Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

1. Forma zadatku (kwota pieniężna lub rzecz))
Rola kwoty pieniężnej lub rzeczy przekazanej przy zawarciu umowy zależy od woli stron. Mogą one określić ją jako zaliczkę (na poczet ceny) lub kaucję względnie znak zawarcia umowy.

2. Miarodajny moment
Chwilą, w jakiej musi nastąpić danie kwoty pieniężnej albo rzeczy, jest zawarcie umowy. Z uwagi na wielość sposobów zawierania umów cywilnoprawnych (zob. osobny dokument) przesłanka ta wymaga ustalenia, kiedy właściwie doszło do zawarcia umowy i jakie są ewentualne ramy czasowe pozwalające na uznanie, iż czynność zadatkowania miała miejsce "przy zawarciu umowy".

3. "Danie zadatku" - czynność realna
Danie zadatku ma charakter czynności realnej - zob. WrzecionekGlosa2007 oraz wyrok SN z 13.2.2002 r., IV CKN 672/00 wraz z glosą Wrzecionka.

4. Brak odmiennych postanowień umownych
Tylko gdy brak jest wyraźnych postanowień stron co do znaczenia wręczonych pieniędzy lub rzeczy, należy interpretować je jako zadatek. Instytucjami pokrewnymi dla zadatku są:

• zaliczka,
• kara umowna,
• odstępne,
• kaucja,
• zastaw,
• wadium i
• premia opcyjna (TenenbaumInstytucjaZadatku, str. 344 i nast.).

Dla oceny czy dana kwota pieniężna ma pełnić funkcję zadatku nie ma znaczenia jej wysokość. Jak stwierdził SN w wyroku z 13.2.2002 r. (IV CKN 672/00; glosa Wrzecionka): "Należy zauważyć, że zadatek dyscyplinuje obie strony umowy do jej wykonania, natomiast zwykła zaliczka przynosi jednostronną korzyść sprzedawcy i w istocie jest formą bezpłatnego kredytowania sprzedawcy przez kupującego. Traktowanie zadatku w znacznej wysokości jako zwykłej zaliczki prowadziłoby nie tylko do utraty dyscyplinującej funkcji takiego zadatku, ale także dawałoby nieuzasadnioną jednostronną korzyść przyjmującemu zadatek, a w sytuacji, gdy kredyt jest drogi, stanowiłoby dla niego wręcz zachętę do zwlekania z wykonaniem umowy. Mając powyższe na względzie, uznać trzeba, że w stosunkach z konsumentami, przyjęcie zadatku w znacznej wysokości w stosunku do całości świadczenia nie wyłącza stosowania przepisu art. 394 § 1 KC".

5. Ogólne wymogi stawiane dodatkowym zastrzeżeniom umownym
Zadatek stanowi tzw. dodatkowe zastrzeżenie umowne. Podlega więc również ocenie co do zachowania ogólnych przesłanek skuteczności tego typu postanowień.