Wiki source for KazusHipotekaNr9
====Kazus nr 9 z zakresu hipoteki====
==kazus dot. stanu prawnego po 20.2.2011==
((1)) STAN FAKTYCZNY
A jest użytkownikiem wieczystym gruntu gminnego, na którym chce prowadzić działalność gospodarczą. Aby zdobyć środki niezbędne do uruchomienia tej działalności zaciągnął w banku B kilka kredytów (jeden na zakup samochodu służbowego (40.000 zł), jeden budowlany (140.000 zł) oraz – przy okazji – jeden kredyt konsumpcyjny na wakacje na Karaibach (20.000 zł)). Do księgi wieczystej wpisano jedną hipotekę zabezpieczającą wszystkie te wierzytelności.
Wkrótce później – na skutek wahań kursów – A zdecydował się na przewalutowanie wierzytelności na euro. Waluta hipoteki nie została jednak zmieniona.
Z dochodów z prowadzonej działalności A spłacił kredyt na zakup samochodu (40.000 zł), ale od razu wziął w banku B nowy kredyt na nabycie wyposażenia nowo wybudowanego biura (30.000 zł).
Ponieważ A nadal brakowało pieniędzy, zaciągnął w banku C kredyt na kwotę 20.000 € i u D na kwotę 40.000 zł. Obydwa kredyty zostały zabezpieczone stosownymi hipotekami. Wnioski o ich wpis wpłynęły tego samego dnia i o tej samej godzinie. Przy dokonywaniu wpisu hipoteki D referendarz jednak pomylił się i wpisał hipotekę do działu trzeciego.
Przy pomocy rodziny i kolejnego banku (E) A spłacił kredyt C. W celu zabezpieczenia wierzytelności E na miejscu dotychczasowej hipoteki C, A ustanowił hipotekę na rzecz E. Wobec tego faktu protestuje D, który wskazuje na to, że w umowie z A ma zapisany zakaz ustanawiania nowych hipotek na miejscu wygasłych.
Tymczasem E, który sam potrzebował gotówki, sprzedał wierzytelność wobec A firmie windykacyjnej F za 10.000 €. Wpis F nie został dokonany.
Użytkowanie wieczyste A, na którym ustanowione były wszystkie hipoteki, zlicytowano ostatecznie za sumę 200.000 zł.
//W jakim stopniu zostaną zaspokojeni wierzyciele?//
((1)) ROZWIĄZANIE
W pierwszej kolejności należy ustalić, kto jest w ogóle wierzycielem hipotecznym, gdyż tylko oni zostają zaspokojeni w pierwszej kolejności (zob. {{pu przepis="art. 65 UKsWieczHip"}}), a następnie sposób ich zaspokojenia
((2)) Wierzyciele hipoteczni
((3)) bank B jako wierzyciel hipoteczny
Do ustanowienia hipoteki umownej niezbędna jest - obok umowy - wierzytelność i wpis hipoteki do KW.
W tym wypadku wierzytelności wynikają z umów kredytowych. Od 20.2.2011 r. jedna hipoteka może też zabezpieczać wiele wierzytelności jednego wierzyciela ({{pu przepis="art. 68(1) UKsWieczHip"}}). Problematyczny jest skutek spłacenia jednej z wierzytelności. Zgodnie z {{pu przepis="art. 94 UKsWieczHip"}} wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki. Tylko gdyby jasne było, że z danego stosunku prawnego mogą powstać w przyszłości kolejne wierzytelności podlegające zabezpieczeniu, hipoteka utrzymywałaby się w dotychczasowej wysokości. W niniejszym kazusie było kilka niezależnych od siebie kredytów. Nie było więc jednego stosunku prawnego, lecz kilka. W tym wypadku powinno więc dojść do wygaśnięcia hipoteki w zakresie spłaconej wierzytelności. Nie ma tu zastosowania {{pu przepis="art. 68(3) UKsWieczHip"}}, zgodnie z którym spłacenie jednej z wierzytelności nie prowadzi do wygaśnięcia hipoteki, jeżeli zabezpiecza ona kolejną wierzytelność. Zastąpienie, o którym mowa w tym wypadku, może dotyczyć tylko hipotek istniejących, a nie wygasłych. Ponieważ nowa wierzytelność nie zastąpiła starej i nie jest objęta dotychczasową hipoteką, nie jest wierzytelnością zabezpieczoną hipotecznie.
Obecnie nie ma problemów również z odmiennością waluty hipoteki i wierzytelności ({{pu przepis="art. 68 ust. 3 UKsWieczHip"}}). Przewalutowanie wierzytelności bez zmiany waluty hipoteki nie wpływa więc na ich istnienie.
