Wiki source for KazusSluzebnosciGruntowe3
====Kazus nr 3 z zakresu służebności gruntowych====
==zasiedzenie służebności przejazdu (drogi)==
((1)) Stan faktyczny
Od 1952 r. S przejeżdżał brodem przez rzeczkę płynącą przez grunt J, a następnie przejeżdżał przez jego pole, aby dostać się na swój grunt. W 1974 r. na miejscu brodu S zbudował most z żelaza i betonu, który wytrzymuje obciążenia większych maszyn rolniczych. W 2000 r. S zmarł, a jego nieruchomość odziedziczył A, który do tej pory korzysta z przejazdu przez most i pole J .
W lipcu 2006 r. J zażądał od A, aby zaprzestał przejeżdżania przez jego grunt.
1. Czy żądanie J jest uzasadnione?
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.5.1974 r., sygn. akt III CRN 94/74, opubl. w OSNC 1975 r., Nr 6, poz. 94)
2. Kto jest zobowiązany w tym wypadku do dokonywania napraw mostu?
3. Jaki znaczenie mogłaby mieć okoliczność, że w A na swej działce rozpoczął prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego, co z kolei spowodowało nasilenie ruchu na drodze prowadzącej przez działkę J?
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.2001 r., sygn. akt I CKN 380/99, LEX nr 52634)
((1)) Odpowiedź na pytanie 1
Roszczenie J wobec A o zaniechanie przejazdów przez pole z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Własność J
J jest właścicielem nieruchomości, przez którą przejeżdża A i tym samym uprawnionym do podniesienia roszczenia negatoryjnego z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Naruszenie własności
Przejeżdżając przez grunt J A dokonuje naruszenia własności w inny sposób aniżeli przez pozbawienie J faktycznego władztwa nad działką. Są to oddziaływania fizyczne mieszczące się w zakresie {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Bezprawność
Należy jednak zbadać, czy dokonywane przez A naruszenia są bezprawne. Generalnie oddziaływania fizyczne (podobnie jak i imisje bezpośrednie) są zasadniczo zakazane, co oznacza, że można domniemywać ich bezprawność. W tym wypadku należy jednak zbadać, czy A nie byłby uprawniony do przejeżdżania przez grunt J na mocy służebności gruntowej przejazdu. A i J takowej służebności nie ustanowili.
Być może jednak służebność ta powstała ex lege na skutek zasiedzenia, {{pu przepis="art. 292 KC"}} w zw. z art. 172 i nast. KC. Służebność gruntowa jest jedynym ograniczonym prawem rzeczowym, które może powstać z mocy prawa w drodze zasiedzenia (Gniewek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, 2005, § 47 nb. 32). Do powstania służebności gruntowej w tym trybie konieczne jest spełnienie przesłanek z art. 172 i nast. dotyczących zasiedzenia własności nieruchomości ({{pu przepis="art. 292 zd. 2 KC"}}) oraz korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia wg {{pu przepis="art. 292 zd. 1 KC"}} (więcej w: ZasiedzenieSluzebnosciGruntowej).
((3)) przesłanki z {{pu przepis="art. 172 KC"}}
Do powstania służebności gruntowej przez zasiedzenia konieczne jest więc samoistne i nieprzerwane posiadanie służebności przez okres wynoszący 20 lat lub 30 lat w zależności od tego, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. Posiadaczem służebności jest wg {{pu przepis="art. 352 § 1 KC"}} ten podmiot, który faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Chodzi więc o zachowanie się w ten sposób, jak gdyby podmiot wykonywał służebność, która by rzeczywiście istniała. A przejeżdża przez grunt J jak gdyby przysługiwała mu służebność przejazdu. Jest więc samoistnym posiadaczem służebności.
A jest ponadto w złej wierze, gdyż wie, że służebność przejazdu mu nie przysługuje, gdyż nigdy nie była ustanowiona. Okres samoistnego posiadania musiałby więc wynosić 30 lat.
