Wersja [10729]
To jest stara wersja KazusZasiedzenieWlasnosciNieruchomosci2 utworzona przez MarcinKrzymuski, 2009-11-19 23:08:57.
Kazus nr 2 z zakresu zasiedzenia własności nieruchomości
zasiedzenie nieruchomości znacjonalizowanych, bieg terminu zasiedzenia w latach PRL
A. Stan faktyczny
A jest byłym właścicielem nieruchomości rolnych położonych w województwie wielkopolskim. W 1945 r. został pozbawiony wszelkich nieruchomości na mocy dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej z dnia 6 września 1944 (Dz.U. z 1945 roku, Nr 3, poz. 13). W 2005 r. złożył wniosek o zwrot znacjonalizowanego majątku. Skarb Państwa, reprezentowany przez wojewodę wielkopolskiego, odmawia zwrotu, twierdząc, że może i dekret był bezprawny, ale ostatecznie Skarb Państwa zasiedział przedmiotowe nieruchomości.
Czy twierdzenia wojewody są zasadne?
B. Rozwiązanie
Zob. schemat Taris(R)
Skarb Państwa nabyłby własność nieruchomości przez zasiedzenie, gdyby był samoistnym posiadaczem nieruchomości przez niezbędny okres zasiedzenia (art. 172 KC
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
).§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
1. Dopuszczalność zasiedzenia
Sąd Najwyższy w uchwale z 26.10.2007 r. analizował problem dopuszczalności zasiedzenia. Podsumowując swoje rozważania stwierdził, iż "przez zasiedzenie nie można nabyć własności nieruchomości bądź dlatego, że zostały wyłączone z obrotu cywilnoprawnego ze względu na ich szczególny charakter, bądź dlatego, że nabycie własności zostało wyraźnie wyłączone przez ustawę, chyba że przepis ustawowy wyraźnie na to zezwala, bądź wreszcie dlatego, że spełnienie wszystkich przesłanek wymaganych do zasiedzenia nie wystarcza do nabycia własności bez przewidzianego w ustawie zezwolenia (np. nabycie własności nieruchomości
położonej w Polsce przez cudzoziemca)" (str. 15 uzasadnienia). Sędziowie Izby Cywilnej uznali, iż nie powoduje wyjęcia nieruchomości z obrotu cywilnoprawnego przejęcie jej przez Państwo w ramach działań o charakterze władczym (polemika z orzeczeniami SN z 25.10.1996 r. oraz 21.9.1993 r.).
Nieruchomości przejęte na mocy dekretu o reformie rolnej mogły być więc zasiedziane.
2. Samoistne i nieprzerwane posiadanie nieruchomości
Skarb Państwa wszedł w posiadanie nieruchomości na mocy dekretu o reformie rolnej z dniem 13.9.1944 r.. Było to nabycie w ramach sprawowania władztwa publicznego.
Dla określenia jednak rodzaju posiadania znaczenie ma sposób władania rzeczą, a nie sposób uzyskania posiadania (zob. uchwała SN z 26.10.2007 r., III CZP 30/07, str. 13).
Z uwagi na art. 339 KC
art. 339 KC
Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
trzeba jednak raczej poszukiwać argumentów przemawiających za twierdzeniem, iż posiadanie nieruchomości przejętych przez Państwo na mocy dekretu o reformie rolnej nie ma charakteru posiadania samoistnego. Takie argumenty przedstawił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21.9.1993 r. (III CZP 72/93), które jednak pełen skład Izby Cywilnej w uchwale z października 2007 słusznie skrytykował. Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
Ogólna teza orzeczenia z 26.10.2007 r. potwierdza więc domniemanie. Skarb Państwa był więc samoistnym posiadaczem nieruchomości przejętych w 1944 r.
3. Upływ okresu posiadania
Sąd Najwyższy w omawianym orzeczeniu nie zajął się kwestią tego, czy wejście w posiadanie nastąpiło w dobrej lub w złej wierze, co skutkowałoby przyjęciem odpowiednich okresów zasiedzenia.
Sąd zauważył natomiast, iż mogło dojść do zawieszenia biegu zasiedzenia (art. 175 KC
art. 175 KC
Do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
w zw. z art. 121 pkt 4 KCDo biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
art. 121 KC
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
1) co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2) co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3) co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa;
4) co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez cały czas trwania przeszkody.
), jeżeli "w ówczesnych warunkach ustrojowych i w stanie prawnym wówczas obowiązującym skuteczne dochodzenie roszczenia nie było możliwe bądź ze względu na niedostępność środków prawnych, które pozwoliłyby podważyć wadliwe akty władzy publicznej, bądź ze względu na to, że powszechna praktyka stosowania obowiązujących wówczas przepisów – obiektywnie biorąc - nie stwarzała realnych szans uzyskania korzystnego dla uprawnionego rozstrzygnięcia." (str. 29-30 uzasadnienia). Fakt wykazania takowej przeszkody w skutecznym dochodzeniu praw ciąży na kwestionującym zasiedzenie.Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
1) co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2) co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3) co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa;
4) co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez cały czas trwania przeszkody.
CategoryKazusyPrawoRzeczowe CategoryKazusyNabycieWlasnosciNieruchomosci CategoryZasiedzenie
Na tej stronie nie ma komentarzy