Ponieważ hipoteka B skutecznie została ustanowiona, ale częściowo wygasła, B jest wierzycielem hipotecznym A. Wierzytelność hipoteczna wynosi 160.000 zł (140.000 + 20.000).
((3)) C jako wierzyciel hipoteczny
Hipoteka na rzecz C została skutecznie ustanowiona, lecz wygasła z chwilą spłacenia wierzytelności. C nie jest więc wierzycielem hipotecznym.
((3)) D jako wierzyciel hipoteczny
D jest natomiast nadal wierzycielem hipotecznym, gdyż jego hipoteka została skutecznie ustanowiona i nie wygasła nawet na skutek działań A z E. Hipoteka powinna zostać jednak wpisana została do działu czwartego księgi wieczystej (zob. {{pu przepis="art. 25 ust. 1 pkt 4 UKsWieczHip"}}). Jednakże nieprawidłowy wpis nie powoduje zahamowania powstania hipoteki, gdyż dokonanie wpisu w niewłaściwym łamie lub dziale nie powoduje jego nieważności, albowiem podział księgi wieczystej ma charakter wyłącznie porządkowy (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe (2003), str. 332).
((3)) E jako wierzyciel hipoteczny
E mógłby nabyć hipotekę na miejscu dotychczasowej hipoteki C. Do 20.2.2011 r. takie rozwiązanie nie było możliwe, gdyż obowiązywała zasada posuwania się hipotek naprzód. Z chwilą spłacenia C, na miejsce tej hipoteki przesunęłaby się hipoteka D. Zastrzeżenie, na które powołuje się D, jest w świetle {{pu przepis="art. 101(8) UKsWieczHip"}} niedopuszczalne, a wobec tego nieważne ({{pu przepis="art. 58 § 1 KC"}}).
Od 20.2.2011 dopuszczalne jest [[RozporzadzanieOproznionymMiejscemHipotecznym rozporządzanie opróżnionym miejscem hipotecznym]] ({{pu przepis="art. 101(1) UKsWieczHip"}} i nast.). W razie wygaśnięcia hipoteki użytkownik wieczysty nieruchomości może więc w granicach wygasłej hipoteki rozporządzić opróżnionym miejscem hipotecznym w ten sposób, że ustanawia na tym miejscu nową hipotekę. E stał się więc wierzycielem hipotecznym A.
Jednakże na skutek przelewu wierzytelności, zgodnie z {{pu przepis="art. 79 ust. 1 UKsWieczHip"}}, w razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę przechodzi także hipoteka. Należy jednak ustalić, czy przelew wierzytelności był skuteczny i jakie są konsekwencje braku wpisu F.
Skuteczność przelewu ocenia się wg {{pu przepis="art. 509 KC"}} i nast. (więcej nt. przeniesienia hipoteki w: PrzeniesienieHipoteki). Wpis nowego wierzyciela jest natomiast niezbędny wg {{pu przepis="art. 79 ust. 1 zd. 2 UKsWieczHip"}}.
Wobec braku wpisu F nie nabył więc hipoteki. E jest nadal wierzycielem hipotecznym, a jego wierzytelność wynosi 20.000 €.
((3)) F jako wierzyciel hipoteczny
Ustalono powyżej, że F nie nabył hipoteki, albowiem nie dokonano niezbędnego wpisu w księdze wieczystej ({{pu przepis="art. 79 ust. 1 zd. 2 UKsWieczHip"}}).
((3)) wynik pośredni
Wierzycielami są więc:
- B - kwota 160.000 zł,
- D - kwota 40.000 zł i
- E - kwota 20.000 € (ca. 80.000 zł).
((2)) Zasady zaspokojenia wierzycieli
Jeżeli z licytacji użytkowania wieczystego uzyskano 200.000 zł to B uzyska zaspokojenie w pełnej wysokości, gdyż ma pierwszeństwo przed pozostałymi, albowiem jego hipoteka została wpisana najwcześniej ({{pu przepis="art. 249 KC"}}).
Natomiast D i E muszą być zaspokojeni proporcjonalnie z pozostałych 40.000 zł, gdyż ich hipoteki mają takie samo pierwszeństwo ({{pu przepis="art. 101(10) UKsWieczHip"}}) oraz {{pu przepis="art. 12 ust. 2 UKsWieczHip"}} i {{pu przepis="art. 29 UKsWieczHip"}}). Ponieważ suma wierzytelności D i E wynosi ok. 120.000 zł, to wierzytelność D stanowi 1/3 a wierzytelność E ok 2/3 z tej sumy. D otrzyma więc ok. 13.000 zł (1/3 z pozostałych po zaspokojeniu B 40.000 zł) zaś E ok. 26.000 zł (2/3 z pozostałych po zaspokojeniu B 40.000 zł).
