Wersja [17395]
To jest stara wersja EnergetykaNiemcyAktyPrawne utworzona przez WojciechLisiewicz, 2012-12-05 13:19:48.
Podstawowe akty prawne niemieckiego prawa energetycznego
zbiór podstaw działalności przedsiębiorstw energetycznych w Niemczech
Niemieckie prawo energetyczne jest przedmiotem regulacji szeregu ustaw i aktów wykonawczych. Podstawowym aktem prawnym stanowiącym niejako konstytucję niemieckiego prawa energetycznego (podobnie, jak w chwili obecnej ustawa prawo energetyczne w Polsce) jest ustawa o zaopatrzeniu w energię elektryczną i gaz z 2005 roku, w skrócie nazywana ustawą o energetyce (niem.: Energiewirtschaftsgesetz, ustawa z dnia 7 lipca 2005 r., BGBl. I s. 1970, 3621; z późniejszymi zmianami, ostatnia zmiana: 16 stycznia 2012 r., BGBl. I s. 74). Jednak ustawa o energetyce nie jest jedynym aktem prawnym regulującym rynki energii w Niemczech. Dlatego poniżej zebrane zostały podstawowe akty prawne istotne dla zrozumienia funkcjonowania niemieckiej regulacji w tym zakresie wraz z krótkim opisem celów i treści danych aktów prawnych.
A. Ustawa o energetyce
Ustawa o energetyce (EnWG) jest podstawowym aktem prawnym w Niemczech dotyczącym energetyki. Jego zakres obowiązywania obejmuje jednak wyłącznie zaopatrzenie w gaz i energię elektryczną przy pomocy infrastruktury sieciowej. Wyjątki od stosowania tej ustawy zawarte w szczególności w § 110 EnWG pokazują, iż ustawa w pierwszej kolejności ma na celu regulację ogólnodostępnych sieci energetycznych (energii elektrycznej i gazu) - nie ma natomiast zastosowania wobec sieci dedykowanych, używanych do zaopatrzenia pojedynczych klientów.
Ustawa reguluje ustrój i funkcjonowanie rynku energii ze szczególnym naciskiem na infrastrukturalne elementy tego rynku. Zgodnie z założeniami prawa europejskiego w zakresie energetyki niemieckie prawo dąży do stworzenia sprawnego rynku energii - elementy infrastruktury stanowiące monopole naturalne podlegają ścisłej regulacji ustawowej. Stąd też adresatem przepisów jest bardzo często operator sieci (elektroenergetycznej lub gazowej):
- §§ 6 - 10 EnWG regulują zasadę rozdziału operatora sieci od dostawcy, sprzedawcy czy wytwórcy energii (tzw. unbundling),
- wg §§ 17 i nast. EnWG jest on zobowiązany do przyłączenia zainteresowanych podmiotów do sieci,
- § 20 EnWG statuuje zasadę TPA, czyli dostępu do sieci i korzystania z niej przez odbiorców i dostawców energii niezależnych od operatora,
- w §§ 21a i nast. EnWG zawarte są w różnych miejscach (rozwinięte w aktach wykonawczych) zapisy o regulacji wysokości opłat za korzystanie z sieci,
- §§ 36 i nast. EnWG regulują zasady dostarczania energii do odbiorców ze szczególnym uwzględnieniem dostawcy z urzędu i odbiorców w tzw. gospodarstwach domowych lub małych podmiotów gospodarczych.
B. Rozporządzenia wykonawcze w zakresie regulacji sieci
Ramy regulacyjne ustawy o energetyce jest doprecyzowana szeregiem aktów wykonawczych. Najważniejsze z nich wymieniono poniżej wraz z krótkim opisem ich znaczenia i zakresu regulacji.
1. Rozporządzenia o przyłączeniu do sieci
Rozporządzenia o przyłączeniu do sieci niskiego napięcia (energia elektryczna) oraz niskiego ciśnienia (gaz) regulują zasady podłączania podmiotów do sieci ogólnodostępnej - w szczególności warunki, po których spełnieniu operator sieci musi dany podmiot na żądanie podłączyć do sieci. Przepisy te stanowią doprecyzowanie zapisów §§ 17 i nast. EnWG.
Rozporządzenia o przyłączeniu do sieci niskiego napięcia (energia elektryczna) oraz niskiego ciśnienia (gaz) regulują zasady podłączania podmiotów do sieci ogólnodostępnej - w szczególności warunki, po których spełnieniu operator sieci musi dany podmiot na żądanie podłączyć do sieci. Przepisy te stanowią doprecyzowanie zapisów §§ 17 i nast. EnWG.
