Wiki source for UzytkowanieWieczyste
====Użytkowanie wieczyste====
==zagadnienia związane z prawem użytkowania wieczystego==
((1)) Uwagi ogólne
Charakter użytkowania wieczystego nie jest jednoznaczny. W orzecznictwie był reprezentowany pogląd, że jest ono ograniczonym prawem rzeczowym, obecnie jednak przeważa słuszna opinia, iż ma ono charakter uprawnienia //sui generis//. Za tym poglądem przemawia przede wszystkim jago rozbudowany zakres uprawnień użytkownika (zbliżony do właścicielskich) oraz umiejscowienie u.w. w systematyce KC.
Instytucja użytkowania wieczystego jest formą władania rzeczą cudzą (nieruchomością skarbową lub samorządową).
Zob. [[http://www.kt-texte.de/taris/?root=4950 schemat Taris(R)]]
((1)) Nabycie użytkowania wieczystego
Prawo użytkowania wieczystego przysługuje uprawnionemu od chwili [[NabycieUzytkowaniaWieczystego nabycia]].
((1)) Treść użytkowania wieczystego
Treść u.w. wyznacza {{pu przepis="art. 233 KC"}}. Wynika z niego zakres uprawnień bardzo zbliżony do właścicielskiego (zob. {{pu przepis="art. 140 KC"}}). Jednakże u.w. różni od własności choćby okoliczność, że jest ono prawem na rzeczy cudzej oraz prawem czasowo ograniczonym.
Treść u.w. wyznaczają ustawy, zasady współżycia społecznego oraz umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste. Tworzą ją uprawnienia oraz obowiązki stron, w szczególności użytkownika wieczystego
((2)) Uprawnienia
Na ustawowe uprawnienia użytkownika wieczystego składają się
- uprawnienie do korzystania z gruntu oraz
- uprawnienie do rozporządzania użytkowaniem wieczystym ({{pu przepis="art. 233 KC"}}).
Z pierwszego wynika prawo do pobierania pożytków i innych dochodów gruntu a także uprawnienie do zabudowy gruntu. Umowa o oddanie gruntu w u.w. może modyfikować te uprawnienia. Uprawnienie do korzystania z gruntu czyni wieczystego użytkownika posiadaczem zależnym wg {{pu przepis="art. 336 KC"}} (inaczej Cisek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, § 18 nb. 151) z tą cechą charakterystyczną, że włada on przedmiotem wieczystego użytkowania z wyłączeniem innych osób (wyrok SN z 16.12.1999, II CKN 639/98, opubl. OSNC z 2000 r. Nr 6, poz. 121). Użytkownik wieczysty ma więc prawo korzystać z nieruchomości wobec właściciela oraz osób trzecich (skuteczność prawa rzeczowego //erga omnes//).
Prawo do rozporządzania u.w. obejmuje dokonywanie czynności o charakterze rzeczowym i obligacyjnym, w szczególności [[PrzeniesienieUzytkowaniaWieczystego przeniesienie prawa u.w.]] w drodze czynności prawnej. Dopuszczalne są zarówno czynności //inter vivos// jak i //mortis causa// (Cisek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, § 18 nb. 169).
Uprawnienia użytkownika wieczystego mogą być dochodzone w drodze następujących roszczeń:
- [[RoszczenieOchronaUzytkowaniaWieczystego o ochronę prawa]],
- [[RoszczenieOddanieGruntuWUzytkowanieWieczyste o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste]],
- [[RoszczenieWynagrodzenieZaBudynki o wynagrodzenie za budynki]].
((2)) Obowiązki użytkownika wieczystego
Użytkownik wieczysty jest zobligowany do:
- naprawienia szkód wywołanych niewłaściwym korzystaniem z gruntu;
- uiszczania opłaty za korzystanie z nieruchomości oraz
- zwrotu nieruchomości po ustaniu stosunku użytkowania wieczystego.
