Wiki source for ModelStosowaniaPrawa
====Model stosowania prawa====
((1)) Ustalenie stanu faktycznego
Ustalenie stanu faktycznego polega na stwierdzeniu istnienia lub nieistnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności.
Fakt wystąpienia tych okoliczności powinien być udokumentowany dowodami, chyba że chodzi o okoliczności powszechnie znane (tzw. notoria powszechne, {{pu przepis="art. 228 § 1 KC"}}) albo znane sądowi z urzędu (notoria sądowe, {{pu przepis="art. 228 § 2 KC"}}), jak również wtedy, gdy okoliczności te zostały przyznane przez drugą stronę ({{pu przepis="art. 229 KPC"}}).
((2)) Zasada rozkładu ciężaru dowodu
Jeżeli jednak wykazanie istotnych okoliczności musi być przeprowadzone przy pomocy dowodu, postępowaniem dowodowym żądzą następujące zasady rozkładu ciężaru dowodu.
((3)) zasada formalna rozkładu ciężaru
Zasada formalna wyraża obowiązek zbierania dowodów na poparcie swoich stwierdzeń przez stronę postępowania, która z tej okoliczności wywodzi dla siebie istotne skutki prawne ({{pu przepis="art. 232 zd. 1 KPC"}}). Dopuszczanie dowodów niewskazanych przez żadną ze stron przez sąd jest ograniczone ({{pu przepis="art. 232 zd. 2 KPC"}}).
((3)) zasada materialna rozkładu dowodu ({{pu przepis="art. 6 KC"}})
{{pu przepis="Art. 6 KC"}} określa, jakie są skutki niewykazania okoliczności przez stronę, która z tej okoliczności wywodziła dla siebie określone skutki prawne. Jak wynika z tego przepisu, niemożność udowodnienia tej okoliczności działa na niekorzyść tej strony, tzn. uznaje się tą okoliczność za niewykazaną.
((2)) Odwrócenie ciężaru dowodu
W celu ułatwienia prowadzenia dowodów powyższe zasady są przełamywane przez domniemania. Domniemaniami są regulacje pozwalające na pośrednie wywiedzenie okoliczności z faktu wystąpienia innych okoliczności. Skutkiem tego jest **odwrócenie ciężaru dowodu**, tzn. przerzucenie obowiązku wykazania okoliczności na stronę przeciwną. Powodem przerzucenia ciężaru dowodu jest np. ochrona interesów osób słabszych ekonomicznie (np. {{pu przepis="art. 471 KC"}}), doświadczenie życiowe w występowaniu pewnych prawidłowości przyrodniczych (np. {{pu przepis="art. 9 KC"}}).
Domniemania mogą mieć charakter domniemań faktycznych lub prawnych.
((3)) domniemania faktyczne ({{pu przepis="art. 231 KPC"}})
Domniemaniami faktycznymi są reguły, które pozwalają na wywiedzenie określonych faktów z wystąpienia innych zdarzeń, z których - według reguł przyrody lub logiki - wynikają w normalnych okolicznościach inne.
((3)) domniemania prawne ({{pu przepis="art. 234 KPC"}})
Z określonej w normie prawnej podstawy domniemania przyjmuje się określony wniosek domniemania.
Domniemania prawne dzielą się na:
- zwykłe (wzruszalne) - prowadzenie przeciwdowodu jest dopuszczalne bez ograniczeń ({{pu przepis="art. 7 KC"}}, {{pu przepis="art. 85 KRO"}}, {{pu przepis="art. 9 KC"}}, {{pu przepis="art. 197 KC"}}, {{pu przepis="art. 341 KC"}}, {{pu przepis="art. 431 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 471 KC"}}) - w szczególności:
- domniemanie dobrej wiary ({{pu przepis="art. 7 KC"}}),
- moc wiążąca orzeczeń: {{pu przepis="art. 31 KC"}}, {{pu przepis="art. 1025 § 2 KC"}};
- kwalifikowane - prowadzenie przeciwdowodu jest ograniczone ({{pu przepis="art. 62 § 3 KRO"}}, {{pu przepis="art. 63 KRO"}} - {{pu przepis="art. 71 KRO"}});
- niewzruszalne (niezbite) - prowadzenie przeciwdowodu jest całkowicie wykluczone {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, {{pu przepis="art. 5 UKsWieczHip"}}
((1)) Ustalenie normy właściwej dla rozstrzygnięcia
((2)) Wykładnia prawa
((3)) wykładnia językowa
Odwołanie się do reguł znaczeniowych i składniowych języka etnicznego (Radwański, nb. 150).
