Wiki source for KazusRoszczeniaUzupelniajace6
====Kazus nr 6 z zakresu prawa rzeczowego====
==roszczenia posiadacza rzeczy o zwrot nakładów==
((1)) Stan faktyczny
A jest właścicielami samochodu osobowego. Dnia 11.5.2005 r. samochód został skradziony przez C., który miesiąc później zbył auto na rzecz – będącego w dobrej wierze – D. Dnia 13.4.2007 r. A wytoczył D powództwo o wydanie samochodu. D odmawia, twierdząc, że zatrzymuje samochód do czasu, aż zostaną mu zwrócone koszty poniesionych nakładów w postaci:
- nowego lakieru (grudzień 2006 r. - konieczne w celu ochrony auta przed korozją),
- alufelg (na miejsce dotychczasowych felg stalowych – marzec 2007, zwiększały wartość auta o 500 zł, obecnie bez wpływu na wartość),
- złocona gałka dźwigni zmiany biegów (wrzesień 2007 – cena 1500 zł),
- opony zimowe i nowych części do silnika (listopad 2007 r.).
//Czy A może domagać się wydania auta?//
((1)) Rozwiązanie
Roszczenie A przeciw D z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}
((2)) Własność A
D nie nabył własności auta, albowiem w chwili zgłoszenia roszczenia nie upłynął trzyletni termin, o którym mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}}. A pozostaje więc właścicielem pojazdu.
((2)) Władanie rzeczą przez D
D włada samochodem sprawując nad nim bezpośrednie władztwo. Tym samym jest legitymowany biernie.
((2)) Brak skutecznego względem A uprawnienia do władania rzeczą
D mógłby się powołać na przysługujące mu wobec A roszczenia o zwrot nakładów. Uprawnienie do władania rzeczą wynikałoby wówczas z [[PrawoZatrzymania prawa zatrzymania]] na podstawie {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}}.
Należy sprawdzić, czy spełnione zostały przesłanki {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}}:
((3)) zobowiązanie do wydania cudzej rzeczy
Gdyby D nie miał żadnych roszczeń wobec A, byłby zobowiązany do wydania pojazdu.
((3)) roszczenie o zwrot nakładów na rzecz
Na mocy {{pu przepis="art. 226 KC"}} samoistny posiadacz w dobrej wierze (D) mógłby wymagać zwrotu nakładów, gdyby dokonał nakładów koniecznych albo innych podlegających zwrotowi wg tego przepisu.
((3)) legitymacja czynna - samoistny posiadacz w dobrej wierze
Na podstawie {{pu przepis="art. 226 § 1 KC"}} roszczenie zgłosić może wyłącznie posiadacz samoistny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) będący w dobrej wierze w chwili objęcia rzeczy we władanie (co należy domniemywać na mocy {{pu przepis="art. 7 KC"}}). D spełnia te warunki, gdyż władał rzeczą jak właściciel (uważając się za właściciela i wykonując uprawnienia właścicielskie).
((3)) brak wyłączenia prawa zatrzymania
//Ius retentionis// z {{pu przepis="art. 461 KC"}} może być wyłączone, gdy:
1) roszczenie o wydanie rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo
1) chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.
W tym wypadku roszczenie A dotyczy wprawdzie wydania samochodu, który został mu skradziony (czyn niedozwolony), lecz czyn ten nie został popełniony przez D. Roszczenie A przeciw D opiera się więc na {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((3)) nakłady konieczne
Samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy.
Nakładami koniecznymi (niem. //notwendige Verwendungen//) są wydatki pieniężne i rzeczowe poniesione w celu utrzymania rzeczy w należytym stanie, niezbędnym do zwykłego korzystania z niej (por. GniewekPrawoRzeczowe, 2008, nb. 355; Cisek w GniewekKCKomentarz, 2010, art. 226 nb. 4; WitczakKawalkoSkrypt, str. 73).
