Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wiki source for ObowiazkoweSzczepieniaOchronne


Show raw source

====Obowiązkowe szczepienia ochronne===
==podstawy prawne, sankcje, wątpliwości prawne==

((1)) UWAGI WSTĘPNE
Stan prawny na rok 2012. Tekst nie był potem aktualizowany.

((1)) PODSTAWY PRAWNE DLA OBOWIĄZKU SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH
Obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym wynika wprost z ustawy {{pu akt="UZapobZwalczZakaż"}}. Obowiązująca ustawa z 2008 r. przewiduje szczepienia obowiązkowe ({{pu przepis="art. 17 UZapobZwalczZakaż"}}) i zalecane ({{pu przepis="art. 19 UZapobZwalczZakaż"}}).

((2)) Zakres i terminy szczepień
Wykaz i terminy szczepień obowiązkowych ogłasza Główny Inspektor Sanitarny w formie komunikatu jako Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek ({{pu przepis="art. 17 ust. 11 UZapobZwalczZakaż"}}).

((2)) Podmiotowy zakres obowiązku szczepień ochronnych
Z {{pu przepis="art. 5 ust. 1 pkt 2 UZapobZwalczZakaż"}} w zw. z {{pu przepis="art. 17 ust. 1 UZapobZwalczZakaż"}} wynika, iż poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych zobowiązane są osoby, które:
1) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i
1) zostały określone przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia (por. {{pu przepis="art. 17 ust. 10 pkt 2 UZapobZwalczZakaż"}}), jako podlegające szczepieniom ochronnym.

((3)) przebywanie na terytorium Polski
Ustawa nie wyjaśnia, co oznacza przebywanie na terytorium Polski. SJP rozumie pod tym pojęciem m.in. spędzanie czasu w określonym miejscu (por. sjp.pwn.pl). Dlatego dla przebywania nie ma znaczenia element woluntatywny (subiektywny). Ważne jest tylko fizyczne znajdowanie się na terytorium RP.

((3)) kryterium wiekowe
Obecnie obowiązuje [[http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20111821086 rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. 2011 nr 182 poz. 1086)]]. Przepisy tego rozporządzenia określają wiek, w jakim należy poddawać się określonym szczepieniom.

((1)) DECYZJA O ZOBOWIĄZANIU DO PODDANIA SIĘ SZCZEPIENIOM
Państwowe Powiatowe Inspektoraty Sanitarne zobowiązują rodziców dzieci uchylających się od obowiązku szczepień do poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Decyzje te są wydawane na podstawie {{pu przepis="art. 5 ust. 1 pkt 2, ust. 2 UZapobZwalczZakaż}} oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
Sądy uchylają jednakże te decyzje jako nieważne z uwagi na brak podstawy prawnej (zob. [[http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/9202653612 wyrok WSA w Białymstoku z 5.5.2011, II SA/Bk 79/11]] oraz [[http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/6F08246C2E wyrok NSA z 6.4.2011, II OSK 32/11]]), {{pu przepis="art. 156 § 1 pkt 2 KPA"}}, albowiem jest to obowiązek wynikający z przepisów prawa wprost, a więc nie wymaga konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej. Inaczej jest jedynie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej ({{pu przepis="art. 33 ust. 1 UZapobZwalczZakaż"}}).
SANEPID nie może więc wydać decyzji o poddaniu się obowiązkowi szczepienia ochronnego, jeżeli nie ma przesłanek z {{pu przepis="art. 33 ust. 1 UZapobZwalczZakaż"}}.

((1)) ODMOWA PODDANIA SIĘ SZCZEPIENIU
Powyższe stwierdzenie nie oznacza, iż brak jest konsekwencji za odmowę poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu. Wykonanie tego obowiązku zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością regulowaną przepisami ustawy {{pu akt="KWykr"}}..