Wykonanie tych obowiązków zabezpieczają stosowne roszczenia właściciela:
((3)) roszczenie o naprawienie szkód wywołanych niewłaściwym korzystaniem z gruntu
Podstawą roszczenia w tym przypadku nie są jednak przepisy prawa rzeczowego, ale przepisy o niewłaściwym wykonaniu zobowiązań, a więc {{pu przepis="art. 471 KC"}} i nast. albo {{pu przepis="art. 415 KC"}} i nast. w zależności od tego, czy szkoda została wywołana naruszeniem obowiązków wynikających z umowy użytkowania wieczystego czy naruszenia innych ogólnych obowiązków wiążących uczestników obrotu prawnego (w zakresie konkurencji tych podstaw roszczenia zob. {{pu przepis="art. 443 KC"}}).
((3)) roszczenie o opłatę za korzystanie z nieruchomości
Zgodnie z {{pu przepis="art. 238 KC"}} użytkownik wieczysty uiszcza stosowną opłatę roczną. Przesłanką roszczenia jest w tym wypadku skuteczne ustanowienie użytkowania wieczystego (zob. wyżej) oraz brak zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty rocznej. Zwolnienia te wynikają z przepisów UGospNier. Wynika z nich, iż opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego ({{pu przepis="art. 71 ust. 4 zd 2 UGospNier"}}). Ponadto tej pierwszej opłaty rocznej nie pobiera się w przypadku zamiany, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 14 ust. 4 UGospNier"}} i {{pu przepis="art. 15 ust. 2 UGospNier"}} ({{pu przepis="art. 71 ust. 5 UGospNier"}}). Wyłączenia wynikają także z {{pu przepis="art. 200 ust. 1 pkt 4 UGospNier"}}.
Sposób ustalenia wysokości tej opłaty regulują przepisy {{pu przepis="art. 71 i nast. UGospNier"}}.
Zobowiązanym do uiszczenia opłaty rocznej jest każdy użytkownik wieczysty, także ten będący następcą prawnym użytkownika, wobec którego ustalono opłatę w określonej wysokości. Opłata roczna za użytkowanie wieczyste gruntu wiąże bowiem każdego kolejnego nabywcę tego prawa, bez względu na to, czy prawo użytkowania wieczystego nabył bezpośrednio od Skarbu Państwa lub gminy, czy też od osoby, której prawo to już przysługiwało (wyrok SN z 16.12.1999 r., II CKN 639/98, OSNC z 2000 r. Nr 6, poz. 121).
Roszczenie opisane powyżej przysługuje w zmienionej wysokości, gdy opłata została zmieniona zgodnie z przepisami {{pu przepis="art. 77 UGospNier"}} i nast. Szczegóły w [[UzytkowanieWieczysteZmianaOplat odrębnym artykule]].
((3)) roszczenie o zwrot nieruchomości
Po ustaniu stosunku użytkowania wieczystego użytkownik jest zobowiązany zwrócić nieruchomość właścicielowi na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}. Podstawą roszczenia w przypadku niewywiązania się przez posiadacza z tego obowiązku jest {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}. Podstawową przesłanką roszczenia w tym wypadku jest [[WygasniecieUzytkowaniaWieczystego wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego]].
((1)) Utrata użytkowania wieczystego
Okoliczności powodujące [[UtrataUzytkowaniaWieczystego utratę użytkowania wieczystego]]
----
((1)) Przyszłość użytkowania wieczystego
Aktualne plany zmierzają do usunięcia użytkowania wieczystego z polskiego systemu prawnego. Na jego miejsce miałoby ewentualnie wejść prawo zabudowy, zob. np.
- [[http://www.rp.pl/artykul/56681,202155_Uzytkowanie_wieczyste__odejdzie_do_lamusa_.html artykuł R. Krupy-Dąbrowskiej w Rzeczpospolitej z 9.10.2008]],
- [[http://prawo.gazetaprawna.pl/wywiady/8748,prawo_zabudowy_zamiast_uzytkowania_wieczystego.html wywiad z J. Pisulińskim w Gazecie Prawnej z 3.7.2008]].
