Wiki source for EUWTiSzkolyWyzsze
====Współpraca międzynarodowa szkół wyższych w formie EUWT====
==możliwości wykorzystania instrumentu EUWT do współpracy szkół wyższych==
Uczelnie będące podmiotami publicznymi w rozumieniu art. 1 ust. 9 akapit drugi [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004L0018:20080915:PL:PDF dyrektywy 2004/18/WE]] w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. L 134 z 30.4.2004, s. 114; a obecnie zastąpiona [[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1433938680863&uri=CELEX:32014L0024 dyrektywą 2014/24/UE]] z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. L 94 z 28.3.2014, s. 65–242)), mogą również utworzyć Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej.
((1)) Ogólnie o EUWT
Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) jest osobą prawną powołaną do ułatwiania i upowszechniania współpracy terytorialnej podmiotów publicznych z co najmniej dwóch krajów członkowskich UE.
Pod pojęciem współpracy terytorialnej rozporządzenie rozumie zarówno współpracę transgraniczną jak i współpracę transnarodową i międzyregionalną. Ułatwianie współpracy terytorialnej przy pomocy EUWT polega na zmniejszeniu istotnych trudności napotykanych podczas realizacji działań z nią związanych. Upowszechnianie powoduje natomiast zwiększenie liczby działań związanych ze współpracą terytorialną. Wyłącznym celem działalności EUWT może być wzmocnienie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej ({{pu przepis="art. 1 ust. 2 RozpWEEUWT"}}). Ugrupowanie musi więc przyczyniać się do polepszenia warunków w poszczególnych regionach oraz wyrównanie różnic w celu wspierania rozwoju Unii jako całości (por. art. 174 TFUE) (więcej o EUWT zob. BussmannSamorzadTerytorialny2008, BussmannSamorzadTerytorialny2009, GrosseSamorzadTerytorialny2012).
EUWT realizuje zadania powierzone mu przez członków, pod warunkiem że mieszczą się one w części wspólnej wszystkich uczestników ugrupowania i nie dotyczą wykonywania uprawnień o charakterze regulacyjnym lub policyjnym. Podlega przy tym rozporządzeniu {{pu akt="RozpWEEUWT"}}, konwencji i prawu państwa siedziby. Ugrupowania mające swoją siedzibę w Polsce są traktowane jak stowarzyszenia ({{pu przepis="art. 3 UEUWT"}}), co nie oznacza wcale, że są stowarzyszeniami (Ofiarska w: KosikowskiSalachnaFinanseSamorzadowe, 2012, str. 228).
Otwartą kwestią jest możliwość wyboru prawa właściwego dla realizacji zadań przez EUWT. W wypadku realizacji zadań z zakresu szkolnictwa wyższego chodziłoby o możliwość wyboru krajowego reżimu prawnego z zakresu szkolnictwa wyższego (struktura uczelni, nadawanie dyplomów itp.) czy zasad związanych z finansowaniem nauki. W {{pu przepis="art. 2 ust. 1a RozpWEEUWT"}} oraz art. 8 ust. 2 lit. j) RozpWEEUWT można doszukać się wątków kolizyjnoprawnych. Wyjaśnienia zawarte jednak w akcie nowelizującym (pkt 24 części wstępnej [[http://www.polskieustawy.com/norms.php?actid=5466&norm=1&lang=48&adate=20150622&head=5#tenprzepis rozp. 1302/2013]]) sugerują jednak, że wolą ustawodawcy europejskiego było raczej skatalogowanie stosownych aktów prawnych dla jasności funkcjonowania ugrupowania niźli upoważnienie ich do wskazania odpowiedniego reżimu prawnego dla realizacji zadań (KrzymuskiKubickiST2015, s. 28). Wydaje się więc, że bez ingerencji unijnego Trybunału wątpliwości te nie zostaną rozwiane.
((1)) Zalety EUWT dla współpracy międzyuniwersyteckiej
Obecnie w UE działa już ponad 50 ugrupowań, zrzeszających głównie jednostki samorządu terytorialnego lub instytucje publiczne (ministerstwa, euroregiony). Jest to zatem formuła znana na płaszczyźnie europejskiej i mająca stosowną rangę polityczną.
Wartością dodaną współpracy w formule EUWT jest dla członków przede wszystkim możliwość powierzenia zadań podmiotowi prawnie niezależnemu (własna osobowość prawna ugrupowania), działającemu na podstawie przepisów obowiązujących w całej Unii ({{pu akt="RozpWEEUWT"}}). W niektórych konstelacjach możliwe jest także utworzenie UEWT z o.o. i wyłączenie w ten sposób odpowiedzialności członków ugrupowania za jego zobowiązania.