((2)) Grzywna w celu przymuszenia
Ponieważ obowiązek wynika wprost z ustawy ({{pu przepis="art. 5 ust. 1 pkt 2 UZapobZwalczZakaż"}}), to wg {{pu przepis="art. 3 ust. 1 UPostEgzAdm"}} jego wykonanie może być on egzekwowane wg przepisów tejże ustawy, które mówią o egzekucji należności niepieniężnych. Z {{pu przepis="art. 119 UPostEgzAdm"}} i nast. tej ustawy wynika, że taki obowiązek wymusza się przy pomocy tzw. grzywny w celu przymuszenia. Wynosi ona - jednorazowo - maksymalnie 10.000 zł. Może być nakładana wielokrotnie. Łączna suma wymierzonych grzywien nie może przekroczyć 50.000 zł ({{pu przepis="art. 121 UPostEgzAdm"}});

((2)) Grzywna wg kodeksu wykroczeń
Grzywna do 1500 zł albo nagana z {{pu przepis="art. 115 KWykr"}} - tą karę wymierza sąd grodzki, jeżeli obowiązek szczepienia nie zostanie wykonany mimo grzywien w celu przymuszenia (o których w punkcie powyżej). Ten przepis jednak wg mnie (osobiście) nie może być zastosowany w przypadku odmowy zaszczepienia dzieci. Mówi się bowiem w nim, że "kto, nie poddaje się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu (...)". Zwłaszcza § 2 tego przepisu jest m. zdaniem bez sensu... Powinno być kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje JEJ (a nie "się"). Ewentualny argument do walki przed sądem.

((1)) WĄTPLIWOŚCI PRAWNE CO DO ZASADNOŚCI OBOWIĄZKU SZCZEPIEŃ
Mimo powyższych stwierdzeń nadal istnieją poważne zastrzeżenia co do zasadności szczepień.

((2)) Naruszenie konkretnych praw i wolności obywatelskich
Konstytucja milczy na temat obowiązku szczepień. W {{pu przepis="art. 68 ust. 4 Konstytucja"}} nakłada na władze publiczne obowiązek zwalczania chorób epidemicznych. Oznacza to, jednak przede wszystkim walkę z epidemiami - także przy pomocy szczepień, a nie profilaktykę chorób choć niebezpiecznych to nie mających charakteru epidemicznego.
Obowiązek szczepień może naruszać następujące przepisy konstytucji: {{pu przepis="art. 48 Konstytucja"}}, {{pu przepis="art. 72 Konstytucja"}}, {{pu przepis="art. 53 Konstytucja"}} (jeżeli ktoś uważa, że szczepienie godzi w jego przekonania religijne), {{pu przepis="art. 30 Konstytucja"}} (jako ultima ratio). Na Konstytucję można powołać się bezpośrednio: {{pu przepis="art. 8 ust. 2 Konstytucja"}}.

((3)) naruszenie art. 30 Konstytucji
Obowiązek szczepień może godzić w {{pu przepis="art. 30 Konstytucja"}} gwarantujący niezbywalne prawo do poszanowania godności człowieka. Obejmuje on także prawo do ochrony przed naruszeniem integralności cielesnej przez przerwanie tkanek (uszkodzenie ciała) i/lub przez wywołanie wprowadzeniem substancji do organizmu stanu patologicznego w rozumieniu stanu odbiegającego od normalnego (rozstrój zdrowia). Ten argument może być powołany wprost wobec organów, gdyż Konstytucję stosuje się bezpośrednio ({{pu przepis="art. 8 Konstytucja"}}) i każdy organ ma obowiązek działania w ramach prawa ({{pu przepis="art. 7 Konstytucja"}}). W ostateczności jest to materiał na skargę konstytucyjną.
Uwagi prawnoporównawcze: niemiecka ustawa federalna z 2001 r. zniosła obowiązek szczepień i wprowadziła zasadę szerokiej informacji i uświadamiania obywatelom potrzeby szczepień. Ostateczną decyzję natomiast podejmuje sam zainteresowany lub jego przedstawiciel ustawowy (w przypadku dzieci i innych nie posiadających pełnej zdolności do czynności prawnych). Istnieje tam specjalna komisja działająca przy instytucie R. Kocha oceniająca stan epidemiologiczny (STIKO - Ständige Impfkommission). W niemieckiej ustawie z 2001 r. wprowadzono natomiast obowiązek szczepień na wypadek epidemii.