----
CategoryUzytkowanieWieczyste CategoryLeksykonU
==zagadnienia związane z prawem użytkowania wieczystego==
((1)) Uwagi ogólne
Charakter użytkowania wieczystego nie jest jednoznaczny. W orzecznictwie był reprezentowany pogląd, że jest ono ograniczonym prawem rzeczowym, obecnie jednak przeważa słuszna opinia, iż ma ono charakter uprawnienia //sui generis//. Za tym poglądem przemawia przede wszystkim jago rozbudowany zakres uprawnień użytkownika (zbliżony do właścicielskich) oraz umiejscowienie u.w. w systematyce KC.
Instytucja użytkowania wieczystego jest formą władania rzeczą cudzą (nieruchomością skarbową lub samorządową).
Zob. [[http://www.kt-texte.de/taris/?root=4950 schemat Taris(R)]]
((1)) Nabycie użytkowania wieczystego
Prawo użytkowania wieczystego przysługuje uprawnionemu od chwili [[NabycieUzytkowaniaWieczystego nabycia]].
((1)) Treść użytkowania wieczystego
Treść u.w. wyznacza {{pu przepis="art. 233 KC"}}. Wynika z niego zakres uprawnień bardzo zbliżony do właścicielskiego (zob. {{pu przepis="art. 140 KC"}}). Jednakże u.w. różni od własności choćby okoliczność, że jest ono prawem na rzeczy cudzej oraz prawem czasowo ograniczonym.
Treść u.w. wyznaczają ustawy, zasady współżycia społecznego oraz umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste. Tworzą ją uprawnienia oraz obowiązki stron, w szczególności użytkownika wieczystego
((2)) Uprawnienia
Na ustawowe uprawnienia użytkownika wieczystego składają się
- uprawnienie do korzystania z gruntu oraz
- uprawnienie do rozporządzania użytkowaniem wieczystym ({{pu przepis="art. 233 KC"}}).
Z pierwszego wynika prawo do pobierania pożytków i innych dochodów gruntu a także uprawnienie do zabudowy gruntu. Umowa o oddanie gruntu w u.w. może modyfikować te uprawnienia. Uprawnienie do korzystania z gruntu czyni wieczystego użytkownika posiadaczem zależnym wg {{pu przepis="art. 336 KC"}} (inaczej Cisek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, § 18 nb. 151) z tą cechą charakterystyczną, że włada on przedmiotem wieczystego użytkowania z wyłączeniem innych osób (wyrok SN z 16.12.1999, II CKN 639/98, opubl. OSNC z 2000 r. Nr 6, poz. 121). Użytkownik wieczysty ma więc prawo korzystać z nieruchomości wobec właściciela oraz osób trzecich (skuteczność prawa rzeczowego //erga omnes//).
Prawo do rozporządzania u.w. obejmuje dokonywanie czynności o charakterze rzeczowym i obligacyjnym, w szczególności [[PrzeniesienieUzytkowaniaWieczystego przeniesienie prawa u.w.]] w drodze czynności prawnej. Dopuszczalne są zarówno czynności //inter vivos// jak i //mortis causa// (Cisek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, § 18 nb. 169).
Uprawnienia użytkownika wieczystego mogą być dochodzone w drodze następujących roszczeń:
- [[RoszczenieOchronaUzytkowaniaWieczystego o ochronę prawa]],
- [[RoszczenieOddanieGruntuWUzytkowanieWieczyste o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste]],
- [[RoszczenieWynagrodzenieZaBudynki o wynagrodzenie za budynki]].
((2)) Obowiązki użytkownika wieczystego
Użytkownik wieczysty jest zobligowany do:
- naprawienia szkód wywołanych niewłaściwym korzystaniem z gruntu;
- uiszczania opłaty za korzystanie z nieruchomości oraz
- zwrotu nieruchomości po ustaniu stosunku użytkowania wieczystego.
