Wiki source for SprawaETS31485
====Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 22 października 1987 r.====
==Sprawa 314/85, Foto-Frost, z siedzibą w Ammersbek przeciwko Hauptzollamt Lübeck-Ost==
((1)) Publikacja
Treść orzeczenia dostępna jest:
- na stronie EUR-Lex [[http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!CELEXnumdoc&lg=en&numdoc=61985J0314 tutaj]] i i w j.polskim na stronie ETS [[http://curia.europa.eu/pl/content/juris/index.htm tutaj]]
- w bazie LexPolonica pod nr 1152201
- w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji" 1987 r. str. 04199
//Teksty wyroków, postanowień, opinii i komunikatów zamieszczone na stronie ETS mogą ulec zmianie; tekstami jedynie wiążącymi są wersje opublikowane w „Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji” i w „Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.//
((1)) Zawartość
((2)) Treść orzeczenia
//Źródłem tekstu orzeczenia jest strona ETS podana powyżej.//
WYROK TRYBUNAŁU
z dnia 22 października 1987 r.(*)
W sprawie 314/85
mającej za przedmiot skierowany do Trybunału, na podstawie art. 177 traktatu EWG, przez Finanzgericht Hamburg (Republika Federalna Niemiec), wniosek o wydanie, w ramach toczącego się przed tym sądem postępowania między:
Foto‑Frost, z siedzibą w Ammersbek,
a
Hauptzollamt Lübeck‑Ost,
orzeczenia w trybie prejudycjalnym w przedmiocie wykładni art. 177 traktatu, art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, których nie zażądano od osoby zobowiązanej za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz.U. L 197, str. 1) oraz protokołu z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a także w przedmiocie ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych,
TRYBUNAŁ,
w składzie: A. J. Mackenzie Stuart, prezes, G. Bosco, J. C. Moitinho de Almeida i G. C. Rodríguez Iglesias, prezesi izb, T. Koopmans, U. Everling, K. Bahlmann, Y. Galmot, R. Joliet, T. F. O’Higgins i F. Schockweiler, sędziowie,
rzecznik generalny: G. F. Mancini,
sekretarz: J. A. Pompe, zastępca sekretarza,
rozważywszy uwagi przedstawione:
– w imieniu Foto‑Frost, skarżącego w postępowaniu przed sądem krajowym, przez H. Heemanna, adwokata w Hamburgu, wspieranego przez H. Frosta, działającego w charakterze eksperta,
– w imieniu rządu Republiki Federalnej Niemiec przez M. Seidela, działającego w charakterze pełnomocnika,
– w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez J. Sacka, członka służby prawnej, działającego w charakterze pełnomocnika,
uwzględniając sprawozdanie na rozprawę uzupełnione w następstwie rozprawy przeprowadzonej w dniu 16 grudnia 1986 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 19 maja 1987 r.,
wydaje następujący
Wyrok
**1**
Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 1985 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 18 października 1985 r., Finanzgericht Hamburg zwrócił się z wnioskiem o wydanie, na podstawie art. 177 traktatu EWG, orzeczenia w trybie prejudycjalnym w przedmiocie kilku pytań dotyczących, po pierwsze, wykładni art. 177 traktatu, art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 Rady z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, których nie zażądano od osoby zobowiązanej za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz.U. L 197, str. 1) oraz protokołu z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a po drugie, ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.
**2**
Pytania te zostały przedłożone w ramach sporu, w którym Foto‑Frost, przedsiębiorstwo handlowe z siedzibą w Ammersbek (Republika Federalna Niemiec), zajmujące się importem, eksportem oraz handlem hurtowym artykułami fotograficznymi (zwane dalej „Foto‑Frost”), domaga się stwierdzenia nieważności decyzji retrospektywnie określającej należności celne wydanej przez Hauptzollamt Lübeck‑Ost, po tym jak Komisja decyzją z dnia 6 maja 1983 r., skierowaną do Republiki Federalnej Niemiec, uznała odstąpienie od dokonania tego pokrycia za niedopuszczalne.
**3**
Czynności, których dotyczyło pokrycie, polegały na przywozie i wprowadzeniu do obrotu na terenie Republiki Federalnej Niemiec lornetek pryzmatycznych pochodzących z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Foto‑Frost nabyło wzmiankowany towar w przedsiębiorstwach handlowych mających siedzibę w Danii i w Zjednoczonym Królestwie, które dostarczyły mu go w systemie zewnętrznego tranzytu wspólnotowego ze składów celnych znajdujących się odpowiednio w Danii i Niderlandach.
**4**
Właściwe urzędy celne początkowo uznały towar za zwolniony z celnych należności przywozowych z uwagi na kraj pochodzenia (Niemiecka Republika Demokratyczna). W wyniku kontroli Hauptzollamt Lübeck‑Ost (wyższy urząd celny) stwierdził, że w świetle obowiązującego niemieckiego prawa celnego należność ta podlegała zapłacie. Jednocześnie jednak uznał, że w tym konkretnym przypadku należało odstąpić od retrospektywnego pokrycia, jako że Foto‑Frost spełniało warunki określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79. W myśl powołanego przepisu „właściwe władze mogą odstąpić od retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, jeśli nie zostały one pobrane w wyniku ich własnego błędu, który w normalnych warunkach nie mógł zostać wykryty przez dłużnika i jeśli sam dłużnik działał przy tym w dobrej wierze, przestrzegając w zakresie swojej deklaracji celnej przepisów obowiązującego prawa” [tłumaczenie nieoficjalne]. Z postanowienia odsyłającego wynika, iż Hauptzollamt uznał, że Foto‑Frost wypełnił swoją deklarację celną prawidłowo, że nie można było wymagać, by wykrył popełniony błąd, skoro inne urzędy celne uznały wcześniej, że podobne czynności dłużnika nie powodowały obowiązku zapłaty należności celnych.
**5**
Jednakże kwota spornych należności przekraczała 2000 ECU, co zgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do art. 5 ust. 2 ww. rozporządzenia Rady nr 1697/79 (Dz.U. L 161, str. 1) oznaczało, że Hauptzollamt nie mógł samodzielnie zadecydować o odstąpieniu od retrospektywnego pokrycia. Na wniosek Hauptzollamt federalny minister finansów zwrócił się wówczas do Komisji o rozstrzygnięcie, w oparciu o art. 6 ww. rozporządzenia nr 1573/80, czy dopuszczalne było odstąpienie od retrospektywnego pokrycia należności celnych.