((3)) wykładnia systemowa:
Odwołanie się do konstrukcji systemu prawnego z założeniem spójności norm. Wyrażają ją następujące zasady:
- lex superior derogat legi inferiori
- lex specialis derogat legi generali
- lex posterior derogat legi anteriori
((3)) wykładnia funkcjonalna
Założenie, iż interpretowana norma jest stworzona w celu maksymalnie sprawnej realizacji celów i wartości. Polega więc na ustaleniu znaczenia przepisów z uwzględnieniem ich celu szczegółowego i ogólną rolę społeczną.
((2)) Wnioskowanie z norm o normach
Polega na wnioskowaniu o istnieniu innej normy na podstawie normy, której treść została już wyjaśniona.
((3)) reguły instrumentalnego zakazu i nakazu ("z celu na środki")
Nakaz realizacji określonego celu mieści w sobie:
- **nakaz** czynienia wszystkiego, co jest konieczne do realizacji tego celu oraz
- **zakaz** czynienia czegokolwiek, co może udaremnić realizację wyznaczonego celu.
((3)) wnioskowanie //a fortiori//
argumentum a maiori ad minus
argumentum a minori ad maius
((3)) analogia z ustawy (//analogia legis//)
Zmierza do ustalenia, czy przepis dotyczy wyłącznie określonego w nim stanu faktycznego czy też możliwe jest - uzasadnione przy pomocy wykładni celowościowej - zastosowanie tego przepisu do podobnego do opisanego w niej stanu faktycznego.
J. Nowacki, Analogia legis, Warszawa 1966,
((3)) analogia z prawa (//analogia iuris//)
((2)) Ograniczenia
((3)) nadzór judykacyjny (ETS i ETPCz)
((3)) zasady prawne (SN)
Wiążą tylko SN wewnętrzenie (zob. {{pu przepis="art. 62 USN"}})
((3)) wykładnia powszechnie obowiązująca (TK)
((2)) Zbieg norm
((1)) Wiążące ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego
((2)) Subsumpcja stanu faktycznego (zob. A.) pod wskazaną normę prawną (zob. B.) (hipoteza normy prawnej)
((2)) Ustalenie konsekwencji (dyspozycja normy prawnej)
----
CategorySkrypty
((1)) Ustalenie stanu faktycznego
Ustalenie stanu faktycznego polega na stwierdzeniu istnienia lub nieistnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności.
Fakt wystąpienia tych okoliczności powinien być udokumentowany dowodami, chyba że chodzi o okoliczności powszechnie znane (tzw. notoria powszechne, {{pu przepis="art. 228 § 1 KC"}}) albo znane sądowi z urzędu (notoria sądowe, {{pu przepis="art. 228 § 2 KC"}}), jak również wtedy, gdy okoliczności te zostały przyznane przez drugą stronę ({{pu przepis="art. 229 KPC"}}).
((2)) Zasada rozkładu ciężaru dowodu
Jeżeli jednak wykazanie istotnych okoliczności musi być przeprowadzone przy pomocy dowodu, postępowaniem dowodowym żądzą następujące zasady rozkładu ciężaru dowodu.
((3)) zasada formalna rozkładu ciężaru
Zasada formalna wyraża obowiązek zbierania dowodów na poparcie swoich stwierdzeń przez stronę postępowania, która z tej okoliczności wywodzi dla siebie istotne skutki prawne ({{pu przepis="art. 232 zd. 1 KPC"}}). Dopuszczanie dowodów niewskazanych przez żadną ze stron przez sąd jest ograniczone ({{pu przepis="art. 232 zd. 2 KPC"}}).
((3)) zasada materialna rozkładu dowodu ({{pu przepis="art. 6 KC"}})
{{pu przepis="Art. 6 KC"}} określa, jakie są skutki niewykazania okoliczności przez stronę, która z tej okoliczności wywodziła dla siebie określone skutki prawne. Jak wynika z tego przepisu, niemożność udowodnienia tej okoliczności działa na niekorzyść tej strony, tzn. uznaje się tą okoliczność za niewykazaną.
((2)) Odwrócenie ciężaru dowodu
W celu ułatwienia prowadzenia dowodów powyższe zasady są przełamywane przez domniemania. Domniemaniami są regulacje pozwalające na pośrednie wywiedzenie okoliczności z faktu wystąpienia innych okoliczności. Skutkiem tego jest **odwrócenie ciężaru dowodu**, tzn. przerzucenie obowiązku wykazania okoliczności na stronę przeciwną. Powodem przerzucenia ciężaru dowodu jest np. ochrona interesów osób słabszych ekonomicznie (np. {{pu przepis="art. 471 KC"}}), doświadczenie życiowe w występowaniu pewnych prawidłowości przyrodniczych (np. {{pu przepis="art. 9 KC"}}).
