Wiki source for SchematPrzedstawicielstwo
====Schemat: Przedstawicielstwo====
Przesłanki skutecznego występowania jako [[Przedstawicielstwo przedstawiciel]] (ustawowy, pełnomocnik) są następujące:
- dopuszczalność przedstawicielstwa,
- złożenie własnego oświadczenia woli przez przedstawiciela czynnego albo odbiór cudzego oświadczenia woli przez przedstawiciela biernego,
- jawność działania w cudzym imieniu,
- działanie w granicach przedstawicielstwa.
((1)) DOPUSZCZALNOŚĆ PRZEDSTAWICIELSTWA
Przepisy ograniczają możliwość występowania przez przedstawiciela w niektórych sytuacjach takich jak:
- sporządzenie testamentu ({{pu przepis="art. 944 KC"}}),
- uznanie dziecka ({{pu przepis="art. 73 KRO"}}).
Natomiast dopuszczalne jest w Polsce zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika (zob. {{pu przepis="art. 6 KRO"}}).
Więcej w dokumencie: DopuszczalnoscPrzedstawicielstwa
((1)) ZŁOŻENIE WŁASNEGO OŚWIADCZENIA WOLI PRZEZ PRZEDSTAWICIELA
Przedstawiciel **czynny** nie przenosi cudzego oświadczenia woli (tak czyni [[Poslaniec posłaniec]]), lecz składa __własne__ oświadczenie w cudzym imieniu. W tym punkcie należy pamiętać o wszelkich przesłankach związanych ze [[SkutecznoscOswiadczeniaWoli skutecznym]] złożeniem [[OswiadczenieWoli oświadczenia woli]] (więcej o problemach związanych ze skutecznością oświadczeń woli przedstawiciela w dokumencie: OswiadczenieWoliPrzedstawiciela).
W przypadku przedstawicielstwa **biernego** ({{pu przepis="art. 109 KC"}}) przedstawiciel jest odbiorcą cudzego oświadczenia woli kierowanego do reprezentowanego (adresata). Tutaj może nastręczać trudności rozróżnienie między posłańcem i przedstawicielem biernym. Będzie to miało znaczenie szczególnie dla oceny, kiedy oświadczenie woli doszło do adresata (por. {{pu przepis="art. 61 KC"}}) oraz w razie wadliwego przekazania oświadczenia woli (por. Musielak, Grundkurs BGB, 2009, nb. 810).
((1)) JAWNOŚĆ DZIAŁANIA JAKO PRZEDSTAWICIEL
Przedstawiciel składa własne oświadczenie woli w __cudzym imieniu__. Oznacza to jawność działania w charakterze pełnomocnika, a więc ze skutkiem dla innej osoby niż bezpośrednio uczestniczący w czynności prawnej. Prawo polskie nie bowiem pełnomocnictwa tajnego (wyrok SN z dnia z dnia 8 maja 2001 r., IV CKN 359/00 (LEGALIS)). Wymóg jawności jest zachowany, gdy przedstawiciel wyraźnie wskazuje na to, iż zastępuje inną osobę (np. A mówi: "Działając w imieniu B, kupuję ten samochód"). W przeciwnym razie skutki dotyczą nie reprezentowanego ale reprezentanta.
Problematyczne jest obecnie, czy wystarczy, aby z okoliczności dało się rozpoznać, że przedstawiciel zastępuje inny podmiot. Kodeks zobowiązań przewidywał w art. 93 § 3, że dla zachowania wymogu jawności wystarczy, że okoliczność, iż ktoś działa w cudzym imieniu, dawała się - w sposób wyraźny lub dorozumiany - rozpoznać (podobnie § 164 ust. 1 zd. 2 BGB). KC nie zawiera takiej regulacji, z czego można wnioskować, że działanie w charakterze przedstawiciela musi być wyraźnie zadeklarowane. Przemawia za tam także ochrona prawnych i gospodarczych interesów osób, którym pełnomocnik ma złożyć oświadczenie woli (wyrok SN z dnia z dnia 8 maja 2001 r., IV CKN 359/00 (LEGALIS)). Na tym tle warto jednak zastanowić się, czy wystarczy deklaracja pełnomocnika, iż działa jako pełnomocnik bez podania tożsamości osób reprezentowanych czy jednak konieczne jest wskazanie, jakie osoby będą stronami czynności prawnej. Z uzasadnienia przywołanego wyroku SN z 2001 r. wynika jednak pośrednio, iż wskazanie tożsamości jest konieczne. Moim zdaniem taki pogląd jest uzasadniony w wypadkach, gdy - obiektywnie rzecz biorąc - tożsamość kontrahenta jest istotna.