((3)) korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia
Trwałe i widoczne są tylko te urządzenia, które są efektem świadomego i aktywnego działania ludzkiego, np. utwardzona droga, most, studnia, mur itp. Trwałym i widocznym urządzeniem jest most zbudowany przez S w 1974 r. Orzecznictwo wymaga dodatkowo, aby urządzenie to zostało wykonane przez posiadacza służebności (wyrok SN z 24.5.1974 r., III CRN 94/74, opubl. w OSNC z 1975 r., Nr 6, poz. 94; inaczej jednak w postanowieniu z 27.1.2006 r., [[PostanowienieSNIIICSK3805 III CSK 38/05]]).Ten warunek jest w tym wypadku spełniony, gdyż most został zbudowany przez poprzednika prawnego A.
((3)) upływ okresu posiadania samoistnego
Zgodnie z poczynionymi powyżej ustaleniami A musiałby posiadać służebność przez 30 lat od momentu uzyskania posiadania służebności. Ponieważ A uzyskał posiadanie dopiero po śmierci S w 2000 r. okres 30 lat jeszcze nie minął (minąłby w 2030 r.). Zgodnie z {{pu przepis="art. 292 zd. 2 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 176 § 1 zd. 2 KC"}} A może jednak doliczyć czas posiadania służebności przez S, jeżeli okres jego posiadania łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
Pojawia się więc pytanie, jak długo posiadał służebność S. Wprawdzie korzystał on z przejazdu już od 1952 r., ale nie było wówczas widocznego i trwałego urządzenia. Okres posiadania przez S należy liczyć więc od roku 1974, kiedy zbudował most. S posiadał więc służebność przez 26 lat (1974 – 2000). Ponieważ A posiada służebność od roku 2000, to ich łączny czas posiadania wynosi 32 lata (1974 – 2000 – 2006).
((3)) wynik tymczasowy
A nabył więc na mocy zasiedzenia ({{pu przepis="art. 292 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 352 KC"}} i {{pu przepis="art. 172 KC"}} i nast.) służebność gruntową (przejazdu) przez nieruchomość J. A ma więc prawo przejeżdżać przez grunt J.
((2)) Wynik
J nie ma wobec A roszczenia z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} o zaniechanie przejazdu przez jego grunt, gdyż A przysługuje stosowna służebność gruntowa, którą nabył przez zasiedzenie.
((1)) Odpowiedź na pytanie 2
(...)
((1)) Odpowiedź na pytanie 3
(...)
----
CategoryKazusySluzebnosci CategoryZasiedzenie
==zasiedzenie służebności przejazdu (drogi)==
((1)) Stan faktyczny
Od 1952 r. S przejeżdżał brodem przez rzeczkę płynącą przez grunt J, a następnie przejeżdżał przez jego pole, aby dostać się na swój grunt. W 1974 r. na miejscu brodu S zbudował most z żelaza i betonu, który wytrzymuje obciążenia większych maszyn rolniczych. W 2000 r. S zmarł, a jego nieruchomość odziedziczył A, który do tej pory korzysta z przejazdu przez most i pole J .
W lipcu 2006 r. J zażądał od A, aby zaprzestał przejeżdżania przez jego grunt.
1. Czy żądanie J jest uzasadnione?
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.5.1974 r., sygn. akt III CRN 94/74, opubl. w OSNC 1975 r., Nr 6, poz. 94)
2. Kto jest zobowiązany w tym wypadku do dokonywania napraw mostu?
3. Jaki znaczenie mogłaby mieć okoliczność, że w A na swej działce rozpoczął prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego, co z kolei spowodowało nasilenie ruchu na drodze prowadzącej przez działkę J?
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.2001 r., sygn. akt I CKN 380/99, LEX nr 52634)
((1)) Odpowiedź na pytanie 1
Roszczenie J wobec A o zaniechanie przejazdów przez pole z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Własność J
J jest właścicielem nieruchomości, przez którą przejeżdża A i tym samym uprawnionym do podniesienia roszczenia negatoryjnego z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Naruszenie własności
Przejeżdżając przez grunt J A dokonuje naruszenia własności w inny sposób aniżeli przez pozbawienie J faktycznego władztwa nad działką. Są to oddziaływania fizyczne mieszczące się w zakresie {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}.
((2)) Bezprawność
Należy jednak zbadać, czy dokonywane przez A naruszenia są bezprawne. Generalnie oddziaływania fizyczne (podobnie jak i imisje bezpośrednie) są zasadniczo zakazane, co oznacza, że można domniemywać ich bezprawność. W tym wypadku należy jednak zbadać, czy A nie byłby uprawniony do przejeżdżania przez grunt J na mocy służebności gruntowej przejazdu. A i J takowej służebności nie ustanowili.
