Wiki source for NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego
====Nabycie własności rzeczy ruchomej w dobrej wierze od nieuprawnionego====
==rozważania na tle art. 169 KC==
((1)) Uwagi ogólne
W Polsce obowiązuje generalnie zasada, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, niż się samemu posiada (//nemo plus iuris in alium trasferre potest quam ipse habet//). Od tej zasady prawo polskie przewiduje dwa wyjątki:
- w {{pu przepis="art. 169 KC"}} dla rzeczy ruchomych oraz
- w {{pu przepis="art. 5 UKsWieczHip"}} i nast. dla nieruchomości (zob. [[RekojmiaWiaryPublicznejKsiagWieczystych odrębny skrypt]]).
Przyjmuje się, że w tym wypadku pochodny charakter nabycia własności jest zachowany (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 18).
((1)) Nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}
W tym wypadku chodzi o nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
((2)) Rzecz ruchoma
W trybie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} nabyć można tylko własność [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]].
((2)) Brak możliwości zastosowania art. 169 § 2
Nabycie wg przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} może nastąpić, o ile nie chodzi o rzeczy utracone przez właściciela wbrew jego woli (zgubione, skradzione itp). Wyjątkiem jest tu nabycie przedmiotów wymienionych w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 2 KC"}} (pieniędzy, dokumentów na okaziciela oraz przedmiotów nabytych na urzędowej licytacji publicznej albo w toku postępowania egzekucyjnego). Te rzeczy, nawet utracone wbrew woli właściciela, można nabyć bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}.
((2)) Czynność prawna
{{pu przepis="Art. 169 § 1 KC"}} chroni wyłącznie nabycie na podstawie czynności prawnej. Chodzi oczywiście o czynność zobowiązującą do przeniesienia własności (także czynność o podwójnym skutku). Poza brakiem uprawnienia do zbycia rzeczy muszą być spełnione wszystkie przesłanki skuteczności czynności prawnej (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 5, art. 169 nb. 6).
Nie ma znaczenia natomiast, czy czynność prawna ma charakter odpłatny czy nie.
Powyższe oznacza, że ochrona nabywcy w dobrej wierze nie dotyczy sytuacji, gdy do nabycia własności ma dojść [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomejExLege z mocy ustawy]] albo na skutek [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomejAktWladczy aktu władczego]].
((2)) Brak uprawnienia do zbycia rzeczy
{{pu przepis="Art. 169 KC"}} tworzy wyłom w zasadzie //nemo plus iuris//. Dochodzi więc do przeniesienia własności pomimo braku stosownego uprawnienia po stronie zbywcy.
Brak uprawnienia zachodzi przede wszystkim wówczas, gdy rzecz zostaje zbyta przez podmiot nie będący właścicielem i który jednocześnie nie jest uprawnionym przez właściciela do zbycia ruchomości. Niewłaściciel może bowiem wyjątkowo zbyć cudzą własność na podstawie szczególnych uprawnień, zob.: komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}})).
Z brakiem uprawnienia do zbycia rzeczy mamy również do czynienia, gdy sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. Takie ograniczenie właściciela wynika np. z {{pu przepis="art. 848 KPC"}}, {{pu przepis="art. 593 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 92 KC"}} oraz przepisów prawa upadłościowego.
((2)) Wydanie rzeczy
Nabywca dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie //traditio corporalis//, //traditio longa manu// albo //traditio brevi manu//. Wykluczone jest natomiast wg Sądu Najwyższego (zob. [[WyrokSNIICKN122600 wyrok z 18.4.2002 r., II CKN 1226/00]], opubl. w OSNC z 2003 r. Nr 4, poz. 59) przeniesienie posiadania w drodze //constitutum posessorium// ({{pu przepis="art. 349 KC"}}) oraz przez umowę i zawiadomienie posiadacza lub dzierżyciela ({{pu przepis="art. 350 KC"}}). Podobnie wypowiada się literatura (zob. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 5, art. 169 nb. 7 i cytowana tam literatura).
((2)) Dobra wiara nabywcy
Dobrą wiarę ocenia się wg stanu na moment dokonywania czynności, wydania rzeczy przez zbywcę i objęcia jej w posiadanie przez nabywcę (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 14).