EUWT jest podmiotem dedykowanym realizacji programów i projektów z zakresu współpracy terytorialnej. Uczestnictwo w ugrupowaniu nie wymaga bynajmniej jednak geograficznej bliskości uczelni do granicy. Możliwe jest bowiem także powołanie EUWT międzyregionalnego albo transgranicznego, gdzie uczestników łączy pomysł na projekt a nie bliskość w znaczeniu geograficznym. Daje także możliwość odciążenia budżetów członków poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych. Ugrupowanie może bowiem aplikować o środki EFSI na własne projekty i być samodzielnym beneficjentem konkursów. Współpraca pod firmą EUWT daje o tyle przewagę nad konkurencją, że spełnia cztery podstawowe wymagania dobrej współpracy (wspólny podmiot, personel, projekt i finansowanie). Jest zatem bardziej zaawansowaną postacią współpracy niż jest to w przypadku //lead partnership//, co oczywiście jest ważnym aspektem w sytuacji, gdy ilość środków jest coraz mniejsza.
Kolejnym argumentem przemawiającym za EUWT jest możliwość wybrania reżimu prawnego dla przeprowadzanych przez nie zamówień publicznych. W art. 39 ust. 5 DyrZamPubl oraz art. 57 ust. 5 DyrZamPublSekt przewidziano możliwość wyboru jednego prawa krajowego dla wszystkich realizowanych zamówień jak i stosowania różnych regulacji dla różnych rodzajów zamówień.
((1)) Wady formy prawnej EUWT
Pomimo nowelizacji RozpWEEUWT z myślą o uproszczeniu procesu tworzenia ugrupowania ([[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32013R1302 rozp. 1302/2013]], więcej o tym KrzymuskiKubickiST2015) podstawową wadą tej formuły współpracy jest długotrwałość procesu jego tworzenia. Wciąż dość sceptyczne nastawienie państw członkowskich do EUWT skutkuje długotrwałymi negocjacjami dokumentów (konwencji i statutu) oraz wielomiesięcznym procesem wydawania pozwoleń na przystąpienie do ugrupowania.
Wadą okazuje się także różnorodność przepisów krajowych dotyczących odpowiedzialności członków ugrupowania (zob. np. {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}}). Różnice te już stały się powodem rezygnacji z utworzenia EUWT przez "UniGR" (Uniwersytet Wielkiego Regionu). Z uwagi na niedopuszczalność uczestnictwa uniwersytetów w podmiotach odpowiadających w sposób nieograniczony, wynikającą z prawa o szkolnictwie wyższym Landu Nadrenia-Palatynat (§ 104 ust. 4 pkt 4 [[http://landesrecht.rlp.de/jportal/portal/t/f34/page/bsrlpprod.psml;jsessionid=480F5CB0948889AE6E070559FF3F54D2.jp75?pid=Dokumentanzeige&showdoccase=1&js_peid=Trefferliste&documentnumber=1&numberofresults=1&fromdoctodoc=yes&doc.id=jlr-HSchulGRP2010rahmen&doc.part=X&doc.price=0.0#focuspoint HochSchG Rheinland-Pfalz]]) partycypacja uczelni z tego kraju związkowego w ugrupowaniu, którego członkowie odpowiadają w całości za jego zobowiązania, została zakwestionowana.
Trudno także wyobrazić sobie możliwość prowadzenia studiów czy nadawania dyplomów przez EUWT, nawet jeżeli wszyscy członkowie mieliby stosowne kompetencje. Ugrupowanie nie może bowiem wykonywać uprawnień o charakterze władczym, a nadawanie dyplomów oraz niektóre rozstrzygnięcia związane z immatrykulacją i curriculum mają charakter decyzji administracyjnych.
((1)) Zatrudnianie pracowników przez EUWT
Konieczne jest rozważenie dwóch sytuacji: gdy EUWT samo zatrudnia pracowników oraz gdy członkowie delegują swoich pracowników do EUWT.
((2)) Zatrudnienie własnych pracowników
EUWT może zatrudniać własnych pracowników i tworzyć w ten sposób niezależne od członków centra kooperacji. Trzeba jednak zwracać uwagę na to, czy mamy do czynienia z prywatnoprawnym czy publicznoprawnym stosunkiem pracy. Inne są bowiem zasady dotyczące transgranicznego zatrudniania pracowników w zależności od podstawy stosunku pracy. Patrząc z polskiego punktu widzenia chodzi więc o zatrudnienie na podstawie mianowania i zatrudnienie na podstawie umowy o pracę ({{pu przepis="art. 118 PrSzkolWyższ"}}).
