Wiki source for TransgranicznyPublicznyTransprtZbiorowyPorozumienie
=====Dopuszczalność zawarcia pomiędzy polską gminą a zagraniczną jednostką administracyjną porozumienia w sprawie powierzenia realizacji publicznego transportu zbiorowego w strefie transgranicznej=====
((1)) Przedmiot opinii
Przedmiotem opinii jest zagadnienie, czy w świetle prawa polskiego dopuszczalne jest powierzenie, na podstawie porozumienia międzygminnego, gminie zagranicznej wykonywania zadania publicznego w postaci lokalnego transportu zbiorowego na obszarze gminy polskiej?
((1)) Stan faktyczny i prawny
Odpowiedź na powyższe pytanie wymaga sprecyzowania stanu faktycznego i prawnego.
((2)) Stan faktyczny
Polska gmina zamierza uruchomić publiczny transport zbiorowy na swoim obszarze. Z uwagi na brak własnych możliwości technicznych chciałaby powierzyć wykonywanie tego zadania spółce komunikacyjnej gminy niemieckiej. Powierzenie zadania miałoby nastąpić na podstawie porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy gminą polską i niemiecką według zasad przewidzianych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym oraz w ustawie o samorządzie gminnym.
((2)) Podstawy prawne
W Rzeczpospolitej Polskiej obowiązuje obecnie wiele aktów prawnych, obejmujących swoim zakresem zastosowania transport samochodowy osób. Dla odpowiedzi na zadane pytanie mają znaczenie następujące akty prawne:
1) ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. - o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. 2011 nr 5, poz. 13 ze zm.), dalej zwana jako {{pu akt="UPTZ"}};
1) ustawa z dnia 6 września 2001 r. - o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm. ) - dalej zwana jako {{pu akt="UTransDrog"}};
1) ustawa z dnia 8 marca 1990 r. - o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) - dalej zwana jako {{pu akt="USamorzGm"}}.
Ponadto z mocy art. 288 zd. 2 TFUE (Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w brzmieniu z dnia 9 maja 2008 r. (Dz.Urz. UE C 83, z dnia 30.3.2010, str. 47 i nast.)) obowiązują w Polsce bezpośrednio przepisy rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.Urz. UE L 315, z dnia 3 grudnia 2007, str. 1-13). Rozporządzenie to jest również wymienione jako miarodajny akt prawny w {{pu przepis="art. 3 ust. 1 pkt 1 UPTZ"}}.
((1)) Podstawa prawna powierzenia zadania gminie niemieckiej
Jako podstawa powierzenia zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego na terenie gminy A (Polska) gminie B (Niemcy) mógłby zostać zastosowany przepis art. 7 ust. 1 pkt 1) lit. b) w zw. z ust. 3 UPTZ i w zw. z {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}.
Z normy stworzonej przez wskazane przepisy wynika, iż gmina jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego na podstawie zawartego z odpowiednią jednostką administracyjną porozumienia o powierzeniu zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego w strefie transgranicznej, na obszarze jednostek administracyjnych, które zawarły porozumienie.
Należy więc ustalić:
1) czy wskazane przepisy przyznają możliwość powierzenia zadania jednostce administracyjnej spoza terytorium Polski w formie porozumienia międzygminnego oraz
1) czy w sytuacji będącej przedmiotem niniejszej analizy spełnione są przesłanki, od których zależy zastosowanie normy wynikającej z powołanych przepisów.
((2)) Dyspozycja normy z art. 7 ust. 1 pkt 1) lit. b) w zw. z ust. 3 UPTZ i art. 74 ust. 1USamorzGm
Podstawę prawną do zawierania porozumień międzygminnych stanowi {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}. Zgodnie z nim porozumienia międzygminne mogą być zawierane między gminami i muszą dotyczyć powierzenia jednej z umawiających się gmin określonych zadań publicznych.