2. Rozporządzenia o regułach dostępu do sieci
W rozporządzeniach o dostępie do sieci elektroenergetycznej i gazowej (StromNZV oraz GasNZV) uregulowana zostały - w wyniku liberalizacji rynku energii konieczne - zasady współpracy dostawców energii, odbiorców oraz operatora sieci. Rozporządzenia regulują prawne aspekty bilansowania energii w sieci, koniecznych stosunków prawnych między uczestnikami rynku itd. Przepisy ww. rozporządzeń należy rozumieć w kontekście § 20 EnWG.
W rozporządzeniach o dostępie do sieci elektroenergetycznej i gazowej (StromNZV oraz GasNZV) uregulowana zostały - w wyniku liberalizacji rynku energii konieczne - zasady współpracy dostawców energii, odbiorców oraz operatora sieci. Rozporządzenia regulują prawne aspekty bilansowania energii w sieci, koniecznych stosunków prawnych między uczestnikami rynku itd. Przepisy ww. rozporządzeń należy rozumieć w kontekście § 20 EnWG.
3. Rozporządzenia o kalkulacji opłat za korzystanie z sieci
Dla operatora sieci oraz dla podmiotów korzystających z usług operatora bardzo istotna jest wysokość opłat za korzystanie z sieci. Opłaty te zazwyczaj ponosi sprzedawca energii, który refinansuje je z opłat za dostarczoną energię, jednak również odbiorca (z reguły tylko przemysłowy) może uregulować należność za korzystanie z sieci bezpośrednio z operatorem sieci. Wysokość opłat jest ściśle uregulowana, jednak zupełnie odmiennie, niż jest to w chwili obecnej w Polsce. O ile początkowo (po wejściu EnWG w życie w roku 2005) opłaty sieciowe kalkulowane były w oparciu o formułę kosztową (w oparciu o rozporządzenia o opłatach za dostęp do sieci - StromNEV oraz GasNEV), tak obecnie przepisy te stanowią jedynie prawną podstawę do wyliczania bazy kosztowej - wysokość opłat ustalana jest jednak w oparciu o tzw. regulację bodźcową, która nakazuje "równanie" wszystkich operatorów sieci do "najlepszego". Reguły ustalania indywidualnych wytycznych efektywnościowych zawiera rozporządzenie o regulacji bodźcowej, czyli ARegV.
Dla operatora sieci oraz dla podmiotów korzystających z usług operatora bardzo istotna jest wysokość opłat za korzystanie z sieci. Opłaty te zazwyczaj ponosi sprzedawca energii, który refinansuje je z opłat za dostarczoną energię, jednak również odbiorca (z reguły tylko przemysłowy) może uregulować należność za korzystanie z sieci bezpośrednio z operatorem sieci. Wysokość opłat jest ściśle uregulowana, jednak zupełnie odmiennie, niż jest to w chwili obecnej w Polsce. O ile początkowo (po wejściu EnWG w życie w roku 2005) opłaty sieciowe kalkulowane były w oparciu o formułę kosztową (w oparciu o rozporządzenia o opłatach za dostęp do sieci - StromNEV oraz GasNEV), tak obecnie przepisy te stanowią jedynie prawną podstawę do wyliczania bazy kosztowej - wysokość opłat ustalana jest jednak w oparciu o tzw. regulację bodźcową, która nakazuje "równanie" wszystkich operatorów sieci do "najlepszego". Reguły ustalania indywidualnych wytycznych efektywnościowych zawiera rozporządzenie o regulacji bodźcowej, czyli ARegV.
4. Rozporządzenia o zaopatrzeniu w energię odbiorców indywidualnych
Stosunki prawne między sprzedawcą energii a jej odbiorcą nie są uregulowane w EnWG tak szczegółowo, jak ma to miejsce w zakresie wszelkich stosunków prawnych z operatorem sieci. Wynika to z faktu, iż operator sieci jako monopolista naturalny jest podstawą funkcjonowania rynku w pozostałych zakresach sektora energetycznego - wytwarzania prądu, jego sprzedaży, pozyskiwania/importu gazu czy jego sprzedaży. W zakresie dostarczania energii do odbiorcy podstawowym mechanizmem regulacyjnym ma by wolny rynek. Jednak w zakresie dostaw energii do odbiorców indywidualnych (gospodarstwa domowe czy drobni przedsiębiorcy) pewne podstawowe obowiązki dostawców energii zostały przewidziane w ustawie (§§ 36 i nast. EnWG). Szczegóły w tym zakresie regulują rozporządzenia o zaopatrzeniu w energię odbiorców indywidualnych (StromGVV w zakresie energii elektrycznej, GasGVV w zakresie gazu).
