Wiki source for SchematOdsetki
====Schemat: Odsetki cywilnoprawne====
==schemat roszczenia o zapłatę odsetek w prawie cywilnym==
Pojęcie odsetek zostało wyjaśnione w [[Odsetki odrębnym skrypcie]].
Roszczenie o nabycie odsetek podlega następującemu schematowi:
((1)) Podstawa prawna roszczenia o zapłatę odsetek
Odsetki należą się, jeżeli świadczeniem głównym jest świadczenie pieniężne i istnieje ustawowa, umowna albo wynikająca z orzeczenia sądu podstawa do domagania się ich zapłaty.
((2)) Świadczenie pieniężne
Wspólne dla każdego roszczenia o zapłatę odsetek jest istnienie [[SwiadczeniePieniezne świadczenia pieniężnego]].
Nie ma jednak znaczenia, czy było to świadczenie od początku mające charakter pieniężny czy też suma pieniężna stała się przedmiotem zobowiązania później (w razie tzw. zobowiązania niepieniężnego ze świadczeniem pieniężnym, Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, art. 481 uw. 1 oraz RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, 2010, nb. 160).
((2)) Źródło roszczenia i jego przesłanki
Z {{pu przepis="art. 359 § 1 KC"}} wynika, iż źródłem roszczenia o odsetki może być czynność prawna, ustawa lub orzeczenie sądu.
((3)) postanowienia umowy
Pierwszeństwo w ustalaniu obowiązku zapłaty odsetek przysługuje stronom. W pierwszej kolejności należy więc poszukiwać postanowień umownych, z których mogłoby wynikać zobowiązanie do zapłaty odsetek.
((3)) postanowienia ustawy
W razie braku postanowień ustawowych, obowiązek uiszczenia odsetek może wynikać z przepisu ustawy. Obowiązek uiszczenia odsetek przewidują następujące regulacje:
- {{pu przepis="art. 481 § 1 KC"}} - odsetki za [[Opoznienie opóźnienie]] dłużnika ze świadczeniem pieniężnym;
- {{pu przepis="art. 575(1) KC"}}
- {{pu przepis="art. 741 zd. 2 KC"}}
- {{pu przepis="art. 742 KC"}}
- {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}}
- {{pu przepis="art. 842 KC"}}
- {{pu przepis="art. 5 UTerminyZapłaty"}} - gdy wierzyciel spełnił swoje świadczenie pieniężne i doręczył dłużnikowi fakturę lub rachunek za wykonane świadczenie.
((3)) orzeczenie sądu
Z kolei sąd może orzec obowiązek zapłaty odsetek w sytuacjach przewidzianych w następujących przepisach:
- {{pu przepis="art. 212 § 3 KC"}},
- inne
((1)) Brak utraty roszczenia o zapłatę odsetek
Zob. uwagi ogólne dotyczące [[SchematUtrataRoszczenia utraty roszczenia cywilnoprawnego]].
Wygaśnięcie świadczenia pieniężnego nie powoduje jednak z reguły wygaśnięcia o roszczenia o odsetki. Pomimo akcesoryjności w takim wypadku roszczenie o zapłatę odsetek przekształca się w samodzielne roszczenie (por. [[UchwalaSNIIICZP4204 uchw. SN z dnia 26.1.2005 r., sygn. III CZP 42/04]]).
((1)) Zaskarżalność roszczenia o zapłatę odsetek
Przy sprawdzaniu roszczenia o odsetki należy zwrócić szczególną uwagę na następujące problemy związane z ich dochodzeniem.
((2)) Wymagalność
Wymagalność odsetek reguluje przepis {{pu przepis="art. 360 KC"}}. Wynika z niego, iż roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5.4.1991 r., sygn.: III CZP 20/1991, opubl. w OSNC z 1991 Nr 10-12, poz. 120 = Monitor Prawniczy z 1999 Nr 3, str. 20).
((2)) Przedawnienie roszczenia o odsetki
Szczególną uwagę należy poświęcić przedawnieniu roszczeń o zapłatę odsetek.
((3)) okres przedawnienia roszczenia za odsetki
Roszczenie o zapłatę odsetek jest [[RoszczenieUboczne roszczeniem ubocznym]] w stosunku do roszczenia głównego o zapłatę sumy pieniężnej. Przedawnia się ono na zasadach ogólnych, przewidzianych w {{pu przepis="art. 118 KC"}}. Ponieważ zapłata odsetek jest świadczeniem okresowym, przedawniają się one w ciągu trzech lat od dnia wymagalności (zob. wyżej). Wymieniony w {{pu przepis="art. 118 KC"}} trzyletni termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe może być uchylony przez przepis szczególny jedynie wtedy, gdy treść takiego przepisu wyraźnie wskazuje, że przewidziany w nim termin dotyczy roszczeń okresowych.