**6**
W dniu 6 maja 1983 r. Komisja skierowała do Republiki Federalnej Niemiec decyzję odmowną. Decyzję tę uzasadniła twierdzeniem, że „zaangażowane w spór urzędy celne nie dopuściły się błędnego zastosowania przepisów prawnych regulujących niemiecki handel wewnętrzny, lecz po prostu uznały dane zawarte w deklaracji importera za prawidłowe, nie kwestionując ich natychmiastowo; że taki sposób postępowania […] w żadnym razie nie wyklucza możliwości późniejszego skorygowania przez te organy wysokości należności, jak to przewiduje expressis verbis art. 10 dyrektywy Rady 79/695 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie harmonizacji procedur dopuszczania towarów do obrotu (Dz.U. L 205, str. 19)” [tłumaczenie nieoficjalne]. Uznała „ponadto, że importer był w stanie samodzielnie dokonać porównania przepisów regulujących niemiecki handel wewnętrzny, o których zastosowanie ubiegał się w swojej sprawie, z okolicznościami, w jakich przebiegały sporne czynności przywozu; że tym sposobem mógł wykryć wszelkie błędy w stosowaniu tych przepisów; że ustalono ponadto, iż importer nie przestrzegał wszystkich obowiązujących przepisów, dotyczących deklaracji celnych” [tłumaczenie nieoficjalne].
**7**
W następstwie powyższej decyzji Haupzollamt wydał decyzję retrospektywnie określającą wysokość należności celnych, która została zaskarżona przez Foto‑Frost w postępowaniu przed sądem krajowym.
**8**
Foto‑Frost zwróciło się do Finanzgericht Hamburg z wnioskiem o zawieszenie wykonania decyzji retrospektywnie określającej. Finanzgericht przychylił się do tego wniosku, uznając że sporne czynności zdają się mieścić w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego i być z tego względu zwolnione z należności celnych zgodnie z protokołem dotyczącym handlu wewnętrznego.
**9**
Foto‑Frost zwróciło się następnie do Finanzgericht Hamburg z żądaniem stwierdzenia nieważności decyzji retrospektywnie określającej należności celne. Finanzgericht uznał, że ważność decyzji Komisji z dnia 6 maja 1983 r. była wątpliwa, jako że w tym przypadku wszystkie określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 przesłanki odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych wydawały się spełnione. Zważywszy jednak, że zaskarżona decyzja retrospektywnie określająca opierała się na decyzji Komisji, Finanzgericht stwierdził, że stwierdzenie nieważności tej decyzji może nastąpić tylko wtedy, gdyby sama decyzja Komisji była nieważna. W ten sposób Finanzgericht został skłoniony do skierowania do Trybunału czterech następujących pytań prejudycjalnych:
„1) Czy sąd krajowy może ocenić ważność decyzji Komisji wydanej na podstawie art. 6 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. (Dz.U. L 161, str. 1) w przedmiocie odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. (Dz.U. L 197, str. 1), stwierdzającej, że decyzja o odstąpieniu od retrospektywnego pokrycia spornych należności celnych przywozowych była w danym przypadku nieuzasadniona, a w razie potrzeby orzec w ramach toczącego się przed nim postępowania, że w przeciwieństwie do ww. decyzji Komisji należało odstąpić od retrospektywnego pokrycia należności celnych?
2) W przypadku gdyby sąd krajowy nie był uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy decyzja Komisji z dnia 6 maja 1983 r. (sprawa REC 3/83) jest ważna?
3) Zakładając, że sąd krajowy jest uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy art. 5 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 1697/79 należy interpretować w ten sposób, że przewiduje on dyskrecjonalne uprawnienie, którego wykonywanie może być przedmiotem jedynie ograniczonej kontroli wykonywanej przez sąd krajowy celem stwierdzenia, czy wydanie decyzji nie stanowiło nadużycia władzy, które należy w razie potrzeby doprecyzować, przy czym samemu sądowi krajowemu nie przysługuje w tym zakresie uprawnienie dyskrecjonalne, czy też jest to uprawnienie do wydania rozstrzygnięcia według zasady słuszności, którego legalność podlega we wszystkich aspektach ocenie sędziego?
4) W przypadku gdyby zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 1697/97 odstąpienie retrospektywnego pokrycia należności celnych było niedopuszczalne, czy należy przyjąć, że towary pochodzące z Niemieckiej Republiki Demokratycznej, przewiezione do Republiki Federalnej Niemiec w systemie tranzytu wspólnotowego (procedura zewnętrzna) przez państwo członkowskie inne niż Niemcy, mieszczą się w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego w rozumieniu protokołu dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych z dnia 25 marca 1957 r. z tym skutkiem, że przywóz tych towarów nie podlega obowiązkowi zapłaty ani należności celnych, ani podatku obrotowego w imporcie, czy też podlega tym należnościom na tej samej podstawie, co w przypadku przywozu z państw trzecich i tym samym należy dokonać poboru, po pierwsze, wspólnotowych należności celnych zgodnie z przepisami prawa celnego, a po drugie, podatku obrotowego w imporcie zgodnie z art. 2 ust 2 szóstej dyrektywy wspólnotowej harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych?”.
**10**
Pełny opis stanu faktycznego, wyszczególnienie przepisów prawa wspólnotowego, mających w tym przypadku zastosowanie, stanowiska Foto‑Frosta, Hauptzollamt Lübeck‑Ost, rządu Republiki Federalnej Niemiec oraz Komisji, znajdują się w sprawozdaniu na rozprawę.
//W przedmiocie pytania pierwszego//
**11**
W pierwszym pytaniu Finanzgericht dąży do ustalenia, czy sam sąd krajowy jest uprawniony do orzekania o nieważności decyzji Komisji takiego rodzaju, co decyzja z dnia 6 maja 1983 r. Finanzgericht powątpiewa w ważność tej decyzji z tego względu, że wszystkie określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 przesłanki odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych wydają się mu spełnione. Ocenia jednak, że biorąc pod uwagę wynikający z art. 177 traktatu podział kompetencji między Trybunał Sprawiedliwości a sądy krajowe, wyłącznie Trybunał jest uprawniony do orzekania o nieważności aktów wydanych przez instytucje wspólnotowe.