Prawo właściwe dla stosunków pracy wynikających z umowy o pracę można ustalić w każdej z indywidualnych umów pracowniczych osobno ({{pu przepis="art. 8 ust. 1 RozpUERzymI"}}). W razie braku lub bezskuteczności wyboru prawa, decydują okoliczności o charakterze obiektywnym ({{pu przepis="art. 8 ust. 2 i 3 RozpUERzymI"}}).
Trudniejsza jest sytuacja, gdy umowy o pracę pracowników EUWT wynikają z mianowania. W Polsce mamy dwa rodzaje nominacji:
1) ustanawiające służbowy stosunek pracy oraz
1) takie, których skutkiem jest powstanie stosunku służbowego o charakterze administracyjnoprawnym.
Ten drugi wypadek ma miejsce w stosunku do funkcjonariuszy służb mundurowych (żołnierzy zawodowych, policjantów oraz funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, straży pożarnej, Służby Więziennej i Straży Granicznej) (Jaśkowski/Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, 2015 art. 76 uw. 1).
Pytanie, jak ustalić prawo właściwe dla stosunku pracy wynikającego z mianowania. W tym pierwszym wypadku mamy w zasadzie do czynienia ze stosunkiem pracy, lecz powstającym w szczególny sposób. Zastosowanie powinny mieć reguły dotyczące indywidualnych stosunków pracy, a tym także {{pu przepis="art. 8 RozpUERzymI"}}.
W drugim przypadku mamy zapewne do czynienia z nieskodyfikowanym obszarem [[MiedzynarodowePrawoAdministracyjne międzynarodowego prawa administracyjnego]].
Organy UE (Parlament Europejski, Rada i Komisja) wydały w związku z tym oświadczenie, że "jeżeli umowy pracy pracowników europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej podlegają prawu publicznemu, to zastosowanie mają przepisy krajowego prawa publicznego państwa członkowskiego, w którym znajduje się dany organ odpowiedniego europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej". Oświadczenia to nie ma jednakże żadnej mocy prawnej i może być interpretowane co najwyżej jako apel. Unia nie posiada bowiem kompetencji w zakresie ujednolicania nie tylko przepisów prawnych dotyczących publicznoprawnych stosunków pracy ale i nawet przepisów kolizyjnych prawa publicznego na tym obszarze. W zasadzie wyraża ono i tak istniejący stan prawny. Jeżeli jednostka organizacyjna ugrupowania, o której była mowa wcześniej, nie jest umiejscowiona w państwie siedziby statutowej EUWT, to publicznoprawne stosunki pracy podlegają prawu państwa, w którym znajduje się jednostka. EUWT zatrudniając zatem osoby na podstawie publicznoprawnych regulacji dokonuje tego wg przepisów obowiązujących w kraju, w którym znajduje się jednostka organizacyjna (wbrew brzmieniu polskiej wersji {{pu akt="ZmRozpEUWT"}}) niekoniecznie organ) ugrupowania. Odpowiada to tym samym zasadzie terytorializmu (nieskodyfikowana jednostronna norma kolizyjna międzynarodowego prawa publicznego). Łącznikiem kolizyjnym staje się tutaj siedziba jednostki, w której są zatrudniane osoby na podstawie publicznoprawnych regulacji. Mamy zatem do czynienia z odstępstwem od reguły, że ugrupowanie podlega prawu miejsca swojej siedziby statutowej (por. {{pu przepis="art. 2 ust. 1 zd. 2 RozpWEEUWT"}}). Natomiast pracownicy, którzy mając już ustanowiony publicznoprawny stosunek pracy w państwie siedziby ugrupowania, zostali następnie pracownikami tej jednostki jednostce poza granicami państwa siedziby, nie podlegają przepisom siedziby jednostki, lecz zachowują swój dotychczasowy status. Są zatem pracownikami EUWT, w jednostce poza granicami państwa siedziby ugrupowania, z tym samym reżimem, co dotychczas. Nie wiadomo, jaka jest podstawa do ustanowienie tego wyjątku oraz jaki dokładnie ma on charakter. Czy chodzi o formę oddelegowania pracownika zatrudnionego na podstawie publicznoprawnej czy o zatrudnienie w jednostce wg przepisów państwa siedziby?
((2)) Delegowanie pracowników do EUWT
Gdy członkowie delegują swoich pracowników do pracy w EUWT wynikają nieco inne zagadnienia. Bliżej opisane zostały w [[OddelegowaniePracownikowDoEUWT osobnym opracowaniu]].