W niniejszym kazusie D poniósł nakłady konieczne w postaci:
- lakieru - gdyż są to wydatki poniesione w celu ochrony przed korozją;
- opon zimowych i części silnika - poniesione w celu możliwości jeżdżenia autem.
Nakłady te będą podlegać zwrotowi, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które D uzyskał z rzeczy ({{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 1 KC"}}). Brak jest w stanie faktycznym informacji o tym, czy D zaoszczędził jakieś kwoty korzystając z auta A. Z uwagi na to należy przyjąć, że nie odniósł żadnych podlegających uwzględnieniu korzyści.
Tym samym można uznać, że obydwa wydatki zostaną zwrócone.
((3)) inne nakłady
Zwrot innych nakładów można się domagać tylko wówczas, gdy:
1) zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi i
1) zostały poniesione, __zanim__ posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy ({{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 2 KC"}}).
Innymi nakładami są:
- nakłady użyteczne (niem. //nützliche Verwendungen//) - tzn. wydatki podwyższające funkcjonalność rzeczy bądź zwiększające komfort korzystania z niej lub
- nakłady zbytkowne (niem. //Luxusverwendungen//) - tzn. wydatki służące wyłącznie celom upiększenia (por. GniewekPrawoRzeczowe, 2008, nb. 355).
Dla niniejszego kazusa oznacza to, że:
Nakład w postaci złotej gałki jest nakładem zbytkownym. Ponieważ został poniesiony już po wytoczeniu powództwa, nie będzie zwrócony.
Nakład na alufelgi jest nakładem użytecznym. Wprawdzie nakład ten został poniesiony przed wytoczeniem powództwa, ale nie zwiększa wartości auta w chwili jego wydania, więc również nie podlega zwrotowi, {{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 2 KC"}}.
((2)) Wynik
D przysługuje prawo zatrzymania rzeczy z {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}} z uwagi na roszczenie o zwrot nakładów koniecznych (lakier i opony), wobec czego A nie przysługuje wobec D roszczenie windykacyjne z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
----
CategoryKazusyRoszczeniaUzupelniajace
==roszczenia posiadacza rzeczy o zwrot nakładów==
((1)) Stan faktyczny
A jest właścicielami samochodu osobowego. Dnia 11.5.2005 r. samochód został skradziony przez C., który miesiąc później zbył auto na rzecz – będącego w dobrej wierze – D. Dnia 13.4.2007 r. A wytoczył D powództwo o wydanie samochodu. D odmawia, twierdząc, że zatrzymuje samochód do czasu, aż zostaną mu zwrócone koszty poniesionych nakładów w postaci:
- nowego lakieru (grudzień 2006 r. - konieczne w celu ochrony auta przed korozją),
- alufelg (na miejsce dotychczasowych felg stalowych – marzec 2007, zwiększały wartość auta o 500 zł, obecnie bez wpływu na wartość),
- złocona gałka dźwigni zmiany biegów (wrzesień 2007 – cena 1500 zł),
- opony zimowe i nowych części do silnika (listopad 2007 r.).
//Czy A może domagać się wydania auta?//
((1)) Rozwiązanie
Roszczenie A przeciw D z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}
((2)) Własność A
D nie nabył własności auta, albowiem w chwili zgłoszenia roszczenia nie upłynął trzyletni termin, o którym mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 KC"}}. A pozostaje więc właścicielem pojazdu.
((2)) Władanie rzeczą przez D
D włada samochodem sprawując nad nim bezpośrednie władztwo. Tym samym jest legitymowany biernie.
((2)) Brak skutecznego względem A uprawnienia do władania rzeczą
D mógłby się powołać na przysługujące mu wobec A roszczenia o zwrot nakładów. Uprawnienie do władania rzeczą wynikałoby wówczas z [[PrawoZatrzymania prawa zatrzymania]] na podstawie {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}}.
Należy sprawdzić, czy spełnione zostały przesłanki {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}}:
((3)) zobowiązanie do wydania cudzej rzeczy
Gdyby D nie miał żadnych roszczeń wobec A, byłby zobowiązany do wydania pojazdu.