**12**
Należy przypomnieć, że art. 177 traktatu przyznaje Trybunałowi uprawnienie do orzekania w trybie prejudycjalnym o wykładni traktatów i aktów prawnych wydanych przez instytucje wspólnotowe, jak i w sprawie ważności tych aktów. Przepis ten stanowi w akapicie drugim, że sądy krajowe mogą kierować do Trybunału pytania prejudycjalne, a w akapicie trzecim, że mają obowiązek czynić to, jeśli ich orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego.
**13**
Przyznając sądom krajowym, których orzeczenia podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, możliwość zwracania się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi zarówno wykładni, jak i oceny ważności, art. 177 nie rozstrzygnął kwestii uprawnienia tych sądów do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
**14**
Sądy krajowe mogą badać ważność aktów wspólnotowych, a jeśli nie uznają za uzasadnione zgłaszanych przez strony zarzutów dotyczących ich nieważności, mogą odrzucić te zarzuty, stwierdzając, że akt prawny jest w pełni ważny. Działając w ten sposób, nie podważają bowiem istnienia aktu wspólnotowego.
**15**
Natomiast sądy krajowe nie mają prawa orzekać o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe. Jak zostało to podkreślone w orzeczeniu z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. str. 1191, kompetencje przyznane Trybunałowi mocą art. 177 mają przede wszystkim służyć jednolitemu stosowaniu prawa wspólnotowego przez sądy krajowe. Wymóg jednolitości ma szczególne znaczenie, w przypadku gdy kwestionowana jest ważność aktu wspólnotowego. Rozbieżności w zakresie ważności tych aktów między sądami krajowymi groziłyby naruszeniem jedności samego wspólnotowego porządku prawnego i podstawowego wymogu pewności prawa.
**16**
Do podobnego wniosku prowadzi konieczna spójność systemu ochrony prawnej ustanowionego traktatem. Należy przypomnieć w tym miejscu, że odesłanie prejudycjalne w zakresie oceny ważności jest – podobnie jak skarga o stwierdzenie nieważności – instrumentem kontroli ważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe. Jak podkreślił Trybunał w wyroku z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. str. 1339, „w art. 173 i 184 z jednej strony, oraz w art. 177 z drugiej strony, traktat ustanawia zupełny system środków prawnych i procedur w celu powierzenia Trybunałowi Sprawiedliwości kontroli zgodności z prawem aktów instytucji”.
**17**
Ponieważ art. 173 przyznaje Trybunałowi wyłączną właściwość w zakresie stwierdzania nieważności aktu instytucji wspólnotowej, spójność systemu wymaga, aby uprawnienie do orzekania o nieważności tego aktu, jeśli jest ona podnoszona przed sądem krajowym, było zarezerwowane również wyłącznie dla Trybunału.
**18**
Ponadto należy podkreślić, że Trybunał jest najbardziej predestynowany do orzekania o ważności aktów wspólnotowych. Instytucje wspólnotowe, których akty są kwestionowane, mają bowiem na mocy art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG prawo występowania przed Trybunałem celem obrony ważności tych aktów. Jednocześnie Trybunał jest na mocy art. 21 § 2 tego statutu uprawniony, by zwracać się do wszystkich instytucji wspólnotowych niebędących stronami postępowania o udzielenie wszelkich informacji niezbędnych według niego dla potrzeb postępowania.
**19**
Należy dodać, że pewne modyfikacje zasady, według której sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wspólnotowych, mogą mieć miejsce pod pewnymi warunkami w przypadku postępowania w przedmiocie środka tymczasowego, do czego nie odnosi się jednak pytanie sądu krajowego.
**20**
Należy zatem na pierwsze pytanie prejudycjalne udzielić odpowiedzi, że sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
//W przedmiocie pytania drugiego//
**21**
Pytanie drugie i trzecie zostały przedłożone na wypadek, gdyby sporne czynności istotnie podlegały należnościom celnym. Na wypadek gdyby Trybunał był wyłącznie właściwy do dokonania oceny ważności decyzji Komisji, Finanzgericht wnosi w pytaniu drugim o rozstrzygnięcie, czy decyzja ta jest ważna.
**22**
Należy zaznaczyć, że przepis art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 formułuje trzy ściśle określone przesłanki odstąpienia przez właściwe władze retrospektywnego pokrycia należności celnych. Przepis ten należy zatem interpretować w ten sposób, że oznacza on, iż z chwilą spełnienia wszystkich tych przesłanek dłużnik ma prawo, by odstąpiono w stosunku do niego od retrospektywnego pokrycia należności celnych.
**23**
Należy teraz zbadać, czy trzy przesłanki zdefiniowane w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione. Trybunał może bowiem zweryfikować okoliczności faktyczne leżące u podstaw aktu wspólnotowego, jak również kwalifikację prawną tych faktów, jaką wywiodła z nich instytucja wspólnotowa, w sytuacji gdy nieprawidłowość tej kwalifikacji jest podnoszona w odesłaniu prejudycjalnym dotyczącym oceny ważności.
**24**
Pierwszą przesłanką wskazaną w ww. przepisie jest okoliczność, iż należności celne nie zostały pobrane z powodu błędu właściwych władz. W tym zakresie należy odrzucić argument Komisji, wedle którego władze celne nie popełniły błędu, lecz po prostu wstępnie ograniczyły się do uznania za prawidłowe danych figurujących w deklaracji celnej Foto‑Frost, jak je do tego upoważniał art. 10 ww. dyrektywy Rady 79/695/EWG. Z przepisu tego wynika, że w przypadku gdy należności celne zostały naliczone w oparciu o niezweryfikowane dane deklaracji celnej, w późniejszym terminie deklaracja ta może zostać poddana kontroli, a wymiar należności skorygowany. W niniejszej sprawie, jak przyznała to Komisja w uwagach i w odpowiedzi na pytanie Trybunału, deklaracja Foto‑Frost zawierała wszystkie dane faktyczne niezbędne do zastosowania odnośnych przepisów i dane te były prawidłowe. W tych okolicznościach kontrola następcza przeprowadzona przez niemieckie władze celne nie mogła ujawnić żadnych nowych okoliczności faktycznych. A zatem należności celne nie zostały pobrane w momencie przywozu towarów właśnie wskutek początkowego błędu władz celnych w stosowaniu właściwych przepisów.