Wykonanie tych obowiązków zabezpieczają stosowne roszczenia właściciela:
((3)) roszczenie o naprawienie szkód wywołanych niewłaściwym korzystaniem z gruntu
Podstawą roszczenia w tym przypadku nie są jednak przepisy prawa rzeczowego, ale przepisy o niewłaściwym wykonaniu zobowiązań, a więc {{pu przepis="art. 471 KC"}} i nast. albo {{pu przepis="art. 415 KC"}} i nast. w zależności od tego, czy szkoda została wywołana naruszeniem obowiązków wynikających z umowy użytkowania wieczystego czy naruszenia innych ogólnych obowiązków wiążących uczestników obrotu prawnego (w zakresie konkurencji tych podstaw roszczenia zob. {{pu przepis="art. 443 KC"}}).
((3)) roszczenie o opłatę za korzystanie z nieruchomości
Zgodnie z {{pu przepis="art. 238 KC"}} użytkownik wieczysty uiszcza stosowną opłatę roczną. Przesłanką roszczenia jest w tym wypadku skuteczne ustanowienie użytkowania wieczystego (zob. wyżej) oraz brak zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty rocznej. Zwolnienia te wynikają z przepisów UGospNier. Wynika z nich, iż opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego ({{pu przepis="art. 71 ust. 4 zd 2 UGospNier"}}). Ponadto tej pierwszej opłaty rocznej nie pobiera się w przypadku zamiany, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 14 ust. 4 UGospNier"}} i {{pu przepis="art. 15 ust. 2 UGospNier"}} ({{pu przepis="art. 71 ust. 5 UGospNier"}}). Wyłączenia wynikają także z {{pu przepis="art. 200 ust. 1 pkt 4 UGospNier"}}.
Sposób ustalenia wysokości tej opłaty regulują przepisy {{pu przepis="art. 71 i nast. UGospNier"}}.
Zobowiązanym do uiszczenia opłaty rocznej jest każdy użytkownik wieczysty, także ten będący następcą prawnym użytkownika, wobec którego ustalono opłatę w określonej wysokości. Opłata roczna za użytkowanie wieczyste gruntu wiąże bowiem każdego kolejnego nabywcę tego prawa, bez względu na to, czy prawo użytkowania wieczystego nabył bezpośrednio od Skarbu Państwa lub gminy, czy też od osoby, której prawo to już przysługiwało (wyrok SN z 16.12.1999 r., II CKN 639/98, OSNC z 2000 r. Nr 6, poz. 121).
Roszczenie opisane powyżej przysługuje w zmienionej wysokości, gdy opłata została zmieniona zgodnie z przepisami {{pu przepis="art. 77 UGospNier"}} i nast. Szczegóły w [[UzytkowanieWieczysteZmianaOplat odrębnym artykule]].
((3)) roszczenie o zwrot nieruchomości
Po ustaniu stosunku użytkowania wieczystego użytkownik jest zobowiązany zwrócić nieruchomość właścicielowi na podstawie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}. Podstawą roszczenia w przypadku niewywiązania się przez posiadacza z tego obowiązku jest {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}. Podstawową przesłanką roszczenia w tym wypadku jest [[WygasniecieUzytkowaniaWieczystego wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego]].
((1)) Utrata użytkowania wieczystego
Okoliczności powodujące [[UtrataUzytkowaniaWieczystego utratę użytkowania wieczystego]]
----
((1)) Przyszłość użytkowania wieczystego
Aktualne plany zmierzają do usunięcia użytkowania wieczystego z polskiego systemu prawnego. Na jego miejsce miałoby ewentualnie wejść prawo zabudowy, zob. np.
- [[http://www.rp.pl/artykul/56681,202155_Uzytkowanie_wieczyste__odejdzie_do_lamusa_.html artykuł R. Krupy-Dąbrowskiej w Rzeczpospolitej z 9.10.2008]],
- [[http://prawo.gazetaprawna.pl/wywiady/8748,prawo_zabudowy_zamiast_uzytkowania_wieczystego.html wywiad z J. Pisulińskim w Gazecie Prawnej z 3.7.2008]].
----
CategoryUzytkowanieWieczyste CategoryLeksykonU