((3)) roszczenie o zwrot nakładów na rzecz
Na mocy {{pu przepis="art. 226 KC"}} samoistny posiadacz w dobrej wierze (D) mógłby wymagać zwrotu nakładów, gdyby dokonał nakładów koniecznych albo innych podlegających zwrotowi wg tego przepisu.
((3)) legitymacja czynna - samoistny posiadacz w dobrej wierze
Na podstawie {{pu przepis="art. 226 § 1 KC"}} roszczenie zgłosić może wyłącznie posiadacz samoistny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) będący w dobrej wierze w chwili objęcia rzeczy we władanie (co należy domniemywać na mocy {{pu przepis="art. 7 KC"}}). D spełnia te warunki, gdyż władał rzeczą jak właściciel (uważając się za właściciela i wykonując uprawnienia właścicielskie).
((3)) brak wyłączenia prawa zatrzymania
//Ius retentionis// z {{pu przepis="art. 461 KC"}} może być wyłączone, gdy:
1) roszczenie o wydanie rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo
1) chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.
W tym wypadku roszczenie A dotyczy wprawdzie wydania samochodu, który został mu skradziony (czyn niedozwolony), lecz czyn ten nie został popełniony przez D. Roszczenie A przeciw D opiera się więc na {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
((3)) nakłady konieczne
Samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy.
Nakładami koniecznymi (niem. //notwendige Verwendungen//) są wydatki pieniężne i rzeczowe poniesione w celu utrzymania rzeczy w należytym stanie, niezbędnym do zwykłego korzystania z niej (por. GniewekPrawoRzeczowe, 2008, nb. 355; Cisek w GniewekKCKomentarz, 2010, art. 226 nb. 4; WitczakKawalkoSkrypt, str. 73).
W niniejszym kazusie D poniósł nakłady konieczne w postaci:
- lakieru - gdyż są to wydatki poniesione w celu ochrony przed korozją;
- opon zimowych i części silnika - poniesione w celu możliwości jeżdżenia autem.
Nakłady te będą podlegać zwrotowi, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które D uzyskał z rzeczy ({{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 1 KC"}}). Brak jest w stanie faktycznym informacji o tym, czy D zaoszczędził jakieś kwoty korzystając z auta A. Z uwagi na to należy przyjąć, że nie odniósł żadnych podlegających uwzględnieniu korzyści.
Tym samym można uznać, że obydwa wydatki zostaną zwrócone.
((3)) inne nakłady
Zwrot innych nakładów można się domagać tylko wówczas, gdy:
1) zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi i
1) zostały poniesione, __zanim__ posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy ({{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 2 KC"}}).
Innymi nakładami są:
- nakłady użyteczne (niem. //nützliche Verwendungen//) - tzn. wydatki podwyższające funkcjonalność rzeczy bądź zwiększające komfort korzystania z niej lub
- nakłady zbytkowne (niem. //Luxusverwendungen//) - tzn. wydatki służące wyłącznie celom upiększenia (por. GniewekPrawoRzeczowe, 2008, nb. 355).
Dla niniejszego kazusa oznacza to, że:
Nakład w postaci złotej gałki jest nakładem zbytkownym. Ponieważ został poniesiony już po wytoczeniu powództwa, nie będzie zwrócony.
Nakład na alufelgi jest nakładem użytecznym. Wprawdzie nakład ten został poniesiony przed wytoczeniem powództwa, ale nie zwiększa wartości auta w chwili jego wydania, więc również nie podlega zwrotowi, {{pu przepis="art. 226 § 1 zd. 2 KC"}}.
((2)) Wynik
D przysługuje prawo zatrzymania rzeczy z {{pu przepis="art. 461 § 1 KC"}} z uwagi na roszczenie o zwrot nakładów koniecznych (lakier i opony), wobec czego A nie przysługuje wobec D roszczenie windykacyjne z {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}.
----
CategoryKazusyRoszczeniaUzupelniajace