((2)) Literatura do uwzględnienia
Aleksandra Bocheńska, [[http://cyfroteka.pl/ebooki/Zatrudnienie_i_ochrona_trwalosci_stosunku_pracy_nauczycieli_akademickich__Wydanie_1-ebook/p02017551i020 Zatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczycieli akademickich]], 2014
((1)) Przykłady współpracy międzyuniwersyteckiej w formie EUWT
W Europie znane są trzy inicjatywy zmierzające do wzmocnienia współpracy międzyuniwersyteckiej, w których pojawia się EUWT:
- "[[http://www.eurocampusweb.eu/ Eurocampus]]" - projekt Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée",
- "European Campus" ([[http://www.eucor-uni.org EUCOR]]) - Upper Rhine Region,
- "[[http://www.uni-gr.eu/ UniGR]]" - Universität Großregion.
((2)) Eurocampus
Pierwszy z wymienionych projektów jest projektem współpracy między uczelniami z Hiszpanii i Francji realizowanym pod auspicjami EUWT "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Nie jest więc samodzielnym ugrupowaniem lecz jednym z projektów realizowanym we współpracy z uczelniami z obszaru Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Jego celem jest również mobilność osób i wiedzy, stworzenie cyfrowej platformy informacyjnej dla studentów uczelni Euroregionu oraz współpraca na obszarze badań naukowych i tworzenie wzajemnych powiązań między nauką i biznesem (zob. informacje zamieszczone na [[http://www.euroregio.eu/en/projects/eurocampus-and-higher-education stronie]] Euroregionu).
((2)) European Campus (EUCOR)
"European Campus" ma na celu wspieranie mobilności kadry naukowo-dydaktycznej o administracyjnej, tworzenie wspólnej oferty dydaktycznej, wpieranie innowacyjnych projektów naukowych, stworzenie wzajemnych powiązań w zakresie zasobów i wyposażenia oraz ich umocnienie na obszarach mających szansę na rozwój w przyszłości. Celem Ugrupowania jest również tworzenie wspólnej tożsamości. Aktualnie pod szyldem EUCOR funkcjonuje dziewięć aktywnych sieci naukowych, jest realizowanych 19 projektów badawczych oraz prowadzi się pięć międzynarodowych kolegiów doktoranckich ([[http://www.eucor-uni.org/de/eucor-die-oberrhein-universitat Strona EUCOR]]). Przekształcenie w EUWT jest przede wszystkim podyktowane względami prestiżowymi oraz otwarciem nowych możliwości pozyskania środków na działalność ([[http://www.eucor-uni.org/de/node/583 zob. Strona EUCOR]]).
((2)) Universität Großregion
Ostatnie z wymienionych przedsięwzięć zostało wstrzymane z uwagi na zastrzeżenia co do odpowiedzialności niemieckich uczelni za zobowiązania ugrupowania. Ponieważ członkowie ugrupowania UniGR mieliby ponosić pełną odpowiedzialność za zobowiązania EUWT a § 104 ust. 4 [[http://landesrecht.rlp.de/jportal/portal/t/18ps/page/bsrlpprod.psml;jsessionid=1EC9C1AFCFD2F278AB80D76405A7F156.jp21?pid=Dokumentanzeige&showdoccase=1&js_peid=Trefferliste&fromdoctodoc=yes&doc.id=jlr-HSchulGRP2010V2IVZ&doc.part=X&doc.price=0.0&doc.hl=0#jlr-HSchulGRP2010pP104 HochSchulG]] kraju Rheinland Pfalz nie pozwala szkołom wyższym na uczestnictwo w jednostkach, w których odpowiedzialność nie została ograniczona.
((1)) Wnioski
EUWT jest formą godną rozważenia w razie chęci podjęcia bardziej sformalizowanej współpracy transgranicznej. Wybór tego typu współpracy powinni rozważyć zwłaszcza partnerzy pozostający od lat w mniej sformalizowanej formule kooperacji pragnący jednak wznieść ją na kolejny poziom. EUWT generuje bowiem bardzo silny sygnał polityczny świadczący o dojrzałości partnerów do współpracy na wysokim stopniu związania.
Z pragmatycznego punktu widzenia EUWT nadaje się szczególnie do zarządzania wspólną infrastrukturą (badawczą, dydaktyczną). Możliwe byłoby zatem powierzeniu ugrupowaniu zadań związanych ze stworzeniem, administracją i udostępnianiem urządzeń badawczych placówkom z różnych krajów. EUWT może być także wyjściem z sytuacji, gdy prawo o szkolnictwie wyższym innego kraju nie przewiduje rozwiązań kompatybilnych z polskimi instrumentami współpracy międzynarodowej (wspólnych centrów naukowych czy jednostek podstawowych). Również powody finansowe (niezależny budżet, opodatkowanie samego EUWT, możliwość aplikowania o środki zewnętrzne). przemawia za wyborem tej formy prawnej.