((3)) Publiczny transport zbiorowy jako zadanie publiczne
Porozumienia międzygminne mogą być zawierane w zakresie dotyczącym powierzenie „zadań publicznych”. Zadaniami publicznymi są zarówno zadania własne gmin jaki i zadania zlecone (Cybulska w: Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, ABC 2010, art. 74 uw. 2). Do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 zd. 2 pkt 4 USamorzGm).
Ustawa nie precyzuje ani samego pojęcia lokalnego transportu zbiorowego ani szczegółowych zasad wykonywania tego zadania. Konieczne jest więc sięgnięcie do definicji zawartych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Posługuje się ona pojęciem zbliżonym, a mianowicie pojęciem „publicznego transportu zbiorowego”. Jest nim, jak wynika z {{pu przepis="art. 4 pkt 14 UPTZ"}}, powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej. Uwzględniając konieczność, aby był to transport lokalny, można uznać, że będzie nim publiczny transport zbiorowy, wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek międzygminny (por. {{pu przepis="art. 4 pkt 3 UPTZ"}}).
Sprawy związane z lokalnym transportem publicznym mogą być więc przedmiotem zawarcia porozumienia międzygminnego w rozumieniu {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}.
((3)) Uprawnieni partnerzy
{{pu przepis="Art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} ogranicza w zakresie podmiotowym możliwość zawierania porozumień międzygminnych do gmin. Należy więc rozważyć, czy pod użytym w {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} pojęciem „gminy” można rozumieć również jednostki administracyjne innego państwa.
Wykładania gramatyczna prowadzi do wniosku, iż nie należy zawężać terminu „gmina” do polskich jednostek administracyjnych. Z {{pu przepis="art. 74 USamorzGm"}} nie wynika bowiem w żaden sposób ograniczenie, iż chodzi wyłącznie o gminy położone na obszarze Polski.
Art. 7 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 UPTZ wychodzi z założenia, że organizacja transportu w strefie transgranicznej może być gminie powierzona przez inną jednostką administracyjną. Zgodnie z definicją z {{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}} immanentną cechą strefy transgranicznej jest to, że obejmuje ona z natury rzeczy zarówno terytorium RP jak i gmin państw sąsiednich. Oznacza to, że ustawodawca przewidział powierzanie organizacji publicznego transportu zbiorowego również w kontekście transgranicznym.
Proponowanej tu wykładni nie stoi na przeszkodzie Art. 172 ust. 2 Konstytucji RP. Na mocy tego przepisu gmina ma bowiem prawo do współpracy ze „społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw”. Sformułowanie tego przepisu Konstytucji jest na tyle ogólne, że pozwala na uwzględnienie struktur administracyjnych różnych państw, zarówno tych zbliżonych do polskich jak również tych, które są prawu polskiemu obce. Natomiast dla niniejszej sytuacji podobieństwo polskich i niemieckich struktur samorządowych zostało w szczególny sposób podkreślone w art. 12 ust. 1 Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17.06.1991 r. (Dz.U. z 1992 r. nr 14, poz. 56).
Wobec powyższego dopuszczalne jest w świetle {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} i Art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) i ust. 3 UPTZ zawarcie porozumień międzygminnych między polską gminą i odpowiednią niemiecką jednostką administracyjną.
((3)) Wniosek
Z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) w zw. z {{pu przepis="art. 7 ust. 3 UPTZ"}} i {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} wynika wobec tego norma, iż polska gmina może zawrzeć z odpowiednią jednostką administracyjną Niemiec, porozumienie o przekazaniu zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego realizowanego w strefie transgranicznej.
((2)) Przesłanki zastosowania normy kompetencyjnej do niniejszej sytuacji
Warunkiem zastosowania tej tezy w sytuacji, będącej przedmiotem analizy, jest ustalenie, czy planowany przewóz na linii komunikacyjnej między polską i niemiecką gminą jest przewozem osób w publicznym transporcie zbiorowym na linii komunikacyjnej, którego realizacja nastąpi w strefie transgranicznej i w określonej ustawowo formie. Należy także ustalić, czy nie występują tutaj przesłanki negatywne określone w {{pu przepis="art. 2 UPTZ"}}.