Od działania w cudzym imieniu trzeba odróżnić sytuacje, gdy osoba działa pod cudzym imieniem lub z fałszywym nazwiskiem. W tym drugim wypadku stroną umowy jest osoba, która podaje zmyślone nazwisko. W pierwszym zaś może zajść problem, jeżeli tożsamość osoby jest dla kontrahenta istotna (np. w razie konieczności osobistego spełnienia świadczenia).
Zob. więcej w DzialaniePrzedstawicielaWCudzymImieniu.
((1)) DZIAŁANIE W GRANICACH PRZEDSTAWICIELSTWA
Działanie w granicach przedstawicielstwa wymaga ustalenia, czy przedstawicielowi przysługuje prawo do reprezentowania innej osoby. Tutaj trzeba osobno zbadać zasady dotyczące przedstawicielstwa ustawowego i osobno pełnomocnictwa.
((2)) Przedstawicielstwo ustawowe
Tutaj należałoby odesłać do poszczególnych, ustawowo uregulowanych sytuacji, gdyż w każdej z nich osobno ustawa wyznacza przesłanki, od których zależy istnienie pełnomocnictwa i jego zakres. Zob. wobec tego:
- przedstawicielstwo ustawowe rodziców ({{pu przepis="art. 98 § 1 zd. 1 KRO"}}),
- przedstawicielstwo ustawowe małżonka ({{pu przepis="art. 29 KRO"}}),
- przedstawicielstwo wspólników spółki cywilnej ({{pu przepis="art. 866 KC"}})
- oraz inne przypadki, gdy przedstawiciel został ustanowiony przez sąd.
((2)) Pełnomocnictwo
Tutaj wymagają zbadania następujące okoliczności:
- skuteczne udzielenie pełnomocnictwa,
- brak wygaśnięcia pełnomocnictwa przed dokonaniem czynności,
- dokonanie czynności objętej pełnomocnictwem.
Więcej o tych przesłankach w DzialanieWGranicachPelnomocnictwa.
((2)) Prokura
Więcej o przesłankach skutecznego działania prokurenta w DzialanieWGranicachProkury.
----
CategoryPrzedstawicielstwo
Przesłanki skutecznego występowania jako [[Przedstawicielstwo przedstawiciel]] (ustawowy, pełnomocnik) są następujące:
- dopuszczalność przedstawicielstwa,
- złożenie własnego oświadczenia woli przez przedstawiciela czynnego albo odbiór cudzego oświadczenia woli przez przedstawiciela biernego,
- jawność działania w cudzym imieniu,
- działanie w granicach przedstawicielstwa.
((1)) DOPUSZCZALNOŚĆ PRZEDSTAWICIELSTWA
Przepisy ograniczają możliwość występowania przez przedstawiciela w niektórych sytuacjach takich jak:
- sporządzenie testamentu ({{pu przepis="art. 944 KC"}}),
- uznanie dziecka ({{pu przepis="art. 73 KRO"}}).
Natomiast dopuszczalne jest w Polsce zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika (zob. {{pu przepis="art. 6 KRO"}}).
Więcej w dokumencie: DopuszczalnoscPrzedstawicielstwa
((1)) ZŁOŻENIE WŁASNEGO OŚWIADCZENIA WOLI PRZEZ PRZEDSTAWICIELA
Przedstawiciel **czynny** nie przenosi cudzego oświadczenia woli (tak czyni [[Poslaniec posłaniec]]), lecz składa __własne__ oświadczenie w cudzym imieniu. W tym punkcie należy pamiętać o wszelkich przesłankach związanych ze [[SkutecznoscOswiadczeniaWoli skutecznym]] złożeniem [[OswiadczenieWoli oświadczenia woli]] (więcej o problemach związanych ze skutecznością oświadczeń woli przedstawiciela w dokumencie: OswiadczenieWoliPrzedstawiciela).
W przypadku przedstawicielstwa **biernego** ({{pu przepis="art. 109 KC"}}) przedstawiciel jest odbiorcą cudzego oświadczenia woli kierowanego do reprezentowanego (adresata). Tutaj może nastręczać trudności rozróżnienie między posłańcem i przedstawicielem biernym. Będzie to miało znaczenie szczególnie dla oceny, kiedy oświadczenie woli doszło do adresata (por. {{pu przepis="art. 61 KC"}}) oraz w razie wadliwego przekazania oświadczenia woli (por. Musielak, Grundkurs BGB, 2009, nb. 810).