----
CategoryKazusyHipoteka
==kazus dot. stanu prawnego po 20.2.2011==
((1)) STAN FAKTYCZNY
A jest użytkownikiem wieczystym gruntu gminnego, na którym chce prowadzić działalność gospodarczą. Aby zdobyć środki niezbędne do uruchomienia tej działalności zaciągnął w banku B kilka kredytów (jeden na zakup samochodu służbowego (40.000 zł), jeden budowlany (140.000 zł) oraz – przy okazji – jeden kredyt konsumpcyjny na wakacje na Karaibach (20.000 zł)). Do księgi wieczystej wpisano jedną hipotekę zabezpieczającą wszystkie te wierzytelności.
Wkrótce później – na skutek wahań kursów – A zdecydował się na przewalutowanie wierzytelności na euro. Waluta hipoteki nie została jednak zmieniona.
Z dochodów z prowadzonej działalności A spłacił kredyt na zakup samochodu (40.000 zł), ale od razu wziął w banku B nowy kredyt na nabycie wyposażenia nowo wybudowanego biura (30.000 zł).
Ponieważ A nadal brakowało pieniędzy, zaciągnął w banku C kredyt na kwotę 20.000 € i u D na kwotę 40.000 zł. Obydwa kredyty zostały zabezpieczone stosownymi hipotekami. Wnioski o ich wpis wpłynęły tego samego dnia i o tej samej godzinie. Przy dokonywaniu wpisu hipoteki D referendarz jednak pomylił się i wpisał hipotekę do działu trzeciego.
Przy pomocy rodziny i kolejnego banku (E) A spłacił kredyt C. W celu zabezpieczenia wierzytelności E na miejscu dotychczasowej hipoteki C, A ustanowił hipotekę na rzecz E. Wobec tego faktu protestuje D, który wskazuje na to, że w umowie z A ma zapisany zakaz ustanawiania nowych hipotek na miejscu wygasłych.
Tymczasem E, który sam potrzebował gotówki, sprzedał wierzytelność wobec A firmie windykacyjnej F za 10.000 €. Wpis F nie został dokonany.
Użytkowanie wieczyste A, na którym ustanowione były wszystkie hipoteki, zlicytowano ostatecznie za sumę 200.000 zł.
//W jakim stopniu zostaną zaspokojeni wierzyciele?//
((1)) ROZWIĄZANIE
W pierwszej kolejności należy ustalić, kto jest w ogóle wierzycielem hipotecznym, gdyż tylko oni zostają zaspokojeni w pierwszej kolejności (zob. {{pu przepis="art. 65 UKsWieczHip"}}), a następnie sposób ich zaspokojenia
((2)) Wierzyciele hipoteczni
((3)) bank B jako wierzyciel hipoteczny
Do ustanowienia hipoteki umownej niezbędna jest - obok umowy - wierzytelność i wpis hipoteki do KW.
W tym wypadku wierzytelności wynikają z umów kredytowych. Od 20.2.2011 r. jedna hipoteka może też zabezpieczać wiele wierzytelności jednego wierzyciela ({{pu przepis="art. 68(1) UKsWieczHip"}}). Problematyczny jest skutek spłacenia jednej z wierzytelności. Zgodnie z {{pu przepis="art. 94 UKsWieczHip"}} wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki. Tylko gdyby jasne było, że z danego stosunku prawnego mogą powstać w przyszłości kolejne wierzytelności podlegające zabezpieczeniu, hipoteka utrzymywałaby się w dotychczasowej wysokości. W niniejszym kazusie było kilka niezależnych od siebie kredytów. Nie było więc jednego stosunku prawnego, lecz kilka. W tym wypadku powinno więc dojść do wygaśnięcia hipoteki w zakresie spłaconej wierzytelności. Nie ma tu zastosowania {{pu przepis="art. 68(3) UKsWieczHip"}}, zgodnie z którym spłacenie jednej z wierzytelności nie prowadzi do wygaśnięcia hipoteki, jeżeli zabezpiecza ona kolejną wierzytelność. Zastąpienie, o którym mowa w tym wypadku, może dotyczyć tylko hipotek istniejących, a nie wygasłych. Ponieważ nowa wierzytelność nie zastąpiła starej i nie jest objęta dotychczasową hipoteką, nie jest wierzytelnością zabezpieczoną hipotecznie.
Obecnie nie ma problemów również z odmiennością waluty hipoteki i wierzytelności ({{pu przepis="art. 68 ust. 3 UKsWieczHip"}}). Przewalutowanie wierzytelności bez zmiany waluty hipoteki nie wpływa więc na ich istnienie.