Rozporządzenia te mają za zadanie doprecyzowanie obowiązków tzw. dostawcy z urzędu, który jest odpowiedzialny za dostarczanie energii w wypadku, gdy odbiorca nie zdecyduje się na wyszukanie swojego dostawcy na rynku i po prostu korzysta z energii w swoim lokalu.
Stosunki prawne między sprzedawcą energii a jej odbiorcą nie są uregulowane w EnWG tak szczegółowo, jak ma to miejsce w zakresie wszelkich stosunków prawnych z operatorem sieci. Wynika to z faktu, iż operator sieci jako monopolista naturalny jest podstawą funkcjonowania rynku w pozostałych zakresach sektora energetycznego - wytwarzania prądu, jego sprzedaży, pozyskiwania/importu gazu czy jego sprzedaży. W zakresie dostarczania energii do odbiorcy podstawowym mechanizmem regulacyjnym ma by wolny rynek. Jednak w zakresie dostaw energii do odbiorców indywidualnych (gospodarstwa domowe czy drobni przedsiębiorcy) pewne podstawowe obowiązki dostawców energii zostały przewidziane w ustawie (§§ 36 i nast. EnWG). Szczegóły w tym zakresie regulują rozporządzenia o zaopatrzeniu w energię odbiorców indywidualnych (StromGVV w zakresie energii elektrycznej, GasGVV w zakresie gazu).
Rozporządzenia te mają za zadanie doprecyzowanie obowiązków tzw. dostawcy z urzędu, który jest odpowiedzialny za dostarczanie energii w wypadku, gdy odbiorca nie zdecyduje się na wyszukanie swojego dostawcy na rynku i po prostu korzysta z energii w swoim lokalu.
C. Regulacja preferencji szczególnych źródeł energii
W prawie niemieckim już od wielu lat szczególne miejsce zajmują przepisy przewidujące preferencje dla szczególnych technologii pozyskiwania energii. Są to mechanizmy dotyczące energii ze źródeł odnawialnych oraz wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem.
1. Ustawa o preferowaniu energii odnawialnej
Aktualna ustawa o preferowaniu energii odnawialnej (EEG) obowiązująca od 2009 roku to kolejna już wersja tej ustawy uwzględniająca najnowsze cele UE w zakresie przechodzenia na odnawialne źródła energii. Ustawa ta reguluje mechanizmy wspierające inwestorów i operatorów urządzeń do pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł. Więcej na ten temat w artykule o regulacji odnawialnych źródeł energii w Niemczech.
Aktualna ustawa o preferowaniu energii odnawialnej (EEG) obowiązująca od 2009 roku to kolejna już wersja tej ustawy uwzględniająca najnowsze cele UE w zakresie przechodzenia na odnawialne źródła energii. Ustawa ta reguluje mechanizmy wspierające inwestorów i operatorów urządzeń do pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł. Więcej na ten temat w artykule o regulacji odnawialnych źródeł energii w Niemczech.
2. Ustawa o zachowaniu, modernizacji i rozbudowie kogeneracji
Prawo niemieckie przewiduje również preferencje dla wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z wykorzystaniem ciepła. System preferencji - co do zasady podobny do tego stosowanego wobec energii odnawialnej - został uregulowany również poza podstawowym aktem prawnym energetyki - ustawie o energetyce - w ustawie o zachowaniu, modernizacji i rozbudowie kogeneracji z 2002 roku.
Prawo niemieckie przewiduje również preferencje dla wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z wykorzystaniem ciepła. System preferencji - co do zasady podobny do tego stosowanego wobec energii odnawialnej - został uregulowany również poza podstawowym aktem prawnym energetyki - ustawie o energetyce - w ustawie o zachowaniu, modernizacji i rozbudowie kogeneracji z 2002 roku.
Oczywiście również w Niemczech elementem obowiązującego porządku prawnego są przepisy UE wytyczające ramowe warunki funkcjonowania europejskich rynków energii. Dlatego też analiza niemieckiego prawa energetycznego nie jest możliwa bez uwzględnienia aktów normatywnych UE, czyli w pierwszej kolejności aktualnych dyrektyw pakietu rynku wewnętrznego:
- dyrektywy o rynku wewnętrznym energii elektrycznej z dnia 13. 07. 2009 2009/72/WE
- dyrektywy o rynku wewnętrznym gazu z dnia 13. 07. 2009 2009/73/WE
Na tej stronie nie ma komentarzy