((3)) Przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym
Publicznym transportem zbiorowym jest powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej ({{pu przepis="art. 4 pkt 14 UPTZ"}}). Natomiast linią komunikacyjną jest połączenie komunikacyjne na sieci dróg publicznych wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasażerów (art. 4 pkt 5 lit a) UPTZ).
Wykonywanie regularnych, ustalonych uprzednio w rozkładzie jazdy, przejazdów autobusowych na linii łączącej polską i niemiecką gminę stanowi jedną z formy publicznego transportu zbiorowego.
((3)) Wykonywanie przewozów w strefie transgranicznej
Strefę transgraniczną tworzy obszar co najmniej jednej gminy (lub jednego powiatu lub co najmniej jednego województwa), na którym operator publicznego transportu zbiorowego świadczy usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, o ile jest położony bezpośrednio przy granicy Polski i obejmuje również obszar odpowiedniej jednostki administracyjnej położonej poza granicą Polski na terytorium sąsiedniego państwa ({{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}}).
Planowana linia autobusowa przekracza granicę polsko-niemiecką na Odrze na moście łączącym A i B. Łączy ona centra dwóch sąsiadujących miast. Niemieckie miasto jest samodzielną jednostką administracyjną (kreisfreie Stadt - zob. § 1 ust. 2 BbgKVerf (Kommunalverfassung des Landes Brandenburg z dnia 18 grudnia 2007 r., GVBl. I/07, [Nr. 19], S.286)) położoną bezpośrednio na granicy polsko-niemieckiej. Odpowiednikiem tego typu jednostki jest w Polsce miasto na prawach powiatu (por. art. 91 USamorzPow). A jest gminą w rozumieniu {{pu przepis="art. 1 USamorzGm"}}, położoną bezpośrednio przy granicy Polski. A i B graniczą bezpośrednio ze sobą.
Linia autobusowa byłaby więc wykonywana w strefie transgranicznej w rozumieniu ustawy.
((3)) Forma transportu
Ustawa dotyczy transportu wykonywanego w formie transportu drogowego, kolejowego, innego szynowego, linowego, linowo-terenowego, morskiego lub w żegludze śródlądowej ({{pu przepis="art. 1 ust. 1 UPTZ"}}). Transportem drogowym jest przewóz osób pojazdami samochodowymi (zob. {{pu przepis="art. 4 pkt 18 UPTZ"}} w zw. z {{pu przepis="art. 4 pkt 3 UTransDrog"}} i {{pu przepis="art. 4 pkt 2 UTransDrog"}} ).
Transport autobusowy jest więc formą transportu drogowego w pojęciu UPTZ.
((3)) Brak przesłanek negatywnych
Z {{pu przepis="art. 2 pkt 1 UPTZ"}} wynika, iż nie podlega regulacjom tejże ustawy regularny przewóz osób w międzynarodowym transporcie drogowym. Międzynarodowy transport drogowy wg {{pu przepis="art. 4 pkt 2 UTransDrog"}} to - w skrócie - przewóz osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej.
Z tego wynikałoby, że transport w strefie transgranicznej, o którym mowa jest w {{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}} i który jest również związany z przewozem osób z przekroczeniem granicy Polski, byłby wyłączony z zakresu stosowania ustawy. Taki wniosek byłby jednakże sprzeczny z postanowieniem {{pu przepis="art. 1 ust. 1 UPTZ"}} i innymi, w których wyraźnie chodzi o regulacje związane z wykonywaniem przewozów transgranicznych.
Wyjściem z tej sytuacji jest uznanie, iż {{pu przepis="art. 2 pkt 1 UPTZ"}} ogranicza się do międzynarodowego transportu zbiorowego rozumianego jako międzynarodowy przewóz pasażerski. Pojęcie to nie obejmuje bowiem przewozów realizowanych w strefie transgranicznej ({{pu przepis="art. 4 pkt 6 UPTZ"}}).
Ustawa UPTZ nie dotyczy więc przewozu osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywanego z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej nie stanowiącego transportu w strefie transgranicznej. Ponieważ, jak wyżej wskazano, planowana linia komunikacyjna stanowi przewóz w strefie transgranicznej, nie zostaje ona wyłączona spod zakresu zastosowania ustawy.