----
CategorySzkolnictwoWyzsze CategoryEUWTZagadnieniaPraktyczne
==możliwości wykorzystania instrumentu EUWT do współpracy szkół wyższych==
Uczelnie będące podmiotami publicznymi w rozumieniu art. 1 ust. 9 akapit drugi [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004L0018:20080915:PL:PDF dyrektywy 2004/18/WE]] w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. L 134 z 30.4.2004, s. 114; a obecnie zastąpiona [[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1433938680863&uri=CELEX:32014L0024 dyrektywą 2014/24/UE]] z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. L 94 z 28.3.2014, s. 65–242)), mogą również utworzyć Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej.
((1)) Ogólnie o EUWT
Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) jest osobą prawną powołaną do ułatwiania i upowszechniania współpracy terytorialnej podmiotów publicznych z co najmniej dwóch krajów członkowskich UE.
Pod pojęciem współpracy terytorialnej rozporządzenie rozumie zarówno współpracę transgraniczną jak i współpracę transnarodową i międzyregionalną. Ułatwianie współpracy terytorialnej przy pomocy EUWT polega na zmniejszeniu istotnych trudności napotykanych podczas realizacji działań z nią związanych. Upowszechnianie powoduje natomiast zwiększenie liczby działań związanych ze współpracą terytorialną. Wyłącznym celem działalności EUWT może być wzmocnienie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej ({{pu przepis="art. 1 ust. 2 RozpWEEUWT"}}). Ugrupowanie musi więc przyczyniać się do polepszenia warunków w poszczególnych regionach oraz wyrównanie różnic w celu wspierania rozwoju Unii jako całości (por. art. 174 TFUE) (więcej o EUWT zob. BussmannSamorzadTerytorialny2008, BussmannSamorzadTerytorialny2009, GrosseSamorzadTerytorialny2012).
EUWT realizuje zadania powierzone mu przez członków, pod warunkiem że mieszczą się one w części wspólnej wszystkich uczestników ugrupowania i nie dotyczą wykonywania uprawnień o charakterze regulacyjnym lub policyjnym. Podlega przy tym rozporządzeniu {{pu akt="RozpWEEUWT"}}, konwencji i prawu państwa siedziby. Ugrupowania mające swoją siedzibę w Polsce są traktowane jak stowarzyszenia ({{pu przepis="art. 3 UEUWT"}}), co nie oznacza wcale, że są stowarzyszeniami (Ofiarska w: KosikowskiSalachnaFinanseSamorzadowe, 2012, str. 228).
Otwartą kwestią jest możliwość wyboru prawa właściwego dla realizacji zadań przez EUWT. W wypadku realizacji zadań z zakresu szkolnictwa wyższego chodziłoby o możliwość wyboru krajowego reżimu prawnego z zakresu szkolnictwa wyższego (struktura uczelni, nadawanie dyplomów itp.) czy zasad związanych z finansowaniem nauki. W {{pu przepis="art. 2 ust. 1a RozpWEEUWT"}} oraz art. 8 ust. 2 lit. j) RozpWEEUWT można doszukać się wątków kolizyjnoprawnych. Wyjaśnienia zawarte jednak w akcie nowelizującym (pkt 24 części wstępnej [[http://www.polskieustawy.com/norms.php?actid=5466&norm=1&lang=48&adate=20150622&head=5#tenprzepis rozp. 1302/2013]]) sugerują jednak, że wolą ustawodawcy europejskiego było raczej skatalogowanie stosownych aktów prawnych dla jasności funkcjonowania ugrupowania niźli upoważnienie ich do wskazania odpowiedniego reżimu prawnego dla realizacji zadań (KrzymuskiKubickiST2015, s. 28). Wydaje się więc, że bez ingerencji unijnego Trybunału wątpliwości te nie zostaną rozwiane.
((1)) Zalety EUWT dla współpracy międzyuniwersyteckiej
Obecnie w UE działa już ponad 50 ugrupowań, zrzeszających głównie jednostki samorządu terytorialnego lub instytucje publiczne (ministerstwa, euroregiony). Jest to zatem formuła znana na płaszczyźnie europejskiej i mająca stosowną rangę polityczną.
Wartością dodaną współpracy w formule EUWT jest dla członków przede wszystkim możliwość powierzenia zadań podmiotowi prawnie niezależnemu (własna osobowość prawna ugrupowania), działającemu na podstawie przepisów obowiązujących w całej Unii ({{pu akt="RozpWEEUWT"}}). W niektórych konstelacjach możliwe jest także utworzenie UEWT z o.o. i wyłączenie w ten sposób odpowiedzialności członków ugrupowania za jego zobowiązania.