W dobrej wierze jest ten, kto jest w usprawiedliwionym okolicznościami błędzie, że nabywa własność od właściciela albo osoby uprawnionej (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 10; Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 6). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest właścicielem a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9). W 1992 r. wykładnia ta przyjęła postać zasady prawa, zgodnie z którą w złej wierze, jeżeli wie o tym, że zbywca nie jest osobą uprawnioną do rozporządzania ruchomością albo o fakcie tym nie wie w wyniku swego niedbalstwa, przy czym wystarczy tu nawet niedbalstwo zwykłe (culpa levis) (zob. uchwała SN z dnia 30.3.1992 r.).
Zgodnie z {{pu przepis="art. 7 KC"}} dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że ciężar udowodnienia, iż nabywca nie działał w dobrej wierze, spoczywa na kwestionującym ten fakt.
((1)) Nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}
Własność przedmiotów utracone przez właściciela wbrew jego woli można nabyć po spełnieniu dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}. Jest to zasadnicza różnica wobec prawa niemieckiego, które w § 935 ust. 1 BGB wyklucza nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych.
((2)) Utrata posiadania rzeczy wbrew woli właściciela
Przez utratę rzeczy należy rozumieć każdą inną, poza wypadkiem kradzieży lub zgubienia, utratę władztwa nad rzeczą.
Pojęcie utraty obejmuje więc także wydanie rzeczy przez właściciela pod wpływem groźby, przymusu (wyrok SApel w Warszawie z 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38) albo przez właściciela nie mającego zdolności prawnej (Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 7). Natomiast wydanie rzeczy pod wpływem błędu lub podstępu nie mieści się już w zakresie zastosowania {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} (wyrok SApel w Warszawie z dnia 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38; inaczej SN w wyroku z dnia 20.4.2004 r., V CK 431/02, [[http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=23&id=454 MoP 2005, Nr 7, str. 349]]). Podsumowując: rzeczami utraconymi są wobec tego przedmioty, nad którymi właściciel stracił bezpośrednie władztwo wbrew swej woli.
Rozstrzygający dla oceny niniejszej przesłanki jest moment, kiedy to rzecz ruchoma wychodzi spod władztwa właściciela.
((2)) Spełnienie warunków podstawowych
Ponadto winny zostać także spełnione przesłanki takie przesłanki jak: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej).
((2)) Zbycie w czasie trzech lat od utraty
{{pu przepis="Art. 169 § 2 KC"}} ma zastosowanie, o ile zbycie rzeczy ruchomej nastąpi zanim upłynął trzy lata od kradzieży lub utraty w inny sposób. Zbycie oznacza co najmniej zawarcie umowy o podwójnym skutku ({{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}) względnie umowy rozporządzającej. Podobnie jak wcześniej, wszystkie inne wymogi ważności czynności prawnej (poza uprawnieniem zbywcy) powinny być zachowane.
((2)) Upływ trzech lat
Nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych wbrew jego woli następuje dopiero z chwilą upływu trzech latach od momentu utraty rzeczy przez właściciela. Skutek nabycia własności następuje więc czasem zupełnie bez wiedzy osoby zainteresowanej.
Do obliczania terminu trzyletniego stosuje się przepisy o terminach ({{pu przepis="art. 110 KC"}} i nast.). W szczególności zastosowania ma tu {{pu przepis="art. 112 KC"}}.
Sporne jest natomiast, czy pod uwagę można brać okoliczności wpływające na rozpoczęcie, bieg i zakończenie terminu. Zależy to od tego, czy można stosować wobec terminu z {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} przepisy o przedawnieniu. Generalnie z uwagi na to, że od terminu z {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} zależy istnienie prawa, można mówić o prekluzyjnym charakterze terminu. Tym samym wg przeważającego poglądu stosowanie przepisów o przedawnieniu jest wyłączone (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 16 i tam podana literatura).
((2)) Dobra wiara
Co do pojęcia dobrej wiary, zob. rozważania dot. {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} (wyżej).
W tym jednak wypadku dobra wiara ma charakter **ciągły** (kontynuowany - //bona fides continua//). Nabywca musi bowiem pozostawać w dobrej wierze nie tylko w momencie obejmowania rzeczy w posiadanie, ale przez cały okres od momentu objęcia rzeczy w posiadanie aż do momentu upływu terminu trzyletniego (wyrok SApel w Krakowie z 17.8.1995 r., II AKz 396/95, opubl. w Prokuratura i Prawo z 1996 r., Nr 2 – 3, poz. 23; wyrok SN z 28.8.1984, I CR 261/84, opubl. w OSNC z 1985 r. Nr 5 – 6 , poz. 71; Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 8).