((2)) Przyjęcie zobowiązania przez jednostkę zagraniczną
Jednocześnie też zagraniczna jednostka samorządowa musiałaby być upoważniona do zawarcia takiego samego porozumienia i przyjęcia zadania do realizacji. Brak jest jednakże podstaw prawnych
((3)) Czechy
Możliwość bezpośredniej kooperacji podmiotów samorządowych z Polski i Czech wynika z zawartego na mocy Konwencji Madryckiej porozumienia rządowego o współpracy transgranicznej ([[https://mswia.gov.pl/download/1/10963/UCHWALAiPOROZUMIENIE.pdf Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy transgranicznej sporządzone w Warszawie 8.9.1994 r., zob. uchwała Rady Ministrów nr 106/94 z 21.12.1994 r. (RM 111-113-94)]]). Upoważnia ono do zawierania przez władze lokalne i regionalne umów i porozumień, na mocy których mogą być tworzone wspólne przedsiębiorstwa, spółki, stowarzyszenia i fundacje (art. 5 ust. 2 Porozumienia). Porozumienie nie reguluje jednak istotnych szczegółów związanych z funkcjonowaniem tego typu podmiotów.
((3)) Słowacja
Tutaj również można sięgnąć do [[msw.gov.pl/download/1/10996/POROZUMIENIE.pdf Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy transgranicznej sporządzonego w Warszawie 18.08.1994]].
((3)) Niemcy
Po stronie niemieckiej jedynym odpowiednikiem byłby Art. 28 ust. 2 zd. 1-2 GG, jeżeli w ogóle dałoby się go zastosować.
((2)) Wniosek
Analizowana sytuacja dotyczy wobec tego publicznego transportu zbiorowego realizowanego w strefie transgranicznej. W niniejszej sytuacji można więc z polskiej strony zastosować art. 7 ust. 3 w zw. z ust. 1 pkt 1 lit b) UPTZ, z którego wynika dopuszczalność zawarcia porozumienia między polską gminą a zagraniczną jednostką administracyjną w zakresie realizacji transportu zbiorowego w strefie transgranicznej.
Jednakże do skuteczności takiego porozumienia niezbędne jest równoległe upoważnienie dla zagranicznej jednostki (gminy), z którego by wynikała dopuszczalność zawarcia tego porozumienia i przyjęcie zadania do wykonania. Tylko z niektórymi państwami Polska posiada odpowiednie porozumienia, dopuszczające bezpośrednie kontaktowanie się jednostek samorządowych.
((1)) Nadzór nad porozumieniem międzygminnym
Porozumienia międzygminne podlegają nadzorowi zgodnie z {{pu przepis="art. 99 ust. 1a USamorzGm"}}.
Możliwość powierzenie realizacji zadania publicznego na podstawie porozumienia zawartego z zagraniczną jednostką administracyjną nie prowadzi do zagrożenia brakiem nadzoru nad realizacją tego zadania. Nawet bowiem po zawarciu porozumienia polska gmina nadal podlega w zakresie finansowym i prawnym nadzorowi ustanowionemu w ustawie o samorządzie gminnym, w ustawie o finansach publicznych jak również w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Nadzór instytucjonalny może być natomiast realizowany zgodnie z {{pu przepis="art. 99 ust. 2 USamorzGm"}} , na mocy współpracy polskich i niemieckich jednostek nadzorczych. Ponadto polskie organy nadzoru mogą oddziaływać na realizację zadnia poprzez stosowne zapisy w porozumieniu, dyscyplinujące zagraniczną jednostkę administracyjną.
((1)) Odpowiedź
Zgodnie z prawem polskim gmina jest upoważniona do zawarcia porozumienia międzygminnego o powierzeniu wykonywania transportu na jej obszarze z odpowiednią jednostką administracyjną z zagranicy, o ile prawo krajowe tejże pozwala również na zawarcie takiego porozumienia.
