Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 22 października 1987 r.

Sprawa 314/85, Foto-Frost, z siedzibą w Ammersbek przeciwko Hauptzollamt Lübeck-Ost

A. Publikacja
Treść orzeczenia dostępna jest:

• na stronie EUR-Lex tutaj i w j.polskim tutaj
• w bazie LexPolonica pod nr 1152201
• w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji" 1987 r. str. 04199

Teksty wyroków, postanowień, opinii i komunikatów zamieszczone na stronie ETS mogą ulec zmianie; tekstami jedynie wiążącymi są wersje opublikowane w „Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji” i w „Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.

B. Zawartość
1. Streszczenie orzeczenia
Źródłem tekstu orzeczenia jest strona ETS podana powyżej.

Orzeczenia w trybie prejudycjalnym zgodnie z art. 177 traktatu (obecnie art. 234 TWE), dotyczące obowiązku retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.

Stan faktyczny
Foto-Frost z siedzibą w Ammersbek wprowadziła do obrotu na terenie Niemiec lornetki pochodzące z Niemieckiej Republiki Demokratycznej, dostarczone w systemie zewnętrznego tranzytu wspólnotowego ze składów celnych znajdujących się odpowiednio w Danii i Niderlandach.
Urzędy celne początkowo uznały towar za zwolniony z celnych należności przywozowych z uwagi na kraj pochodzenia (Niemiecka Republika Demokratyczna), jednakże Hauptzollamt Lübeck-Ost stwierdził, że zwolnienie nie ma zastosowania.
Jednocześnie Hauptzollamt Lübeck-Ost odstąpił od retrospektywnego pokrycia długu celnego na podstawie art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 gdyż należności "nie zostały pobrane w wyniku własnego błędu (organu celnego), który w normalnych warunkach nie mógł zostać wykryty przez dłużnika i jeśli sam dłużnik działał przy tym w dobrej wierze, przestrzegając w zakresie swojej deklaracji celnej przepisów obowiązującego prawa".

Komisja Europejska w dniu 6 maja 1983 r. skierowała do Republiki Federalnej Niemiec decyzję, w której uznała odstąpienie od retrospektywnego pokrycia dlugu celnego wobec Foto-Frost za niedopuszczalne.
W decyzji Komisja stwierdziła, że „zaangażowane w spór urzędy celne nie dopuściły się błędnego zastosowania przepisów prawnych regulujących niemiecki handel wewnętrzny, lecz po prostu uznały dane zawarte w deklaracji importera za prawidłowe, nie kwestionując ich natychmiastowo; że taki sposób postępowania (...) w żadnym razie nie wyklucza możliwości późniejszego skorygowania przez te organy wysokości należności, jak to przewiduje expressis verbis art. 10 dyrektywy Rady 79/695 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie harmonizacji procedur dopuszczania towarów do obrotu (Dz. Urz. WE L 1979.205.19)” oraz „importer był w stanie samodzielnie dokonać porównania przepisów regulujących niemiecki handel wewnętrzny, o których zastosowanie ubiegał się w swojej sprawie, z okolicznościami, w jakich przebiegały sporne czynności przywozu; że tym sposobem mógł wykryć wszelkie błędy w stosowaniu tych przepisów; że ustalono ponadto, iż importer nie przestrzegał wszystkich obowiązujących przepisów, dotyczących deklaracji celnych”.

Haupzollamt wydał decyzję retrospektywnie określającą wysokość należności celnych. Foto-Frost wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji określającej należności celne wydanej przez Hauptzollamt Lübeck-Ost.

Pytania
Finanzgericht, rozpatrujący sprawę Foto-Frost, skierował do Trybunału następujące pytania:
1) Czy sąd krajowy może ocenić ważność decyzji Komisji w przedmiocie odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych i ew. orzec, że należało odstąpić od retrospektywnego pokrycia należności celnych?
2) W przypadku gdyby sąd krajowy nie był uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy decyzja Komisji jest ważna?
3) Zakładając, że sąd krajowy jest uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy przepisy rozporządzenia (EWG) nr 1697/79 należy interpretować w ten sposób, że przewidują dyskrecjonalne uprawnienie, którego wykonywanie może być przedmiotem jedynie ograniczonej kontroli, czy też jest to uprawnienie do wydania rozstrzygnięcia według zasady słuszności, którego legalność podlega we wszystkich aspektach ocenie sędziego?
4) W przypadku gdyby zgodnie z rozporządzeniem (EWG) nr 1697/97 odstąpienie retrospektywnego pokrycia należności celnych było niedopuszczalne, czy należy przyjąć, że przywóz towarów pochodzących z Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Niemiec w systemie tranzytu wspólnotowego przez inne państwo członkowskie nie podlega obowiązkowi zapłaty ani należności celnych, ani podatku obrotowego w imporcie, czy też podlega tym należnościom na tej samej podstawie, co w przypadku przywozu z państw trzecich?

Ustalenia Trybunału
Art. 177 traktatu (obecnie art. 234 TWE) przyznaje Trybunałowi uprawnienie do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności aktów prawnych wydanych przez instytucje wspólnotowe. Kompetencje te mają przede wszystkim służyć jednolitemu stosowaniu prawa wspólnotowego przez sądy krajowe.
Sądy krajowe mogą badać ważność aktów wspólnotowych i samodzielnie uznać, że akt wspólnotowy jest w pełni ważny. Działając w ten sposób, nie podważają bowiem istnienia aktu wspólnotowego.
Natomiast sądy krajowe nie mają prawa orzekać o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe, gdyż groziłoby to naruszeniem jedności samego wspólnotowego porządku prawnego i podstawowego wymogu pewności prawa. (podobnie orzeczenie z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. 1981 r. str. 01191, wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. 1986 r. str. 01339).
Ponadto należy podkreślić, że Trybunał jest najbardziej predestynowany do orzekania o ważności aktów wspólnotowych. Instytucje wspólnotowe, których akty są kwestionowane, mają bowiem na mocy art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG prawo występowania przed Trybunałem celem obrony ważności tych aktów, a Trybunał jest uprawniony, by zwracać się do wszystkich instytucji wspólnotowych niebędących stronami postępowania o udzielenie wszelkich informacji niezbędnych według niego dla potrzeb postępowania.
W konsekwencji Trybunał uznał, że sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.

Przepis art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 formułuje trzy ściśle określone przesłanki odstąpienia pokrycia należności celnych. Z chwilą spełnienia wszystkich przesłanek dłużnik ma prawo, by odstąpiono w stosunku do niego od retrospektywnego pokrycia należności celnych.
Trybunał może zbadać, czy trzy przesłanki zdefiniowane w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione.
Pierwszą przesłanką jest okoliczność, iż należności celne nie zostały pobrane z powodu błędu właściwych władz.
W tym zakresie należy odrzucić argument Komisji, wedle którego władze celne nie popełniły błędu, lecz po prostu wstępnie ograniczyły się do uznania za prawidłowe danych figurujących w deklaracji celnej Foto-Frost, jak je do tego upoważniał art. 10 ww. dyrektywy Rady 79/695/EWG. Z przepisu tego wynika, że w przypadku gdy należności celne zostały naliczone w oparciu o niezweryfikowane dane deklaracji celnej, w późniejszym terminie deklaracja ta może zostać poddana kontroli, a wymiar należności skorygowany. W niniejszej sprawie, jak przyznała to Komisja w uwagach i w odpowiedzi na pytanie Trybunału, deklaracja Foto-Frost zawierała wszystkie dane faktyczne niezbędne do zastosowania odnośnych przepisów i dane te były prawidłowe. W tych okolicznościach kontrola następcza przeprowadzona przez niemieckie władze celne nie mogła ujawnić żadnych nowych okoliczności faktycznych. A zatem należności celne nie zostały pobrane w momencie przywozu towarów właśnie wskutek początkowego błędu władz celnych w stosowaniu właściwych przepisów.
Drugą przesłanką jest działanie dłużnika w dobrej wierze, co oznacza, że nie mógł on wykryć błędu popełnionego przez władze celne.
W tej materii należy przypomnieć, że wyspecjalizowani sędziowie Finanzgericht zauważyli, że sytuacja była niejasna zarówno z punktu widzenia orzecznictwa Trybunału, jak i sądów krajowych. Nie można zatem zasadnie przyjąć, że Foto-Frost mogło wykryć błąd popełniony przez władze celne. Ponadto Foto-Frost miało prawo nie podejrzewać błędu, tym bardziej że wcześniejsze, analogiczne czynności były dokonywane przy zwolnieniu z należności.
Trzecią przesłanką jest zastosowanie się dłużnika do wszystkich przepisów prawa obowiązującego w zakresie deklaracji celnych.
W tym zakresie należy stwierdzić, że sama Komisja w odpowiedzi na pytanie zadane przez Trybunał przyznała, że Foto-Frost prawidłowo wypełniło swoją deklarację celną.
Przesłanki określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione. Foto-Frost miało zatem prawo do tego, by odstąpiono w jego przypadku od retrospektywnego pokrycia spornych należności celnych a decyzja skierowana do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych, jest nieważna.

rozstrzygnięcie
Z powyższych względów TRYBUNAŁ rozstrzygając w przedmiocie pytania przedłożonego mu przez Finanzgericht Hamburg z dnia 29 sierpnia 1985 r., orzeka, co następuje:
1. Sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
2. Stwierdza się nieważność decyzji skierowanej w dniu 6 maja 1983 r. do Republiki Federalnej Niemiec, w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.

2. Cytowane artykuły
- art. 177 traktatu EWG (obecnie art. 234 TWE)

• art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie odzyskiwania, po dokonaniu odprawy celnej, należności celnych przywozowych lub wywozowych, które nie były wymagane od osoby odpowiedzialnej za ich uiszczenie, za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz. Urz. WE L 1979.197.1)
• rozporządzenie Komisji nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 (Dz. Urz. WE L 1980.161.1)
• Protokół z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a także w przedmiocie ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r.
• art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG

3. Powołane orzeczenia
- orzeczenie z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. 1981 r. str. 01191

• wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. 1986 r. str. 01339

C. Omówienie

---

kategorie
Orzecznictwo Prawo europejskie Prawo celne