**25**
Drugą przesłanką jest działanie dłużnika w dobrej wierze, co oznacza, że nie mógł on wykryć błędu popełnionego przez władze celne. W tej materii należy przypomnieć, że wyspecjalizowani sędziowie Finanzgericht Hamburg w postanowieniu o zawieszeniu wykonania decyzji wydanym w dniu 22 września 1983 r. uznali za bardzo wątpliwe, aby czynności takiego rodzaju, jak te będące przedmiotem postępowania, podlegały należnościom celnym. Finanzgericht ocenił, że czynności takie zdawały się mieścić w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego i były w związku z tym zwolnione od należności celnych na mocy protokołu dotyczącego handlu. Zauważył jednak, że sytuacja była niejasna zarówno z punktu widzenia orzecznictwa Trybunału, jak i sądów krajowych. Zważywszy na te okoliczności, nie można zasadnie przyjąć, że przedsiębiorstwo handlowe Foto‑Frost mogło wykryć błąd popełniony przez władze celne. Ponadto Foto‑Frost miało prawo nie podejrzewać błędu, tym bardziej że wcześniejsze, analogiczne czynności były dokonywane przy zwolnieniu z należności.
**26**
Trzecią przesłanką jest zastosowanie się dłużnika do wszystkich przepisów prawa obowiązującego w zakresie deklaracji celnych. W tym zakresie należy stwierdzić, że sama Komisja w odpowiedzi na pytanie zadane przez Trybunał przyznała, że – w przeciwieństwie do tego, co stwierdziła w decyzji z dnia 6 maja 1983 r. – Foto‑Frost prawidłowo wypełniło swoją deklarację celną. Akta sprawy nie zawierają zresztą żadnych elementów, które wskazywałyby, że było inaczej.
**27**
Z powyższych rozważań wynika, że przesłanki określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione. Foto‑Frost miało zatem prawo do tego, by odstąpiono w jego przypadku od retrospektywnego pokrycia spornych należności celnych.
**28**
W tych okolicznościach należy stwierdzić, że decyzja skierowana do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych, jest nieważna.
//W przedmiocie pytania trzeciego//
**29**
Na wypadek gdyby był uprawniony do samodzielnego orzekania o nieważności decyzji Komisji, Finanzgericht zwraca się z pytaniem, czy stosowanie art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zależy od decyzji o charakterze uznaniowym, którą sąd krajowy może kontrolować wyłącznie pod kątem nadużycia władzy („Ermessenfehler”), czy też zależy od rozstrzygnięcia według zasady słuszności, które podlega kontroli we wszystkich aspektach.
**30**
Wobec odpowiedzi udzielonych na pytania pierwsze i drugie pytanie trzecie stało się bezprzedmiotowe.
//W przedmiocie pytania czwartego//
**31**
Pytanie czwarte zostało przedłożone na wypadek, gdyby z odpowiedzi udzielonych na wcześniejsze pytania nie wynikało, że Foto‑Frost ma prawo, by odstąpiono w jego przypadku od retrospektywnego pokrycia należności celnych. Finanzgericht dąży do ustalenia, czy czynności będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym mieszczą się w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego w rozumieniu protokołu dotyczącego handlu, co oznaczałoby, jego zdaniem, że czynności te nie podlegają należnościom celnym.
**32**
Wobec odpowiedzi udzielonych na pytanie drugie pytanie czwarte stało się bezprzedmiotowe.
//W przedmiocie kosztów//
**33**
Koszty poniesione przez rządy Republiki Federalnej Niemiec oraz przez Komisję Wspólnot Europejskich, które przedstawiły Trybunałowi swoje uwagi, nie podlegają zwrotowi. Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach.
Z powyższych względów TRYBUNAŁ rozstrzygając w przedmiocie pytania przedłożonego mu przez Finanzgericht Hamburg z dnia 29 sierpnia 1985 r., orzeka, co następuje:
**1) Sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
2) Stwierdza się nieważność decyzji skierowanej w dniu 6 maja 1983 r. do Republiki Federalnej Niemiec, w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.**
((2)) Cytowane artykuły
Orzeczenie przywołuje następujące przepisy:
- art. 177 traktatu EWG (obecnie {{pu przepis="art. 234 TWE"}})
- art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie odzyskiwania, po dokonaniu odprawy celnej, należności celnych przywozowych lub wywozowych, które nie były wymagane od osoby odpowiedzialnej za ich uiszczenie, za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz. Urz. WE L 1979.197.1)
- rozporządzenie Komisji nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 (Dz. Urz. WE L 1980.161.1)
- Protokół z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a także w przedmiocie ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r.
