Wiki source for WypowiedzenieUmowyZawartejNaCzasOznaczony
====Wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony====
==wypowiadanie terminowych stosunków prawnych==
Generalnie wg {{pu przepis="art. 365(1) KC"}} wypowiedzeniu podlegają zobowiązania bezterminowe o charakterze ciągłym.
Pojawia się więc pytanie, jak traktować stosunki prawne o charakterze trwałym acz terminowym.
((2)) Zobowiązania terminowe o charakterze ciągłym
Zobowiązanie ma charakter ciągły, gdy niezbędnym czynnikiem przesądzającym o treści zobowiązania i rozmiarze świadczenia jest czas (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 132).
Natomiast zobowiązania mają charakter zobowiązań na czas oznaczony, gdy z góry określono czas ich trwania podając co najmniej końcową datę, wydarzenie lub w inny sposób określając zakończenie ich obowiązywania.
W kwestii dopuszczalności wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony dadzą się wyróżnić następujące rozwiązania.
((2)) Zakaz wypowiadania umów terminowych
Można z {{pu przepis="art. 365(1) KC"}} wywodzić //a contrario//, że stosunki prawne o charakterze ciągłym, które zawiązano na czas z góry oznaczony, nie powinny podlegać w ogóle wypowiedzeniu (inaczej RomanowskiPPH2002, str. 48-50). Uzasadnia się to tym, iż strony ograniczyły czas trwania stosunku prawnego w tym calu, aby trwał on oznaczony czas, wobec czego nie ma potrzeby zakończenia go wcześniej. Gdyby strony chciały wcześniejszego ustania tego stosunku, określiłyby inny czas trwania umowy. Przemawia za tym również okoliczność, że ustawa tylko wyjątkowo pozwala partnerom kontraktu na przedterminowe zakończenie terminowego stosunku prawnego w drodze wypowiedzenia. Wśród tych przepisów dają się wyróżnić dwie sytuacje:
1) gdy ustawa sama precyzuje, że wypowiedzenie może nastąpić, nawet gdy umowa jest zawarta na czas oznaczony i podaje przyczyny, z jakich wypowiedzenie może zostać złożone ({{pu przepis="art. 764(2) KC"}}, {{pu przepis="art. 869 § 2 KC"}}). W tych przypadkach nie ma znaczenia, czy strony przewidziały możliwość wypowiedzenia stosunku zobowiązaniowego w umowie.
1) ustawa ustanawia tylko uprawnienie dla stron, na mocy którego mogą one w kontraktach przewidzieć możliwość przedterminowego zakończenia stosunku prawnego przez wypowiedzenie (zob. {{pu przepis="art. 673 § 3 KC"}} i {{pu przepis="art. 33 KP"}}). Dla skutecznego wypowiedzenia potrzebny jest więc nie tylko odpowiednie postanowienie w umowie, ale i wystąpienie powodów określonych w postanowieniu umownym.
((2)) Wyjątek od zakazu - wypowiedzenie z ważnego powodu
Przyjmując powyższą koncepcję zakazu wypowiadania terminowych stosunków zobowiązaniowych, należy się jeszcze zastanowić nad możliwością wypowiedzenia w każdym czasie, jeżeli zachodzi ważny powód. Chodzi bowiem o to, aby strony nie były związane umową "za wszelką cenę", bez względu na okoliczności, a zwłaszcza bez względu na zachowanie jednej ze stron umowy. Druga strona powinna być uprawniona do zakończenia kontraktu, gdy druga strona zachowuje się w sposób całkowicie sprzeczny z treścią umowy.
Podobna instytucja istnieje w prawach obcych. W prawie niemieckim możliwość nadzwyczajnego wypowiedzenia umowy z ważnego powodu (//außerordentliche Kündigung aus wichtigem Grund//) wywodzona jest z [[http://dejure.org/gesetze/BGB/314.html § 314 BGB]] oraz z zasady //Treu und Glauben//, wyrażonej w [[http://dejure.org/gesetze/BGB/242.html § 242 BGB]]. Dla zastosowania instytucji wypowiedzenia z ważnego powodu nie ma znaczenia, czy chodzi o terminowy (befristet) czy bezterminowy (unbefristet) stosunek zobowiązaniowy o charakterze trwałym (Dauerschuldverhältnis). Definicję ważnego powodu zamieszczono w § 314 ust. 1 zd. 2 BGB. W razie gdy powodem wypowiedzenia jest naruszenie obowiązków umownych przez drugą stronę, wypowiedzenie musi być poprzedzone wezwaniem do usunięcia naruszeń i upłynięciem stosownego terminu przewidzianego w § 314 ust. 2 BGB.