EUWT jest podmiotem dedykowanym realizacji programów i projektów z zakresu współpracy terytorialnej. Uczestnictwo w ugrupowaniu nie wymaga bynajmniej jednak geograficznej bliskości uczelni do granicy. Możliwe jest bowiem także powołanie EUWT międzyregionalnego albo transgranicznego, gdzie uczestników łączy pomysł na projekt a nie bliskość w znaczeniu geograficznym. Daje także możliwość odciążenia budżetów członków poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych. Ugrupowanie może bowiem aplikować o środki EFSI na własne projekty i być samodzielnym beneficjentem konkursów. Współpraca pod firmą EUWT daje o tyle przewagę nad konkurencją, że spełnia cztery podstawowe wymagania dobrej współpracy (wspólny podmiot, personel, projekt i finansowanie). Jest zatem bardziej zaawansowaną postacią współpracy niż jest to w przypadku //lead partnership//, co oczywiście jest ważnym aspektem w sytuacji, gdy ilość środków jest coraz mniejsza.
Kolejnym argumentem przemawiającym za EUWT jest możliwość wybrania reżimu prawnego dla przeprowadzanych przez nie zamówień publicznych. W art. 39 ust. 5 DyrZamPubl oraz art. 57 ust. 5 DyrZamPublSekt przewidziano możliwość wyboru jednego prawa krajowego dla wszystkich realizowanych zamówień jak i stosowania różnych regulacji dla różnych rodzajów zamówień.
((1)) Wady formy prawnej EUWT
Pomimo nowelizacji RozpWEEUWT z myślą o uproszczeniu procesu tworzenia ugrupowania ([[http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32013R1302 rozp. 1302/2013]], więcej o tym KrzymuskiKubickiST2015) podstawową wadą tej formuły współpracy jest długotrwałość procesu jego tworzenia. Wciąż dość sceptyczne nastawienie państw członkowskich do EUWT skutkuje długotrwałymi negocjacjami dokumentów (konwencji i statutu) oraz wielomiesięcznym procesem wydawania pozwoleń na przystąpienie do ugrupowania.
Wadą okazuje się także różnorodność przepisów krajowych dotyczących odpowiedzialności członków ugrupowania (zob. np. {{pu przepis="art. 19 UEUWT"}}). Różnice te już stały się powodem rezygnacji z utworzenia EUWT przez "UniGR" (Uniwersytet Wielkiego Regionu). Z uwagi na niedopuszczalność uczestnictwa uniwersytetów w podmiotach odpowiadających w sposób nieograniczony, wynikającą z prawa o szkolnictwie wyższym Landu Nadrenia-Palatynat (§ 104 ust. 4 pkt 4 [[http://landesrecht.rlp.de/jportal/portal/t/f34/page/bsrlpprod.psml;jsessionid=480F5CB0948889AE6E070559FF3F54D2.jp75?pid=Dokumentanzeige&showdoccase=1&js_peid=Trefferliste&documentnumber=1&numberofresults=1&fromdoctodoc=yes&doc.id=jlr-HSchulGRP2010rahmen&doc.part=X&doc.price=0.0#focuspoint HochSchG Rheinland-Pfalz]]) partycypacja uczelni z tego kraju związkowego w ugrupowaniu, którego członkowie odpowiadają w całości za jego zobowiązania, została zakwestionowana.
Trudno także wyobrazić sobie możliwość prowadzenia studiów czy nadawania dyplomów przez EUWT, nawet jeżeli wszyscy członkowie mieliby stosowne kompetencje. Ugrupowanie nie może bowiem wykonywać uprawnień o charakterze władczym, a nadawanie dyplomów oraz niektóre rozstrzygnięcia związane z immatrykulacją i curriculum mają charakter decyzji administracyjnych.
((1)) Zatrudnianie pracowników przez EUWT
Konieczne jest rozważenie dwóch sytuacji: gdy EUWT samo zatrudnia pracowników oraz gdy członkowie delegują swoich pracowników do EUWT.
((2)) Zatrudnienie własnych pracowników
EUWT może zatrudniać własnych pracowników i tworzyć w ten sposób niezależne od członków centra kooperacji. Trzeba jednak zwracać uwagę na to, czy mamy do czynienia z prywatnoprawnym czy publicznoprawnym stosunkiem pracy. Inne są bowiem zasady dotyczące transgranicznego zatrudniania pracowników w zależności od podstawy stosunku pracy. Patrząc z polskiego punktu widzenia chodzi więc o zatrudnienie na podstawie mianowania i zatrudnienie na podstawie umowy o pracę ({{pu przepis="art. 118 PrSzkolWyższ"}}).