((1)) JAWNOŚĆ DZIAŁANIA JAKO PRZEDSTAWICIEL
Przedstawiciel składa własne oświadczenie woli w __cudzym imieniu__. Oznacza to jawność działania w charakterze pełnomocnika, a więc ze skutkiem dla innej osoby niż bezpośrednio uczestniczący w czynności prawnej. Prawo polskie nie bowiem pełnomocnictwa tajnego (wyrok SN z dnia z dnia 8 maja 2001 r., IV CKN 359/00 (LEGALIS)). Wymóg jawności jest zachowany, gdy przedstawiciel wyraźnie wskazuje na to, iż zastępuje inną osobę (np. A mówi: "Działając w imieniu B, kupuję ten samochód"). W przeciwnym razie skutki dotyczą nie reprezentowanego ale reprezentanta.
Problematyczne jest obecnie, czy wystarczy, aby z okoliczności dało się rozpoznać, że przedstawiciel zastępuje inny podmiot. Kodeks zobowiązań przewidywał w art. 93 § 3, że dla zachowania wymogu jawności wystarczy, że okoliczność, iż ktoś działa w cudzym imieniu, dawała się - w sposób wyraźny lub dorozumiany - rozpoznać (podobnie § 164 ust. 1 zd. 2 BGB). KC nie zawiera takiej regulacji, z czego można wnioskować, że działanie w charakterze przedstawiciela musi być wyraźnie zadeklarowane. Przemawia za tam także ochrona prawnych i gospodarczych interesów osób, którym pełnomocnik ma złożyć oświadczenie woli (wyrok SN z dnia z dnia 8 maja 2001 r., IV CKN 359/00 (LEGALIS)). Na tym tle warto jednak zastanowić się, czy wystarczy deklaracja pełnomocnika, iż działa jako pełnomocnik bez podania tożsamości osób reprezentowanych czy jednak konieczne jest wskazanie, jakie osoby będą stronami czynności prawnej. Z uzasadnienia przywołanego wyroku SN z 2001 r. wynika jednak pośrednio, iż wskazanie tożsamości jest konieczne. Moim zdaniem taki pogląd jest uzasadniony w wypadkach, gdy - obiektywnie rzecz biorąc - tożsamość kontrahenta jest istotna.
Od działania w cudzym imieniu trzeba odróżnić sytuacje, gdy osoba działa pod cudzym imieniem lub z fałszywym nazwiskiem. W tym drugim wypadku stroną umowy jest osoba, która podaje zmyślone nazwisko. W pierwszym zaś może zajść problem, jeżeli tożsamość osoby jest dla kontrahenta istotna (np. w razie konieczności osobistego spełnienia świadczenia).
Zob. więcej w DzialaniePrzedstawicielaWCudzymImieniu.
((1)) DZIAŁANIE W GRANICACH PRZEDSTAWICIELSTWA
Działanie w granicach przedstawicielstwa wymaga ustalenia, czy przedstawicielowi przysługuje prawo do reprezentowania innej osoby. Tutaj trzeba osobno zbadać zasady dotyczące przedstawicielstwa ustawowego i osobno pełnomocnictwa.
((2)) Przedstawicielstwo ustawowe
Tutaj należałoby odesłać do poszczególnych, ustawowo uregulowanych sytuacji, gdyż w każdej z nich osobno ustawa wyznacza przesłanki, od których zależy istnienie pełnomocnictwa i jego zakres. Zob. wobec tego:
- przedstawicielstwo ustawowe rodziców ({{pu przepis="art. 98 § 1 zd. 1 KRO"}}),
- przedstawicielstwo ustawowe małżonka ({{pu przepis="art. 29 KRO"}}),
- przedstawicielstwo wspólników spółki cywilnej ({{pu przepis="art. 866 KC"}})
- oraz inne przypadki, gdy przedstawiciel został ustanowiony przez sąd.
((2)) Pełnomocnictwo
Tutaj wymagają zbadania następujące okoliczności:
- skuteczne udzielenie pełnomocnictwa,
- brak wygaśnięcia pełnomocnictwa przed dokonaniem czynności,
- dokonanie czynności objętej pełnomocnictwem.
Więcej o tych przesłankach w DzialanieWGranicachPelnomocnictwa.
((2)) Prokura
Więcej o przesłankach skutecznego działania prokurenta w DzialanieWGranicachProkury.
----
CategoryPrzedstawicielstwo