W Polsce podstawą do zastosowania nadzwyczajnego wypowiedzenia mógłby być {{pu przepis="art. 354 § 1 KC"}} (będący odpowiednikiem § 242 BGB), natomiast raczej nie {{pu przepis="art. 5 KC"}} ani też {{pu przepis="art. 357(1) KC"}}. Rozważenie tego zagadnienia wymaga jednak pogłębionej analizy, której nikt chyba jeszcze nie dokonał.
Także w przypadku {{pu przepis="art. 746 KC"}} (umowa zlecenia i na mocy {{pu przepis="art. 750 KC"}} - umowa o świadczenie usług) prawo wypowiedzenia przysługuje w każdym przypadku, niezależnie od tego, na jaki czas została ona zawarta (Kopaczyńska-Pieczniak w: KidybaKomentarzKC, 2014, art. 746 nr 1).
((2)) Dopuszczalność wypowiadania umów terminowych
Przedstawiciele innego poglądu (m.in. RomanowskiPPH2002), bazując na braku zakazu wypowiadania umów na czas oznaczony, wychodzą z założenia, że wypowiedzenie terminowych stosunków zobowiązaniowych jest generalnie dopuszczalne. Dopuszczalność wypowiedzenia może jednak zależeć od spełnienia pewnych przesłanek.
Można więc uzależnić dopuszczalność wypowiedzenia zobowiązania terminowego od tego, czy strony przewidzą taką możliwość w kontrakcie i oznaczą przyczyny uprawniające strony do dokonania wypowiedzenia. Zupełna dowolność wypowiedzenia umowy na czas oznaczony godziłaby w naturę stosunku prawnego na czas oznaczony oraz nie byłaby do pogodzenia z zasadami współżycia społecznego ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}). Zapis dopuszczający wypowiedzenie umowy na czas oznaczony w każdym czasie i z dowolnej przyczyny byłby więc nieważny ({{pu przepis="art. 58 § 1 KC"}}).
Można także reprezentować zdanie, iż wypowiedzenie zobowiązania terminowego nie jest zależne od jakichkolwiek przesłanek i może być dokonane w każdym czasie i z każdej przyczyny.
----
CategoryWypowiedzenie
==wypowiadanie terminowych stosunków prawnych==
Generalnie wg {{pu przepis="art. 365(1) KC"}} wypowiedzeniu podlegają zobowiązania bezterminowe o charakterze ciągłym.
Pojawia się więc pytanie, jak traktować stosunki prawne o charakterze trwałym acz terminowym.
((2)) Zobowiązania terminowe o charakterze ciągłym
Zobowiązanie ma charakter ciągły, gdy niezbędnym czynnikiem przesądzającym o treści zobowiązania i rozmiarze świadczenia jest czas (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 132).
Natomiast zobowiązania mają charakter zobowiązań na czas oznaczony, gdy z góry określono czas ich trwania podając co najmniej końcową datę, wydarzenie lub w inny sposób określając zakończenie ich obowiązywania.
W kwestii dopuszczalności wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony dadzą się wyróżnić następujące rozwiązania.
((2)) Zakaz wypowiadania umów terminowych
Można z {{pu przepis="art. 365(1) KC"}} wywodzić //a contrario//, że stosunki prawne o charakterze ciągłym, które zawiązano na czas z góry oznaczony, nie powinny podlegać w ogóle wypowiedzeniu (inaczej RomanowskiPPH2002, str. 48-50). Uzasadnia się to tym, iż strony ograniczyły czas trwania stosunku prawnego w tym calu, aby trwał on oznaczony czas, wobec czego nie ma potrzeby zakończenia go wcześniej. Gdyby strony chciały wcześniejszego ustania tego stosunku, określiłyby inny czas trwania umowy. Przemawia za tym również okoliczność, że ustawa tylko wyjątkowo pozwala partnerom kontraktu na przedterminowe zakończenie terminowego stosunku prawnego w drodze wypowiedzenia. Wśród tych przepisów dają się wyróżnić dwie sytuacje:
1) gdy ustawa sama precyzuje, że wypowiedzenie może nastąpić, nawet gdy umowa jest zawarta na czas oznaczony i podaje przyczyny, z jakich wypowiedzenie może zostać złożone ({{pu przepis="art. 764(2) KC"}}, {{pu przepis="art. 869 § 2 KC"}}). W tych przypadkach nie ma znaczenia, czy strony przewidziały możliwość wypowiedzenia stosunku zobowiązaniowego w umowie.
