawo stanowienia statutów, przepisów wykonawczych oraz przepisów porządkowych.
- statuty
Uprawnienie do wydawania statutów oparte jest na generalnym upoważnieniu ustawowym do samodzielnego uregulo wania materii statutowej.
Prawo stanowienia statutów przysługuje województwom ({{pu przepis="art. 18 USamorzWoj"}}), powiatom ({{pu przepis="art. 12 USamorzPowiat"}}), gminom ({{pu przepis="art. 3 USamorzGm"}}) oraz związkom powiatów i gmin.
- przepisy wykonawcze
Przepisy wykonawcze mogą być także wydane jedynie w przypadku wyraźnego upoważnienia w ustawie, które przewidywać powinno sytuacje, w jakich dopuszczalne jest wydanie tego rodzaju przepisów oraz ich zakres i sposób regulacji.
- przepisy porządkowe
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach - {{pu przepis="art. 41 USamorzPowiat"}} i {{pu przepis="art. 40 ust. 3 USamorzGm"}}. Mogą być one wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.
((3)) akty stanowione przez organy terenowej administracji rządowej
Organy administracji rządowej mają prawo stanowienia przepisów porządkowych i wykonawczych.
- przepisy wykonawcze
Przepisy wykonawcze mogą wydawać wojewodowie oraz organy rządowej administracji niezespolonej.
- przepisy porządkowe
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 40 UAdmRzWoj"}}.
((1)) Akty prawa wewnętrznego
Akty prawa wewnętrznego są skierowane do jednostek organizacyjnie podległych organowi, który te akty wydał .
Źródła te można podzielić na dwie grupy: akty prawa wewnętrznego przewidziane w wyraźny sposób w Konstytucji oraz inne. Konstytucja wymienia: uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, ministrów i Prezydenta.
Jako pozostałe akty prawa wewnętrznego wymienia się regulaminy, instrukcje, okólniki i wytyczne. Regulaminy określają wewnętrzną strukturę organizacyjną organu administracji oraz zasady organizacji pracy urzędów. Pozostałe zawierają zazwyczaj treść informacyjną lub interpretacyjną przepisów prawa, a ich celem jest ujednolicenie działań administracji publicznej. Niektórzy zaliczają do aktów prawa wewnętrznego także statuty.
((1)) Nieformalne źródła prawa
Jako nieformalne źródła prawa określa się normy pozaprawne wykorzystywane w działaniach administracji. Należą do nich:
- zwyczaj,
- orzecznictwo sądowe,
- doktrynę prawniczą,
- normy i zasady pozaprawne.
Dodane:
Prawo stanowienia statutów przysługuje województwom ({{pu przepis="art. 18 USamorzWoj"}}), powiatom ({{pu przepis="art. 12 USamorzPowiat"}}), gminom ({{pu przepis="art. 3 USamorzGm"}}) oraz związkom powiatów i gmin.
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach - {{pu przepis="art. 41 USamorzPowiat"}} i {{pu przepis="art. 40 ust. 3 USamorzGm"}}. Mogą być one wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 40 UAdmRzWoj"}}.
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach - {{pu przepis="art. 41 USamorzPowiat"}} i {{pu przepis="art. 40 ust. 3 USamorzGm"}}. Mogą być one wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 40 UAdmRzWoj"}}.
Usunięte:
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach - art. 41 SamPowU i art. 40 ust. 3 i 4 SamGminU. Mogą być one wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.
Przepisy porz ądkowe mogą być wydawane na podstawie art. 40 AdmRządWojU.