((3)) spełnienie roszczenia głównego a zapłata odsetek
W przypadku, gdy roszczenie główne wygasło na skutek jego zapłaty przed upływem terminu przedawnienia, do przedawnienia roszczeń o odsetki za [[Opoznienie opóźnienie]] w spełnieniu świadczenia głównego stosuje się ustanowiony przez {{pu przepis="art. 118 KC"}} lub przepis szczególny termin przedawnienia także wtedy, gdy termin przedawnienia roszczenia głównego już upłynął.
((3)) przedawnienie roszczenia głównego a zapłata odsetek
Należy także pamiętać o wpływie na przedawnienie roszczenia o odsetki faktu przedawnienia roszczenia głównego. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 2.6.2005 r. orzekł, iż akcesoryjny charakter świadczenia odsetek w stosunku do świadczenia głównego wymusza konieczność przyjęcia, że wraz z przedawnieniem roszczenia głównego przedawniają się także roszczenia o świadczenia uboczne, niezależnie od tego, czy upłynął już termin ich przedawnienia (sygn. akt I ACa 1867/04, opubl. w OSA z 2006 r. nr 1 poz. 1).
SN wypowiedział się w tej kwestii w [[UchwalaSNIIICZP4204 uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 26.1.2005 (sygn. III CZP 42/04))]].
((1)) Wysokość odsetek
Możliwość dochodzenia odsetek nie przesądza jeszcze o ich wysokości.
((2)) Odsetki umowne
Wysokość odsetek regulować powinna czynność prawna. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości ustalonej w {{pu przepis="art. 359 § 2(1) KC"}}, tzn. czterokrotności stopy kredytu lombardowego, którą można ustalić w oparciu o dane opublikowane na [[http://www.nbp.pl/ stronie internetowej NBP]]).
((2)) Odsetki ustawowe
Jeżeli strony nie postanowiły o wysokości odsetek za opóźnienie, wówczas - stosownie do {{pu przepis="art. 359 § 2 KC"}} - należą się odsetki w wysokości ustawowej. Wysokość odsetek ustawowych reguluje rozporządzenie wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 359 § 3 KC"}}. Od dnia 15.12.2008 r. odsetki ustawowe wynoszą - stosownie do {{pu przepis="§ 1 RozpWysOdsUst"}} - 13% w stosunku rocznym (zob. {{pu akt="RozpWysOdsUst"}}) .
----
CategorySchematyPrawoCywilne CategoryOdsetki CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
==schemat roszczenia o zapłatę odsetek w prawie cywilnym==
Pojęcie odsetek zostało wyjaśnione w [[Odsetki odrębnym skrypcie]].
Roszczenie o nabycie odsetek podlega następującemu schematowi:
((1)) Podstawa prawna roszczenia o zapłatę odsetek
Odsetki należą się, jeżeli świadczeniem głównym jest świadczenie pieniężne i istnieje ustawowa, umowna albo wynikająca z orzeczenia sądu podstawa do domagania się ich zapłaty.
((2)) Świadczenie pieniężne
Wspólne dla każdego roszczenia o zapłatę odsetek jest istnienie [[SwiadczeniePieniezne świadczenia pieniężnego]].
Nie ma jednak znaczenia, czy było to świadczenie od początku mające charakter pieniężny czy też suma pieniężna stała się przedmiotem zobowiązania później (w razie tzw. zobowiązania niepieniężnego ze świadczeniem pieniężnym, Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, art. 481 uw. 1 oraz RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, 2010, nb. 160).
((2)) Źródło roszczenia i jego przesłanki
Z {{pu przepis="art. 359 § 1 KC"}} wynika, iż źródłem roszczenia o odsetki może być czynność prawna, ustawa lub orzeczenie sądu.
((3)) postanowienia umowy
Pierwszeństwo w ustalaniu obowiązku zapłaty odsetek przysługuje stronom. W pierwszej kolejności należy więc poszukiwać postanowień umownych, z których mogłoby wynikać zobowiązanie do zapłaty odsetek.
((3)) postanowienia ustawy
W razie braku postanowień ustawowych, obowiązek uiszczenia odsetek może wynikać z przepisu ustawy. Obowiązek uiszczenia odsetek przewidują następujące regulacje:
- {{pu przepis="art. 481 § 1 KC"}} - odsetki za [[Opoznienie opóźnienie]] dłużnika ze świadczeniem pieniężnym;
- {{pu przepis="art. 575(1) KC"}}
- {{pu przepis="art. 741 zd. 2 KC"}}
- {{pu przepis="art. 742 KC"}}
- {{pu przepis="art. 753 § 2 zd. 2 KC"}}
- {{pu przepis="art. 842 KC"}}
- {{pu przepis="art. 5 UTerminyZapłaty"}} - gdy wierzyciel spełnił swoje świadczenie pieniężne i doręczył dłużnikowi fakturę lub rachunek za wykonane świadczenie.