Kontrowersje budzi ocena przypadku, gdy w czasie trzyletniego okresu rzecz skradziona znajdowała się w posiadaniu kilku osób, które ją kolejno zbywały. SN przyjął, że w tym wypadku warunkiem nabycia własności przez ostatnią z nich jest dobra wiara nie tylko jej, lecz i wszystkich poprzednich nieuprawnionych posiadaczy ([[WyrokSNIICKN37897 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.10.1997 r., II CKN 378/97]]). Orzeczenie to zasadnie spotkało się z krytyką w literaturze.
((1)) Orzecznictwo dot. {{pu przepis="art. 169 KC"}}
Zob. [[http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=23&id=2507 wyrok SN z 24.7.2008 r., IV CSK 182/08 (MoP 17/2009)]]:
**Nabywca podlegający ochronie przewidzianej w {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} może powołać się na wadę prawną zakupionej rzeczy polegającą na tym, że rzecz stanowi własność osoby trzeciej.**
((1)) Literatura
- [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionegoWTransakcjachTransgranicznych Opracowanie własne]]
- A. Gola,Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Warszawa 1982
- S. Rudnicki, Komentarz KC 2001, s. 155 i nast.;
- A. Szpunar, Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Warszawa 1998;
- A. Szpunar, Wydanie jako przesłanka nabycia własności od nieuprawnionego, Rej. 1999, Nr 1, s. 52 i nast.
- M. Wilke, Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nie uprawnioną, Państwowe Wydawn. Nauk., 1980
- M. Lagut, O przesłance dobrej wiary przy nabyciu własności rzeczy ruchomej zgubionej, skradzionej lub w inny sposób utraconej przez właściciela ({{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}}), PS 2001, Nr 5
- SobotaTransformacjePrawaPrywatnego2008
- IwaniecTransformacjePrawaPrywatnego2007
((1)) Schematy
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=1879 Taris(R)]]
Zob. [[MMNabycieWlasnosciRuchomosci MindMap]]
----
CategoryNabycieWlasnosciRuchomosci
==rozważania na tle art. 169 KC==
((1)) Uwagi ogólne
W Polsce obowiązuje generalnie zasada, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, niż się samemu posiada (//nemo plus iuris in alium trasferre potest quam ipse habet//). Od tej zasady prawo polskie przewiduje dwa wyjątki:
- w {{pu przepis="art. 169 KC"}} dla rzeczy ruchomych oraz
- w {{pu przepis="art. 5 UKsWieczHip"}} i nast. dla nieruchomości (zob. [[RekojmiaWiaryPublicznejKsiagWieczystych odrębny skrypt]]).
Przyjmuje się, że w tym wypadku pochodny charakter nabycia własności jest zachowany (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 18).
((1)) Nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}
W tym wypadku chodzi o nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
((2)) Rzecz ruchoma
W trybie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} nabyć można tylko własność [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]].
((2)) Brak możliwości zastosowania art. 169 § 2
Nabycie wg przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} może nastąpić, o ile nie chodzi o rzeczy utracone przez właściciela wbrew jego woli (zgubione, skradzione itp). Wyjątkiem jest tu nabycie przedmiotów wymienionych w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 2 KC"}} (pieniędzy, dokumentów na okaziciela oraz przedmiotów nabytych na urzędowej licytacji publicznej albo w toku postępowania egzekucyjnego). Te rzeczy, nawet utracone wbrew woli właściciela, można nabyć bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}.
((2)) Czynność prawna
{{pu przepis="Art. 169 § 1 KC"}} chroni wyłącznie nabycie na podstawie czynności prawnej. Chodzi oczywiście o czynność zobowiązującą do przeniesienia własności (także czynność o podwójnym skutku). Poza brakiem uprawnienia do zbycia rzeczy muszą być spełnione wszystkie przesłanki skuteczności czynności prawnej (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 5, art. 169 nb. 6).
Nie ma znaczenia natomiast, czy czynność prawna ma charakter odpłatny czy nie.
Powyższe oznacza, że ochrona nabywcy w dobrej wierze nie dotyczy sytuacji, gdy do nabycia własności ma dojść [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomejExLege z mocy ustawy]] albo na skutek [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomejAktWladczy aktu władczego]].