----
CategoryOpiniePrawne CategoryPublicznyTransportZbiorowy
((1)) Przedmiot opinii
Przedmiotem opinii jest zagadnienie, czy w świetle prawa polskiego dopuszczalne jest powierzenie, na podstawie porozumienia międzygminnego, gminie zagranicznej wykonywania zadania publicznego w postaci lokalnego transportu zbiorowego na obszarze gminy polskiej?
((1)) Stan faktyczny i prawny
Odpowiedź na powyższe pytanie wymaga sprecyzowania stanu faktycznego i prawnego.
((2)) Stan faktyczny
Polska gmina zamierza uruchomić publiczny transport zbiorowy na swoim obszarze. Z uwagi na brak własnych możliwości technicznych chciałaby powierzyć wykonywanie tego zadania spółce komunikacyjnej gminy niemieckiej. Powierzenie zadania miałoby nastąpić na podstawie porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy gminą polską i niemiecką według zasad przewidzianych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym oraz w ustawie o samorządzie gminnym.
((2)) Podstawy prawne
W Rzeczpospolitej Polskiej obowiązuje obecnie wiele aktów prawnych, obejmujących swoim zakresem zastosowania transport samochodowy osób. Dla odpowiedzi na zadane pytanie mają znaczenie następujące akty prawne:
1) ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. - o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. 2011 nr 5, poz. 13 ze zm.), dalej zwana jako {{pu akt="UPTZ"}};
1) ustawa z dnia 6 września 2001 r. - o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 ze zm. ) - dalej zwana jako {{pu akt="UTransDrog"}};
1) ustawa z dnia 8 marca 1990 r. - o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) - dalej zwana jako {{pu akt="USamorzGm"}}.
Ponadto z mocy art. 288 zd. 2 TFUE (Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w brzmieniu z dnia 9 maja 2008 r. (Dz.Urz. UE C 83, z dnia 30.3.2010, str. 47 i nast.)) obowiązują w Polsce bezpośrednio przepisy rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz.Urz. UE L 315, z dnia 3 grudnia 2007, str. 1-13). Rozporządzenie to jest również wymienione jako miarodajny akt prawny w {{pu przepis="art. 3 ust. 1 pkt 1 UPTZ"}}.
((1)) Podstawa prawna powierzenia zadania gminie niemieckiej
Jako podstawa powierzenia zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego na terenie gminy A (Polska) gminie B (Niemcy) mógłby zostać zastosowany przepis art. 7 ust. 1 pkt 1) lit. b) w zw. z ust. 3 UPTZ i w zw. z {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}.
Z normy stworzonej przez wskazane przepisy wynika, iż gmina jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego na podstawie zawartego z odpowiednią jednostką administracyjną porozumienia o powierzeniu zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego w strefie transgranicznej, na obszarze jednostek administracyjnych, które zawarły porozumienie.
Należy więc ustalić:
1) czy wskazane przepisy przyznają możliwość powierzenia zadania jednostce administracyjnej spoza terytorium Polski w formie porozumienia międzygminnego oraz
1) czy w sytuacji będącej przedmiotem niniejszej analizy spełnione są przesłanki, od których zależy zastosowanie normy wynikającej z powołanych przepisów.
((2)) Dyspozycja normy z art. 7 ust. 1 pkt 1) lit. b) w zw. z ust. 3 UPTZ i art. 74 ust. 1USamorzGm
Podstawę prawną do zawierania porozumień międzygminnych stanowi {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}. Zgodnie z nim porozumienia międzygminne mogą być zawierane między gminami i muszą dotyczyć powierzenia jednej z umawiających się gmin określonych zadań publicznych.
((3)) Publiczny transport zbiorowy jako zadanie publiczne
Porozumienia międzygminne mogą być zawierane w zakresie dotyczącym powierzenie „zadań publicznych”. Zadaniami publicznymi są zarówno zadania własne gmin jaki i zadania zlecone (Cybulska w: Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, ABC 2010, art. 74 uw. 2). Do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 zd. 2 pkt 4 USamorzGm).