((3)) naruszenie art. 31 Konstytucji
Obowiązek szczepień może jeszcze naruszać {{pu przepis="Art. 31 ust. 1 Konstytucja"}}. Wolność obejmuje także prawo do decydowania o swoim ciele i stanie zdrowia. Ponieważ życie i zdrowie są najwyższymi wartościami a obowiązek ich poszanowania wynika z godności człowieka, to każda ingerencja w to prawo, wymaga szczególnie dużej ostrożności ze strony państwa. Nakazanie wstrzykiwania sobie substancji jest bez wątpienia ingerencją w prawo wolności.
Ustęp 3 tego przepisu pozwala na ograniczenie prawa wolności w celu m.in. "ochrony zdrowia publicznego". Szczepienia nie są jednak po to, by leczyć z chorób, lecz mają charakter profilaktyczny. Osoby nieszczepione nie są zagrożeniem dla innych, bo zaszczepienie są uodpornieni. Dla niniejszej sprawy nie ma natomiast znaczenia, czy szczepienia są dobre czy szkodliwe. O tym powinien każdy móc zadecydować samemu na podstawie udzielonych mu wyczerpująco informacji. Państwo natomiast nie może nakładać na obywatela obowiązku wstrzykiwania sobie jakichkolwiek substancji i to bez jego zgody.
Jednakże ograniczenie to nie może iść daleko, aby naruszona została istota tego prawa. Zmuszanie do podania się zabiegom medycznym bez zgody narusza istotę tego prawa, gdyż pozbawia zainteresowanego decydowania o swoim losie w najważniejszej dla niego kwestii jaką jest życie i zdrowie.

((3)) naruszenie art. 2 Konstytucji
Można podnieść pewne zastrzeżenia natury formalno-prawnej (naruszenie : ponieważ komunikaty GIS nie są prawem powszechnie obowiązującym (zob. {{pu przepis="art. 87 Konstytucja"}}), nie mogą one wiązać obywateli, a jedynie podległe GIS organy, czyli powiatowe stacje epidemiologiczne. Byłby to zarzut naruszenia zasady demokratycznego państwa prawa wynikającej z {{pu przepis="art. 2 Konstytucja"}}.

((1)) ZGODA NA DOKONANIE SZCZEPIENIA

((2)) Zasady udzielania zgody
Zgodnie z {{pu przepis="art. 16 UPrawaPacjenta"}} pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji. Świadczeniami zdrowotnymi są także szczepienia ochronne, co wynika z {{pu przepis="art. 3 pkt 12 UZOZ"}}. Wymóg zgody wynika jednak nie tylko z faktu poszanowania woli osoby, której zabieg dotyczy, ale służy także wyłączeniu bezprawności uszkodzenia ciała, które zabieg medyczny może powodować. Brak zgody na wykonanie zabiegu oznacza więc również, że dokonujący zabiegu dopuszcza się przestępstwa z {{pu przepis="art. 192 KK"}} jeżeli chodzi o dokonanie zabiegu leczniczego albo z {{pu przepis="art. 156 KK"}} lub {{pu przepis="art. 157 KK"}}, jeżeli chodzi o inne zabiegi.
Na temat skutecznego udzielenia zgody: http://www.prawoimedycyna.pl/index.php?str=artykul&id=50 (część I) oraz http://www.prawoimedycyna.pl/index.php?str=artykul&id=55 (część II).

((2)) Odpowiedzialność karna za zabieg dokonany bez zgody

((3)) odpowiedzialność z {{pu przepis="art. 192 KK"}}
Dla zagadnienia tutaj rozpatrywanego znaczenie ma pojęcie zabiegu leczniczego. „Zabieg” oznacza czynność, połączoną z różnego rodzaju interwencją w ciało pacjenta. Wykonanie szczepienia jest więc zabiegiem. Zabieg ma charakter „leczniczy” , jeżeli jego celem jest zniweczenie skutków stanu patologicznego wynikającego z choroby lub stanu pourazowego. Szczepienia ochronne, które służą profilaktyce nie mają więc charakteru leczniczego.

((3)) odpowiedzialność z {{pu przepis="art. 156 KK"}} lub {{pu przepis="art. 157 KK"}}
Jeżeli szczepienie nie jest zabiegiem leczniczym, to dokonanie takiego zabiegu bez zgody pacjenta prowadzi do odpowiedzialności prawnokarnej z tytułu uszkodzenia ciała. Ustawy wyłączają wymóg uzyskania zgody - i tym samym bezprawność czynu - w wypadkach określonych w {{pu przepis="art. 33 ust. 1 UZawódLekarzaDentysty"}}, {{pu przepis="art. 34 UZawódLekarzaDentysty"}} (ust. 6 i 7) oraz {{pu przepis="art. 35 UZawódLekarzaDentysty"}}. Są to wyłączne możliwości ingerencji bez zgody. Poza ustawą o zawodzie lekarza brak jest przepisów uprawniających do wykonywania świadczeń bez zgody lekarza.
----
CategoryPrawoAdministracyjne CategoryOchronaZdrowia CategoryPrawoKonstytucyjne