((2)) Brak uprawnienia do zbycia rzeczy
{{pu przepis="Art. 169 KC"}} tworzy wyłom w zasadzie //nemo plus iuris//. Dochodzi więc do przeniesienia własności pomimo braku stosownego uprawnienia po stronie zbywcy.
Brak uprawnienia zachodzi przede wszystkim wówczas, gdy rzecz zostaje zbyta przez podmiot nie będący właścicielem i który jednocześnie nie jest uprawnionym przez właściciela do zbycia ruchomości. Niewłaściciel może bowiem wyjątkowo zbyć cudzą własność na podstawie szczególnych uprawnień, zob.: komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}})).
Z brakiem uprawnienia do zbycia rzeczy mamy również do czynienia, gdy sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. Takie ograniczenie właściciela wynika np. z {{pu przepis="art. 848 KPC"}}, {{pu przepis="art. 593 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 92 KC"}} oraz przepisów prawa upadłościowego.
((2)) Wydanie rzeczy
Nabywca dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie //traditio corporalis//, //traditio longa manu// albo //traditio brevi manu//. Wykluczone jest natomiast wg Sądu Najwyższego (zob. [[WyrokSNIICKN122600 wyrok z 18.4.2002 r., II CKN 1226/00]], opubl. w OSNC z 2003 r. Nr 4, poz. 59) przeniesienie posiadania w drodze //constitutum posessorium// ({{pu przepis="art. 349 KC"}}) oraz przez umowę i zawiadomienie posiadacza lub dzierżyciela ({{pu przepis="art. 350 KC"}}). Podobnie wypowiada się literatura (zob. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 5, art. 169 nb. 7 i cytowana tam literatura).
((2)) Dobra wiara nabywcy
Dobrą wiarę ocenia się wg stanu na moment dokonywania czynności, wydania rzeczy przez zbywcę i objęcia jej w posiadanie przez nabywcę (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 14).
W dobrej wierze jest ten, kto jest w usprawiedliwionym okolicznościami błędzie, że nabywa własność od właściciela albo osoby uprawnionej (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 10; Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 6). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest właścicielem a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9). W 1992 r. wykładnia ta przyjęła postać zasady prawa, zgodnie z którą w złej wierze, jeżeli wie o tym, że zbywca nie jest osobą uprawnioną do rozporządzania ruchomością albo o fakcie tym nie wie w wyniku swego niedbalstwa, przy czym wystarczy tu nawet niedbalstwo zwykłe (culpa levis) (zob. uchwała SN z dnia 30.3.1992 r.).
Zgodnie z {{pu przepis="art. 7 KC"}} dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że ciężar udowodnienia, iż nabywca nie działał w dobrej wierze, spoczywa na kwestionującym ten fakt.
((1)) Nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}
Własność przedmiotów utracone przez właściciela wbrew jego woli można nabyć po spełnieniu dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}. Jest to zasadnicza różnica wobec prawa niemieckiego, które w § 935 ust. 1 BGB wyklucza nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych.
((2)) Utrata posiadania rzeczy wbrew woli właściciela
Przez utratę rzeczy należy rozumieć każdą inną, poza wypadkiem kradzieży lub zgubienia, utratę władztwa nad rzeczą.
Pojęcie utraty obejmuje więc także wydanie rzeczy przez właściciela pod wpływem groźby, przymusu (wyrok SApel w Warszawie z 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38) albo przez właściciela nie mającego zdolności prawnej (Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 7). Natomiast wydanie rzeczy pod wpływem błędu lub podstępu nie mieści się już w zakresie zastosowania {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} (wyrok SApel w Warszawie z dnia 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38; inaczej SN w wyroku z dnia 20.4.2004 r., V CK 431/02, [[http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=23&id=454 MoP 2005, Nr 7, str. 349]]). Podsumowując: rzeczami utraconymi są wobec tego przedmioty, nad którymi właściciel stracił bezpośrednie władztwo wbrew swej woli.
Rozstrzygający dla oceny niniejszej przesłanki jest moment, kiedy to rzecz ruchoma wychodzi spod władztwa właściciela.
((2)) Spełnienie warunków podstawowych
Ponadto winny zostać także spełnione przesłanki takie przesłanki jak: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej).