- art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG
((2)) Powołane orzeczenia
Orzeczenie przywołuje następujące orzeczenia:
- orzeczenie z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. 1981 r. str. 01191
- wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. 1986 r. str. 01339
((2)) Zagadnienia
Orzeczenie porusza następujące zagadnienia:
- unieważnianie aktów wspólnotowych przez sądy krajowe
- odstąpienie od retrospektywnego naliczenia cła
((1)) Omówienie
Zob. SprawaETS31485Omowienie
----
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryPrawoCelneOrzecznictwo
==Sprawa 314/85, Foto-Frost, z siedzibą w Ammersbek przeciwko Hauptzollamt Lübeck-Ost==
((1)) Publikacja
Treść orzeczenia dostępna jest:
- na stronie EUR-Lex [[http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!CELEXnumdoc&lg=en&numdoc=61985J0314 tutaj]] i i w j.polskim na stronie ETS [[http://curia.europa.eu/pl/content/juris/index.htm tutaj]]
- w bazie LexPolonica pod nr 1152201
- w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji" 1987 r. str. 04199
//Teksty wyroków, postanowień, opinii i komunikatów zamieszczone na stronie ETS mogą ulec zmianie; tekstami jedynie wiążącymi są wersje opublikowane w „Zbiorze Orzeczeń Trybunału i Sądu Pierwszej Instancji” i w „Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.//
((1)) Zawartość
((2)) Treść orzeczenia
//Źródłem tekstu orzeczenia jest strona ETS podana powyżej.//
WYROK TRYBUNAŁU
z dnia 22 października 1987 r.(*)
W sprawie 314/85
mającej za przedmiot skierowany do Trybunału, na podstawie art. 177 traktatu EWG, przez Finanzgericht Hamburg (Republika Federalna Niemiec), wniosek o wydanie, w ramach toczącego się przed tym sądem postępowania między:
Foto‑Frost, z siedzibą w Ammersbek,
a
Hauptzollamt Lübeck‑Ost,
orzeczenia w trybie prejudycjalnym w przedmiocie wykładni art. 177 traktatu, art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, których nie zażądano od osoby zobowiązanej za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz.U. L 197, str. 1) oraz protokołu z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a także w przedmiocie ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych,
TRYBUNAŁ,
w składzie: A. J. Mackenzie Stuart, prezes, G. Bosco, J. C. Moitinho de Almeida i G. C. Rodríguez Iglesias, prezesi izb, T. Koopmans, U. Everling, K. Bahlmann, Y. Galmot, R. Joliet, T. F. O’Higgins i F. Schockweiler, sędziowie,
rzecznik generalny: G. F. Mancini,
sekretarz: J. A. Pompe, zastępca sekretarza,
rozważywszy uwagi przedstawione:
– w imieniu Foto‑Frost, skarżącego w postępowaniu przed sądem krajowym, przez H. Heemanna, adwokata w Hamburgu, wspieranego przez H. Frosta, działającego w charakterze eksperta,
– w imieniu rządu Republiki Federalnej Niemiec przez M. Seidela, działającego w charakterze pełnomocnika,
– w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez J. Sacka, członka służby prawnej, działającego w charakterze pełnomocnika,
uwzględniając sprawozdanie na rozprawę uzupełnione w następstwie rozprawy przeprowadzonej w dniu 16 grudnia 1986 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 19 maja 1987 r.,
wydaje następujący
Wyrok
**1**
Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 1985 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 18 października 1985 r., Finanzgericht Hamburg zwrócił się z wnioskiem o wydanie, na podstawie art. 177 traktatu EWG, orzeczenia w trybie prejudycjalnym w przedmiocie kilku pytań dotyczących, po pierwsze, wykładni art. 177 traktatu, art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 Rady z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, których nie zażądano od osoby zobowiązanej za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz.U. L 197, str. 1) oraz protokołu z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a po drugie, ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.
**2**
Pytania te zostały przedłożone w ramach sporu, w którym Foto‑Frost, przedsiębiorstwo handlowe z siedzibą w Ammersbek (Republika Federalna Niemiec), zajmujące się importem, eksportem oraz handlem hurtowym artykułami fotograficznymi (zwane dalej „Foto‑Frost”), domaga się stwierdzenia nieważności decyzji retrospektywnie określającej należności celne wydanej przez Hauptzollamt Lübeck‑Ost, po tym jak Komisja decyzją z dnia 6 maja 1983 r., skierowaną do Republiki Federalnej Niemiec, uznała odstąpienie od dokonania tego pokrycia za niedopuszczalne.
**3**
Czynności, których dotyczyło pokrycie, polegały na przywozie i wprowadzeniu do obrotu na terenie Republiki Federalnej Niemiec lornetek pryzmatycznych pochodzących z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Foto‑Frost nabyło wzmiankowany towar w przedsiębiorstwach handlowych mających siedzibę w Danii i w Zjednoczonym Królestwie, które dostarczyły mu go w systemie zewnętrznego tranzytu wspólnotowego ze składów celnych znajdujących się odpowiednio w Danii i Niderlandach.
**4**
Właściwe urzędy celne początkowo uznały towar za zwolniony z celnych należności przywozowych z uwagi na kraj pochodzenia (Niemiecka Republika Demokratyczna). W wyniku kontroli Hauptzollamt Lübeck‑Ost (wyższy urząd celny) stwierdził, że w świetle obowiązującego niemieckiego prawa celnego należność ta podlegała zapłacie. Jednocześnie jednak uznał, że w tym konkretnym przypadku należało odstąpić od retrospektywnego pokrycia, jako że Foto‑Frost spełniało warunki określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79. W myśl powołanego przepisu „właściwe władze mogą odstąpić od retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych lub wywozowych, jeśli nie zostały one pobrane w wyniku ich własnego błędu, który w normalnych warunkach nie mógł zostać wykryty przez dłużnika i jeśli sam dłużnik działał przy tym w dobrej wierze, przestrzegając w zakresie swojej deklaracji celnej przepisów obowiązującego prawa” [tłumaczenie nieoficjalne]. Z postanowienia odsyłającego wynika, iż Hauptzollamt uznał, że Foto‑Frost wypełnił swoją deklarację celną prawidłowo, że nie można było wymagać, by wykrył popełniony błąd, skoro inne urzędy celne uznały wcześniej, że podobne czynności dłużnika nie powodowały obowiązku zapłaty należności celnych.
**5**
Jednakże kwota spornych należności przekraczała 2000 ECU, co zgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do art. 5 ust. 2 ww. rozporządzenia Rady nr 1697/79 (Dz.U. L 161, str. 1) oznaczało, że Hauptzollamt nie mógł samodzielnie zadecydować o odstąpieniu od retrospektywnego pokrycia. Na wniosek Hauptzollamt federalny minister finansów zwrócił się wówczas do Komisji o rozstrzygnięcie, w oparciu o art. 6 ww. rozporządzenia nr 1573/80, czy dopuszczalne było odstąpienie od retrospektywnego pokrycia należności celnych.