Ustawa nie precyzuje ani samego pojęcia lokalnego transportu zbiorowego ani szczegółowych zasad wykonywania tego zadania. Konieczne jest więc sięgnięcie do definicji zawartych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Posługuje się ona pojęciem zbliżonym, a mianowicie pojęciem „publicznego transportu zbiorowego”. Jest nim, jak wynika z {{pu przepis="art. 4 pkt 14 UPTZ"}}, powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej. Uwzględniając konieczność, aby był to transport lokalny, można uznać, że będzie nim publiczny transport zbiorowy, wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek międzygminny (por. {{pu przepis="art. 4 pkt 3 UPTZ"}}).
Sprawy związane z lokalnym transportem publicznym mogą być więc przedmiotem zawarcia porozumienia międzygminnego w rozumieniu {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}}.
((3)) Uprawnieni partnerzy
{{pu przepis="Art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} ogranicza w zakresie podmiotowym możliwość zawierania porozumień międzygminnych do gmin. Należy więc rozważyć, czy pod użytym w {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} pojęciem „gminy” można rozumieć również jednostki administracyjne innego państwa.
Wykładania gramatyczna prowadzi do wniosku, iż nie należy zawężać terminu „gmina” do polskich jednostek administracyjnych. Z {{pu przepis="art. 74 USamorzGm"}} nie wynika bowiem w żaden sposób ograniczenie, iż chodzi wyłącznie o gminy położone na obszarze Polski.
Art. 7 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 UPTZ wychodzi z założenia, że organizacja transportu w strefie transgranicznej może być gminie powierzona przez inną jednostką administracyjną. Zgodnie z definicją z {{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}} immanentną cechą strefy transgranicznej jest to, że obejmuje ona z natury rzeczy zarówno terytorium RP jak i gmin państw sąsiednich. Oznacza to, że ustawodawca przewidział powierzanie organizacji publicznego transportu zbiorowego również w kontekście transgranicznym.
Proponowanej tu wykładni nie stoi na przeszkodzie Art. 172 ust. 2 Konstytucji RP. Na mocy tego przepisu gmina ma bowiem prawo do współpracy ze „społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw”. Sformułowanie tego przepisu Konstytucji jest na tyle ogólne, że pozwala na uwzględnienie struktur administracyjnych różnych państw, zarówno tych zbliżonych do polskich jak również tych, które są prawu polskiemu obce. Natomiast dla niniejszej sytuacji podobieństwo polskich i niemieckich struktur samorządowych zostało w szczególny sposób podkreślone w art. 12 ust. 1 Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17.06.1991 r. (Dz.U. z 1992 r. nr 14, poz. 56).
Wobec powyższego dopuszczalne jest w świetle {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} i Art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) i ust. 3 UPTZ zawarcie porozumień międzygminnych między polską gminą i odpowiednią niemiecką jednostką administracyjną.
((3)) Wniosek
Z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) w zw. z {{pu przepis="art. 7 ust. 3 UPTZ"}} i {{pu przepis="art. 74 ust. 1 USamorzGm"}} wynika wobec tego norma, iż polska gmina może zawrzeć z odpowiednią jednostką administracyjną Niemiec, porozumienie o przekazaniu zadania organizacji publicznego transportu zbiorowego realizowanego w strefie transgranicznej.
((2)) Przesłanki zastosowania normy kompetencyjnej do niniejszej sytuacji
Warunkiem zastosowania tej tezy w sytuacji, będącej przedmiotem analizy, jest ustalenie, czy planowany przewóz na linii komunikacyjnej między polską i niemiecką gminą jest przewozem osób w publicznym transporcie zbiorowym na linii komunikacyjnej, którego realizacja nastąpi w strefie transgranicznej i w określonej ustawowo formie. Należy także ustalić, czy nie występują tutaj przesłanki negatywne określone w {{pu przepis="art. 2 UPTZ"}}.
((3)) Przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym
Publicznym transportem zbiorowym jest powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej ({{pu przepis="art. 4 pkt 14 UPTZ"}}). Natomiast linią komunikacyjną jest połączenie komunikacyjne na sieci dróg publicznych wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasażerów (art. 4 pkt 5 lit a) UPTZ).