Prawo właściwe dla stosunków pracy wynikających z umowy o pracę można ustalić w każdej z indywidualnych umów pracowniczych osobno ({{pu przepis="art. 8 ust. 1 RozpUERzymI"}}). W razie braku lub bezskuteczności wyboru prawa, decydują okoliczności o charakterze obiektywnym ({{pu przepis="art. 8 ust. 2 i 3 RozpUERzymI"}}).
Trudniejsza jest sytuacja, gdy umowy o pracę pracowników EUWT wynikają z mianowania. W Polsce mamy dwa rodzaje nominacji:
1) ustanawiające służbowy stosunek pracy oraz
1) takie, których skutkiem jest powstanie stosunku służbowego o charakterze administracyjnoprawnym.
Ten drugi wypadek ma miejsce w stosunku do funkcjonariuszy służb mundurowych (żołnierzy zawodowych, policjantów oraz funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, straży pożarnej, Służby Więziennej i Straży Granicznej) (Jaśkowski/Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, 2015 art. 76 uw. 1).
Pytanie, jak ustalić prawo właściwe dla stosunku pracy wynikającego z mianowania. W tym pierwszym wypadku mamy w zasadzie do czynienia ze stosunkiem pracy, lecz powstającym w szczególny sposób. Zastosowanie powinny mieć reguły dotyczące indywidualnych stosunków pracy, a tym także {{pu przepis="art. 8 RozpUERzymI"}}.
W drugim przypadku mamy zapewne do czynienia z nieskodyfikowanym obszarem [[MiedzynarodowePrawoAdministracyjne międzynarodowego prawa administracyjnego]].
Organy UE (Parlament Europejski, Rada i Komisja) wydały w związku z tym oświadczenie, że "jeżeli umowy pracy pracowników europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej podlegają prawu publicznemu, to zastosowanie mają przepisy krajowego prawa publicznego państwa członkowskiego, w którym znajduje się dany organ odpowiedniego europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej". Oświadczenia to nie ma jednakże żadnej mocy prawnej i może być interpretowane co najwyżej jako apel. Unia nie posiada bowiem kompetencji w zakresie ujednolicania nie tylko przepisów prawnych dotyczących publicznoprawnych stosunków pracy ale i nawet przepisów kolizyjnych prawa publicznego na tym obszarze. W zasadzie wyraża ono i tak istniejący stan prawny. Jeżeli jednostka organizacyjna ugrupowania, o której była mowa wcześniej, nie jest umiejscowiona w państwie siedziby statutowej EUWT, to publicznoprawne stosunki pracy podlegają prawu państwa, w którym znajduje się jednostka. EUWT zatrudniając zatem osoby na podstawie publicznoprawnych regulacji dokonuje tego wg przepisów obowiązujących w kraju, w którym znajduje się jednostka organizacyjna (wbrew brzmieniu polskiej wersji {{pu akt="ZmRozpEUWT"}}) niekoniecznie organ) ugrupowania. Odpowiada to tym samym zasadzie terytorializmu (nieskodyfikowana jednostronna norma kolizyjna międzynarodowego prawa publicznego). Łącznikiem kolizyjnym staje się tutaj siedziba jednostki, w której są zatrudniane osoby na podstawie publicznoprawnych regulacji. Mamy zatem do czynienia z odstępstwem od reguły, że ugrupowanie podlega prawu miejsca swojej siedziby statutowej (por. {{pu przepis="art. 2 ust. 1 zd. 2 RozpWEEUWT"}}). Natomiast pracownicy, którzy mając już ustanowiony publicznoprawny stosunek pracy w państwie siedziby ugrupowania, zostali następnie pracownikami tej jednostki jednostce poza granicami państwa siedziby, nie podlegają przepisom siedziby jednostki, lecz zachowują swój dotychczasowy status. Są zatem pracownikami EUWT, w jednostce poza granicami państwa siedziby ugrupowania, z tym samym reżimem, co dotychczas. Nie wiadomo, jaka jest podstawa do ustanowienie tego wyjątku oraz jaki dokładnie ma on charakter. Czy chodzi o formę oddelegowania pracownika zatrudnionego na podstawie publicznoprawnej czy o zatrudnienie w jednostce wg przepisów państwa siedziby?
((2)) Delegowanie pracowników do EUWT
Gdy członkowie delegują swoich pracowników do pracy w EUWT wynikają nieco inne zagadnienia. Bliżej opisane zostały w [[OddelegowaniePracownikowDoEUWT osobnym opracowaniu]].