1) ustawa ustanawia tylko uprawnienie dla stron, na mocy którego mogą one w kontraktach przewidzieć możliwość przedterminowego zakończenia stosunku prawnego przez wypowiedzenie (zob. {{pu przepis="art. 673 § 3 KC"}} i {{pu przepis="art. 33 KP"}}). Dla skutecznego wypowiedzenia potrzebny jest więc nie tylko odpowiednie postanowienie w umowie, ale i wystąpienie powodów określonych w postanowieniu umownym.
((2)) Wyjątek od zakazu - wypowiedzenie z ważnego powodu
Przyjmując powyższą koncepcję zakazu wypowiadania terminowych stosunków zobowiązaniowych, należy się jeszcze zastanowić nad możliwością wypowiedzenia w każdym czasie, jeżeli zachodzi ważny powód. Chodzi bowiem o to, aby strony nie były związane umową "za wszelką cenę", bez względu na okoliczności, a zwłaszcza bez względu na zachowanie jednej ze stron umowy. Druga strona powinna być uprawniona do zakończenia kontraktu, gdy druga strona zachowuje się w sposób całkowicie sprzeczny z treścią umowy.
Podobna instytucja istnieje w prawach obcych. W prawie niemieckim możliwość nadzwyczajnego wypowiedzenia umowy z ważnego powodu (//außerordentliche Kündigung aus wichtigem Grund//) wywodzona jest z [[http://dejure.org/gesetze/BGB/314.html § 314 BGB]] oraz z zasady //Treu und Glauben//, wyrażonej w [[http://dejure.org/gesetze/BGB/242.html § 242 BGB]]. Dla zastosowania instytucji wypowiedzenia z ważnego powodu nie ma znaczenia, czy chodzi o terminowy (befristet) czy bezterminowy (unbefristet) stosunek zobowiązaniowy o charakterze trwałym (Dauerschuldverhältnis). Definicję ważnego powodu zamieszczono w § 314 ust. 1 zd. 2 BGB. W razie gdy powodem wypowiedzenia jest naruszenie obowiązków umownych przez drugą stronę, wypowiedzenie musi być poprzedzone wezwaniem do usunięcia naruszeń i upłynięciem stosownego terminu przewidzianego w § 314 ust. 2 BGB.
W Polsce podstawą do zastosowania nadzwyczajnego wypowiedzenia mógłby być {{pu przepis="art. 354 § 1 KC"}} (będący odpowiednikiem § 242 BGB), natomiast raczej nie {{pu przepis="art. 5 KC"}} ani też {{pu przepis="art. 357(1) KC"}}. Rozważenie tego zagadnienia wymaga jednak pogłębionej analizy, której nikt chyba jeszcze nie dokonał.
Także w przypadku {{pu przepis="art. 746 KC"}} (umowa zlecenia i na mocy {{pu przepis="art. 750 KC"}} - umowa o świadczenie usług) prawo wypowiedzenia przysługuje w każdym przypadku, niezależnie od tego, na jaki czas została ona zawarta (Kopaczyńska-Pieczniak w: KidybaKomentarzKC, 2014, art. 746 nr 1).
((2)) Dopuszczalność wypowiadania umów terminowych
Przedstawiciele innego poglądu (m.in. RomanowskiPPH2002), bazując na braku zakazu wypowiadania umów na czas oznaczony, wychodzą z założenia, że wypowiedzenie terminowych stosunków zobowiązaniowych jest generalnie dopuszczalne. Dopuszczalność wypowiedzenia może jednak zależeć od spełnienia pewnych przesłanek.
Można więc uzależnić dopuszczalność wypowiedzenia zobowiązania terminowego od tego, czy strony przewidzą taką możliwość w kontrakcie i oznaczą przyczyny uprawniające strony do dokonania wypowiedzenia. Zupełna dowolność wypowiedzenia umowy na czas oznaczony godziłaby w naturę stosunku prawnego na czas oznaczony oraz nie byłaby do pogodzenia z zasadami współżycia społecznego ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}). Zapis dopuszczający wypowiedzenie umowy na czas oznaczony w każdym czasie i z dowolnej przyczyny byłby więc nieważny ({{pu przepis="art. 58 § 1 KC"}}).
Można także reprezentować zdanie, iż wypowiedzenie zobowiązania terminowego nie jest zależne od jakichkolwiek przesłanek i może być dokonane w każdym czasie i z każdej przyczyny.
----
CategoryWypowiedzenie