Wykonywanie regularnych, ustalonych uprzednio w rozkładzie jazdy, przejazdów autobusowych na linii łączącej polską i niemiecką gminę stanowi jedną z formy publicznego transportu zbiorowego.
((3)) Wykonywanie przewozów w strefie transgranicznej
Strefę transgraniczną tworzy obszar co najmniej jednej gminy (lub jednego powiatu lub co najmniej jednego województwa), na którym operator publicznego transportu zbiorowego świadczy usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego, o ile jest położony bezpośrednio przy granicy Polski i obejmuje również obszar odpowiedniej jednostki administracyjnej położonej poza granicą Polski na terytorium sąsiedniego państwa ({{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}}).
Planowana linia autobusowa przekracza granicę polsko-niemiecką na Odrze na moście łączącym A i B. Łączy ona centra dwóch sąsiadujących miast. Niemieckie miasto jest samodzielną jednostką administracyjną (kreisfreie Stadt - zob. § 1 ust. 2 BbgKVerf (Kommunalverfassung des Landes Brandenburg z dnia 18 grudnia 2007 r., GVBl. I/07, [Nr. 19], S.286)) położoną bezpośrednio na granicy polsko-niemieckiej. Odpowiednikiem tego typu jednostki jest w Polsce miasto na prawach powiatu (por. art. 91 USamorzPow). A jest gminą w rozumieniu {{pu przepis="art. 1 USamorzGm"}}, położoną bezpośrednio przy granicy Polski. A i B graniczą bezpośrednio ze sobą.
Linia autobusowa byłaby więc wykonywana w strefie transgranicznej w rozumieniu ustawy.
((3)) Forma transportu
Ustawa dotyczy transportu wykonywanego w formie transportu drogowego, kolejowego, innego szynowego, linowego, linowo-terenowego, morskiego lub w żegludze śródlądowej ({{pu przepis="art. 1 ust. 1 UPTZ"}}). Transportem drogowym jest przewóz osób pojazdami samochodowymi (zob. {{pu przepis="art. 4 pkt 18 UPTZ"}} w zw. z {{pu przepis="art. 4 pkt 3 UTransDrog"}} i {{pu przepis="art. 4 pkt 2 UTransDrog"}} ).
Transport autobusowy jest więc formą transportu drogowego w pojęciu UPTZ.
((3)) Brak przesłanek negatywnych
Z {{pu przepis="art. 2 pkt 1 UPTZ"}} wynika, iż nie podlega regulacjom tejże ustawy regularny przewóz osób w międzynarodowym transporcie drogowym. Międzynarodowy transport drogowy wg {{pu przepis="art. 4 pkt 2 UTransDrog"}} to - w skrócie - przewóz osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej.
Z tego wynikałoby, że transport w strefie transgranicznej, o którym mowa jest w {{pu przepis="art. 4 pkt 17 UPTZ"}} i który jest również związany z przewozem osób z przekroczeniem granicy Polski, byłby wyłączony z zakresu stosowania ustawy. Taki wniosek byłby jednakże sprzeczny z postanowieniem {{pu przepis="art. 1 ust. 1 UPTZ"}} i innymi, w których wyraźnie chodzi o regulacje związane z wykonywaniem przewozów transgranicznych.
Wyjściem z tej sytuacji jest uznanie, iż {{pu przepis="art. 2 pkt 1 UPTZ"}} ogranicza się do międzynarodowego transportu zbiorowego rozumianego jako międzynarodowy przewóz pasażerski. Pojęcie to nie obejmuje bowiem przewozów realizowanych w strefie transgranicznej ({{pu przepis="art. 4 pkt 6 UPTZ"}}).
Ustawa UPTZ nie dotyczy więc przewozu osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywanego z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej nie stanowiącego transportu w strefie transgranicznej. Ponieważ, jak wyżej wskazano, planowana linia komunikacyjna stanowi przewóz w strefie transgranicznej, nie zostaje ona wyłączona spod zakresu zastosowania ustawy.