Domniemania mogą mieć charakter domniemań faktycznych lub prawnych.
((3)) domniemania faktyczne ({{pu przepis="art. 231 KPC"}})
Domniemaniami faktycznymi są reguły, które pozwalają na wywiedzenie określonych faktów z wystąpienia innych zdarzeń, z których - według reguł przyrody lub logiki - wynikają w normalnych okolicznościach inne.
((3)) domniemania prawne ({{pu przepis="art. 234 KPC"}})
Z określonej w normie prawnej podstawy domniemania przyjmuje się określony wniosek domniemania.
Domniemania prawne dzielą się na:
- zwykłe (wzruszalne) - prowadzenie przeciwdowodu jest dopuszczalne bez ograniczeń ({{pu przepis="art. 7 KC"}}, {{pu przepis="art. 85 KRO"}}, {{pu przepis="art. 9 KC"}}, {{pu przepis="art. 197 KC"}}, {{pu przepis="art. 341 KC"}}, {{pu przepis="art. 431 § 1 KC"}}, {{pu przepis="art. 471 KC"}}) - w szczególności:
- domniemanie dobrej wiary ({{pu przepis="art. 7 KC"}}),
- moc wiążąca orzeczeń: {{pu przepis="art. 31 KC"}}, {{pu przepis="art. 1025 § 2 KC"}};
- kwalifikowane - prowadzenie przeciwdowodu jest ograniczone ({{pu przepis="art. 62 § 3 KRO"}}, {{pu przepis="art. 63 KRO"}} - {{pu przepis="art. 71 KRO"}});
- niewzruszalne (niezbite) - prowadzenie przeciwdowodu jest całkowicie wykluczone {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, {{pu przepis="art. 5 UKsWieczHip"}}
((1)) Ustalenie normy właściwej dla rozstrzygnięcia
((2)) Wykładnia prawa
((3)) wykładnia językowa
Odwołanie się do reguł znaczeniowych i składniowych języka etnicznego (Radwański, nb. 150).
((3)) wykładnia systemowa:
Odwołanie się do konstrukcji systemu prawnego z założeniem spójności norm. Wyrażają ją następujące zasady:
- lex superior derogat legi inferiori
- lex specialis derogat legi generali
- lex posterior derogat legi anteriori
((3)) wykładnia funkcjonalna
Założenie, iż interpretowana norma jest stworzona w celu maksymalnie sprawnej realizacji celów i wartości. Polega więc na ustaleniu znaczenia przepisów z uwzględnieniem ich celu szczegółowego i ogólną rolę społeczną.
((2)) Wnioskowanie z norm o normach
Polega na wnioskowaniu o istnieniu innej normy na podstawie normy, której treść została już wyjaśniona.
((3)) reguły instrumentalnego zakazu i nakazu ("z celu na środki")
Nakaz realizacji określonego celu mieści w sobie:
- **nakaz** czynienia wszystkiego, co jest konieczne do realizacji tego celu oraz
- **zakaz** czynienia czegokolwiek, co może udaremnić realizację wyznaczonego celu.
((3)) wnioskowanie //a fortiori//
argumentum a maiori ad minus
argumentum a minori ad maius
((3)) analogia z ustawy (//analogia legis//)
Zmierza do ustalenia, czy przepis dotyczy wyłącznie określonego w nim stanu faktycznego czy też możliwe jest - uzasadnione przy pomocy wykładni celowościowej - zastosowanie tego przepisu do podobnego do opisanego w niej stanu faktycznego.
J. Nowacki, Analogia legis, Warszawa 1966,
((3)) analogia z prawa (//analogia iuris//)
((2)) Ograniczenia
((3)) nadzór judykacyjny (ETS i ETPCz)
((3)) zasady prawne (SN)
Wiążą tylko SN wewnętrzenie (zob. {{pu przepis="art. 62 USN"}})
((3)) wykładnia powszechnie obowiązująca (TK)
((2)) Zbieg norm
((1)) Wiążące ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego
((2)) Subsumpcja stanu faktycznego (zob. A.) pod wskazaną normę prawną (zob. B.) (hipoteza normy prawnej)
((2)) Ustalenie konsekwencji (dyspozycja normy prawnej)
----
CategorySkrypty