((3)) orzeczenie sądu
Z kolei sąd może orzec obowiązek zapłaty odsetek w sytuacjach przewidzianych w następujących przepisach:
- {{pu przepis="art. 212 § 3 KC"}},
- inne
((1)) Brak utraty roszczenia o zapłatę odsetek
Zob. uwagi ogólne dotyczące [[SchematUtrataRoszczenia utraty roszczenia cywilnoprawnego]].
Wygaśnięcie świadczenia pieniężnego nie powoduje jednak z reguły wygaśnięcia o roszczenia o odsetki. Pomimo akcesoryjności w takim wypadku roszczenie o zapłatę odsetek przekształca się w samodzielne roszczenie (por. [[UchwalaSNIIICZP4204 uchw. SN z dnia 26.1.2005 r., sygn. III CZP 42/04]]).
((1)) Zaskarżalność roszczenia o zapłatę odsetek
Przy sprawdzaniu roszczenia o odsetki należy zwrócić szczególną uwagę na następujące problemy związane z ich dochodzeniem.
((2)) Wymagalność
Wymagalność odsetek reguluje przepis {{pu przepis="art. 360 KC"}}. Wynika z niego, iż roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5.4.1991 r., sygn.: III CZP 20/1991, opubl. w OSNC z 1991 Nr 10-12, poz. 120 = Monitor Prawniczy z 1999 Nr 3, str. 20).
((2)) Przedawnienie roszczenia o odsetki
Szczególną uwagę należy poświęcić przedawnieniu roszczeń o zapłatę odsetek.
((3)) okres przedawnienia roszczenia za odsetki
Roszczenie o zapłatę odsetek jest [[RoszczenieUboczne roszczeniem ubocznym]] w stosunku do roszczenia głównego o zapłatę sumy pieniężnej. Przedawnia się ono na zasadach ogólnych, przewidzianych w {{pu przepis="art. 118 KC"}}. Ponieważ zapłata odsetek jest świadczeniem okresowym, przedawniają się one w ciągu trzech lat od dnia wymagalności (zob. wyżej). Wymieniony w {{pu przepis="art. 118 KC"}} trzyletni termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe może być uchylony przez przepis szczególny jedynie wtedy, gdy treść takiego przepisu wyraźnie wskazuje, że przewidziany w nim termin dotyczy roszczeń okresowych.
((3)) spełnienie roszczenia głównego a zapłata odsetek
W przypadku, gdy roszczenie główne wygasło na skutek jego zapłaty przed upływem terminu przedawnienia, do przedawnienia roszczeń o odsetki za [[Opoznienie opóźnienie]] w spełnieniu świadczenia głównego stosuje się ustanowiony przez {{pu przepis="art. 118 KC"}} lub przepis szczególny termin przedawnienia także wtedy, gdy termin przedawnienia roszczenia głównego już upłynął.
((3)) przedawnienie roszczenia głównego a zapłata odsetek
Należy także pamiętać o wpływie na przedawnienie roszczenia o odsetki faktu przedawnienia roszczenia głównego. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 2.6.2005 r. orzekł, iż akcesoryjny charakter świadczenia odsetek w stosunku do świadczenia głównego wymusza konieczność przyjęcia, że wraz z przedawnieniem roszczenia głównego przedawniają się także roszczenia o świadczenia uboczne, niezależnie od tego, czy upłynął już termin ich przedawnienia (sygn. akt I ACa 1867/04, opubl. w OSA z 2006 r. nr 1 poz. 1).
SN wypowiedział się w tej kwestii w [[UchwalaSNIIICZP4204 uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 26.1.2005 (sygn. III CZP 42/04))]].
((1)) Wysokość odsetek
Możliwość dochodzenia odsetek nie przesądza jeszcze o ich wysokości.
((2)) Odsetki umowne
Wysokość odsetek regulować powinna czynność prawna. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości ustalonej w {{pu przepis="art. 359 § 2(1) KC"}}, tzn. czterokrotności stopy kredytu lombardowego, którą można ustalić w oparciu o dane opublikowane na [[http://www.nbp.pl/ stronie internetowej NBP]]).
((2)) Odsetki ustawowe
Jeżeli strony nie postanowiły o wysokości odsetek za opóźnienie, wówczas - stosownie do {{pu przepis="art. 359 § 2 KC"}} - należą się odsetki w wysokości ustawowej. Wysokość odsetek ustawowych reguluje rozporządzenie wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 359 § 3 KC"}}. Od dnia 15.12.2008 r. odsetki ustawowe wynoszą - stosownie do {{pu przepis="§ 1 RozpWysOdsUst"}} - 13% w stosunku rocznym (zob. {{pu akt="RozpWysOdsUst"}}) .
----
CategorySchematyPrawoCywilne CategoryOdsetki CategoryPrzedawnienieRoszczenMajatkowych
