Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

EUWT jako instytucja w programach UE

możliwości wykorzystania formy prawnej EUWT do zarządzania programami UE

A. Uwagi wstępne
W nowym okresie programowania (2014-2020) UE stawia wyraźnie na zintegrowane podejście do rozwoju regionalnego. Ma to służyć koordynacji programów i osiągnięcia maksymalnych synergii w ich realizacji. Zintegrowane podejście wymaga jednak stworzenia nowych mechanizmów, które w najlepszy sposób mogą zapewnić osiągnięcie zamierzonych celów. Dlatego też pojawiają się w przepisach wspólnych następujące mechanizmy:

• "Rozwój kierowany przez lokalną społeczność (CLLD)",
• "Zintegrowane inwestycje terytorialne w ramach FRR, EFS i FS",
• "Operacje zintegrowane" oraz
• "Wspólne plany działania".

Mechanizmy te są przewidziane zarówno dla realizacji programów w jednym kraju jak i dla programów współpracy transgranicznej. W tym drugim wypadku pojawia się jednak konieczność ustanowienia instytucji odpowiedzialnych za realizację programów transgranicznych. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają uznane na płaszczyźnie europejskiej instytucje łączące jednostki z różnych krajów UE, a więc przede wszystkim EUWT.
Według przepisów dotyczących funduszy strukturalnych EUWT może być członkiem w Komitecie Sterującym Planów Wspólnych Działań lub Instytucją Pośredniczącą w realizacji programów finansowanymi na zasadach ZIT (zob. niżej), a także może przyjąć funkcję Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym albo Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Operacyjnego albo ich części.

B. EUWT jako Instytucja Pośrednicząca w ZIT
EUWT może działać jako Instytucja Pośrednicząca w następnym okresie programowania (2014-2020) w ramach ZIT (czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne). Podstawą prawną ZIT są art. 36 i nast. rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (1303/2013). Możliwość włóczenia EZWT w ramach ZIT wynika wprost z art. 11 Rozp. (UE) NR 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”.
"ZIT to narzędzie do wdrażania strategii terytorialnych w sposób zintegrowany. (...) Pozwala państwom członkowskim na implementację Programów operacyjnych w sposób przekrojowy oraz uzyskiwanie finansowania z różnych osi priorytetowych jednego lub kilku Programów operacyjnych, co zapewnia implementację zintegrowanej strategii dla określonego terytorium." (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, str. 3). "ZIT są dostosowane do realizacji działań w kontekście europejskiej współpracy terytorialnej (EWT). Na przykład ZIT w kontekście transgranicznym może być wykorzystana do implementacji zintegrowanej strategii rozwoju obszarów miejskich w miastach przygranicznych" (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, str. 3).
Częścią składową ZIT może być "Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (CLLD/RLKS). "Jednakże pomiędzy ZIT a CLLD istnieją istotne różnice. CLLD jest podejściem ściśle oddolnym. To lokalna grupa działania określa treść strategii rozwoju lokalnego oraz operacji finansowanych w jej ramach. Z drugiej strony ZIT nie określa z góry sposobu podejmowania decyzji w sprawie samych inwestycji – ten proces może przebiegać odgórnie bądź oddolnie, może też być połączeniem obu tych podejść. Tak więc CLLD może być jednym z elementów zintegrowanej strategii miejskiej realizowanej w ramach ZIT." (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, str. 4).

C. EUWT jako członek w Komitecie Sterującym WPD
EUWT może być również członkiem w Komitecie Sterującym tzw. Wspólnych Planów Działania (WPD). "Wspólny plan działania jest nowym rodzajem operacji zintegrowanej realizowanej dzięki podejściu opartemu na wynikach w celu osiągnięcia konkretnych celów uzgodnionych wspólnie przez państwo członkowskie i Komisję. Obejmuje on grupę projektów, które są przeprowadzane na odpowiedzialność wyznaczonego beneficjenta. W praktyce zarządzanie finansami wspólnego planu działania będzie oparte wyłącznie na planowanych wynikach. Wspólny plan działania może być finansowany z EFS i EFRR. Nie może on jednak zostać wykorzystany do wsparcia infrastruktury. Może być częścią jednego lub kilku programów operacyjnych, a tym samym stanowić użyteczny instrument wspierania ściślejszej integracji różnych funduszy zmierzających do osiągnięcia wspólnego celu." - cytat za Dokument Roboczy Służb Komisji, Elementy wspólnych ram strategicznych na lata 2014-2020..., str. 11 (Dokument SWD(2012) 61 final z dnia 14.3.2012 r.). Podstawą prawną WPD są art. 104 i nast. 1303 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów (1303/2013)).
Jako beneficjent WPD (art. 9 Rozp. (UE) NR 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”

D. EUWT jako Instytucja Zarządzająca
Wg strony Funduszy Europejskich: "Instytucje Zarządzające posiadają szereg kompetencji związanych m.in. z wyborem wniosków do dofinansowania, a ponadto liczne obowiązki np. w zakresie kontroli prawidłowości przeprowadzania projektów oraz kontroli realizacji całego programu. Ponadto, zobowiązane są do promowania danego programu operacyjnego i informowania o nim potencjalnych Beneficjentów." W takiej funkcji działa np. Grande Region. EUWT może przyjąć postać instytucji zarządzającej (motyw nr 32 do Rozp. (UE) NR 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”).

Polskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego nie przewiduje powierzania EUWT funkcji Instytucji Zarządzającej programami EWT (MRR, PROGRAMY WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ Z UDZIAŁEM POLSKI W PERSPEKTYWIE 2014-2020, 2012, s. 6). Zakaz ten nie ma jednak podstawy normatywnej.

E. EUWT jako Wspólny Sekretariat Techniczny
Wspólny Sekretariat Techniczny realizuje zadania, które przekazała mu Instytucja Zarządzająca (zob. art. 14 ust. 1 rozporządzenia 1080/2006). Zasadniczo zadaniem sekretariatu jest wspomaganie instytucji zarządzającej i komitetu monitorującego oraz, w stosownych przypadkach, instytucji audytowej w realizacji ich zadań (art. 14 ust. 1 zd. 3 rozporządzenia 1080/2006). EUWT może przyjąć postać WST (art. 18 rozp. nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5.7.2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999).

---

CategoryEUWT CategoryFunduszeEuropejskie