((2)) Przyjęcie zobowiązania przez jednostkę zagraniczną
Jednocześnie też zagraniczna jednostka samorządowa musiałaby być upoważniona do zawarcia takiego samego porozumienia i przyjęcia zadania do realizacji. Brak jest jednakże podstaw prawnych
((3)) Czechy
Możliwość bezpośredniej kooperacji podmiotów samorządowych z Polski i Czech wynika z zawartego na mocy Konwencji Madryckiej porozumienia rządowego o współpracy transgranicznej ([[https://mswia.gov.pl/download/1/10963/UCHWALAiPOROZUMIENIE.pdf Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy transgranicznej sporządzone w Warszawie 8.9.1994 r., zob. uchwała Rady Ministrów nr 106/94 z 21.12.1994 r. (RM 111-113-94)]]). Upoważnia ono do zawierania przez władze lokalne i regionalne umów i porozumień, na mocy których mogą być tworzone wspólne przedsiębiorstwa, spółki, stowarzyszenia i fundacje (art. 5 ust. 2 Porozumienia). Porozumienie nie reguluje jednak istotnych szczegółów związanych z funkcjonowaniem tego typu podmiotów.
((3)) Słowacja
Tutaj również można sięgnąć do [[msw.gov.pl/download/1/10996/POROZUMIENIE.pdf Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy transgranicznej sporządzonego w Warszawie 18.08.1994]].
((3)) Niemcy
Po stronie niemieckiej jedynym odpowiednikiem byłby Art. 28 ust. 2 zd. 1-2 GG, jeżeli w ogóle dałoby się go zastosować.
((2)) Wniosek
Analizowana sytuacja dotyczy wobec tego publicznego transportu zbiorowego realizowanego w strefie transgranicznej. W niniejszej sytuacji można więc z polskiej strony zastosować art. 7 ust. 3 w zw. z ust. 1 pkt 1 lit b) UPTZ, z którego wynika dopuszczalność zawarcia porozumienia między polską gminą a zagraniczną jednostką administracyjną w zakresie realizacji transportu zbiorowego w strefie transgranicznej.
Jednakże do skuteczności takiego porozumienia niezbędne jest równoległe upoważnienie dla zagranicznej jednostki (gminy), z którego by wynikała dopuszczalność zawarcia tego porozumienia i przyjęcie zadania do wykonania. Tylko z niektórymi państwami Polska posiada odpowiednie porozumienia, dopuszczające bezpośrednie kontaktowanie się jednostek samorządowych.
((1)) Nadzór nad porozumieniem międzygminnym
Porozumienia międzygminne podlegają nadzorowi zgodnie z {{pu przepis="art. 99 ust. 1a USamorzGm"}}.
Możliwość powierzenie realizacji zadania publicznego na podstawie porozumienia zawartego z zagraniczną jednostką administracyjną nie prowadzi do zagrożenia brakiem nadzoru nad realizacją tego zadania. Nawet bowiem po zawarciu porozumienia polska gmina nadal podlega w zakresie finansowym i prawnym nadzorowi ustanowionemu w ustawie o samorządzie gminnym, w ustawie o finansach publicznych jak również w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Nadzór instytucjonalny może być natomiast realizowany zgodnie z {{pu przepis="art. 99 ust. 2 USamorzGm"}} , na mocy współpracy polskich i niemieckich jednostek nadzorczych. Ponadto polskie organy nadzoru mogą oddziaływać na realizację zadnia poprzez stosowne zapisy w porozumieniu, dyscyplinujące zagraniczną jednostkę administracyjną.
((1)) Odpowiedź
Zgodnie z prawem polskim gmina jest upoważniona do zawarcia porozumienia międzygminnego o powierzeniu wykonywania transportu na jej obszarze z odpowiednią jednostką administracyjną z zagranicy, o ile prawo krajowe tejże pozwala również na zawarcie takiego porozumienia.
----
CategoryOpiniePrawne CategoryPublicznyTransportZbiorowy