**6**
W dniu 6 maja 1983 r. Komisja skierowała do Republiki Federalnej Niemiec decyzję odmowną. Decyzję tę uzasadniła twierdzeniem, że „zaangażowane w spór urzędy celne nie dopuściły się błędnego zastosowania przepisów prawnych regulujących niemiecki handel wewnętrzny, lecz po prostu uznały dane zawarte w deklaracji importera za prawidłowe, nie kwestionując ich natychmiastowo; że taki sposób postępowania […] w żadnym razie nie wyklucza możliwości późniejszego skorygowania przez te organy wysokości należności, jak to przewiduje expressis verbis art. 10 dyrektywy Rady 79/695 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie harmonizacji procedur dopuszczania towarów do obrotu (Dz.U. L 205, str. 19)” [tłumaczenie nieoficjalne]. Uznała „ponadto, że importer był w stanie samodzielnie dokonać porównania przepisów regulujących niemiecki handel wewnętrzny, o których zastosowanie ubiegał się w swojej sprawie, z okolicznościami, w jakich przebiegały sporne czynności przywozu; że tym sposobem mógł wykryć wszelkie błędy w stosowaniu tych przepisów; że ustalono ponadto, iż importer nie przestrzegał wszystkich obowiązujących przepisów, dotyczących deklaracji celnych” [tłumaczenie nieoficjalne].
**7**
W następstwie powyższej decyzji Haupzollamt wydał decyzję retrospektywnie określającą wysokość należności celnych, która została zaskarżona przez Foto‑Frost w postępowaniu przed sądem krajowym.
**8**
Foto‑Frost zwróciło się do Finanzgericht Hamburg z wnioskiem o zawieszenie wykonania decyzji retrospektywnie określającej. Finanzgericht przychylił się do tego wniosku, uznając że sporne czynności zdają się mieścić w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego i być z tego względu zwolnione z należności celnych zgodnie z protokołem dotyczącym handlu wewnętrznego.
**9**
Foto‑Frost zwróciło się następnie do Finanzgericht Hamburg z żądaniem stwierdzenia nieważności decyzji retrospektywnie określającej należności celne. Finanzgericht uznał, że ważność decyzji Komisji z dnia 6 maja 1983 r. była wątpliwa, jako że w tym przypadku wszystkie określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 przesłanki odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych wydawały się spełnione. Zważywszy jednak, że zaskarżona decyzja retrospektywnie określająca opierała się na decyzji Komisji, Finanzgericht stwierdził, że stwierdzenie nieważności tej decyzji może nastąpić tylko wtedy, gdyby sama decyzja Komisji była nieważna. W ten sposób Finanzgericht został skłoniony do skierowania do Trybunału czterech następujących pytań prejudycjalnych:
„1) Czy sąd krajowy może ocenić ważność decyzji Komisji wydanej na podstawie art. 6 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. (Dz.U. L 161, str. 1) w przedmiocie odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. (Dz.U. L 197, str. 1), stwierdzającej, że decyzja o odstąpieniu od retrospektywnego pokrycia spornych należności celnych przywozowych była w danym przypadku nieuzasadniona, a w razie potrzeby orzec w ramach toczącego się przed nim postępowania, że w przeciwieństwie do ww. decyzji Komisji należało odstąpić od retrospektywnego pokrycia należności celnych?
2) W przypadku gdyby sąd krajowy nie był uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy decyzja Komisji z dnia 6 maja 1983 r. (sprawa REC 3/83) jest ważna?
3) Zakładając, że sąd krajowy jest uprawniony do oceny ważności decyzji Komisji, czy art. 5 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 1697/79 należy interpretować w ten sposób, że przewiduje on dyskrecjonalne uprawnienie, którego wykonywanie może być przedmiotem jedynie ograniczonej kontroli wykonywanej przez sąd krajowy celem stwierdzenia, czy wydanie decyzji nie stanowiło nadużycia władzy, które należy w razie potrzeby doprecyzować, przy czym samemu sądowi krajowemu nie przysługuje w tym zakresie uprawnienie dyskrecjonalne, czy też jest to uprawnienie do wydania rozstrzygnięcia według zasady słuszności, którego legalność podlega we wszystkich aspektach ocenie sędziego?
4) W przypadku gdyby zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia (EWG) nr 1697/97 odstąpienie retrospektywnego pokrycia należności celnych było niedopuszczalne, czy należy przyjąć, że towary pochodzące z Niemieckiej Republiki Demokratycznej, przewiezione do Republiki Federalnej Niemiec w systemie tranzytu wspólnotowego (procedura zewnętrzna) przez państwo członkowskie inne niż Niemcy, mieszczą się w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego w rozumieniu protokołu dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych z dnia 25 marca 1957 r. z tym skutkiem, że przywóz tych towarów nie podlega obowiązkowi zapłaty ani należności celnych, ani podatku obrotowego w imporcie, czy też podlega tym należnościom na tej samej podstawie, co w przypadku przywozu z państw trzecich i tym samym należy dokonać poboru, po pierwsze, wspólnotowych należności celnych zgodnie z przepisami prawa celnego, a po drugie, podatku obrotowego w imporcie zgodnie z art. 2 ust 2 szóstej dyrektywy wspólnotowej harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych?”.
**10**
Pełny opis stanu faktycznego, wyszczególnienie przepisów prawa wspólnotowego, mających w tym przypadku zastosowanie, stanowiska Foto‑Frosta, Hauptzollamt Lübeck‑Ost, rządu Republiki Federalnej Niemiec oraz Komisji, znajdują się w sprawozdaniu na rozprawę.
//W przedmiocie pytania pierwszego//
**11**
W pierwszym pytaniu Finanzgericht dąży do ustalenia, czy sam sąd krajowy jest uprawniony do orzekania o nieważności decyzji Komisji takiego rodzaju, co decyzja z dnia 6 maja 1983 r. Finanzgericht powątpiewa w ważność tej decyzji z tego względu, że wszystkie określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 przesłanki odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych wydają się mu spełnione. Ocenia jednak, że biorąc pod uwagę wynikający z art. 177 traktatu podział kompetencji między Trybunał Sprawiedliwości a sądy krajowe, wyłącznie Trybunał jest uprawniony do orzekania o nieważności aktów wydanych przez instytucje wspólnotowe.