Ponieważ hipoteka B skutecznie została ustanowiona, ale częściowo wygasła, B jest wierzycielem hipotecznym A. Wierzytelność hipoteczna wynosi 160.000 zł (140.000 + 20.000).
((3)) C jako wierzyciel hipoteczny
Hipoteka na rzecz C została skutecznie ustanowiona, lecz wygasła z chwilą spłacenia wierzytelności. C nie jest więc wierzycielem hipotecznym.
((3)) D jako wierzyciel hipoteczny
D jest natomiast nadal wierzycielem hipotecznym, gdyż jego hipoteka została skutecznie ustanowiona i nie wygasła nawet na skutek działań A z E. Hipoteka powinna zostać jednak wpisana została do działu czwartego księgi wieczystej (zob. {{pu przepis="art. 25 ust. 1 pkt 4 UKsWieczHip"}}). Jednakże nieprawidłowy wpis nie powoduje zahamowania powstania hipoteki, gdyż dokonanie wpisu w niewłaściwym łamie lub dziale nie powoduje jego nieważności, albowiem podział księgi wieczystej ma charakter wyłącznie porządkowy (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe (2003), str. 332).
((3)) E jako wierzyciel hipoteczny
E mógłby nabyć hipotekę na miejscu dotychczasowej hipoteki C. Do 20.2.2011 r. takie rozwiązanie nie było możliwe, gdyż obowiązywała zasada posuwania się hipotek naprzód. Z chwilą spłacenia C, na miejsce tej hipoteki przesunęłaby się hipoteka D. Zastrzeżenie, na które powołuje się D, jest w świetle {{pu przepis="art. 101(8) UKsWieczHip"}} niedopuszczalne, a wobec tego nieważne ({{pu przepis="art. 58 § 1 KC"}}).
Od 20.2.2011 dopuszczalne jest [[RozporzadzanieOproznionymMiejscemHipotecznym rozporządzanie opróżnionym miejscem hipotecznym]] ({{pu przepis="art. 101(1) UKsWieczHip"}} i nast.). W razie wygaśnięcia hipoteki użytkownik wieczysty nieruchomości może więc w granicach wygasłej hipoteki rozporządzić opróżnionym miejscem hipotecznym w ten sposób, że ustanawia na tym miejscu nową hipotekę. E stał się więc wierzycielem hipotecznym A.
Jednakże na skutek przelewu wierzytelności, zgodnie z {{pu przepis="art. 79 ust. 1 UKsWieczHip"}}, w razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę przechodzi także hipoteka. Należy jednak ustalić, czy przelew wierzytelności był skuteczny i jakie są konsekwencje braku wpisu F.
Skuteczność przelewu ocenia się wg {{pu przepis="art. 509 KC"}} i nast. (więcej nt. przeniesienia hipoteki w: PrzeniesienieHipoteki). Wpis nowego wierzyciela jest natomiast niezbędny wg {{pu przepis="art. 79 ust. 1 zd. 2 UKsWieczHip"}}.
Wobec braku wpisu F nie nabył więc hipoteki. E jest nadal wierzycielem hipotecznym, a jego wierzytelność wynosi 20.000 €.
((3)) F jako wierzyciel hipoteczny
Ustalono powyżej, że F nie nabył hipoteki, albowiem nie dokonano niezbędnego wpisu w księdze wieczystej ({{pu przepis="art. 79 ust. 1 zd. 2 UKsWieczHip"}}).
((3)) wynik pośredni
Wierzycielami są więc:
- B - kwota 160.000 zł,
- D - kwota 40.000 zł i
- E - kwota 20.000 € (ca. 80.000 zł).
((2)) Zasady zaspokojenia wierzycieli
Jeżeli z licytacji użytkowania wieczystego uzyskano 200.000 zł to B uzyska zaspokojenie w pełnej wysokości, gdyż ma pierwszeństwo przed pozostałymi, albowiem jego hipoteka została wpisana najwcześniej ({{pu przepis="art. 249 KC"}}).
Natomiast D i E muszą być zaspokojeni proporcjonalnie z pozostałych 40.000 zł, gdyż ich hipoteki mają takie samo pierwszeństwo ({{pu przepis="art. 101(10) UKsWieczHip"}}) oraz {{pu przepis="art. 12 ust. 2 UKsWieczHip"}} i {{pu przepis="art. 29 UKsWieczHip"}}). Ponieważ suma wierzytelności D i E wynosi ok. 120.000 zł, to wierzytelność D stanowi 1/3 a wierzytelność E ok 2/3 z tej sumy. D otrzyma więc ok. 13.000 zł (1/3 z pozostałych po zaspokojeniu B 40.000 zł) zaś E ok. 26.000 zł (2/3 z pozostałych po zaspokojeniu B 40.000 zł).
----
CategoryKazusyHipoteka