Być może jednak służebność ta powstała ex lege na skutek zasiedzenia, {{pu przepis="art. 292 KC"}} w zw. z art. 172 i nast. KC. Służebność gruntowa jest jedynym ograniczonym prawem rzeczowym, które może powstać z mocy prawa w drodze zasiedzenia (Gniewek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, 2005, § 47 nb. 32). Do powstania służebności gruntowej w tym trybie konieczne jest spełnienie przesłanek z art. 172 i nast. dotyczących zasiedzenia własności nieruchomości ({{pu przepis="art. 292 zd. 2 KC"}}) oraz korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia wg {{pu przepis="art. 292 zd. 1 KC"}} (więcej w: ZasiedzenieSluzebnosciGruntowej).
((3)) przesłanki z {{pu przepis="art. 172 KC"}}
Do powstania służebności gruntowej przez zasiedzenia konieczne jest więc samoistne i nieprzerwane posiadanie służebności przez okres wynoszący 20 lat lub 30 lat w zależności od tego, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. Posiadaczem służebności jest wg {{pu przepis="art. 352 § 1 KC"}} ten podmiot, który faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Chodzi więc o zachowanie się w ten sposób, jak gdyby podmiot wykonywał służebność, która by rzeczywiście istniała. A przejeżdża przez grunt J jak gdyby przysługiwała mu służebność przejazdu. Jest więc samoistnym posiadaczem służebności.
A jest ponadto w złej wierze, gdyż wie, że służebność przejazdu mu nie przysługuje, gdyż nigdy nie była ustanowiona. Okres samoistnego posiadania musiałby więc wynosić 30 lat.
((3)) korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia
Trwałe i widoczne są tylko te urządzenia, które są efektem świadomego i aktywnego działania ludzkiego, np. utwardzona droga, most, studnia, mur itp. Trwałym i widocznym urządzeniem jest most zbudowany przez S w 1974 r. Orzecznictwo wymaga dodatkowo, aby urządzenie to zostało wykonane przez posiadacza służebności (wyrok SN z 24.5.1974 r., III CRN 94/74, opubl. w OSNC z 1975 r., Nr 6, poz. 94; inaczej jednak w postanowieniu z 27.1.2006 r., [[PostanowienieSNIIICSK3805 III CSK 38/05]]).Ten warunek jest w tym wypadku spełniony, gdyż most został zbudowany przez poprzednika prawnego A.
((3)) upływ okresu posiadania samoistnego
Zgodnie z poczynionymi powyżej ustaleniami A musiałby posiadać służebność przez 30 lat od momentu uzyskania posiadania służebności. Ponieważ A uzyskał posiadanie dopiero po śmierci S w 2000 r. okres 30 lat jeszcze nie minął (minąłby w 2030 r.). Zgodnie z {{pu przepis="art. 292 zd. 2 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 176 § 1 zd. 2 KC"}} A może jednak doliczyć czas posiadania służebności przez S, jeżeli okres jego posiadania łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
Pojawia się więc pytanie, jak długo posiadał służebność S. Wprawdzie korzystał on z przejazdu już od 1952 r., ale nie było wówczas widocznego i trwałego urządzenia. Okres posiadania przez S należy liczyć więc od roku 1974, kiedy zbudował most. S posiadał więc służebność przez 26 lat (1974 – 2000). Ponieważ A posiada służebność od roku 2000, to ich łączny czas posiadania wynosi 32 lata (1974 – 2000 – 2006).
((3)) wynik tymczasowy
A nabył więc na mocy zasiedzenia ({{pu przepis="art. 292 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 352 KC"}} i {{pu przepis="art. 172 KC"}} i nast.) służebność gruntową (przejazdu) przez nieruchomość J. A ma więc prawo przejeżdżać przez grunt J.
((2)) Wynik
J nie ma wobec A roszczenia z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} o zaniechanie przejazdu przez jego grunt, gdyż A przysługuje stosowna służebność gruntowa, którą nabył przez zasiedzenie.
((1)) Odpowiedź na pytanie 2
(...)
((1)) Odpowiedź na pytanie 3
(...)
----
CategoryKazusySluzebnosci CategoryZasiedzenie