**12**
Należy przypomnieć, że art. 177 traktatu przyznaje Trybunałowi uprawnienie do orzekania w trybie prejudycjalnym o wykładni traktatów i aktów prawnych wydanych przez instytucje wspólnotowe, jak i w sprawie ważności tych aktów. Przepis ten stanowi w akapicie drugim, że sądy krajowe mogą kierować do Trybunału pytania prejudycjalne, a w akapicie trzecim, że mają obowiązek czynić to, jeśli ich orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego.
**13**
Przyznając sądom krajowym, których orzeczenia podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, możliwość zwracania się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi zarówno wykładni, jak i oceny ważności, art. 177 nie rozstrzygnął kwestii uprawnienia tych sądów do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
**14**
Sądy krajowe mogą badać ważność aktów wspólnotowych, a jeśli nie uznają za uzasadnione zgłaszanych przez strony zarzutów dotyczących ich nieważności, mogą odrzucić te zarzuty, stwierdzając, że akt prawny jest w pełni ważny. Działając w ten sposób, nie podważają bowiem istnienia aktu wspólnotowego.
**15**
Natomiast sądy krajowe nie mają prawa orzekać o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe. Jak zostało to podkreślone w orzeczeniu z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. str. 1191, kompetencje przyznane Trybunałowi mocą art. 177 mają przede wszystkim służyć jednolitemu stosowaniu prawa wspólnotowego przez sądy krajowe. Wymóg jednolitości ma szczególne znaczenie, w przypadku gdy kwestionowana jest ważność aktu wspólnotowego. Rozbieżności w zakresie ważności tych aktów między sądami krajowymi groziłyby naruszeniem jedności samego wspólnotowego porządku prawnego i podstawowego wymogu pewności prawa.
**16**
Do podobnego wniosku prowadzi konieczna spójność systemu ochrony prawnej ustanowionego traktatem. Należy przypomnieć w tym miejscu, że odesłanie prejudycjalne w zakresie oceny ważności jest – podobnie jak skarga o stwierdzenie nieważności – instrumentem kontroli ważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe. Jak podkreślił Trybunał w wyroku z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. str. 1339, „w art. 173 i 184 z jednej strony, oraz w art. 177 z drugiej strony, traktat ustanawia zupełny system środków prawnych i procedur w celu powierzenia Trybunałowi Sprawiedliwości kontroli zgodności z prawem aktów instytucji”.
**17**
Ponieważ art. 173 przyznaje Trybunałowi wyłączną właściwość w zakresie stwierdzania nieważności aktu instytucji wspólnotowej, spójność systemu wymaga, aby uprawnienie do orzekania o nieważności tego aktu, jeśli jest ona podnoszona przed sądem krajowym, było zarezerwowane również wyłącznie dla Trybunału.
**18**
Ponadto należy podkreślić, że Trybunał jest najbardziej predestynowany do orzekania o ważności aktów wspólnotowych. Instytucje wspólnotowe, których akty są kwestionowane, mają bowiem na mocy art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG prawo występowania przed Trybunałem celem obrony ważności tych aktów. Jednocześnie Trybunał jest na mocy art. 21 § 2 tego statutu uprawniony, by zwracać się do wszystkich instytucji wspólnotowych niebędących stronami postępowania o udzielenie wszelkich informacji niezbędnych według niego dla potrzeb postępowania.
**19**
Należy dodać, że pewne modyfikacje zasady, według której sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wspólnotowych, mogą mieć miejsce pod pewnymi warunkami w przypadku postępowania w przedmiocie środka tymczasowego, do czego nie odnosi się jednak pytanie sądu krajowego.
**20**
Należy zatem na pierwsze pytanie prejudycjalne udzielić odpowiedzi, że sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
//W przedmiocie pytania drugiego//
**21**
Pytanie drugie i trzecie zostały przedłożone na wypadek, gdyby sporne czynności istotnie podlegały należnościom celnym. Na wypadek gdyby Trybunał był wyłącznie właściwy do dokonania oceny ważności decyzji Komisji, Finanzgericht wnosi w pytaniu drugim o rozstrzygnięcie, czy decyzja ta jest ważna.
**22**
Należy zaznaczyć, że przepis art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 formułuje trzy ściśle określone przesłanki odstąpienia przez właściwe władze retrospektywnego pokrycia należności celnych. Przepis ten należy zatem interpretować w ten sposób, że oznacza on, iż z chwilą spełnienia wszystkich tych przesłanek dłużnik ma prawo, by odstąpiono w stosunku do niego od retrospektywnego pokrycia należności celnych.
**23**
Należy teraz zbadać, czy trzy przesłanki zdefiniowane w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione. Trybunał może bowiem zweryfikować okoliczności faktyczne leżące u podstaw aktu wspólnotowego, jak również kwalifikację prawną tych faktów, jaką wywiodła z nich instytucja wspólnotowa, w sytuacji gdy nieprawidłowość tej kwalifikacji jest podnoszona w odesłaniu prejudycjalnym dotyczącym oceny ważności.
**24**
Pierwszą przesłanką wskazaną w ww. przepisie jest okoliczność, iż należności celne nie zostały pobrane z powodu błędu właściwych władz. W tym zakresie należy odrzucić argument Komisji, wedle którego władze celne nie popełniły błędu, lecz po prostu wstępnie ograniczyły się do uznania za prawidłowe danych figurujących w deklaracji celnej Foto‑Frost, jak je do tego upoważniał art. 10 ww. dyrektywy Rady 79/695/EWG. Z przepisu tego wynika, że w przypadku gdy należności celne zostały naliczone w oparciu o niezweryfikowane dane deklaracji celnej, w późniejszym terminie deklaracja ta może zostać poddana kontroli, a wymiar należności skorygowany. W niniejszej sprawie, jak przyznała to Komisja w uwagach i w odpowiedzi na pytanie Trybunału, deklaracja Foto‑Frost zawierała wszystkie dane faktyczne niezbędne do zastosowania odnośnych przepisów i dane te były prawidłowe. W tych okolicznościach kontrola następcza przeprowadzona przez niemieckie władze celne nie mogła ujawnić żadnych nowych okoliczności faktycznych. A zatem należności celne nie zostały pobrane w momencie przywozu towarów właśnie wskutek początkowego błędu władz celnych w stosowaniu właściwych przepisów.