((2)) Literatura do uwzględnienia
Aleksandra Bocheńska, [[http://cyfroteka.pl/ebooki/Zatrudnienie_i_ochrona_trwalosci_stosunku_pracy_nauczycieli_akademickich__Wydanie_1-ebook/p02017551i020 Zatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczycieli akademickich]], 2014
((1)) Przykłady współpracy międzyuniwersyteckiej w formie EUWT
W Europie znane są trzy inicjatywy zmierzające do wzmocnienia współpracy międzyuniwersyteckiej, w których pojawia się EUWT:
- "[[http://www.eurocampusweb.eu/ Eurocampus]]" - projekt Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée",
- "European Campus" ([[http://www.eucor-uni.org EUCOR]]) - Upper Rhine Region,
- "[[http://www.uni-gr.eu/ UniGR]]" - Universität Großregion.
((2)) Eurocampus
Pierwszy z wymienionych projektów jest projektem współpracy między uczelniami z Hiszpanii i Francji realizowanym pod auspicjami EUWT "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Nie jest więc samodzielnym ugrupowaniem lecz jednym z projektów realizowanym we współpracy z uczelniami z obszaru Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Jego celem jest również mobilność osób i wiedzy, stworzenie cyfrowej platformy informacyjnej dla studentów uczelni Euroregionu oraz współpraca na obszarze badań naukowych i tworzenie wzajemnych powiązań między nauką i biznesem (zob. informacje zamieszczone na [[http://www.euroregio.eu/en/projects/eurocampus-and-higher-education stronie]] Euroregionu).
((2)) European Campus (EUCOR)
"European Campus" ma na celu wspieranie mobilności kadry naukowo-dydaktycznej o administracyjnej, tworzenie wspólnej oferty dydaktycznej, wpieranie innowacyjnych projektów naukowych, stworzenie wzajemnych powiązań w zakresie zasobów i wyposażenia oraz ich umocnienie na obszarach mających szansę na rozwój w przyszłości. Celem Ugrupowania jest również tworzenie wspólnej tożsamości. Aktualnie pod szyldem EUCOR funkcjonuje dziewięć aktywnych sieci naukowych, jest realizowanych 19 projektów badawczych oraz prowadzi się pięć międzynarodowych kolegiów doktoranckich ([[http://www.eucor-uni.org/de/eucor-die-oberrhein-universitat Strona EUCOR]]). Przekształcenie w EUWT jest przede wszystkim podyktowane względami prestiżowymi oraz otwarciem nowych możliwości pozyskania środków na działalność ([[http://www.eucor-uni.org/de/node/583 zob. Strona EUCOR]]).
((2)) Universität Großregion
Ostatnie z wymienionych przedsięwzięć zostało wstrzymane z uwagi na zastrzeżenia co do odpowiedzialności niemieckich uczelni za zobowiązania ugrupowania. Ponieważ członkowie ugrupowania UniGR mieliby ponosić pełną odpowiedzialność za zobowiązania EUWT a § 104 ust. 4 [[http://landesrecht.rlp.de/jportal/portal/t/18ps/page/bsrlpprod.psml;jsessionid=1EC9C1AFCFD2F278AB80D76405A7F156.jp21?pid=Dokumentanzeige&showdoccase=1&js_peid=Trefferliste&fromdoctodoc=yes&doc.id=jlr-HSchulGRP2010V2IVZ&doc.part=X&doc.price=0.0&doc.hl=0#jlr-HSchulGRP2010pP104 HochSchulG]] kraju Rheinland Pfalz nie pozwala szkołom wyższym na uczestnictwo w jednostkach, w których odpowiedzialność nie została ograniczona.
((1)) Wnioski
EUWT jest formą godną rozważenia w razie chęci podjęcia bardziej sformalizowanej współpracy transgranicznej. Wybór tego typu współpracy powinni rozważyć zwłaszcza partnerzy pozostający od lat w mniej sformalizowanej formule kooperacji pragnący jednak wznieść ją na kolejny poziom. EUWT generuje bowiem bardzo silny sygnał polityczny świadczący o dojrzałości partnerów do współpracy na wysokim stopniu związania.
Z pragmatycznego punktu widzenia EUWT nadaje się szczególnie do zarządzania wspólną infrastrukturą (badawczą, dydaktyczną). Możliwe byłoby zatem powierzeniu ugrupowaniu zadań związanych ze stworzeniem, administracją i udostępnianiem urządzeń badawczych placówkom z różnych krajów. EUWT może być także wyjściem z sytuacji, gdy prawo o szkolnictwie wyższym innego kraju nie przewiduje rozwiązań kompatybilnych z polskimi instrumentami współpracy międzynarodowej (wspólnych centrów naukowych czy jednostek podstawowych). Również powody finansowe (niezależny budżet, opodatkowanie samego EUWT, możliwość aplikowania o środki zewnętrzne). przemawia za wyborem tej formy prawnej.
----
CategorySzkolnictwoWyzsze CategoryEUWTZagadnieniaPraktyczne