((2)) Zbycie w czasie trzech lat od utraty
{{pu przepis="Art. 169 § 2 KC"}} ma zastosowanie, o ile zbycie rzeczy ruchomej nastąpi zanim upłynął trzy lata od kradzieży lub utraty w inny sposób. Zbycie oznacza co najmniej zawarcie umowy o podwójnym skutku ({{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}) względnie umowy rozporządzającej. Podobnie jak wcześniej, wszystkie inne wymogi ważności czynności prawnej (poza uprawnieniem zbywcy) powinny być zachowane.
((2)) Upływ trzech lat
Nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych wbrew jego woli następuje dopiero z chwilą upływu trzech latach od momentu utraty rzeczy przez właściciela. Skutek nabycia własności następuje więc czasem zupełnie bez wiedzy osoby zainteresowanej.
Do obliczania terminu trzyletniego stosuje się przepisy o terminach ({{pu przepis="art. 110 KC"}} i nast.). W szczególności zastosowania ma tu {{pu przepis="art. 112 KC"}}.
Sporne jest natomiast, czy pod uwagę można brać okoliczności wpływające na rozpoczęcie, bieg i zakończenie terminu. Zależy to od tego, czy można stosować wobec terminu z {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} przepisy o przedawnieniu. Generalnie z uwagi na to, że od terminu z {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}} zależy istnienie prawa, można mówić o prekluzyjnym charakterze terminu. Tym samym wg przeważającego poglądu stosowanie przepisów o przedawnieniu jest wyłączone (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 169 nb. 16 i tam podana literatura).
((2)) Dobra wiara
Co do pojęcia dobrej wiary, zob. rozważania dot. {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} (wyżej).
W tym jednak wypadku dobra wiara ma charakter **ciągły** (kontynuowany - //bona fides continua//). Nabywca musi bowiem pozostawać w dobrej wierze nie tylko w momencie obejmowania rzeczy w posiadanie, ale przez cały okres od momentu objęcia rzeczy w posiadanie aż do momentu upływu terminu trzyletniego (wyrok SApel w Krakowie z 17.8.1995 r., II AKz 396/95, opubl. w Prokuratura i Prawo z 1996 r., Nr 2 – 3, poz. 23; wyrok SN z 28.8.1984, I CR 261/84, opubl. w OSNC z 1985 r. Nr 5 – 6 , poz. 71; Nadler w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 169 nb. 8).
Kontrowersje budzi ocena przypadku, gdy w czasie trzyletniego okresu rzecz skradziona znajdowała się w posiadaniu kilku osób, które ją kolejno zbywały. SN przyjął, że w tym wypadku warunkiem nabycia własności przez ostatnią z nich jest dobra wiara nie tylko jej, lecz i wszystkich poprzednich nieuprawnionych posiadaczy ([[WyrokSNIICKN37897 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.10.1997 r., II CKN 378/97]]). Orzeczenie to zasadnie spotkało się z krytyką w literaturze.
((1)) Orzecznictwo dot. {{pu przepis="art. 169 KC"}}
Zob. [[http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=23&id=2507 wyrok SN z 24.7.2008 r., IV CSK 182/08 (MoP 17/2009)]]:
**Nabywca podlegający ochronie przewidzianej w {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} może powołać się na wadę prawną zakupionej rzeczy polegającą na tym, że rzecz stanowi własność osoby trzeciej.**
((1)) Literatura
- [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionegoWTransakcjachTransgranicznych Opracowanie własne]]
- A. Gola,Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Warszawa 1982
- S. Rudnicki, Komentarz KC 2001, s. 155 i nast.;
- A. Szpunar, Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Warszawa 1998;
- A. Szpunar, Wydanie jako przesłanka nabycia własności od nieuprawnionego, Rej. 1999, Nr 1, s. 52 i nast.
- M. Wilke, Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nie uprawnioną, Państwowe Wydawn. Nauk., 1980
- M. Lagut, O przesłance dobrej wiary przy nabyciu własności rzeczy ruchomej zgubionej, skradzionej lub w inny sposób utraconej przez właściciela ({{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}}), PS 2001, Nr 5
- SobotaTransformacjePrawaPrywatnego2008
- IwaniecTransformacjePrawaPrywatnego2007
((1)) Schematy
Zob. [[http://kt-texte.de/taris/?root=1879 Taris(R)]]
Zob. [[MMNabycieWlasnosciRuchomosci MindMap]]
----
CategoryNabycieWlasnosciRuchomosci