**25**
Drugą przesłanką jest działanie dłużnika w dobrej wierze, co oznacza, że nie mógł on wykryć błędu popełnionego przez władze celne. W tej materii należy przypomnieć, że wyspecjalizowani sędziowie Finanzgericht Hamburg w postanowieniu o zawieszeniu wykonania decyzji wydanym w dniu 22 września 1983 r. uznali za bardzo wątpliwe, aby czynności takiego rodzaju, jak te będące przedmiotem postępowania, podlegały należnościom celnym. Finanzgericht ocenił, że czynności takie zdawały się mieścić w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego i były w związku z tym zwolnione od należności celnych na mocy protokołu dotyczącego handlu. Zauważył jednak, że sytuacja była niejasna zarówno z punktu widzenia orzecznictwa Trybunału, jak i sądów krajowych. Zważywszy na te okoliczności, nie można zasadnie przyjąć, że przedsiębiorstwo handlowe Foto‑Frost mogło wykryć błąd popełniony przez władze celne. Ponadto Foto‑Frost miało prawo nie podejrzewać błędu, tym bardziej że wcześniejsze, analogiczne czynności były dokonywane przy zwolnieniu z należności.
**26**
Trzecią przesłanką jest zastosowanie się dłużnika do wszystkich przepisów prawa obowiązującego w zakresie deklaracji celnych. W tym zakresie należy stwierdzić, że sama Komisja w odpowiedzi na pytanie zadane przez Trybunał przyznała, że – w przeciwieństwie do tego, co stwierdziła w decyzji z dnia 6 maja 1983 r. – Foto‑Frost prawidłowo wypełniło swoją deklarację celną. Akta sprawy nie zawierają zresztą żadnych elementów, które wskazywałyby, że było inaczej.
**27**
Z powyższych rozważań wynika, że przesłanki określone w art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zostały w niniejszej sprawie spełnione. Foto‑Frost miało zatem prawo do tego, by odstąpiono w jego przypadku od retrospektywnego pokrycia spornych należności celnych.
**28**
W tych okolicznościach należy stwierdzić, że decyzja skierowana do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r., w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych, jest nieważna.
//W przedmiocie pytania trzeciego//
**29**
Na wypadek gdyby był uprawniony do samodzielnego orzekania o nieważności decyzji Komisji, Finanzgericht zwraca się z pytaniem, czy stosowanie art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1697/79 zależy od decyzji o charakterze uznaniowym, którą sąd krajowy może kontrolować wyłącznie pod kątem nadużycia władzy („Ermessenfehler”), czy też zależy od rozstrzygnięcia według zasady słuszności, które podlega kontroli we wszystkich aspektach.
**30**
Wobec odpowiedzi udzielonych na pytania pierwsze i drugie pytanie trzecie stało się bezprzedmiotowe.
//W przedmiocie pytania czwartego//
**31**
Pytanie czwarte zostało przedłożone na wypadek, gdyby z odpowiedzi udzielonych na wcześniejsze pytania nie wynikało, że Foto‑Frost ma prawo, by odstąpiono w jego przypadku od retrospektywnego pokrycia należności celnych. Finanzgericht dąży do ustalenia, czy czynności będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym mieszczą się w zakresie niemieckiego handlu wewnętrznego w rozumieniu protokołu dotyczącego handlu, co oznaczałoby, jego zdaniem, że czynności te nie podlegają należnościom celnym.
**32**
Wobec odpowiedzi udzielonych na pytanie drugie pytanie czwarte stało się bezprzedmiotowe.
//W przedmiocie kosztów//
**33**
Koszty poniesione przez rządy Republiki Federalnej Niemiec oraz przez Komisję Wspólnot Europejskich, które przedstawiły Trybunałowi swoje uwagi, nie podlegają zwrotowi. Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach.
Z powyższych względów TRYBUNAŁ rozstrzygając w przedmiocie pytania przedłożonego mu przez Finanzgericht Hamburg z dnia 29 sierpnia 1985 r., orzeka, co następuje:
**1) Sądy krajowe nie są uprawnione do samodzielnego orzekania o nieważności aktów wydawanych przez instytucje wspólnotowe.
2) Stwierdza się nieważność decyzji skierowanej w dniu 6 maja 1983 r. do Republiki Federalnej Niemiec, w której Komisja stwierdziła, iż w konkretnym przypadku należało dokonać retrospektywnego pokrycia należności celnych przywozowych.**
((2)) Cytowane artykuły
Orzeczenie przywołuje następujące przepisy:
- art. 177 traktatu EWG (obecnie {{pu przepis="art. 234 TWE"}})
- art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1697/79 z dnia 24 lipca 1979 r. w sprawie odzyskiwania, po dokonaniu odprawy celnej, należności celnych przywozowych lub wywozowych, które nie były wymagane od osoby odpowiedzialnej za ich uiszczenie, za towary zgłoszone do procedury celnej przewidującej obowiązek uiszczenia takich należności (Dz. Urz. WE L 1979.197.1)
- rozporządzenie Komisji nr 1573/80 z dnia 20 czerwca 1980 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79 (Dz. Urz. WE L 1980.161.1)
- Protokół z dnia 25 marca 1957 r. dotyczącego niemieckiego handlu wewnętrznego i zagadnień pokrewnych, a także w przedmiocie ważności decyzji, skierowanej do Republiki Federalnej Niemiec w dniu 6 maja 1983 r.
- art. 20 Protokołu w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości EWG
((2)) Powołane orzeczenia
Orzeczenie przywołuje następujące orzeczenia:
- orzeczenie z dnia 13 maja 1981 r. w sprawie 66/80 International Chemical Corporation, Rec. 1981 r. str. 01191
- wyrok z dnia 23 kwietnia 1986 r. w sprawie 294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, Rec. 1986 r. str. 01339
((2)) Zagadnienia
Orzeczenie porusza następujące zagadnienia:
- unieważnianie aktów wspólnotowych przez sądy krajowe
- odstąpienie od retrospektywnego naliczenia cła
((1)) Omówienie
Zob. SprawaETS31485Omowienie
----
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryPrawoCelneOrzecznictwo
